”Καταιγίδα της Ερήμου”: Ο (πρώτος) πόλεμος σε live μετάδοση

Τα ξημερώματα της 17ης Γενάρη 1991 ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζορτζ Μπους, ανακοινώνει από την τηλεόραση την έναρξη της στρατιωτικής επιχείρησης στον Περσικό Κόλπο με την κωδική ονομασία «Καταιγίδα της ερήμου».

Ήταν δίχως αμφιβολία η στιγμή που στιγμάτισε ανεξίτηλα τον Πρώτο Πόλεμο του Κόλπου, η «μητέρα όλων των μαχών», όπως την χαρακτήρισε ο ίδιος ο Σαντάμ Χουσεΐν. Ήταν αναμφίβολα η αρχή του τέλους για το καθεστώς του.

Η Διεθνής Συμμαχία 34 χωρών υπό τη σκέπη των ΗΠΑ ξεκίνησε να βομβαρδίζει το βράδυ της 16ης προς τη 17η Ιανουαρίου 1991, πλήττοντας με «χειρουργική ακρίβεια» στόχους σε όλο το Ιράκ φτάνοντας μέχρι και την πρωτεύουσα Βαγδάτη, ως αντίποινα για την ιρακινή εισβολή στο Κουβέιτ που είχε ξεκινήσει τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς.

Ήταν η πρώτη φορά που σύσσωμος ο δυτικός κόσμος παρακολούθησε από τις τηλεοράσεις μέσω της ζωντανής μετάδοσης του CNN την έναρξη των συμμαχικών βομβαρδισμών, με τα πυρά των βαλλιστικών πυραύλων να φωτίζουν τον σκοτεινό ουρανό της Βαγδάτης.

Ήταν ο πρώτος μεγάλος «μιντιακός πόλεμος», όπως χαρακτηρίστηκε, που σημάδεψε όσο κανένας άλλος την τελευταία δεκαετία του 20ου αιώνα. Από την πλευρά του το Ιράκ δεν κατάφερε έκτοτε να σταθεί στα πόδια του.

Το πετρέλαιο πίσω από την «Καταιγίδα της Ερήμου»

Ο Σαντάμ Χουσεΐν, που διοικούσε ήδη το Ιράκ για οκτώ χρόνια, αποφάσισε να εισβάλει στο Κουβέιτ το καλοκαίρι του 1991 κι ενώ μαινόταν ήδη πόλεμος με το Ιράν για την διευθέτηση ανοιχτών εδαφικών θεμάτων. Ως αιτία για την εισβολή στο Κουβέιτ, το Ιράκ προέβαλε τον αθέμιτο ανταγωνισμό του δεύτερου αναφορικά με τις ποσοστώσεις στις τιμές του πετρελαίου της Μέσης Ανατολής.

Όπως αναφέρει το dw.com, η εισβολή του Ιράκ είχε ως στόχο την de facto κατάληψη των πετρελαιοπηγών του Κουβέιτ προς όφελος των συμφερόντων της Βαγδάτης. Στο μεταξύ ο Σαντάμ Χουσεΐν απέρριπτε κάθε τελεσίγραφο της Δύσης, όπως επίσης και σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ.

Οι ΗΠΑ από την πλευρά τους παρουσίασαν ως νομιμοποιητική βάση των βομβαρδισμών του Ιανουαρίου στο Ιράκ την εισβολή των στρατευμάτων του Σαντάμ Χουσεΐν στο Κουβέιτ και την απόρριψη όλων των δυτικών προειδοποιήσεων που είχαν προηγηθεί. «Ο κόσμος δεν μπορεί να περιμένει άλλο», είχε δηλώσει χαρακτηριστικά ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Τζωρζτ Μπους, δίνοντας το έναυσμα για την έναρξη του σφυροκοπήματος του Ιράκ.

Η «Καταιγίδα της Ερήμου», όπως ήταν η κωδική ονομασία της στρατιωτικής επιχείρησης που ξεκίνησε σαν σήμερα, ταυτίστηκε με τον τότε αμερικανό υπ. Άμυνας Ντικ Τσένι και τον αρχηγό του Αμερικανικού Στρατιωτικού Επιτελείου, Κόλιν Πάουελ.

