Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ: Το δύσκολο με το ποίημα είναι ότι δεν αναγγέλλει ποτέ την άφιξή του

Η Κατερίνα γεννήθηκε στην Αθήνα τον Φεβρουάριο του 1939. Με έφεση από νεαρή ηλικία στην τέχνη, στα 17 της έγραψε το πρώτο της ποίημα με τίτλο “Μοναξιά”, το οποίο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό “Καινούργια Εποχή”, ύστερα από παρότρυνση του Καζαντζάκη. Όπως χαρακτηριστικά σχολίασε στον διευθυντή του περιοδικού, Γιάννη Γουτέλη “Παρακαλώ, δημοσιεύστε αυτό το ποίημα, το έχει γράψει μία κοπέλα που δεν έχει βγάλει ακόμα το γυμνάσιο. Είναι το ωραιότερο ποίημα που διάβασα ποτέ”.

Η Κατερίνα έφυγε από τη ζωή, χθες Τρίτη, όμως με την ποίηση της άφησε τον κόσμο, που με τόση αγάπη την αγκάλιασε, λίγο πιο γεμάτο.

Άρθρα για την Ελληνίδα ποιήτρια έχουν γραφτεί σε περιοδικά και εφημερίδες του εξωτερικού, ενώ τα ποιήματά της έχουν μεταφραστεί σε πάνω από δέκα γλώσσες.

Σε μια πολύ ιδιαίτερη συνέντευξη το 2017, η Κατερίνα Ρουκ είχε μιλήσει στο ραδιόφωνο του News 24/7.

Για την ποίησή της είχε πει χαρακτηριστικά: “Δεν θυμάμαι ποτέ να μην έγραφα, είναι πολύ περίεργο. Η ποίηση είναι σαν τα κύματα, έρχεται ένα κύμα που είναι έρωτας, ένα άλλο κύμα που είναι κάτι άλλο, η ζωή στη μοναξιά, μετά ένα άλλο κύμα που είναι η πόλη. Δεν είναι όλα έρωτας.

Ένα ποίημα γράφεται όπως γίνεται μια οποιαδήποτε πράξη στη ζωή. Το δύσκολο με το ποίημα είναι ότι δεν αναγγέλλει ποτέ την άφιξή του. Έρχεται απρόσκλητο. Η συγγραφή ποίησης δεν είναι καθόλου κοπιαστική. Όταν έρχεται είναι σαν ευλογία”.

Η Ρουκ αντιμετώπιζε τα πάντα με αισιοδοξία. Τη γοήτευε το μυστήριο που ονομάζεται ζωή, παρά τα δύσκολα παιχνίδια της μοίρας. “Είμαι μια πολύ ικανοποιημένη πελάτισσα της ζωής. Ήμουνα πολύ τυχερή, γι’αυτό λέω πάντα ότι πλήρωσα ένα πολύ ακριβό εισιτήριο για να πω στη ζωή,που είναι η αναπηρία μου. Μετά από αυτό όμως το πολύ ακριβό εισιτήριο όλα μου ήρθανε καλά”.

Η ευλογία της έλλειψης

Ευγνωμονώ τις ελλείψεις μου

ο,τι μου λείπει με προστατεύει

από κείνο που θα χάσω

όλες οι ικανότητές μου

που ξεράθηκαν στο αφρόντιστο χωράφι της ζωής

με προφυλάσσουν από κινήσεις στο κενό

άχρηστες, ανούσιες.

Ο,τι μου λείπει με διδάσκει

ο,τι μου ‘χει απομείνει μ’ αποπροσανατολίζει

γιατί μου προβάλλει εικόνες απ’ το παρελθόν

σαν να ‘ταν υποσχέσεις για το μέλλον.

Δεν μπορώ, δεν τολμώ

ούτ’ έναν άγγελο περαστικό

να φανταστώ γιατί εγώ

σ’ άλλον πλανήτη, χωρίς αγγέλους κατεβαίνω.

Η αγάπη, από λαχτάρα που ήταν

έγινε φίλη καλή

μαζί γευόμαστε τη μελαγχολία του Χρόνου.

Στέρησέ με -παρακαλώ το Άγνωστο-

στέρησέ με κι άλλο

για να επιζήσω.

“Το σώμα είναι ακρογωνιαίος λίθος της ποίησης μου κι αυτό οφείλεται όχι μόνο σε πνευματικούς χώρους αλλά και στην ιστορία της ζωής μου… Πριν καν καταλάβω ότι υπάρχω, πριν συνειδητοποιήσω την ύπαρξη ήμουν ήδη ανάπηρη και εγχειρισμένη. Και πάντα μου έλεγε η μαμά μου ότι ήταν θαύμα που επέζησα. Με απόλυτη επίγνωση της αναπηρίας μου, την οποία και κέρδισα… γιατί και έπαιζα και χόρευα και κολυμπούσα…

Εκείνο που είναι πολύ δύσκολο είναι να βγάλω από τη ματιά και την ψυχή μου την έννοια του μέλλοντα χρόνου. Κάνω κάθε μέρα ασκήσεις, ώστε να μου επιβάλω τη ζωή με μόνη έννοια το παρόν. Το παρελθόν φέρνει μελαγχολία και το μέλλον ‘παραμυθία’.

Να ζω το παρόν μέρα με τη μέρα. Αυτό… Εύχομαι να μπορώ λίγο ακόμα!”

Το 1962 τιμήθηκε με το Α΄ Βραβείο Ποίησης της πόλης της Γενεύης (Prix Hensch). Το 1985 τιμήθηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Έχει δώσει διαλέξεις και διάβασε ποιήματά της σε Πανεπιστήμια των ΗΠΑ και Καναδά (Harvard, Cornell, Darmouth, N.Y.State, Princeton, Columbia κ.α.) Το 2000 τιμήθηκε με το βραβείο Κώστα και Ελένης Ουράνη (Ακαδημία Αθηνών). Το 2014 βραβεύτηκε με το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου της.

Η Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ έφυγε από τον κόσμο αφήνοντας τον λίγο πιο γεμάτο, λίγο πιο όμορφο.