Panama Papers: Ποια είναι η Mossack Fonseca. Ο 'φρουρός' του μαύρου χρήματος

Ποια είναι η εταιρεία παροχής νομικών υπηρεσιών που εμπλέκεται στο μεγαλύτερο σκάνδαλο διαφθοράς στην ιστορία. Στη δημοσιότητα υπεράκτια χαρτοφυλάκια ιδιωτών και επιχειρήσεων από περισσότερα από 200 κράτη

ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΕΜΕΤΗΣ
04 Απριλίου 2016 09:53

Στη “σκιά” των γιγάντων του πλούτου λειτουργούσε μια εταιρεία, υπεύθυνη για την απόκρυψη χρήματος. Πελάτες της, οι μεγαλύτεροι δισεκατομμυριούχοι του πλανήτη. Από ηθοποιούς και ποδοσφαιριστές, μέχρι αρχηγούς κρατών και επικεφαλής των καρτέλ ναρκωτικών.

Μέχρι και πριν λίγο καιρό, η Mossack Fonseca λειτουργούσε σχεδόν στην αφάνεια. Αμέσως μετά τη “βόμβα” αποκαλύψεων για τις offshore που είχε αναλάβει να “στήσει” προς όφελος του πελατολογίου της, ο κόσμος άρχισε να ψάχνει για τον τρόπο που λειτουργούσε η εταιρεία από την οποία διέρρευσαν τα περιβόητα Panama Papers.

Η νομική εταιρία Mossack Fonseca ιδρύθηκε λοιπόν το 1977 από τον Γερμανό Jürgen Mossack και τον Ramón Fonseca από τον Παναμά, δικηγόροι και οι δύο στο επάγγελμα.

Τα 11,5 εκατομμύρια αρχεία, που έρχονται από την Κυριακή στην δημοσιότητα, προέρχονται από τους φακέλους της παναμαϊκής δικηγορικής εταιρείας και αφορούν την περίοδο 1977-2015, από το έτος ίδρυσης της δηλαδή, μέχρι τον περασμένο χρόνο.

Τα έγγραφα καταδεικνύουν πώς η Mossack Fonseca βοήθησε πελάτες της να ξεπλύνουν βρώμικο χρήμα και να αποφύγουν κυρώσεις και φόρους.

Η Mossack Fonseca έχει σαν έδρα της τον Παναμά, ωστόσο διαθέτει υποκαταστήματα σε Χονγκ Κονγκ, Μαϊάμι, Ζυρίχη καθώς και σε 35 ακόμη μέρη σε όλο τον κόσμο.

Τα έγγραφα ήλθαν στην κατοχή της γερμανικής εφημερίδας Suddeutsche Zeitung από πηγή που δεν κατονομάζεται. Η εφημερίδα εν συνεχεία τα μοιράστηκε με την Διεθνή Σύμπραξη Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ). Έτσι, 107 οργανισμοί μέσων ενημέρωσης από 78 χώρες ανέλυσαν τα έγγραφα, ανάμεσά τους το BBC το οποίο και επιβεβαιώνει πως δεν έχει κοινοποιηθεί η πηγή της διαρροής. Έτσι, δεν μπορούμε ακόμη να ξέρουμε αν πρόκειται για άνθρωπο που εργαζόταν στην ίδια τη Mossack Fonseca.

Ο Ζεράρ Ράιλ, επικεφαλής της ICIJ, δήλωσε ότι η διαρροή θα είναι πιθανώς το μεγαλύτερο χτύπημα που έχει δεχθεί ποτέ ο κόσμος των offshore εξαιτίας του όγκου των εγγράφων.

Μέχρι να φτάσουμε στις αποκαλύψεις, οι δραστηριότητες της εταιρείας κινούνταν στο σκοτάδι, ενώ η ίδια συνεργαζόταν με ένα διεθνές δίκτυο τραπεζών και λογιστών που έψαχναν τρόπους για το πώς οι επιφανείς πελάτες τους θα μπορούσαν να ξεφεύγουν από την εφορία της πατρίδας τους και να “ξεπλένουν” χρήμα.

Η επίσημη απάντηση για το σκάνδαλο

Επισήμως, η Mossack Fonseca ισχυρίζεται πως είναι νόμιμη και πως την ευθύνη για τις παρατυπίες την έχουν οι μεσάζοντες. Μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου, η επίσημη θέση ήταν πως δεν θα γίνει σχολιασμός των επιμέρους πελατών που ενδεχομένων εμπλέκονται σε φοροδιαφυγή, ενώ γίνεται ξεκάθαρο πως δεν είναι υπεύθυνη και πως δεν μπορεί να ελεγχθεί για την αποτυχία μεσαζόντων συνεργατών των εταιρειών και των προσώπων που έχουν συνάψει συνεργασία μαζί της.

