Όταν ο Καραμανλής ζητούσε την παραπομπή της υφαλοκρηπίδας στη Χάγη

Το 1975 οι σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας βρίσκονταν στο χειρότερο δυνατό σημείο τους. Είχε προηγηθεί η εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο ενώ η γείτονα χώρα έθετε την αμφισβήτηση του ελληνικού εναερίου χώρου και ζήτημα υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο.

Ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζ. Φορντ και ο υπουργός Εξωτερικών Χ. Κίσινγκερ δήλωναν ότι πρωτίστως επιθυμούσαν το τέλος του εμπάργκο όπλων κατά της Τουρκίας, το οποίο αποφάσισε το Κογκρέσο για την εισβολή στην Κύπρο.

Στις 27 Ιανουαρίου του 1975 η ελληνική κυβέρνηση υπέβαλλε για πρώτη φορά επισήμως την πρόταση προς την κυβέρνηση της Τουρκίας για την παραπομπή του θέματος της υφαλοκρηπίδας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

Η απάντηση της Άγκυρας ήρθε με μπαράζ παραβιάσεων του εναέριου χώρου μεταξύ 6 και 10 μιλίων και παραβάσεις του FIR Αθηνών.

Στις 31 Μαίου του 1975 ο Κ. Καραμανλής είχε συνάντηση με τον πρωθυπουργό Σ. Ντεμιρέλ, και στην ατζέντα μπήκε το Κυπριακό, το καθεστώς των νησιών του Αιγαίου, η υφαλοκρηπίδα και ο εναέριος χώρος.

Όπως έγραφε ο Ριζοσπάστης, στο κοινό ανακοινωθέν για τη συνάντηση αναφερόταν:

“Οι δύο πρωθυπουργοί απεφάσισαν ότι τα προβλήματα αυτά πρέπει να επιλυθούν ειρηνικώς μέσω διαπραγματεύσεων και όσον αφορά το θέμα της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου, μέσω του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης. Συναφώς απεφάσισαν την επίσπευσιν της συναντήσεως των εμπειρογνωμόνων διά το θέμα της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου, ως επίσης και της συναντήσεως των εμπειρογνωμόνων διά το θέμα του εναερίου χώρου”.

Στις 17 Ιουνίου συναντήθηκαν οι εμπειρογνώμονες των δυο χωρών και άρχισαν οι συζητήσεις για τον εθνικό εναέριο χώρο. Ακολούθησε συναπόφαση για την παραμπομπή του θέματος της υφαλοκρηπίδας στη Χάγη, ωστόσο η τουρκική κυβέρνηση υποχώρησε.

Η προοπτική σήμερα

Χθες, Κυριακή, ο Νίκος Δένδιας σε συνέντευξή του στον “Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής” και ερωτώμενος σχετικά με το ενδεχόμενο προσφυγής στη Χάγη, ανέφερε πως η Ελλάδα “θα ήταν θετική σε προσφυγή σε διεθνές δικαιοδοτικό όργανο, προκειμένου να επιλύσει τις διαφορές της με την Τουρκία”, πρόσθετε όμως πως “για να φτάσουμε εκεί θα πρέπει και τα δύο μέρη να έχουν συμφωνήσει σε τι διαφωνούν”.

Ο υπουργός Εξωτερικών επεσήμανε στη συνέντευξή του πως ο διπλωματικός μαραθώνιος που βρίσκεται σε εξέλιξη θα συνεχισθεί και ο ίδιος θα συνεχίσει τις επισκέψεις σε χώρες της περιοχής που εμπλέκονται με την κρίση στη Λιβύη, “και όχι μόνο, προκειμένου να ενισχύσουμε τις συμμαχίες μας και να επικοινωνήσουμε τις θέσεις της Ελλάδας στη διεθνή κοινότητα”.

Ως προς τις αιτιάσεις της Τουρκίας περί αποστρατικοποίησης Ελληνικών νησιών, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος  δήλωσε: “ό,τι απειλείται δεν αποστρατικοποιείται, η Ελλάδα δεν προκαλεί, δεν θίγει κυριαρχικά δικαιώματα άλλων, αλλά δεν της αρέσει να προκαλείται και να προσβάλλονται τα δικά της δίκαια”.

Σε ερώτηση που του έγινε διευκρίνισε ότι “η εντολή στρατιωτικής απάντησης η εμπλοκής θα είναι του πρωθυπουργού και εάν δεν μπορεί ο ίδιος θα είναι της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου ‘Αμυνας. Όλα αυτά είναι ανοικτά αλλά εύχομαι να μην έρθει αυτή ποτέ αυτή η ώρα και η προσπάθεια μας για ισχυρές ένοπλες δυνάμεις εκεί κατατείνει, ώστε να μην υπάρξει η στιγμή που θα μπορέσει να συμβεί ένα τέτοιο γεγονός”.

Αναφερόμενος και εκείνος στο ενδεχόμενο προσφυγής της Τουρκίας στο Διεθνές δικαστήριο της Χάγης, στάθηκε στην αντινομία από πλευράς της γειτονικής χώρας, καθώς ενώ δεν έχει αναγνωρίσει το δίκαιο της θάλασσας θα προσφύγει στο δικαστήριο και θα ζητήσει να εκδικαστεί θέμα που αφορά την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών.

“Αλλά με βάση ποιο δίκαιο θα ζητήσει να κριθεί το αίτημα της;”, αναρωτήθηκε, για να καταλήξει ότι “έχουμε μέλλον σε ό,τι αφορά την προσφυγή στην Χάγη” και ότι τα περισσότερα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν στην προκειμένη περίπτωση, είναι από τουρκικής πλευράς.

Από τη δική του πλευρά, και σε συνέντευξή του στο News 24/7, ο γγ του ΚΚΕ, Δ. Κουτσούμπας, σχολίαζε σχετικά με το ενδεχόμενο προσφυγής:

“Η προσφυγή στο δικαστήριο της Χάγης έχει πολλές “παγίδες”. Μην ξεχνάμε την απόφαση του δικαστηρίου της Χάγης για τη νομιμοποίηση του ιμπεριαλιστικού πολέμου στη Γιουγκοσλαβία και την ανεξαρτησία του προτεκτοράτου του Κοσσόβου, που κινήθηκε σε πλήρη αντίθεση με το Διεθνές Δίκαιο. Όλα αυτά σημαίνουν πως στο σημερινό διεθνές πλαίσιο, από το οποίο, δυστυχώς, δεν είναι δυνατόν να αποκλίνουν ούτε οι αποφάσεις των διάφορων διεθνών δικαστηρίων, παρεμβάλλονται κάθε φορά μεγάλα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα, οι σχεδιασμοί ισχυρών ιμπεριαλιστικών κρατών, που προωθούν τις δικές τους επιδιώξεις και όχι το δίκιο των λαών. Τι θα προβλέπει το “Συνυποσχετικό” αν συμφωνηθεί; Θα καταγράφει τις θέσεις των δύο πλευρών και η τουρκική κυβέρνηση θα μπορεί να θέσει όλες τις διεκδικήσεις της, δημιουργώντας έτσι προηγούμενο”.

Σημειώνεται πως κατά τη συνάντηση του κ. Μητσοτάκη με τους πολιτικούς αρχηγούς, πρωθυπουργός και Φώφη Γεννηματά συμφώνησαν ως προς την προσφυγή στη Χάγη μόνο όμως για τις θαλάσσιες ζώνες, δηλαδή για υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, καθώς η Ελλάδα δεν αναγνωρίζει καμία άλλη διαφορά με την Τουρκία.

Τέλος, αξίζει να αναφερθεί πως στη συνέντευξή του στο “Βήμα” (22/12) ο Τούρκος υπουργός Μεβλούτ Τσαβούσογλου υπαινίχθηκε ότι μπορεί τελικά η Τουρκία να δεχθεί την προσφυγή, αφού προηγηθούν διαπραγματεύσεις. Η Ελλάδα ως γνωστόν, αναγνωρίζει σε κάθε περίπτωση μόνο μία διαφορά με την Τουρκία, την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας.