Οι σπιλιάδες (ριπές) του ανέμου: Πώς αντιμετωπίζονται αν βρίσκεσαι στην παραλία

Στη Μετεωρολογία και ειδικότερα στη ναυτική μετεωρολογία ριπαίος άνεμος χαρακτηρίζεται ο άνεμος του οποίου η ένταση μεταβάλλεται απότομα και παροδικά. Είναι ολιγόλεπτης διάρκειας, επαναλαμβανόμενος κατά μικρά χρονικά διαστήματα. Το φαινόμενο του ριπαίου ανέμου απαντάται κυρίως κοντά σε παραλίες, μέχρι περίπου 1,5 με 3 μίλια από την ξηρά.

Μια ρι­πή ανέ­μου (σπηλιάδα ή σπι­λιά­δα) έχει διάρ­κεια μι­κρό­τε­ρη από 20 δευ­τερόλεπτα και προ­κα­λείται από ανα­τα­ρά­ξεις λό­γω τρι­βής, διά­τμη­σης του αέ­ρα ή ηλια­κής θέρ­μαν­σης του εδά­φους. Θε­ω­ρού­νται ρι­πές όταν η δια­φο­ρά με­τα­ξύ της πιο αρ­γής και τα­χύ­τε­ρης τα­χύ­τη­τας ανέ­μου εί­ναι 8,6 κόμ­βοι (10 mph, 16 km / h). Στην πε­ρί­πτω­ση τρι­βής, δη­μιουρ­γεί­ται ρι­πή όταν ο άνε­μος φυ­σά γύ­ρω από φυ­σι­κά εμπό­δια όπως δέ­ντρα και βου­νά, ψη­λά κτί­ρια, σή­ραγ­γες ή άλ­λα τε­χνη­τά εμπό­δια.

Σπιλιάδα λοιπόν είναι ο ριπαίος άνεμος που εκδηλώνεται πλάγια προς την ακτή. Στη μεν ξηρά υψώνει μικρές κορυφές άμμου, φαινόμενο ιδιαίτερα γνώριμο σε λουόμενους που βρίσκονται στη παραλία και αισθάνονται το σώμα τους κυριολεκτικά να υποβάλλεται σε αμμοβολή.

Στη δε θάλασσα δημιουργεί στην επιφάνεια έντονες ρυτιδώσεις, μέχρι πολύ μικρά κύματα, τις κορυφές των οποίων επιρρίπτει με δύναμη στα πλευρά των σκαφών. Ταυτόχρονα αλλάζει την κατεύθυνση των ιστίων. Κύρια αιτία αποτελεί η τριβή του πνέοντος ανέμου με εδαφικές εξάρσεις που βρίσκονται κοντά σε παραλίες με συνέπεια να δημιουργούνται επιμέρους ρεύματα ίδιας μεν διεύθυνσης, διαφορετικής όμως έντασης. Αναλόγως του τρόπου εκδήλωσης του ριπαίου ανέμου και των φαινομένων που τον συνοδεύουν, στη γλώσσα των ναυτικών χαρακτηρίζεται ως «σπιλιάδα» ή ως «σαγανάκι».

Σαγανάκι, λέγεται ο ριπαίος άνεμος που εκδηλώνεται όπως παραπάνω, κυρίως όμως με στροβιλισμούς, μετακινώντας κόκκους άμμου ή σταγόνες θαλάσσης. Ο όρος δεν είναι επίσημος. Επειδή όμως από τις γέφυρες των πλοίων, η παράκτια επιφάνεια της θάλασσας φαίνεται να σχηματίζει εικόνα μικρών σεληνιακών κρατήρων, ο άνεμος πήρε την ονομασία «σαγανάκια».

Σε περίπτωση εκδήλωσης ριπαίου ανέμου, οι ευρισκόμενοι στην παραλία θα πρέπει αμέσως να στρέψουν τα νώτα τους προς τον άνεμο. Όσοι φέρουν μόνο λουτρική περιβολή θα πρέπει ή να σκεπάσουν τουλάχιστον το πρόσωπο και το στήθος με πετσέτα ή να καλυφθούν από κάποιο σταθερό εμπόδιο ή τέλος να εισέλθουν στη θάλασσα. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται με τα μικρά παιδιά. Όσοι βρίσκονται σε λέμβους θα πρέπει να καθίσουν αμέσως στη προσήνεμη κουπαστή με τα νώτα προς τον άνεμο. Τέλος, τα μικρά σκάφη που κάνουν εκπαιδευτική ιστιοπλοΐα θα πρέπει προληπτικά να έχουν λάβει σχετικές οδηγίες, να συνοδεύονται από μηχανοκίνητο σκάφος σύμφωνα με τους κανονισμούς, και οι επιβαίνοντες να φορούν σωσίβιες ζώνες.

Στην Ελλάδα οι άνεμοι αυτοί είναι ιδιαίτερα γνωστοί σ΄ όλους τους κόλπους και τις ακτές όταν κοντά υψώνονται ψηλά βουνά. Χαρακτηριστικότεροι σε ένταση είναι της περιοχής της Νοτιοανατολικής Κρήτης (Ζίρος, Ζάκρος, Ιεράπετρα), στον Πλαταμώνα, σ΄ όλον τον Θερμαϊκό Κόλπο, στις ακτές από τον Άγιο Κοσμά μέχρι και τη Βουλιαγμένη, καθώς και σ΄ όλες τις νότιες ακτές των Κυκλάδων, ιδιαίτερα το καλοκαίρι που ενισχύονται από τα μελτέμια.

Οι αλ­λα­γές στην τα­χύ­τη­τα και την κα­τεύ­θυν­ση του ανέ­μου σε μι­κρή από­στα­ση – διά­τμη­ση του ανέ­μου – μπο­ρούν επί­σης να προ­κα­λέ­σουν ρι­πές ανέ­μου, για πα­ρά­δειγ­μα, πά­νω από το νε­ρό. Τέ­λος, στις ημέ­ρες που υπάρ­χουν φαι­νό­με­να με θερ­μές καιρικές συν­θή­κες, όταν το έδα­φος θερ­μαί­νε­ται και ο θερ­μός αέ­ρας ανε­βαί­νει, ο πιο βαρύς αέ­ρας κα­τε­βαί­νει και προ­κα­λεί ρι­πές ανέ­μου. Στην θαλάσσια ζώνη που επηρεάζεται από τις σπιλιάδες η ζώνη αυτή εκτείνεται από την ακτή μέχρι 3ν.μ. περίπου από αυτή. Δύο επιλογές υπάρχουν, ή περνάμε έξω από τα 3ν.μ. όπου ο άνεμος είναι εκτονωμένος, ή “ξυρίζουμε” την ακτογραμμή, περνώντας στα 5 μέτρα από αυτή.

Η ισχυ­ρό­τε­ρη σπι­λιά­δα που ση­μειώ­θη­κε πο­τέ πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε στο νη­σί Barrow, στην Αυ­στρα­λία, όταν στις 10 Απρι­λί­ου 1996, ο τρο­πι­κός κυ­κλώ­νας Olivia έβγα­λε μια ριπή 219,8 κόμ­βων (407,1 km / h).

Στη βιβλιογραφία πάντως υπάρχουν μεγαλύτερες ριπές μετρημένες με απομακρυσμένες μεθόδους μέσω Doppler Radar και, χρησιμοποιώντας αυτήν τη μέθοδο, κατεγράφη το μέγεθος των 135 m / s (490 km / h ; 300 mph; 262 kn; 440 ft / s) κατά τη διάρκεια του 1999 στο Bridge Creek – Moore από ανεμοστρόβιλο στην Οκλαχόμα στις 3 Μαΐου 1999 που αναφέρεται ως η υψηλότερη καταγραφόμενη ταχύτητα ανέμου επιφανείας,

Ωστό­σο, οι πιο ισχυ­ρές ρι­πές ανέ­μου δη­μιουρ­γού­νται από πυ­ρη­νι­κές εκρή­ξεις.

Η με­γα­λύ­τε­ρη πυ­ρη­νι­κή έκρη­ξη όλων των επο­χών – η Char bomb – δη­μιούρ­γη­σε ριπή ανέ­μου 2.693,8 κόμ­βων (4.989 km / h).

Οι ρι­πές του ανέ­μου μπο­ρεί να εί­ναι ιδιαί­τε­ρα κα­τα­στρο­φι­κές και πο­τέ δεν εί­ναι κα­λές για windsurfing, kiteboarding και ιστιο­πλο­ΐα γε­νι­κά. Τα ανε­μό­με­τρα υψη­λής από­δο­σης μπο­ρούν να με­τρή­σουν μι­κρές ρι­πές του ανέ­μου υψη­λής τα­χύ­τη­τας.

Η ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΛΕΞΗΣ

Η λέξη σπιλιάδα προέρχεται από την αρχαία λέξη σπιλάς που σημαίνει βράχος πάνω στον οποίο σκάει το κύμα.

αἱ μὲν ἄρ’ ἔνθ’ ἦλθον, σπουδῇ δ’ ἤλυξαν ὄλεθρον //ἄνδρες, ἀτὰρ νῆάς γε ποτὶ σπιλάδεσσιν ἔαξαν // κύματ’ (Οδύσσεια, γ 297-9)

Ἐκεῖ τὰ πλοῖα ξέπεσαν καὶ σπάσανε στὰ βράχια καὶ μετὰ βίας ἀπὸ χαμὸ γλυτώσανε οἱ ἀνθρῶποι (μετάφραση Αργύρη Εφταλιώτη)

ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ

Πάνω σε μια χειμωνιάτικη ακτίνα ΣΤ’ – Γιώργος Σεφέρης

Μικρή πνοή κι άλλη πνοή, σπιλιάδα

καθώς αφήνεις το βιβλίο

και σκίζεις άχρηστα χαρτιά των περασμένων

ή σκύβεις να κοιτάξεις στο λιβάδι

αγέρωχους κενταύρους που καλπάζουν

ή άγουρες αμαζόνες ιδρωμένες

σ’ όλα τ’ αυλάκια του κορμιού

που έχουν αγώνα το άλμα και την πάλη.

Αναστάσιμες σπιλιάδες μιαν αυγή

που νόμισες πως βγήκε ο ήλιος.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις