Καραϊσκάκης: Ο αιρετικός βωμολόχος και η “σφαγή” για τη Γιάννα

Πολλαπλές είναι οι αναταραχές στις τάξεις της Επιτροπής “Ελλάδα 2021”.

Τη Δευτέρα αποσύρθηκε από την επίσημη ιστοσελίδα της Επιτροπής απόσπασμα άρθρου του καθηγητή Αριστείδη Χατζή για τον Γεώργιο Καραϊσκάκη, το οποίο είχε προκαλέσει αντιδράσεις. Νωρίτερα είχε υποβάλλει την παραίτησή της η ιστορικός Μαρία Ευθυμίου, ενώ η Επιτροπή αναγκάστηκε να απολογηθεί για την ανάρτηση κειμένου του Αριστείδη Χατζή.

Το άρθρο του κ. Χατζή ο οποίος είναι ειδικός στη Φιλοσοφία Δικαίου & Θεωρία Θεσμών και μέλος της Επιτροπής, αναφερόταν στην αθυρόστομη γλώσσα του ήρωα της Επανάστασης και την προσωπική του ζωή.

Tο άρθρο προκάλεσε επικριτικά σχόλια, με τον Διευθυντή του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών, Στέφανο Καβαλλιεράκη, να το χαρακτηρίζει “γονατογράφημα” στο οποίο ο Καραϊσκάκης παρουσιάζεται ως “ο επιβήτορας του 1821”.

Από τη δική του μεριά ωστόσο, ο Νίκος Σαραντάκος τάχθηκε υπέρ της δημοσίευσης. “Οι υποκριτές ελληναράδες έπαθαν σοκ, άρχισαν τα αφρισμένα σχόλια και το άρθρο κατέβηκε. Κακώς! Εθνικό είναι το αληθινό” σχολίασε χαρακτηριστικά ο συγγραφέας και μεταφραστής.

Η απάντηση του Αριστείδη Χατζή μέσα από τη σελίδα του στο Facebook ήταν αυτή:

Ο ίδιος κάνει λόγο για “κακοπιστία και ανοησία” και ξεκαθαρίζει πως το κείμενό του είχε δημοσιευθεί στην προσωπική του σελίδα στο facebook “και μόνο”.

“Τα τελευταία 2-3 χρόνια έκανα και κάτι ακόμα που πλέον έχω διακόψει. Καθώς βρίσκομαι κλεισμένος στο γραφείο μου και εργάζομαι εντατικά πάρα πολλές ώρες κάθε μέρα, βυθισμένος μέσα στις πηγές και τα αρχεία της Επανάστασης, ανακαλύπτω διάφορα μικρά διαμαντάκια. Κείμενα, μικροιστορίες, άγνωστα περιστατικά. Ορισμένα από αυτά θέλησα να τα μοιραστώ μαζί σας εδώ και η θερμή υποδοχή σας με ενθάρρυνε να συνεχίσω. Ένα από αυτά ήταν και το κείμενο με θέμα την ερωτική ζωή του Καραϊσκάκη, που το ανέβασα στη γιορτή του …Αγίου Βαλεντίνου (14/2). Ήταν, προφανώς, ένα χιουμοριστικό κείμενο αλλά και ανθρώπινο, για έναν ήρωα που, όπως θα δείτε στο βιβλίο μου, η Επανάσταση αποτελεί το Bildungsroman του. Τον θεωρώ την πιο συναρπαστική προσωπικότητα της εποχής του, ιδιαίτερα όπως αυτή η προσωπικότητα εξελίσσεται. Πιο ενδιαφέρουσα ακόμα και από αυτές των άλλων πρωταγωνιστών μου, του Μαυροκορδάτου, του Κολοκοτρώνη, του Καποδίστρια, του Βύρωνα, του Κυριακούλη, του Δημήτριου Υψηλάντη. Γιατί ο Καραϊσκάκης αλλάζει όσο κανείς άλλος, μεταμορφώνεται κυριολεκτικά, η Επανάσταση βγάζει από μέσα του κάτι που κι αυτός ο ίδιος δεν ήξερε ότι υπάρχει. Αν έχετε διαβάσει την τριλογία του Καραγάτση και θυμάστε τον Μίχαλο Ρούση, θα με καταλάβετε.