Τα γεγονότα πριν την εισβολή

Μέσα σε λίγες ώρες από την εισβολή των Ιρακινών στο Κουβέιτ, οι ΗΠΑ προσέφυγαν στο Συμβούλιο Ασφαλείας και πέτυχαν την έκδοση της Απόφασης 660, με την οποία καταδικαζόταν η εισβολή και αξιωνόταν η απόσυρση των ιρακινών δυνάμεων (3 Αυγούστου 1990). Ανάλογη απόφαση πήρε και ο Αραβικός Σύνδεσμος την ίδια μέρα, ενώ στις 6 Αυγούστου με νεώτερη απόφασή του (661) το Συμβούλιο Ασφαλείας επέβαλε οικονομικές κυρώσεις στο Ιράκ.

Παράλληλα με τις διπλωματικές προσπάθειες, οι ΗΠΑ άρχισαν να αναπτύσσουν στρατιωτικές δυνάμεις στη Σαουδική Αραβία, φοβούμενες νέα εισβολή του Ιράκ στην πρώτη πετρελαιοπαραγωγό χώρα του κόσμου, με την οποία είχε διαφορές.

Στις 29 Νοεμβρίου 1990, το Συμβούλιο Ασφαλείας άναψε το «πράσινο φως» για στρατιωτική επέμβαση στο Κουβέιτ, δίνοντας προθεσμία έως τις 15 Ιανουαρίου 1991 στο Ιράκ να αποσύρει τις δυνάμεις του από το εμιράτο. Την ίδια ώρα, οι ΗΠΑ δια του Υπουργού Εξωτερικών Τζέιμς Μπέικερ συγκροτούσαν μία στρατιωτική δύναμη από 35 χώρες για να επιβάλλουν με τη χρήση βίας τις αποφάσεις του ΟΗΕ.

Μέχρι τις 15 Ιανουαρίου 1991 που έληγε το τελεσίγραφο του ΟΗΕ έγιναν κάποιες χλωμές ειρηνευτικές προσπάθειες, αλλά προσέκρουσαν στην άρνηση του Ιράκ, που ήθελε να εξαργυρώσει τη δική του αποχώρηση από το Κουβέιτ με την απόσυρση των Ισραηλινών από τα κατεχόμενα συριακά και παλαιστινιακά εδάφη.

Ο Σαντάμ επεδίωκε να φανεί ως ήρωας στα μάτια των Αράβων. Στις 12 Ιανουαρίου 1991 ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους ο πρεσβύτερος έλαβε από το Κογκρέσο την εξουσιοδότηση για την ανάμιξη των αμερικανικών δυνάμεων στον επικείμενο πόλεμο, με αρκετούς εθνοπατέρες να διαφωνούν (52 – 47 στη Γερουσία και 250 – 183). Οι πληγές του Βιετνάμ δεν είχαν επουλωθεί ακόμα.

Τις παραμονές του πολέμου η Συμμαχία είχε αναπτύξει στον Κόλπο μια μεγάλη στρατιωτική δύναμη, με όπλα νέας τεχνολογίας, τα λεγόμενα «έξυπνα» όπλα, για χειρουργικά πλήγματα ακριβείας.

Με αρχηγό τον αμερικανό στρατηγό Νόρμαν Σβάρτζκοπφ, η συμμαχική δύναμη αριθμούσε 1.000.000 στρατιώτες, 1.820 αεροσκάφη, 3.318 τανκς, 8 αεροπλανοφόρα και μεγάλο αριθμό πολεμικών πλοίων. Στην αντίπερα όχθη, ο Σαντάμ είχε στη διάθεσή του 260.000 μάχιμους άνδρες και άλλους 800.000 σε εφεδρεία, 649 αεροσκάφη και 5.000 τανκς. Η υπεροχή των συμμαχικών δυνάμεων υπερτερούσε ποσοτικά, αλλά κυρίως ποιοτικά.