“Η εταιρεία μας δεν έχει κατηγορηθεί ποτέ ή διωχθεί ποτέ για κάποιο ποινικό αδίκημα, απλώς βοηθάει πελάτες να ιδρύουν εταιρείες. Δημιουργεί επιχειρηματικό σύνδεσμο με αυτές ή καθοδηγεί με οποιονδήποτε τρόπο τις εταιρείες που δημιουργούνται με αυτό τον τρόπο”, αναφέρει ο Carlos Sousa, εκπρόσωπος Τύπου της Mossack Fonseca.

Εταιρείες όπως η Mossack Fonseca που ευθύνονται για τη δημιουργία offshore και τραπεζικών λογαριασμών, οφείλουν να είναι σε επιφυλακή για τους πελάτες που μπορεί να εμπλέκονται σε ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, φοροδιαφυγή και άλλες παράνομες πράξεις.

Ακριβώς για αυτόν τον λόγο, ορίζονται ως “Πολιτικώς Εκτεθειμένα Πρόσωπα”, κυβερνητικά στελέχη, μέλη των οικογενειών τους ή συνεργάτες τους, με τους οποίους έχει επαγγελματική σχέση ως εταιρεία. Ο μεσάζοντας που δημιουργεί εταιρείες οφείλει να εξετάσει προσεκτικά τις δραστηριότητές του προσώπου αυτού ώστε να βεβαιωθεί ότι δεν εμπλέκεται σε υποθέσεις διαφθοράς.

Πλέον, η Mossack Fonseca πετάει “το μπαλάκι” στους μεσάζοντες με τους οποίους συνεργάζεται, δηλαδή σε δικηγορικά γραφεία, λογιστές και εκπροσώπους τραπεζών. Η νομική εταιρεία απασχολεί περισσότερους από 500 υπαλλήλους και συνεργάτες σε περισσότερα από 40 γραφεία σε όλο τον κόσμο, περιλαμβανομένων και τριών στη Σουηδία και οκτώ στην Κίνα και το 2013 είχε τιμολογήσεις για πάνω από 42 εκατομμύρια δολάρια.

Επίσης, εντύπωση προκαλεί πως οι ΗΠΑ δεν δείχνουν να είναι εμπλεκόμενες στο σκάνδαλο… Βέβαια περισσότερα θα μάθουμε δια των αποκαλύψεων τις επόμενες ημέρες:

Πότε ξεκίνησαν τα “βάσανα” για τη Mossack Fonseca

Στην πολιτεία της Νεβάδα, όπως φαίνεται από αρχεία αλληλογραφίας, η δικηγορική εταιρεία προσπάθησε να προστατεύσει τον εαυτό της και τους πελάτες της από νομικούς ελέγχους δικαστηρίου των ΗΠΑ, εξαφανίζοντας τα έντυπα αρχεία από το υποκατάστημά της στο Λας Βέγκας. Επιπλέον, επιστράτευσε χάκερς για να διαγράψουν ηλεκτρονικά έγγραφα από κινητά τηλέφωνα και υπολογιστές. Όλα αυτά εν έτει 2013.

Η εταιρεία παροχής νομικών υπηρεσιών με έδρα τον Παναμά είχε ιδρύσει 123 εταιρείες στην Νεβάδα που είχαν χρησιμοποιηθεί από φίλο του πρώην προέδρου της Αργεντινής για να αποσπάσει εκατομμύρια δολάρια από κρατικά συμβόλαια.

Η εταιρεία εκλήθη να παραδώσει λεπτομερή στοιχεία σχετικά με χρήματα που είχαν διακινηθεί μέσω των εταιρειών στη Νεβάδα, ωστόσο δεν κατέθεσε καμία πληροφορία.

Οι ενέργειες της στη Νεβάδα εκτελούνταν από την M.F. Corporate Services (Nevada) Limited, ήταν μέρος της λειτουργίας του γκρουπ Mossack Fonseca. Παρόλα αυτά, ο Jürgen Mossack, κατέθεσε ένορκα ότι “η MF Nevada και η Mossack Fonseca δεν έχουν σχέση μητρικής-θυγατρικής εταιρείας, ούτε η Mossack Fonseca ελέγχει τις εσωτερικές υποθέσεις ή τις καθημερινές λειτουργίες της MF Nevada”.

Σύμφωνα όμως με τα αρχεία του ICIJ, η θυγατρική στη Νεβάδα ανήκε εξ ολοκλήρου στην Mossack Fonseca ενώ η μητρική εταιρεία, προσπάθησε πράγματι να εξαφανίσει “επιβλαβή αρχεία” από τα τηλέφωνα και τους υπολογιστές της, για να προστατεύσει τους πελάτης της από το δικαστικό σύστημα των Ηνωμένων Πολιτειών.

Φυσικά, η Mossack Fonseca, αρνείται την καταστροφή αρχείων.

Με ανακοίνωση της ενημερώνει τους πελάτες της ότι διερευνά την υπόθεση σχετικά με το πώς έγινε η διαρροή και υπόσχεται πως δεν θα επαναληφθεί κάτι τέτοιο στο μέλλον:

Χρήσιμα: Τι είναι η Υπεράκτια Εταιρία (Offshore Company);

Πρόκειται για μορφή ξένης εταιρίας, αναγνωρισμένη πλήρως από το διεθνές δίκαιο ως ένα νομικό πρόσωπο το οποίο έχει δικαίωμα να προβαίνει σε οιασδήποτε μορφής δικαιοπραξίες.

Έχει απεριόριστη διάρκεια ζωής, εφ’ όσον βεβαίως καλύπτει τις υποχρεώσεις της έναντι του κράτους στο οποίο έγινε η σύστασή της.

Πώς γίνεται η σύσταση μίας Yπεράκτιας Eταιρίας;

Η διαδικασία της σύστασης αναλαμβάνεται από εξουσιοδοτημένα νομικά ή φυσικά πρόσωπα στην κάθε χώρα η οποία επιτρέπει την σύσταση Υπερακτίων Εταιριών, όπως π.χ. στις Νήσους Μάρσαλ, στις Σεϋχέλλες, την Κύπρο, στην Λιβερία, στις Βρετανικές Νήσους της Παρθένου κλπ.

Μέσω αυτών γίνεται η σύσταση και η νόμιμη εγγραφή της Εταιρίας στον Registrar, πάντοτε σύμφωνα με τις οδηγίες και εντολές του εκάστοτε ενδιαφερομένου.

Αρχικά επιλέγεται το όνομα της Εταιρίας, καταβάλλονται τα τέλη και γίνεται σχεδόν αμέσως η σύστασή της. Το όνομα της Εταιρίας πριν εγγραφεί, ελέγχεται και εν συνεχεία γίνεται αποδεκτό, μόνον όταν δεν έχει ήδη εγγραφεί άλλη Εταιρία με το ίδιο όνομα. Το εξουσιοδοτημένο πρόσωπο το οποίο συνέστησε την Εταιρία, οφείλει να φροντίζει να καταβάλλονται προς το κράτος στο οποίο έγινε η σύσταση και στα τακτά χρονικά διαστήματα τα ετήσια τέλη της Υπεράκτιας Εταιρίας, με σκοπό την διατήρηση της νομικής υπόστασης της Εταιρίας σύμφωνα με τους νόμους και έναντι τρίτων.

Μια υπεράκτια εταιρεία έχει συνήθως μορφή Εταιρείας Περιορισμένης Ευθύνης, και είναι εγκατεστημένη σε κάποια γεωγραφική περιοχή, που έχει χαρακτηριστεί ως υπεράκτιο κέντρο. Στην Ελλάδα για τις ανάγκες της φορολογίας εισοδήματος δόθηκε ορισμός της offshore εταιρείας ως έξης: “ως εξωχώρια εταιρεία εννοείται η εταιρεία που έχει την έδρα της σε αλλοδαπή χωρά και με βάση την νομοθεσία της δραστηριοποιείται αποκλειστικά σε άλλες χώρες και απολαμβάνει ιδιαίτερα ευνοϊκής φορολογικής μεταχείρισης” (Ν. 2238/1994,Άρθρο 31.1 περ. στ.).

Τυπικά οι απαιτήσεις για την εγγραφή των εταιρειών στο πλαίσιο της σχετικής διάταξης για τις μη εγκατεστημένες καταστατικά, θα είναι συμφωνία με ορισμένα ή όλα τα ακόλουθα κριτήρια με τη στενή νομική έννοια του όρου, όπως αναφέρεται στο Offshore Company Law: Theory, Regulations& Operation.

-Οι υπεράκτιες εταιρείες πρέπει να συσταθούν σύμφωνα με τους νόμους και τους κανονισμούς των δικαιοδοσιών των υπεράκτιων εταιρειών.

-Οι υπεράκτιες εταιρείες έχουν την καταστατική τους έδρα σε μια από τις χώρες “φορολογικούς παραδείσους”.

-Οι εργασίες ή δραστηριότητες των υπεράκτιων εταιριών πρέπει να διενεργούνται αποκλειστικά εκτός της χώρας εγκατάστασης τους (φορολογικού καταφυγίου) και συνεπώς όλα τα εισοδήματα τους να πηγάζουν αποκλειστικά από τις εργασίες τους στο εξωτερικό.

-Δεν επιτρέπεται στις επιχειρήσεις αυτές να προσφέρουν προϊόντα και υπηρεσίες εντός της επικράτειας της χώρας εγκατάστασης, είτε σε μόνιμους κατοίκους, είτε σε αλλοδαπούς, ωστόσο οι επιχειρήσεις αυτές μπορούν να διοικούνται και να έχουν μόνιμη εγκατάσταση στις πιο πάνω χώρες.

Είθισται πάντως, μέτοχοι της εταιρείας να μην δηλώνονται τα ίδια τα πρόσωπα, αλλά άτομα της οικογένειας τους ή δικηγόροι. Αντιστοίχως, τρίτα άτομα δηλώνονται και ως διαχειριστές.