Αυτά τα κείμενα ήταν γραμμένα για το Facebook και μόνο. Όταν αναδημοσιεύονται αλλού αδικούν εμένα πρώτα απ’ όλα καθώς ο αναγνώστης τους δεν έχει ιδέα πότε, πώς και για πού γράφτηκαν. Αλλά αδικούν και ορισμένους «σοβαροφανείς ανόητους» που κακόπιστοι καθώς είναι τα παίρνουν τοις μετρητοίς. Και τα «κρίνουν» με αυστηρότητα ως τάχα να τα είχα υποβάλλει για δημοσίευση σε επιστημονικό περιοδικό. Επιπλέον αυτοί οι άνθρωποι, καθώς δεν έχουν χιούμορ (κάτι που δεν με εκπλήσσει καθόλου), αδυνατούν να το εντοπίσουν ακόμα κι όταν τους χτυπά με ρόπαλο στο κεφάλι: με τα references στον ελληνικό κινηματογράφο (ο Πίπης), με τη διακωμώδηση της πολιτικής ορθότητας (σεξιστές απομνημονευματογράφοι), με την πρόζα που επιλέγω («πρώτη θέση πίστα»), για να γελάσουμε περισσότερο καθώς σοκαριζόμαστε με την χαριτωμένη αθυροστομία του Καραϊσκάκη που δεν φοβήθηκαν να καταγράψουν ο Γαζής, ο Κασομούλης, ο Αινιάν, ο Βλαχογιάννης και πολλοί νεότεροι. Θα μου πείτε, δεν εντόπισαν το χιούμορ και τη σατιρική διάθεση, δεν τα κατανόησαν ή δεν ήθελαν να τα δουν; Δεν γνωρίζω. Άλλωστε, ως γνωστόν ο ηλίθιος κοιτά πάντα το δάχτυλο.

Δεν ξαναγράφω πια τέτοια σημειώματα γιατί (αυτός είναι ο λόγος) είμαι στο τέλος του γραψίματος και έχω εντατικοποιήσει έρευνα και συγγραφή. Θα επανέλθω κάποια στιγμή, όταν θα έχω χρόνο και όρεξη. Στο μεταξύ παρακαλώ να μην αναδημοσιεύονται αυτά τα κείμενα εκτός Facebook. Για το Facebook γράφτηκαν, ας παραμείνουν εδώ”.

Η Επιτροπή Ελλάδα 2021 συστάθηκε για να συντονίσει τους εορτασμούς των 200 χρόνων του νέου Ελληνικού κράτους με στόχο όπως έχει αναφέρει η Γιάννα-Αγγελοπούλου Δασκαλάκη, να δημιουργήσει ενωτικό κλίμα.

Στην Επιτροπή μετέχουν έγκριτοι ακαδημαϊκοί διεθνούς εμβέλειας όπως ο Μαρκ Μαζάουερ, ο Ρίτσαρντ Κλογκ, η Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ, ο Πασχάλης Κιτρομηλίδης.

Πριν το άρθρο για τον Καραϊσκάκη, “θόρυβος” δημιουργήθηκε πάλι από παλαιότερο κείμενο του Αριστείδη Χατζή, στο οποίο ο Καποδίστριας παρουσιαζόταν ως δικτάτορας.

To εν λόγω κείμενο είχε προκαλέσει αντιδράσεις στα social media αλλά δεν είχε αποσυρθεί. Τώρα, οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπήκαν σε νέο “debate” για τη γλώσσα του Καραϊσκάκη και για το αν έπρεπε τελικά να “κατέβει” η επίμαχη δημοσίευση του καθηγητή.

Η αλήθεια είναι πάντως πως πράγματι, ο Καραϊσκάκης υπήρξε βωμόλοχος, με τον Χριστόφορο Περραιβό να γράφει σχετικά πως υπήρξε “αισχρολόγος καθ’ υπερβολήν” και “πικρός υβριστής των ανάνδρων, πολλάκις και των φίλων”. Είναι γνωστή άλλωστε η επιστολή που έστειλε ο Καραϊσκάκης στον Μαχμούτ Πασά και του έγραφε: “Μου γράφεις ένα μπουγιουρντί, λέγεις να προσκυνήσω. Και εγώ πασά μου ρώτησα τον μπούντζον μου τον ίδιον, και αυτός μου αποκρίθηκε να μήν σε προσκυνήσω, και αν έλθεις κατ’ απάνω μου, ευθύς να πολεμήσω”.

Αυτό βέβαια δεν πρέπει να μας ξενίζει καθώς οι περισσότεροι Έλληνες που πήραν μέρος στην Επανάσταση ήταν άνθρωποι λαϊκής καταγωγής, ενώ το υβρεολόγιο δεν υποβαθμίζει τις ηγετικές ικανότητες του Καραϊσκάκη οι οποίες τεκμηριώνονται από πολλαπλές ιστορικές πηγές.

