Λέοναρντ Κοέν: 5 πράγματα που πρέπει να ξέρεις για τον τροβαδούρο του έρωτα

“Dance me to the end of love…”

Κι όμως, με έναν τόσο απλό και περιεκτικό στίχο, ο Λέοναρντ Κοέν ύμνησε την αγάπη στο ύψιστο σημείο της.

Ο Λέοναρντ Κοέν υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους και πιο ερωτικούς τραγουδοποιούς της γενιάς του, ενώ ο ίδιος αποτέλεσε έμπνευση για πολλούς καλλιτέχνες μετέπειτα. Κάθε του τραγούδι είναι και ένα σημείο-σταθμός στην παγκόσμια μουσική, καθώς οι στίχοι του ήταν αληθινοί, η φωνή του ιδιαίτερη, η χροιά του χαρακτηριστική, η μουσική του μελωδική και η ερμηνεία του βαθιά εκφραστική.

Πέρα, όμως, από τραγουδοποιός, ο Λέοναρντ είχε και την ιδιότητα του συγγραφέα και του ποιητή, κάτι που είναι άμεσα συνυφασμένο με τους όμορφους στίχους στα τραγούδια του. Οι θεματικές που τον απασχολούσαν δεν ήταν μόνο ο έρωτας και η αγάπη, αλλά και κοινωνικοπολιτικά θέματα όπως ο πόλεμος, η θρησκεία και πολλά άλλα. Επίσης, τα τραγούδια του “παντρεύουν” στοιχεία από διάφορα μουσική είδη.

Ο Λέοναρντ Κοέν γεννήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου του 1934 στον Καναδά και πέθανε στις 7 Νοεμβρίου του 2016 στην Καλιφόρνια, σε ηλικία 82 ετών. Σαν σήμερα θα ήταν τα γενέθλιά του και θα γιόρταζε τα 85 του χρόνια. Με αφορμή την επέτειο των γενεθλίων του, καταγράφουμε πέντε πράγματα που πρέπει να γνωρίζουμε για τον ίδιο, καθώς ήταν ένας υπέροχος μουσικός και μια ενδιαφέρουσα προσωπικότητα.

1. Εν αρχή ην η ποίηση

Ο Λέοναρντ Κοέν ξεκίνησε ως συγγραφέας και ως ποιητής και όχι ως μουσικός. Η μεγάλη του καριέρα ως τραγουδιστής ήρθε αρκετά αργότερα, αφού πρώτα είχαν μεσολαβήσει αρκετά χρόνια που ο ίδιος έγραφε βιβλία. Ήδη από την περίοδο που ήταν σπουδαστής στο Πανεπιστήμιο McGill Debating Union κέρδιζε διαγωνισμούς ποίησης, ωστόσο ξεκίνησε να εκδίδει τα ποιήματά του τον Μάρτιο του 1954. Το 1963 δημοσίευσε το μυθιστόρημα “The Favorite Gap” και το 1966 το “Beautiful Losers”, με το οποίο γνώρισε την παγκόσμια επιτυχία ως συγγραφέας.

Η γνωριμία του με την Τζούντι Κόλινς ήταν καταλυτική για την ενασχόλησή του με τη μουσική. Η Κόλλινς έκανε γνωστό το τραγούδι του “Suzanne” και αυτό σε συνδυασμό με την εμφάνισή του στο Φεστιβάλ Φολκ του Νιούπορτ το 1967, οδήγησε στο να κυκλοφόρησε τον πρώτο του δίσκο. Το δισκογραφικό του ντεμπούτο με τίτλο “Songs Of Leonard Cohen” ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένο και, κάπως έτσι, ξεκίνησε μια λαμπρή πορεία στη μουσική. Ο ίδιος πια είχε εγκατασταθεί στις ΗΠΑ και ήταν αποφασισμένος να αφοσιωθεί στη μουσική.

2. Ο έρωτας με την Ύδρα

Ο Λέοναρντ Κόεν είχε μια τεράστια αγάπη για το νησί της Ύδρας, στο οποίο βρέθηκε εντελώς τυχαία και χωρίς κανένα σχέδιο. Όπως είχε δηλώσει ο ίδιος το 1991, σε μια συνέντευξη στο περιοδικό Les Inrockuptibles, μια μέρα που περιπλανιόταν στο βροχερό Λονδίνο, είδε το κτίριο της Τράπεζας της Ελλάδος και μπήκε μέσα. Εκεί αντίκρισε έναν μαυρισμένο ταμία και τον ρώτησε τι καιρό κάνει στη χώρα μας, ο οποίος του απάντησε πως εκείνη την περίοδο ήταν άνοιξη. Δυο μέρες μετά ταξίδεψε για την Ελλάδα, και μετά από μια στάση στην Αθήνα, επισκέφθηκε την Ύδρα, χωρίς να γνωρίζει σχεδόν τίποτα για το νησί.

Τον Σεπτέμβριο του 1960, λίγο μετά τα 26α γενέθλιά του, ο Λέοναρντ αγόρασε ένα σπίτι στην Ύδρα έναντι 1.500 δολαρίων, στο οποίο ζούσε για μεγάλα διαστήματα και έγραφε την ποίησή του. Ήταν το καταφύγιό του, εκεί απολάμβανε τον ήλιο, τη γαλήνη, την ξέγνοιαστη ζωή και την παρέα των φίλων που τον επισκέπτονταν. Εκεί γνώρισε και την Νορβηγίδα Μάριαν Ίλεν, μία από τις μεγαλύτερες αγάπες της ζωής του, ενώ στην Ύδρα έγραψε και το γνωστό τραγούδι “So long, Marianne”, που ήταν αφιερωμένο, φυσικά, στην Μαριάν Ίλεν.

3. Η περίφημη Μαριάν

Ο Κοέν γνώρισε τυχαία στις αρχές της δεκαετίας του ’60 την 22χρονη τότε Μαριάν Ίλεν έζησαν μαζί περίπου 10 χρόνια. Πέρα από το προαναφερθέν τραγούδι που ήταν αφιερωμένο στην ίδια, ο Λέοναρντ εμπνεύστηκε από τη Μαριάν και το διάσημο “Bird on the wire”. Τον Ιούλιο του 2016 ο Κοέν έμαθε πως η Μαριάν έπασχε από λευχαιμία και ήταν στο νοσοκομείο, περνώντας τις τελευταίες της στιγμές. Τότε έγραψε μια συγκινητική επιστολή, την οποία της μεταβίβασε και της διάβασε ο Jan Christian Mollestad, φίλος και σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ “Marianne & Leonard: Words Of Love”. Η Μαριάν πέθανε λίγες μέρες μετά.

Έγραφε:

“Λοιπόν, Marianne, έφτασε αυτή η ώρα που παραμεγαλώσαμε και τα σώματά μας αρχίζουν να καταρρέουν… Νομίζω πως θα σε ακολουθήσω πολύ σύντομα. Θέλω να ξέρεις πως είμαι σε απόσταση αναπνοής πίσω σου – αν απλώσεις το χέρι σου νομίζω ότι μπορείς να αγγίξεις το δικό μου! Να ξέρεις ότι πάντα σε αγαπούσα, για την ομορφιά σου και τη σοφία σου, αλλά δεν χρειάζεται να πω περισσότερα, γιατί τα γνωρίζεις καλά. Τώρα όμως, θέλω απλά να σου ευχηθώ να έχεις ένα πολύ καλό ταξίδι. Αντίο παλιά μου φίλη. Ατελείωτη αγάπη, θα σε δω στο τέλος του δρόμου…”

4. Το μουσικό και λογοτεχνικό του έργο

Δίσκοι: Songs of Leonard Cohen (1967) Songs from a Room (1969) Songs of Love and Hate (1971) Live Songs (1973) New Skin for the Old Ceremony (1974) Death of a Ladies’ Man (1977) Recent Songs (1979) Various Positions (1984) I’m Your Man (1988) The Future (1992) Cohen Live: Leonard Cohen in Concert (1994) Field Commander Cohen: Tour of 1979 (2001) Ten New Songs (2001) Dear Heather (2004) Old Ideas (2012) Popular Problems (2014) Can’t Forget: a Souvenir of the Grand Tour (2015) You want it darker (2016)

Συλλογές: The Best of Leonard Cohen (1975) (επίσης γνωστό ως Greatest Hits) More Best of Leonard Cohen (1997) The Essential Leonard Cohen (2002), διπλό CD

Βιβλία: Let Us Compare Mythologies (ποίηση) 1956 The Spice-Box of Earth (ποίηση) 1961 The Favourite Game (μυθιστόρημα) 1963 Flowers for Hitler (ποίηση) 1964 Beautiful Losers (μυθιστόρημα) 1966 Parasites of Heaven (ποίηση) 1966 Selected Poems 1956–1968 (ποίηση) 1968 The Energy of Slaves (ποίηση) 1972 Death of a Lady’s Man (ποιήματα και πεζά) 1978 Book of Mercy (πεζά ποιήματα/ψαλμοί) 1984 Stranger Music (επιλογή ποιημάτων και τραγουδιών) 1993 Book of Longing (ποίηση) 2006

5. Το μεταθανάτιο άλμπουμ

Ο γιος του Λέοναρντ Κοέν, Άνταμ Κοέν, ανακοίνωσε πως στις 22 Νοεμβρίου 2019 κυκλοφορεί ένα άλμπουμ με τίτλο “Thank you for the dance”, που θα περιλαμβάνει τραγούδια του πατέρα του. Το μεταθανάτιο άλμπουμ βασίζεται σε αχρησιμοποίητο υλικό από τη συνεργασία του Λέοναρντ και του γιου του στον δίσκο “You Want It Darker”, στον οποίο είχαν συνεργαστεί οι δυο τους. Ο δίσκος αυτός αυτός ήταν το κύκνειο άσμα του Κοέν και είχε κυκλοφορήσει στις 21 Οκτωβρίου του 2016, αποσπώντας πολύ καλές κριτικές.

Το “Thank you for the dance” είναι σε μουσική επιμέλεια του Άνταμ Κοέν και όπως έχει δηλώσει ο ίδιος για το άλμπουμ: “Καθώς συνθέταμε και ενορχηστρώναμε την μουσική και τους στίχους, διαλέξαμε τις πιο χαρακτηριστικές μουσικές του υπογραφές για να τον κρατήσουμε κοντά μας. Αυτό που με συγκινεί περισσότερο στο album είναι η έκπληκτη αντίδραση αυτών που το έχουν ακούσει. Ο Leonard ζει! Λένε, ο ένας μετά τον άλλον”.