Η επίθεση

Τα ελικόπτερα «Απάτσι» έδωσαν το σύνθημα της επίθεσης στις 2:38 π.μ. ώρα Βαγδάτης της 17ης Ιανουαρίου 1991, καταστρέφοντας εγκαταστάσεις ραντάρ των Ιρακινών. Ακολούθησαν συνεχείς έξοδοι πολεμικών αεροσκαφών, που βομβάρδισαν αεροδρόμια και στρατηγικούς στόχους. Την ίδια στιγμή, η Βαγδάτη βομβαρδιζόταν με πυραύλους «Τόμαχοουκ» και η εικόνα αυτή έκανε το γύρο του κόσμου μέσω του CNN.

Πέντε ώρες μετά την πρώτη συμμαχική επίθεση, ο Σαντάμ Χουσεΐν σε ραδιοφωνικό μήνυμά του διακήρυττε ότι «η μεγάλη μάχη, η μητέρα όλων των μαχών ξεκίνησε. Η αυγή της νίκης πλησιάζει».

Την πρώτη εβδομάδα των αεροπορικών επιχειρήσεων, το μεγαλύτερο μέρος της στρατιωτικής υποδομής του Ιράκ είχε καταστραφεί. Σχεδόν ανέπαφη έμεινε μόνο η πολεμική αεροπορία και αυτό γιατί μετακόμισε στο γειτονικό Ιράν. Πονοκέφαλο για τους Συμμάχους αποτελούσαν οι πύραυλοι «Σκουντ», οι οποίοι, παρότι απαρχαιωμένης τεχνολογίας, έκαναν τη δουλειά τους.

Την πρώτη βραδιά της επίθεσης έπληξαν το Ισραήλ και προκάλεσαν τον θάνατο δύο ατόμων και πολλές ζημιές. Ήταν μια προσπάθεια του Σαντάμ να βγάλει το Ισραήλ στον πόλεμο και να διασπάσει τη Συμμαχία, που είχε στις τάξεις της και αραβικές χώρες. Στις 25 Φεβρουαρίου έπληξαν μια αμερικανική στρατιωτική βάση στη Σαουδική Αραβία και προκάλεσαν το θάνατο 28 στρατιωτικών.

Μετά την επιτυχία των εναέριων επιθέσεων ήλθε η σειρά των χερσαίων επιχειρήσεων για την ανακατάληψη του Κουβέιτ. Διήρκεσαν μόλις 100 ώρες (24 – 27 Φεβρουαρίου 1991), προς μεγάλη έκπληξη των αμερικανών στρατιωτικών, δείγμα της ανυπαρξίας της πολυδιαφημισμένης στρατιωτικής μηχανής του Σαντάμ. Στο διάστημα αυτό οι χερσαίες δυνάμεις των Συμμάχων απελευθέρωσαν το Κουβέιτ και έφθασαν 240 χιλιόμετρα από τη Βαγδάτη.

Το τέλος και ο τραγικός απολογισμός

Στο σημείο αυτό, ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους κήρυξε κατάπαυση του πυρός και ο πόλεμος έλαβε τέλος στις 27 Φεβρουαρίου 1991.

Η επιχείρηση «καταιγίδα της ερήμου» διήρκεσε μόλις ένα μήνα και δέκα ημέρες, οι απώλειες για το Ιράκ ήταν, όμως τεράστιες: 25.000 νεκροί στρατιωτικοί, 100.000 άμαχοι, 75.000 τραυματίες και 63.000 αιχμάλωτοι. Την ίδια ώρα οι απώλειες για τους συμμάχους ήταν 358 νεκροί, 776 τραυματίες και 41 αιχμάλωτοι.

Στην επιχείρηση πήραν μέρος εκτός των αμερικανικών και δυνάμεις άλλων χωρών – μελών του ΝΑΤΟ, με σημαντικότερη τη συμμετοχή της Βρετανίας. Η ελληνική κυβέρνηση δεν πήρε μέρος ευθέως στις πολεμικές επιχειρήσεις, αλλά με την αποστολή φρεγάτας του Πολεμικού Ναυτικού δήλωσε την παρουσία της και τη συμμετοχή της στον πόλεμο.

Διαβάστε τις Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο, με την αξιοπιστία και την εγκυρότητα του News247.gr