Ως προς τις ιστορικές του επιτυχίες, τον Σεπτέμβριο του 1821, κατέλαβε μαζί με άλλους οπλαρχηγούς την Άρτα, ενώ τον Ιανουάριο του 1823 σημείωσε την πρώτη μεγάλη νίκη του κατά των Τούρκων στη μάχη του Σοβολάκου.

Το 1824 κατηγορήθηκε από το Μαυροκορδάτο ότι ερχόταν σε μυστικές συνεννοήσεις με τους Τούρκους με αντάλλαγμα το αρματολίκι των Αγράφων και κηρύχθηκε ένοχος εσχάτης προδοσίας, στερούμενος τα αξιώματά του. Μετά από πολλές προσπάθειες και γράμματα που έστειλε στην κυβέρνηση στο Ναύπλιο αποκαταστάθηκε και ανέλαβε την διοίκηση του στρατοπέδου της Άμφισσας.

Ιδιαίτερα σημαντική θεωρείται και η δράση του Καραϊσκάκη στη Στερεά Ελλάδα το 1825, όταν και απέτρεψε την κατάληψη του Διστόμου Άμφισσας από τους Τούρκους.

Το 1825 επιτέθηκε στο Κιουταχή που πολιορκούσε το Μεσολόγγι. Μετά τη πτώση του Μεσολογγίου διορίστηκε αρχιστράτηγος της Στερεάς και εγκαταστάθηκε στην Ελευσίνα. Ακολούθησαν οι μάχες στα Δόμβραινα, το Δίστομο αλλά και στην Αράχωβα εναντίον του Κεχαγιάμπεη όπου οι Τούρκοι υπέστησαν πανωλεθρία, χάνοντας 2.000 άνδρες. Αφού κατάφερε να εξαλείψει τον κίνδυνο του Ομέρ πασά της Εύβοιας, τον Απρίλιο του 1827 κινήθηκε για την απελευθέρωση της Αθήνας από τον Κιουταχή.

Σε βοήθειά του έσπευσαν στρατεύματα από την Πελοπόννησο και αρκετοί φιλέλληνες. Σε αυτό το σημείο η κυβέρνηση έκανε το ολέθριο λάθος να δεχτεί το σχέδιο επίθεσης του στρατηγού Τζώρτζ για κατά μέτωπο επίθεση κι όχι αυτό του Καραΐσκάκη που επέμενε σε αποκλεισμό των Τούρκων ώστε να αναγκαστούν σε παράδοση.

Η επίθεση τελικά ορίστηκε στις 23 Απριλίου του 1827.

Την προηγούμενη μέρα ο Καραϊσκάκης βρισκόταν στην σκηνή του άρρωστος όταν πληροφορήθηκε ότι διεξάγονταν κάποιες μάχες στην περιοχή του Φαλήρου. Φοβούμενος για την απρογραμμάτιστη εξέλιξη πήγε στο σημείο με σκοπό να την σταματήσει. Εκεί δέχτηκε μια σφαίρα και μεταφέρθηκε στο πλοίο του Τζώρτζ όπου και ξεψύχησε την άλλη μέρα το 1827. Για τον θάνατό του ακόμη και σήμερα υπάρχει διχογνωμία.

Πριν πεθάνει υπαγόρευσε την διαθήκη του αφήνοντας τα όπλα του στους συναγωνιστές και την κληρονομιά του,τις δυο κόρες του στη φύλαξη του κράτους και γυρίζοντας στους παριστάμενους οπλαρχηγούς (σύμφωνα με τον Μακρυγιάννη) είπε “εγω πεθαίνω αλλά να είστε μονοιασμένοι να βαστήξετε την πατρίδα”. Τάφηκε με τιμές στην Σαλαμίνα όπου ακόμα και σήμερα στην εκκλησία του Αγ.Γεωργίου (που είναι και η μοναδική σε όλη την Ελλάδα) υπάρχει τοιχογραφία ανάμεσα στους Αγίους ο ηρωικός οπλαρχηγός.

Μία μέρα μετά τον θάνατο του Γεωργίου Καραΐσκάκη στο Φάληρο, ακολουθεί η καταστροφική ήττα των ελληνικών δυνάμεων από τον Κιουταχή στην περιοχή του Αναλάτου, σημερινό Νέο Κόσμο.

Μια συνοπτική βιογραφική αναφορά για το ξεκίνημα του οπλαρχηγού της Επανάστασης του 1821, όπως τη διασώζει ο Μιχάλης Μυριδάκης στο βιβλίο του “Οι αγώνες της Φυλής – Η Εθνική Αντίσταση 1941 – 1944”, τόμος Ά (αναδημοσίευση από τα istorikaxronika.com):

“Απ’ εδώ που ευρίσκεσαι σήμερον, καπετάνιε, εξεκίνησε και παλιά, σε ηλικία 16 ετών, και ο Καραϊσκάκης, και από παιδί περιφρονημένο και καταφρονημένο ύστερα από ολίγο έγινε ο γνωστός πολέμαρχος, ο μεγάλος ήρωας και ξακουστός στρατηγός που τον ετρόμαξεν η Τουρκιά.

Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης ήταν νόθο παιδί μιας πεντάμορφης κοπέλας της Σκουληκαριάς, της Διαμάντως Δημισκή και ενός αρματωλού, του  Νικ. Πλακιά, και αυτού κατοίκου της Σκουληκαριάς, ότι γεννήθηκε μέσα σ’ένα κελλί του Μοναστηριού της Παναγίας της Σκουληκαριάς, που ήταν πλούσιο τα χρόνια εκείνα, ότι στο Μοναστήρι αυτό είχαν κλείσει τη Διαμάντω οι δυό κλέφτες αδελφοί της, Κώστας και Γεώργιος, για ν’ αποφεύγη τις ενοχλήσεις που της έκαναν οι Τούρκοι, που είχαν μόνιμα εγκατεστημένα καρακόλια στη Σκουληκαριά, και ότι γι’ αυτό το λόγο αυτή ύστερα από απόφαση της μάννας της και των αδελφών της ζούσε στο Μοναστήρι και εφορούσε ράσα, χωρίς να είναι καλογρηά, ότι η Διαμάντω όταν εζούσε στο Μοναστήρι  συνεδέθηκε ερωτικά με τον αρματωλό συγχωριανό της Νικ. Πλακιά από τον οποίο και έμεινε παράνομα έγκυος και που ότι η εγκυμοσύνη της είχε μείνει μυστική ακόμα και από τον ηγούμενο του Μοναστηριού Καλλίνικο, συγγενή της Διαμάντως, που ύστερα από 40 ημέρες μετά την γέννηση του παιδιού, ο ηγούμενος του Μοναστηριού με κάθε μυστικότητα και με το όνομα Ζωή έστειλε αυτή και το νεογέννητο στον φίλο του ηγούμενο του Μοναστηριού του Αγίου Γεωργίου στο Μαυρομμάτι Καρδίτσας, που από πριν με επιστολή του τον είχε ειδοποιήσει.

Εκείνος για να την προστατέψη την επήρε, χωρίς ράσα βέβαια, για να εργάζεται στην υπηρεσία του Μοναστηριού και να μεγαλώνη το παιδί της. Όταν επέρασαν 8 χρόνια, σαν άλλη Ιουδαία ξαναγύρισε στην περιοχή του τόπου της γεννήσεώς της. Εγκαταστάθηκε, σαν Ζωή πάλιν, στο χωριό Δούνιτσα του Βάλτου, γειτονικό χωριό της Σκουληκαριάς. Εκεί εδούλευε και είχε μαζί της το παιδί της Γεώργιο, στο αρχοντικό του Δημ. Ίσκου, που σαν τραυματία τον είχε περιποιηθή στο Μοναστήρι τ’ Άη Γιώργη της Καρδίτσας.

Επειδή το παιδί εδούλευε σαν παραγυιός στου Ίσκου και είχε πολύ μαύρο δέρμα, τα παιδιά της Δούνιτσας τον εφώναζαν Καρά του Ίσκου. Εδώ πρέπει να σημειωθή ότι λόγω του ότι το μυστικό είχε μαθευτεί οι κλέφτες, τα δυο αδέλφια της Διαμάντως, εσκότωσαν τον σπιούνο Ν. Πλακιά, μέσα στο συνοικισμό Γιαννιώτη όταν αυτός ωδηγούσε τούρκικο ασκέρι εναντίον τους.

Όσο για την πατρότητα του Καραϊσκάκη από τον Ν. Πλακιά πρέπει να πούμε εδώ ότι και σήμερα ακόμα τα μέλη της οικογενείας Πλακιά που υπάρχουν στην Σκουληκαριά έχουν μεγάλη ομοιότητα στην μορφή και τα χαρακτηριστικά του Γ. Καραϊσκάκη. Ύστερα το πατρώνυμο Καρά του Ίσκου έγινε Καραϊσκος και όπως έλεγε ο ίδιος, πολύ αργότερα το Καραϊσκος, άγνωστο για ποιο λόγο, το έκαμε «Καραϊσκάκης».

Στη Δούνιτσα, η πάντα ως Ζωή αναφερόμενη μητέρα του Καραϊσκάκη και μη αποκαλυφθείσα ποτέ, παρέμεινε εργαζόμενη επί 4 χρόνια. Στο μεταξύ στην Σκουληκαριά οι δυο κλέφτες αδελφοί της είχαν σκοτωθή, είχε πεθάνει και η γριά μάννα της και τότε η Διαμάντω Δημισκή, σαν Διαμάντω Δημισκή πλέον, παίρνει την απόφαση να γυρίση με το 12χρονο παιδί της στην Σκουληκαριά. Έρημη και μόνη, καταφρονημένη και περιφρονημένη ζή εκεί μαρτυρικές ημέρες. Για να την προστατέψουν και από λύπη οι πλούσιοι και στενοί συγγενείς της Μπακολαίοι την επήραν για να δουλεύη στο αρχοντικό τους και εκεί ύστερα από λίγο πέθανε. Το 12χρονο παιδί της, μόλις εγκαταστάθηκαν στην Σκουληκαριά σαν νόθο παιδί το περοφρονούσαν και το εκορόϊδευαν όλα τα παιδιά του χωριού και δεν το εδέχοντο ούτε να παίξη μαζί τους. Το μικρό παιδί εκλείνετο μέσα στο σπίτι όπου έμενε και έκλαιγε νύκτα και μέρα. Την εποχή αυτή οι Τούρκοι του καρακολιού του Άη Λια ζητούσαν να βρουν ένα παιδί για να κάνη σ’ αυτούς τα θελήματά τους.

Η Διαμάντω Δημισκή, τότε για να ξεφύγη απ΄την περιφρόνηση που έκαναν τα συνομήλικα παιδιά στο γυιό της, απεφάσισε και έδωσε αυτόν σαν παραγυιό στο καρακόλι τ’ Άη Λια. Στο καρακόλι ο απροστάτευτος Καραϊσκάκης έμεινε για 4 χρόνια σαν δούλος και έκανε τα θελήματα των Τούρκων. Όταν έγινε 16 χρόνων ένας Τούρκος απ’ το καρακόλι τον επήρε για να τον βοηθήση να φορτώση νερό. Στο δρόμο ο Τούρκος αυτός προσπάθησε να τον κακοποιήση.

Ο μικρός και ασήμαντος τότε υπηρέτης με την εξυπνάδα, την ευκινησία και το θάρρος που είχε, χωρίς να χάση καιρό αρπάζει την πιστόλα του Τούρκου και μ’ αυτή τον σκοτώνει. Ύστερα απ’ αυτή του την πράξη, έφυγε αμέσως στ’ Άγραφα που ήσαν τότε τα λημέρια του ξακουστού Κατσαντώνη. Στ’ Άγραφα βρήκε τον Κατσαντώνη που μόλις τον είδε του λέει:

«Τι θέλεις ορέ βυζανιάρικο εσύ εδώ;».

«Ήλθα για να πολεμήσω και εγώ μαζί σου»: ήταν η απάντηση του μικρού και απροστάτευτου παιδιού.

«Σκότωσες ορέ Τούρκο;».

«Σκότωσα» λέει ο μικρός, και διηγήθηκε στον Κατσαντώνη τι του είχε συμβή.

«Ψόφιος ορέ θα ήτο ο Τούρκος αυτός», απάντησε ο Κατσαντώνης.

Οι κλέφτες που ήσαν εκεί κοντά, εγέλασαν με την ψυχή τους, όπως ύστερα διηγείτο ο ίδιος ο Καραϊσκάκης. Τελικά ο Κατσαντώνης του λέει:

«Ε ορέ, μείνε μαζί μας και αν ήτο ψόφιος ο Τούρκος που σκότωσες, μαζί μας θα μάθεις να σκοτώνης και ζωντανούς».

Από τον καιρό αυτό αρχίζει η δράση του Καραϊσκάκη. Γι’ αυτό καπετάνιε σου είπαμε ότι απ’ εδώ άρχισε τη δράση του ο Καραϊσκάκης”.