Thrift shopping: Η ανάγκη που έγινε τάση και ήρθε για να μείνει

«Η μόδα δεν είναι μόνο τα ρούχα. Η μόδα είναι στον ουρανό, στον δρόμο, έχει να κάνει με τις ιδέες, τον τρόπο που ζούμε και το τι συμβαίνει». Σε μια εποχή κατά την οποία η βιομηχανία της μόδας κατέχει μία θέση ανάμεσα στις πιο ρυπογόνες παγκοσμίως, τα λόγια της Coco Chanel είναι πιο επίκαιρα από ποτέ. Πράγματι, η μόδα δεν αφορά μόνο τα ρούχα. Έχει να κάνει με τις ιδέες και τις αξίες που ενσωματώνουμε σε αυτή και γι’ αυτόν τον λόγο οφείλει να προσαρμόζεται στις ανάγκες της εποχής.

Στις μέρες μας, η συγκεκριμένη βιομηχανία είναι αντιμέτωπη με ένα μεγάλο στοίχημα: Τη μείωση της ζημιάς που προκαλεί στο περιβάλλον. Οι πρώτες φωνές  άρχισαν να ακούγονται αρκετά χρόνια πίσω, όταν πολλοί σχεδιαστές και brands άρχισαν να προωθούν μια πιο βιώσιμη ατζέντα. Στη συνέχεια, τη σκυτάλη πήραν οι καταναλωτές, που κλήθηκαν να υιοθετήσουν μια υπεύθυνη στάση και να αναθεωρήσουν τον τρόπο που πραγματοποιούν τις αγορές τους. Και κάπως έτσι γεννήθηκε το thrift shopping.

Τι είναι τα thrift shops;

Πρόκειται ουσιαστικά για καταστήματα που μεταπωλούν vintage ρούχα, τα οποία είτε έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί από κάποιον, είτε αποτελούν μέρος μιας παλαιότερης συλλογής κάποιας βιοτεχνίας, η οποία πλέον έχει κλείσει. Τα συγκεκριμένα καταστήματα άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους τις τελευταίες δεκαετίες και αρχικά ήρθαν αντιμέτωπα με ένα πολύ επιφυλακτικό κοινό. Στην πορεία όμως, οι καταναλωτές άρχισαν να ανακαλύπτουν στις κρεμάστρες τους ενδυματολογικούς θησαυρούς, από vintage κομμάτια μεγάλων οίκων σε προσιτές τιμές μέχρι ποιοτικά υφάσματα που αποτελούσαν έναν μοναδικό καμβά για μεταποιήσεις. Σύντομα, το thrifting έπαψε να βρίσκεται στο περιθώριο και απέκτησε ένα φανατικό κοινό, το οποίο ολοένα και αυξάνεται. Τα οφέλη για τους καταναλωτές; Πολλά. Τα οφέλη για το περιβάλλον; Ακόμη περισσότερα.

Επαναπροσδιορίζοντας τη βιωσιμότητα

«Το πιο βιώσιμο ρούχο είναι αυτό που βρίσκεται ήδη στη ντουλάπα σου». Τα λόγια της διάσημης σχεδιάστριας μόδας, Stella McCartney, αποτελούν ενδεικτικό παράδειγμα της αλλαγής που έχει συντελεστεί στον κλάδο. Πλέον, το thrift shopping δεν αποτελεί απλώς έναν τρόπο εύρεσης οικονομικών και ποιοτικών ρούχων. Πρόκειται για μια δήλωση ενάντια στην κουλτούρα της υπερκατανάλωσης και της σπατάλης, η οποία διαιωνίζεται από τη γρήγορη μόδα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι τα τελευταία χρόνια οι καταναλωτές στρέφονται ολοένα και περισσότερο στην μεταποίηση των παλιών τους ρούχων, στην αγορά προϊόντων από δεύτερο χέρι και στη δημιουργία «capsule wardrobes» που εστιάζουν στην ποιότητα και όχι στην ποσότητα.

