Νέλσον Μαντέλα: Η ζωή και το έργο ενός σπουδαίου αγωνιστή των δικαιωμάτων

Ο Νέλσον Μαντέλα γεννήθηκε σαν σήμερα, στις 18 Ιουλίου 1918 στο χωριό Μβέζο, τότε μέρος της επαρχίας Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής. Του δόθηκε το όνομα Rolihlahla, μια λέξη της γλώσσας Xhosa που σημαίνει “ταραχοποιός”, ενώ κάποια χρόνια αργότερα έγινε γνωστός με το όνομα Madiba.

Ο προπάππους του, Ngubengcuka, ήταν βασιλιάς του λαού Τhembu στη γη Transkeian, που βρίσκόταν στη σημερινή ανατολική επαρχία του Κέιπ Τάουν. Ένας από τους γιους του Ngubengcuka, με το όνομα Μαντέλα, ήταν ο παππούς του Νέλσον Μαντέλα και η πηγή προέλευσης του επιθέτου του.

Επειδή ο Μαντέλα ήταν ο γιος ενός βασιλιά και μιας γυναίκας που ανήκε στη φυλή Ixhiba, μιας φυλής της Βουλής της Αριστεράς, οι απόγονοι της βασιλικής οικογένειας δεν είχαν δικαίωμα να κληρονομήσουν τον θρόνο αλλά αναγνωρίζονταν ως σύμβουλοι της βασιλικής οικογένειας.

Ως φοιτητής αγωνίστηκε για να δοθούν πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα στις ομάδες αυτοχθόνων στην Νότιο Αφρική, ενώ το 1944 μπήκε στην οργάνωση “Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο” (ANC), ιδρύοντας μαζί με άλλους και τη Νεολαία του ΑΝC.

Το 1952 ήρθε αντιμέτωπος για πρώτη φορά με το δικαστικό σύστημα του Απαρτχάιντ,όταν του επιβλήθηκαν περιοριστικοί όροι για την πολιτική του δραστηριότητα, με βάση τον νόμο για την “αντιμετώπιση του κομμουνισμού.

Τον ίδιο χρόνο άνοιξε, μαζί με τον Όλιβερ Τάμπο, το πρώτο δικηγορικό γραφείο της Νοτίου Αφρικής μόνο με μαύρους νομικούς. Ως δικηγόρος, ο Μαντέλα έκανε εκστρατεία για την καταπολέμηση του Απαρτχαϊντ και το 1956 κατηγορήθηκε για εσχάτη προδοσία. Μετά την πολύχρονη δίκη εναντίον του ίδιου και των συγκατηγορούμενών του, οι κατηγορίες τελικά κατέπεσαν.

Το καθεστώς του Απάρτχαιντ σκλήραινε όμως όλο και περισσότερο την στάση του και τελικά το 1960 το Εθνικό Αφρικανικό Κογκρέσο κηρύχθηκε παράνομο. Μαζί του πέρασε στην παρανομία και ο Μαντέλα, που απομακρύνθηκε από την αρχή της μη βίας. Τελικά, συνελήφθη ξανά, κατηγορήθηκε για σαμποτάζ και απόπειρα ανατροπής της κυβέρνησης και καταδικάστηκε το 1964 σε ισόβια.

Με τον Μαντέλα στη φυλακή και την ηγεσία του εξόριστη, τα μέλη του ANC και οι αυτόχθονες της Νοτίου Αφρικής προχωρούσαν σε εξεγέρσεις που κατέληγαν σε αιματηρή καταστολή. Τα στελέχη του ANC που βρίσκονταν στο εξωτερικό επέλεξαν να ξεκινήσουν εκστρατεία στη διεθνή κοινότητα εναντίον του Άπαρτχαϊντ γύρω από τον φυλακισμένο Νέλσον Μαντέλα.

Οι εξελίξεις, στις οποίες συνέβαλε και η διεθνής κατακραυγή, οδήγησαν στην αποκατάσταση του ANC και την απελευθέρωση του Μαντέλα στις 11 Φεβρουαρίου του 1990. Από την ηγεσία του ANC, ξεκίνησε τις συνομιλίες με την κυβέρνηση για ένα κράτος, στο οποίο όλοι οι πολίτες θα ήταν ίσοι απέναντι στο νόμο ανεξαρτήτως φυλής.

Η απελευθέρωσή του το 1990 σημάδεψε την απαρχή θεμελιακών αλλαγών στο Νοτιοαφρικανικό κράτος, που οδήγησαν στην πτώση του ρατσιστικού του καθεστώτος. Το 1993 του απονεμήθηκε το Νόμπελ Ειρήνης που το μοιράστηκε με τον τότε πρόεδρο Φρεντερίκ Ντε Κλερκ. Το 1994 έγινε ο πρώτος πρόεδρος της Νότιας Αφρικής σε εκλογές που επιτράπηκε να ψηφίσουν λευκοί και μαύροι.

Όταν ο Μαντέλα αποσύρθηκε από την ενεργό πολιτική δράση τον Ιούνιο του 1999, αντιμετώπισε μια δύσκολη απομόνωση και επέστρεψε στην πολυσύχναστη δημόσια ζωή του, η οποία περιλάμβανε ένα καθημερινό πρόγραμμα καθηκόντων και συναντήσεις με παγκόσμιους ηγέτες και διασημότητες.

Παρόλο που κατηγορήθηκε έντονα ότι δεν κατάφερε να αντιμετωπίσει τον HIV / AIDS κατά τη διάρκεια της προεδρείας του, αφιέρωσε μεγάλο μέρος από τον χρόνο του πάνω στο θέμα μετά τη συνταξιοδότησή του χαρακτηρίζοντάς τον ως έναν “πόλεμο” που σκότωσε περισσότερους από ό,τι “οι προηγούμενοι πόλεμοι”.

Ο Μαντέλα έχει ασκήσει δημόσια κριτική για τις κυβερνήσεις του δυτικού κόσμου. Αντέδρασε έντονα στην παρέμβαση του ΝΑΤΟ στο Κοσσυφοπέδιο το 1999 και την χαρακτήρισε ως μια προσπάθεια των ισχυρών εθνών του κόσμου να αστυνομεύσουν όλο τον πλανήτη.

Το 2003 εκφράστηκε εναντίον των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου, που σχεδίαζαν να ξεκινήσουν πόλεμο στο Ιράκ. Χαρακτήρισε τον πόλεμο ως “τραγωδία” ενώ άσκησε κριτική στον τότε Αμερικανό πρόεδρο Τζορτζ Μπους και στον τότε πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου Τόνι Μπλαιρ ότι ήθελαν να υπονομεύσουν τον ΟΗΕ.

Τον Ιούνιο του 2004, σε ηλικία 85 ετών και με εξασθενημένη υγεία, ο Μαντέλα ανακοίνωσε ότι αποσύρεται επίσημα και αποχωρεί από τη δημόσια ζωή.

Το 2004, ο Μαντέλα έκανε μια επιτυχημένη εκστρατεία υπέρ της Νότιας Αφρικής ώστε να φιλοξενήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο της FIFA το 2010, δηλώνοντας ότι θα υπάρξουν “καλύτερα δώρα για εμάς” τη χρονιά που θα σηματοδοτούσε μια δεκαετία από την πτώση του απαρτχάιντ. Παρόλο που διατήρησε ένα χαμηλό προφίλ ενόψει ενός γεγονότος με την υγεία του, ο Μαντέλα έκανε την τελευταία δημόσια εμφάνισή του στην τελετή λήξης του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου του 2010, όπου έλαβε αρκετά χειροκροτήματα.

Από το 2005 έως το 2013, ο Μαντέλα, και αργότερα η οικογένειά του, ενεπλάκησαν σε μια σειρά από αντιπαλότητες νομικής φύσεως σχετικά με χρήματα που παρακρατούνταν σε οικογενειακές εταιρείες προς όφελος των απογόνων του Μαντέλα. Στα μέσα του 2013, ενώ ο Μαντέλα νοσηλευόταν με λοίμωξη στους πνεύμονες στο νοσοκομείο της Πρετόρια, οι απόγονοί του συμμετείχαν σε μια ενδοοικογενειακή δικαστική διαμάχη όσον αφορά την ταφή των παιδιών του Μαντέλα και τελικά και του ίδιου του Μαντέλα

Τον Φεβρουάριο του 2011, ο Μαντέλα νοσηλεύτηκε για σύντομο χρονικό διάστημα στο νοσοκομείο της Πρετόρια με λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος, προσελκύοντας τη διεθνή προσοχή, πριν νοσηλευτεί για δεύτερη φορά με λοίμωξη στους πνεύμονες και με αφαίρεση ενός χολόλιθου τον Δεκέμβριο του 2012.

Μετά από επιτυχημένο χειρουργείο στις αρχές Μαρτίου του 2013, η λοίμωξη στον πνεύμονα επανεμφανίστηκε και νοσηλεύτηκε ξανά για σύντομο χρονικό διάστημα στην Πρετόρια. Τον Ιούνιο του 2013, η λοίμωξη στους πνεύμονές του επιδεινώθηκε και εισήχθη ξανά στο νοσοκομείο της Πρετόρια σε σοβαρή κατάσταση.

Έχοντας υποφέρει από μια παρατεταμένη αναπνευστική λοίμωξη, ο Μαντέλα πέθανε τελικά στις 5 Δεκεμβρίου 2013, σε ηλικία 95 ετών, στο σπίτι του στο Χάουτον, έχοντας την οικογένειά του στο πλευρό του.

Πηγή: Wikipedia, Sansimera, Nelson Mandela Foundation