Οι ξεχωριστές σχέσεις των Ελλήνων πρωθυπουργών με τους Γάλλους προέδρους στη μεταπολεμική ιστορία

Οι σχέσεις ανάμεσα στη Γαλλία και την Ελλάδα ήταν πάντοτε ιδιαίτερα θερμές και σε πολλές περιπτώσεις οι κατά καιρούς ηγέτες των δύο χωρών μοιράζονταν στενούς δεσμούς και κοινές επιδιώξεις. Από την μεταπολεμική Ελλάδα και την επίσκεψη του Στρατηγού Σαρλ Ντε Γκολ, ως την ανάδειξη Ολάντ σε βασικό υποστηρικτή της παραμονής της χώρας στην ευρωζώνη, σχεδόν πάντοντε οι σχέσεις Γαλλίας και Ελλάδα διακρίνονταν από ιδιαίτερη θέρμη και σεβασμό.

Με αφορμή την επικείμενη επίσκεψη Ολάντ στην Αθήνα, ο οποίος αναμένεται μάλιστα να γραφτεί στην ιστορία ως ο τρίτος κατά σειρά πρόεδρος της γαλλικής δημοκρατίας που μιλά από το βήμα της ελληνικής βουλής, ανατρέχουμε στην πρόσφατη ιστορία και τις ξεχωριστές σχέσεις του Κωνσταντίνου Καραμανλή με τον Βαλερί Ζισκάρ Ντεστέν, του Φρανσουά Μιτεράν με τον Ανδρέα Παπανδρέου, αλλά και του Νικολά Σαρκοζί με τον Κώστα Καραμανλή.

Ο Ντε Γκολ και η επίσκεψή του στην Αθήνα

Η Ελλάδα έμπαινε σε μια περίοδο πολιτικής αστάθειας που με τις δολοπλοκίες του παλατιού και την προθυμία των Συνταγματαρχών θα οδηγούσε στη δικτατορία του 1957. Τον Μάιο του 1963 όμως, που ο Γάλλος πρόεδρος Στρατηγός Ντε Γκολ, βρέθηκε στην Ελλάδα, τίποτα δεν προμήνυε μια τόσο “μαύρη εξέλιξη”. Μάλιστα ο Ντε Γκολ ανέφερε τότε: “Αυτή τη χώρα που η πολιτική της ζωή είναι τόσο δαντελωτή όσο κι οι ακρογιαλιές της και τόσο ανάγλυφη όσο ο ορίζοντας των βουνών της, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής κατορθώνει να την κυβερνήσει”, δήλωσε που κατά πολλούς μοιάζει με εκείνη που αποδίδονταν στον ίδιο για τη χώρα του: “Πώς να κυβερνήσεις μια χώρα με 260 είδη τυριών;”.

Ο Γάλλος πρόεδρος έγινε δεκτός από τη βασιλική οικογένεια και μίλησε στο ελληνικό κοινοβούλιο, γεγονός που συνέβαινε για πρώτη φορά για Γάλλο αρχηγό κράτους. 

“Είναι μεγάλη μου τιμή να γίνομαι αποδεκτός στο ελληνικό κοινοβούλιο, να προσφωνούμαι με χαιρετισμούς τόσο σημαντικούς και ξεκάθαρους και να αισθάνομαι καλοδεχούμενος από την πλευρά των βουλευτών. […] Θέλω να μιλήσω για την αλληλεγγύη της χώρας μας και τη δική μου, απέναντι στις συνθήκες, τις τόσο περίπλοκες και τόσο δύσκολες μέσα στις οποίες ζει ο κόσμος σήμερα” ανέφερε τότε μεταξύ άλλων ο Στρατηγός στην ομιλία στην ελληνική βουλή.

Δείτε ένα βίντεο από την επίσκεψη του Στρατηγού Ντε Γκολ στην Αθήνα, την υποδοχή από το παλάτι και την επίσκεψη στο μνημείο των πεσόντων Γάλλων στρατιωτικών:

 

Η γαλλική βοήθεια στην μεταπολίτευση

Όπως διαβάζουμε στο γαλλικό Τύπο, η επιρροή του Παρισιού στη χώρα μας είχε εκμηδενιστεί μετά τα γεγονότα του εμφυλίου και η Γαλλία κατάφερε να επανέλθει στο προσκήνιο της ελληνικής πολιτικής σκηνής χάρη στην επταετία των Συνταγματαρχών. “Το Παρίσι γίνεται το κέντρο της αντίστασης και της εξορίας. Πολιτικοί, όπως ο πρώην πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής, καλλιτέχνες όπως ο Βασίλης Βασιλικός, αγωνίζονται κόντρα στο καθεστώς από τη γαλλική πρωτεύουσα” σημειώνει η γαλλική  La Tribune.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής άλλωστε, προσέβλεπε στη γαλλική βοήθεια για να πετύχει το μεγάλο του όνειρο, να εισέλθει η χώρα στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Σε αυτή του την προσπάθεια τον βοήθησε και η παραμονή του στο Παρίσι, σε όλη τη διάρκεια της Χούντας, όπου και συναντήθηκε με σημαντικά πολιτικά πρόσωπα της γαλλικής Δεξιάς. Ανάμεσά τους και ο Βαλερί Ζισκάρντ Ντεστέν, που θα… δώσει και το προεδρικό του αεροσκάφος στον Καραμανλή ώστε να επιστρέψει στην Ελλάδα το 1974, σηματοδοτώντας την έναρξη της μεταπολίτευσης.

Ένα χρόνο αργότερα, τo 1975, o Ζισκάρ Ντεστέν επισκέφτηκε την Ελλάδα και τον επιστήθιο φίλο του Κωνσταντίνο Καραμανλή, λίγους μόνο μήνες μετά την επανεγκατάσταση της δημοκρατίας. Ο τότε πρόεδρος της Γαλλίας έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην θετική απόφαση των οργάνων της ΕΟΚ, ώστε να γίνει δεκτή η ένταξη της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή κοινότητα. “Δεν θα κλείσουμε την πόρτα στα “μούτρα” του Πλάτωνα” έλεγε τότε ο Γάλλος πρόεδρος για να αντικρούσει τις αμφιβολίες των Γερμανών. Τι κι αν 50 χρόνια μετά, ο ίδιος ο Γάλλος πολιτικός θα δήλωνε πως η επιλογή αυτή ήταν λάθος, παίρνοντας θέση υπέρ της εξόδου της χώρας μας από την ευρωζώνη.

“Συζητήσαμε με τον κ. Καραμανλή όλα τα προβλήματα που αφορούν τις δύο χώρες. Ειδικά τα διεθνή ζητήματα, αλλά και το θέμα της ένταξης της Ελλάδας στην ΕΟΚ, στην οποία η Γαλλία συγκεκριμένα έχει ιδιαίτερα θετική γνώμη. Συζητήσαμε επίσης το πρόβλημα που απασχολεί έντονα την ελληνική κοινή γνώμη, που είναι το κυπριακό και στη συνέχεια για όλα τα ζητήματα διμερών σχέσεων” ανέφερε στους δημοσιογράφους ο Γάλλος πολιτικός.

Ο Γάλλος πρόεδρος άλλωστε θα επιστρέψει στην Αθήνα και το Μάιο του 1979, λίγα χρόνια πριν την επίσημη προσχώρηση της Ελλάδος στην ΕΟΚ. Ο Έλληνας πρωθυπουργός άλλωστε, Κωνσταντίνος Καραμανλής, λίγους μήνες πριν την άνοδο στην εξουσία του ΠΑΣΟΚ, τον Ιανουάριο του 1981, μιλά για τη σημαντική σελίδα στην ιστορία της Ελλάδας με την είσοδο της στην ΕΟΚ και τους λόγους που τον ανάγκασαν να προχωρήσει σε αυτή την κίνηση.

Η Ελλάδα της Αλλαγής συναντά τη Γαλλία του σοσιαλισμού

Οι σοσιαλιστική Γαλλία του Φρανσουά Μιτεράν, συναντά την Αλλαγή του Ανδρέα Παπανδρέου με τα δύο κόμματα να ανέρχονται στην εξουσία με λίγους μήνες διαφορά. Οι δύο ηγέτες διατηρούσαν άριστες σχέσεις και συναντήθηκαν αρκετές φορές κατά τη θητεία τους, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στη Γαλλία. Άλλωστε η εκλογική νίκη των σοσιαλιστών στη Γαλλία, θεωρήθηκε ο καλύτερο οιωνός για την επικράτηση του ΠΑΣΟΚ το 1981. Ο Γάλλος πρόεδρος είχε πολύ καλές σχέσεις, τόσο με τον Ανδρέα Παπανδρέου, όσο και με τη Μελίνα Μερκούρη και τον Μίκυ Θεοδωράκη.

Το δελτίο της γαλλικής κρατικής τηλεόρασης, περιέγραφε το 1982 την πρώτη επίσκεψη Μιτεράν στην Αθήνα, τονίζοντας τη σχέση των δύο κομμάτων που είχαν μόλις ανέλθει στην εξουσία. Όπως θα δείτε στα πλάνα που ακολουθούν το φρέσκο στην εξουσία ΠΑΣΟΚ, υποδεχόταν μετά Βαΐων και κλάδων τον Γάλλο πρόεδρο στο αεροδρόμιο (διακρίνονται η Μελίνα Μερκούρη, ο Γεράσιμος Αρσένης και ο Γιώργος Γεννηματάς).

Ο Μιτεράν ήρθε στην Ελλάδα στις δύο διαδοχικές τετραετίες του ΠΑΣΟΚ πολλές φορές, άλλες επίσημα και άλλες ινκόγκνιτο. Αίσθηση είχε προκαλέσει άλλωστε η πρωτοβουλία Παπανδρέου που έφερε σε επαφή το 1984, τον Γάλλο πρόεδρο με τον Λίβυο Στρατηγό Καντάφι στην Ελούντα της Κρήτης.

Τα χρόνια των τυπικών σχέσεων

Μετά το τέλος της παντοκρατορίας του Μιτεράν στη Γαλλία και την επάνοδο στα Ηλύσια Πεδία των συντηρητικών, αλλά και την αλλαγή στην Ελλάδα, με την επικράτηση Μητσοτάκη, οι σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες έμεναν μάλλον τυπικές. Ο Γάλλος πρόεδρος Ζακ Σιράκ επισκέφτηκε μεν την Ελλάδα, όμως αυτό συνέβη πάντα στα πλαίσια δράσεων και εκδηλώσεων για την ΕΕ, ενώ η επίσκεψή του δεν συνοδεύτηκε από τη μεγαλοπρεπή υποδοχή που επιφύλασσαν σε άλλους προέδρους.

Στην Αθήνα βρέθηκε το Νοέμβριο του 2000, στο πλαίσιο της περιοδείας του στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες εν όψει της Συνόδου Κορυφής της Νίκαιας στις 7 – 9 Δεκεμβρίου. Αντίστοιχα, ο Γάλλος πολιτικός βρέθηκε στην Ελλάδα και τον Απρίλιο του 2003, στα πλαίσια της υπογραφής της συνθήκης προσχώρησης νέων κρατών, αλλά και για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που διεξήχθη την ίδια χρονιά στη Θεσσαλονίκη.

Ελλάς – Γαλλία: Νέα Συμμαχία

Λίγα χρόνια πριν την επίσημη είσοδο της χώρας στο μνημόνιο, οι σχέσεις των δύο χωρών αναθερμάνθηκαν με αφορμή την άνοδο στην εξουσία του Νικολά Σαρκοζί και όσο πρωθυπουργός στην Ελλάδα παρέμενε ο Κώστας Καραμανλής. Ανήκοντας και οι δύο στην ίδια πολιτική οικογένεια στην Ευρώπη, είχαν επιπλέον λόγους να αισθάνονται κοντά ο ένας στον άλλο.

Ο Κώστας Καραμανλής έφερε το βαρύ όνομα του ηγέτη της Δεξιάς στην Ελλάδα, του οποίου οι σχέσεις με την Δεξιά του Ντε Γκολ ήταν γνωστές. Από την πλευρά του, ο Νικολά Σαρκοζί δήλωνε και δηλώνει ένθερμος θαυμαστής του Σαρλ Ντε Γκολ και δεν θα μπορούσε να μην ακολουθήσει τα βήματά του, παίρνοντας το λόγο μέσα στο ελληνικό κοινοβούλιο, όπως ακριβώς είχε κάνει εκείνος 45 χρόνια πριν.

“Κύριε πρωθυπουργέ, Αγαπητέ Κώστα…” ήταν η εκκίνηση του λόγου του Νικολά Σαρκοζί από το βήμα του ελληνικού κοινοβουλίου τον Ιούνιο του 2008. “Ο παππούς μου εγκατέλειψε τη Θεσσαλονίκη που λάτρευε, ήταν πολύ νέος και θα ήθελε ο εγγονός του να επιστρέψει στην Ελλάδα” σημείωσε συγκινημένος, ενώ μέσα στο λόγο του φρόντισε να δώσει τον τόνο και το σύνθημα “Ελλάς – Γαλλία: Νέα Συμμαχία”. 

Λίγα χρόνια αργότερα, ο Νικολά Σαρκοζί θα μετατρεπόταν στον πιο αδυσώπητο πολέμιο του Έλληνα πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου, τον οποίο “στόλισε” κανονικά στις Κάννες, όταν αποκάλυψε στους αρχηγούς της Ευρώπης την πρόθεσή του να διεξάγει δημοψήφισμα. Αποκάλεσε τον Παπανδρέου “τρελό” και “καταθλιπτικό” και όπως περιγράφεται στον Γαλλικό Τύπο “ο Έλληνας πρωθυπουργός παίζει την καριέρα του, μπερδεύει τα λόγια του και μετά καταρρέει ψυχολογικά”. Ο ίδιος ο Έλληνας πρώην πρωθυπουργός σημειώνει σήμερα για εκείνη τη νύχτα πως “ήθελαν να με εκτελέσουν”.

(Πηγές: Βιβλίο “De Gaule Discours”, Οπτικό υλικό Εθνικό Οπτικοακουστικό Ιστιτούτο Γαλλίας, La Tribune, Καθημερινή)