Όταν ο Μίκης Θεοδωράκης έδινε συναυλία φιλίας στα Σκόπια

Βρισκόμαστε στον Απρίλιο του 1997. Πρωθυπουργός στην Ελλάδα είναι ο Κώστας Σημίτης και στη πΓΔΜ ο Κίρο Γκλιγκόροφ. Μόλις πριν δύο έτη είχε υπογραφεί η συμφωνία που όριζε το όνομα της γειτονικής μας χώρας ως FYROM.

Ο Μίκης Θεοδωράκης, είχε προχωρήσει σε μια κίνηση με πολλούς συμβολισμούς για την εποχή, την ώρα που το “Μακεδονικό” ζήτημα ήταν φλέγον, όπως και σήμερα. Λίγο καιρό πριν την επίσκεψή του στα Σκόπια για τη διεύθυνση συναυλίας φιλίας και ειρήνης ανάμεσα στους δύο λαούς, η εφημερίδα ΕΘΝΟΣ είχε αποκαλύψει πως στο νεκροταφείο “Μπούτελ” των Σκοπίων βρισκόταν θαμμένος ο θρυλικός ήρωας του Καζαντζάκη Γιώργος Ζορμπάς (που κανονικά λεγόταν Γιώργος και όχι Αλέξης όπως τον “βάφτισε” λογοτεχνικά ο ίδιος ο Καζαντζάκης).

Ο Ζορμπάς είχε ταφεί αρχικά στα παλιά νεκροταφεία νότια της πόλης των Σκοπίων και αργότερα τα δύο εγγόνια του που ζούσαν στο Βελιγράδι μετέφεραν τα οστά του και τα τοποθέτησαν στον οικογενειακό τάφο των γονιών τους.

Ο Μίκης Θεοδωράκης τελικά έδωσε συναυλία παρουσιάζοντας το έργο “Ζορμπάς ο Έλληνας” στην αίθουσα της όπερας του Λαϊκού Θεάτρου σε χορογραφία Λόρκα Μασίνε.

Στη συναυλία είχε δώσει το “παρών” και ο τότε πρόεδρος των Σκοπίων Γκλιγκόροφ με την κόρη του. Το διάστημα πριν τη συναυλία ο Γκλιγκόροφ είχε δεχθεί απόπειρα δολοφονίας αμέσως μετά την υπογραφή της ενδιάμεσης συμφωνίας με την Ελλάδα.

Μετά την συναυλία στα Σκόπια, μίλησε ο Λεωνίδας Κύρκος.

“Το πρόβλημα θα υπάρξει αν τα Σκόπια επιδιώξουν αποκλειστικότητα του ονόματος Μακεδονία και άλλα εδάφη με το ίδιο όνομα, όπως η ελληνική Μακεδονία, θεωρηθούν εδάφη υπό κατοχή”, έλεγε τότε ο Μίκης Θεοδωράκης, σε μια διατύπωση που δεν θυμίζει την ομιλία του στο συλλαλητήριο που έλαβε χώρα για τη Μακεδονία στο Σύνταγμα, την Κυριακή 4 Φεβρουαρίου. Ανάλογες διατυπώσεις είχε αναπτύξει εκείνη την εποχή σε κείμενά του στη γαλλική Le Monde.

Αφήγηση στο παρακάτω βίντεο-ντοκουμέντο, Φωτεινή Χαραλαμπίδου – Η συναυλία έγινε στις 12 Απριλίου του 1997:

Σε συνέντευξή του στην αθηναϊκή εφημερίδα “Εξουσία” την ίδια χρονιά, ο Μίκης Θεοδωράκης έλεγε για το Μακεδονικό ζήτημα:

“Εξ αντικειμένου αυτή η χώρα ωθείται προς τη βελτίωση των σχέσεων με την Ελλάδα. Γιατί λοιπόν να μην είναι δυνατή η ευόδωση των σχέσεών μας προς όλα τα επίπεδα και ό,τι προκύψει; Η Τελωνειακή Ένωση, η συνομοσπονδία κ.λπ. είναι απλώς όροι. Πάντως νομίζω ότι το θέμα της ονομασίας θα ξεπεραστεί όταν οι σχέσεις των δυο λαών φθάσουν σε τέτοιο σημείο, που το όνομα δεν θα έχει καμιά σημασία”.

Το βίντεο είναι από το αρχείο του Γιώργου Λογοθέτη.