Η παράταση της διάρκειας ζωής των ενδυμάτων οδηγεί στη μείωση της ζήτησης για νέα παραγωγή, γεγονός που περιορίζει με τη σειρά του και τον αντίκτυπο στο περιβάλλον. Σύμφωνα με έκθεση του Ιδρύματος Ellen MacArthur, η βιομηχανία της μόδας είναι υπεύθυνη για το 10% των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα, ποσοστό που ξεπερνά εκείνο των διεθνών πτήσεων και των θαλάσσιων μεταφορών, αθροιστικά. Την ίδια στιγμή, ο κλάδος της κλωστοϋφαντουργίας αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη πηγή ρύπανσης των υδάτων σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο περιορισμός των απορριμμάτων και η μείωση της ανάγκης για νέα παραγωγή επιτρέπουν να περιοριστεί σημαντικά η ζημιά που γίνεται στον πλανήτη: Υπολογίζεται ότι η αύξηση της διάρκειας ζωής ενός ρούχου κατά 9 μήνες μπορεί να μειώσει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του κατά 20% – 30% σε σύγκριση με την αγορά ενός καινούργιου.

Η Δρ Τζέιν Γκούντολ, διάσημη ανθρωπολόγος, εστιάζει στη σημασία της ατομικής δράσης: «Οι πράξεις σου κάνουν τη διαφορά και πρέπει να αποφασίσεις τι είδους διαφορά θέλεις να κάνεις». Πράγματι, οι ατομικές επιλογές των τελευταίων ετών φαίνεται πως έχουν δημιουργήσει μια νέα πραγματικότητα. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του thredUP, μέχρι το τέλος του 2024 το 10% της παγκόσμιας αγοράς ενδυμάτων αναμένεται να αποτελείται από μεταχειρισμένα ενδύματα. Την ίδια στιγμή, οι εταιρείες γρήγορης μόδας, όπως η Zara και η H&M, εισέρχονται μαζικά στην αγορά μεταπώλησης λανσάροντας σχετικές πλατφόρμες που δίνουν στους καταναλωτές τη δυνατότητα να αγοράζουν μεταχειρισμένα ρούχα ή να μεταπωλούν δικά τους προϊόντα.

Τα οικονομικά οφέλη

Πέρα από τα περιβαλλοντικά πλεονεκτήματα του thrift shopping, οι ειδικοί βλέπουν σε αυτό και πολλαπλά οικονομικά οφέλη. Μια μελέτη από το thredUP αποκάλυψε ότι μέχρι το 2030, η αγορά μεταχειρισμένων ενδυμάτων αναμένεται να διπλασιαστεί σε μέγεθος και να ξεπεράσει τους λιανοπωλητές γρήγορης μόδας. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα έσοδα της αγοράς μεταχειρισμένων ειδών πολυτελείας (ρούχα, υποδήματα, δερμάτινα είδη, ρολόγια, γυαλιά κτλ.) το 2021 ανήλθαν σε 1,4 δισ. ευρώ και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Statista, μέχρι το 2027 εκτιμάται ότι η ευρωπαϊκή αγορά μεταχειρισμένων ειδών πολυτελείας θα εμφανίζει δυναμική 4,5 δισ. ευρώ.

Στην Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια, οι συνολικές πωλήσεις second hand ενδυμάτων καταγράφουν σημαντική άνοδο. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, στο πρώτο τρίμηνο του 2023 το λιανικό εμπόριο μεταχειρισμένων ειδών σε καταστήματα εμφάνισε αύξηση 42,7%, προσεγγίζοντας σε τζίρο τα 6 εκατ. ευρώ, ενώ μόνο τον μήνα Μάρτιο η αύξηση διαμορφώθηκε στο 120,4%.

Μια τάση που ήρθε για να μείνει

Σε μια περίοδο κατά την οποία η κλιματική κρίση έχει φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα, η ανάγκη για ριζικές αλλαγές στον πυρήνα της βιομηχανίας της μόδας δεν μπορεί να υποτιμηθεί. Την αρχή έκαναν οι millennials, που συνειδητοποίησαν πρώτοι ότι τα second hand ρούχα δεν είναι ταμπού-αντίθετα αποτελούν μια μοναδική ευκαιρία να εκφράσουν το προσωπικό τους στιλ μέσα από διαχρονικά κομμάτια υψηλής ποιότητας. Πλέον τη σκυτάλη έχουν πάρει στα χέρια τους οι επόμενες γενιές, οι οποίες γνωρίζουν πολύ καλά ότι το thrift shopping, ως κομμάτι της βιώσιμης μόδας, υπερβαίνει τις τάσεις και ενσωματώνει μια αλλαγή παραδείγματος – μια μεταστροφή από την ασυνείδητη κατανάλωση προς έναν συνειδητά βιώσιμο τρόπο ζωής.