Γιατί έμεινε πίσω το πρόγραμμα ελέγχου καρκίνου τραχήλου της μήτρας – Πότε θα “τρέξει”

Μπορεί η υπουργική απόφαση για το πρόγραμμα προληπτικού ελέγχου καρκίνου του τραχήλου της μήτρας να έχει υπογραφεί από τον Δεκέμβριο του 2022, όμως 2.432.000 γυναίκες, ηλικίας από 21 έως 65 ετών, ακόμα περιμένουν να λάβουν μήνυμα στο κινητό για τον προγραμματισμό του ραντεβού τους. Σύμφωνα πάντως με νέα αποσαφήνιση, το πρόγραμμα θα ξεκινήσει με το νέο έτος.

Θυμίζουμε πως η προσωρινή αναστολή της δράσης κρίθηκε αναγκαία από την τότε Γενική Γραμματεία Δημόσιας Υγείας και νυν αναπληρώτρια υπουργό Υγείας Ειρήνη Αγαπηδάκη, ώστε με νέα νομοθετική ρύθμιση, να διασφαλιστεί περαιτέρω η ποιότητα του προγράμματος, αφού θεσπίζεται διαδικασία προληπτικού ποιοτικού ελέγχου της τήρησης των τεχνικών προδιαγραφών για την εξέταση HPV DNA test.

Μάλιστα, η ανακοίνωση για την αναστολή του προγράμματος δεν είχε γίνει από τους αρμόδιους του υπουργείου Υγείας, αλλά μέσω της διοικήτριας του ΕΟΠΥΥ, Θεανώς Καρποδίνη στις 12 Απριλίου.

Μέσω του προγράμματος οι γυναίκες-δικαιούχοι, θα μπορούν να κάνουν δωρεάν εξετάσεις πως τεστ ΠΑΠ, HPV DNA τεστ, κολποσκόπηση, βιοψία και άλλες που θα θεωρούνται σημαντικές κατά περίπτωση.

Το σωστό, βέβαια, «είναι να κάνουν όλες οι γυναίκες τις ίδιες εξετάσεις και συγκεκριμένα το HPV test. Το θέμα του νέου τρόπου ελέγχου των γυναικών είναι ένα θέμα που εδώ και μερικά χρόνια έχει τεθεί από τον ΠΟΥ και τις επιστημονικές εταιρείες ανά τον κόσμο και οι περισσότερες προηγμένες χώρες έχουν αλλάξει τα συστήματα ελέγχου, δηλαδή από το τεστ ΠΑΠ, πήγαν στο HPV test. Κι αυτό διότι είναι πιο αποτελεσματικό και έχει μεγαλύτερη ευαισθησία, κάτι που σημαίνει ότι από το HPV test δεν ξεφεύγουν περιστατικά. Και γι’ αυτό είναι καλό να περάσουμε από το τεστ ΠΑΠ στο HPV. Εξάλλου με το τεστ ΠΑΠ η Ελλάδα δεν έχει μειώσει ούτε τη νοσηρότητα, ούτε τη θνησιμότητα τα τελευταία 40 χρόνια, είμαστε στα ίδια. Άρα πρέπει να προχωρήσουμε και κυρίως με τη νέα μέθοδο», εξηγεί μιλώντας στο NEWS 247 ο Θεόδωρος Αγοραστός, καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και Πρόεδρος της Ελληνικής HPV Εταιρείας.

Να σημειωθεί ότι ο ΕΟΠΥΥ είχε καλέσει τις ιδιωτικές μονάδες Υγείας να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για το πρόγραμμα, το οποίο είχε προϋπολογισμό 103.195.355 ευρώ.

Αυτό σημαίνει ότι με βάση τις προδιαγραφές που δημοσιεύτηκαν στο ΦΕΚ, και κατόπιν της πρόσκλησης του ΕΟΠΥΥ, οι πάροχοι διαγνωστικών υπηρεσιών προετοιμάστηκαν επενδύοντας σημαντικά ποσά σε συστήματα (αναλυτές δειγμάτων κ.λπ.).

Στόχος της χώρα μας, πάντως, πέρα από το να σώσει ζωές, είναι να εναρμονιστεί με την παγκόσμια και ευρωπαϊκή στρατηγική, η οποία προβλέπει μεταξύ άλλων:

• Το 70% των γυναικών να εξετασθεί προληπτικά για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας με ένα τεστ υψηλής ακριβείας (HPV testing) σε ηλικία 35 ετών και ξανά σε ηλικία 45 ετών,
• Tο 90% των γυναικών με (προ)καρκίνο τραχήλου μήτρας να τύχει ενδεδειγμένης θεραπευτικής αντιμετώπισης και υποστηρικτικής φροντίδας.

Μάχη με τον χρόνο

Μάλιστα, οι οδηγίες του ΠΟΥ προβλέπουν ο στόχος αυτός να έχει επιτευχθεί μέχρι το 2030, κάτι που σημαίνει ότι με την καθυστέρηση του ενός και πλέον έτους, τα χρονικά όρια για τη χώρα μας στενεύουν.

Επιπλέον, σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Υγεία, το χρηματοδοτικό πρόγραμμα «Σπύρος Δοξιάδης» που εξασφαλίζει το κονδύλι για τις δωρεάν προληπτικές εξετάσεις, θα είναι διαθέσιμο μέχρι το τέλος 2024.

Κάτι που σημαίνει ότι πρέπει να αλλάξει η νομοθεσία ώστε να επεκταθεί, σε διαφορετική περίπτωση μπορεί να χαθούν πολύτιμα χρήματα.

To NEWS 24/7 επικοινώνησε με την αναπληρώτρια Υπουργό Υγείας Ειρήνη Αγαπηδάκη, η οποία αποσαφήνισε σχετικά:

“Τα SMS θα αποσταλούν με τις αρχές του νέου έτους στις γυναίκες 21-65 ετών και προβλέπουν δωρεάν διενέργεια test pap, δωρεάν hpv dna test, δωρεάν κολποσκόπηση, ακόμα και βιοψία για τις γυναίκες για τις οποίες θα εντοπιστούν με σχετικά ευρήματα”. Κοινώς, με το νέο έτος εκκινά το πρόγραμμα.

Σχετικά με το πώς το υπουργείο Υγείας θα εξασφαλίσει την καθολική πρόσβαση των γυναικών σε όλη την ελληνική επικράτεια και όχι μόνο σε αστικά κέντρα, η αναπληρώτρια υπουργός απαντά στο NEWS 24/7: 

“Όπως και στο πρόγραμμα «Φώφη Γεννηματά» για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού, στο πρόγραμμα πρόληψης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας θα έχουν δικαίωμα να συμμετάσχουν δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς καθώς και ιδιώτες ιατροί και εργαστήρια, ακριβώς προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες και να έχουν πρόσβαση οι γυναίκες σε όλη την επικράτεια. Αξίζει να σημειωθεί ότι κομβικός είναι ο ρόλος των γυναικολόγων, καθώς αυτοί λαμβάνουν το δείγμα για την εξέταση, αλλά και εκείνοι που αναλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος του κλινικού έργου του προγράμματος. Δεδομένου ότι, η χώρα καλύπεται επαρκώς από γυναικολογους (που εργάζονται σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα) και λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αποζημιώσεις για το πρόγραμμα είναι ελκυστικές ενώ δεν υπόκεινται σε claw-back και rebate, εκτιμάμε ότι δε θα αντιμετωπίσουμε ιδιαίτερο πρόβλημα κάλυψης. Ακόμα όμως και στην περίπτωση που υπάρξουν περιοχές που συμβεί κάτι τέτοιο, ο πληθυσμός θα καλυφθεί μέσω της σχετικής παροχής υπηρεσίας από κινητές μονάδες με κατάλληλο εξοπλισμό και στελεχωμένες από γυναικολόγο, όπως ακριβώς προβλέπεται για όλα τα προγράμματα των δωρεάν προληπτικών εξετάσεων”.

Για την εξέταση HPV test η λήψη του δείγματος μπορεί να γίνει είτε από οποιονδήποτε γιατρό, αλλά μπορεί εύκολα να το λάβει και η γυναίκα από μόνη της.

Ωστόσο, «δεν μπορεί κάθε μικρό εργαστήριο να κάνει τον συγκεκριμένο HPV έλεγχο, δηλαδή τον μοριακό, διότι τίθεται θέμα αξιοπιστίας των αποτελεσμάτων. Άρα, με κάποιο τρόπο που υποθέτω ότι έχει εξασφαλίσει το υπουργείο Υγείας, όλα τα δείγματα θα λαμβάνονται και θα αποστέλνονται σε δημόσια ή ιδιωτικά εργαστήρια που έχουν την τεχνογνωσία», λέει ο κ. Αγοραστός.

Μάλιστα, το HPV DNA test γίνεται κάθε 5 χρόνια, και όχι κάθε χρόνο όπως το τεστ ΠΑΠ.

Γιατί είναι σημαντικό το πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο τραχήλου της μήτρας

Αν ο καρκίνος διαγνώστει στα πρώτα στάδια, οι πιθανότητες επιβίωσης αυξάνονται εκθετικά, ενώ πραγματοποιούνται λιγότερα ή και καθόλου χειρουργεία και η θεραπεία που ακολουθείται είναι, στις περισσότερες περιπτώσεις, πιο ήπια.

Κι αυτό διότι ο καρκίνος στα πρώτα στάδια σπάνια δίνει μεταστάσεις, οι οποίες είναι επικίνδυνες για τη ζωή του ασθενούς.

Στο πλαίσιο της παγκόσμιας στρατηγικής για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας έως το 2030, σημαντικό θεωρείται, επίσης, το 90% των κοριτσιών μέχρι 15 ετών να έχει εμβολιαστεί πλήρως κατά της μόλυνσης από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV).

«Το εμβόλιο είναι η κατεξοχήν πρόληψη του καρκίνου της μήτρας και ενώ θα έπρεπε να πλησιάζουμε το 90% της κάλυψης στα κορίτσια στη χώρα μας, είμαστε ακόμα στο 50%. Εκεί θα πρέπει η πολιτεία να κάνει εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, ώστε να πείσει τους γονείς να εμβολιάσουν αγόρια και κορίτσια. Τόσο το HPV test, όσο και το εμβόλιο, θα πρέπει να προωθηθούν ως δράσεις από την πολιτεία, λέει ο κ. Αγοραστός.

«Οφείλουμε να ευαισθητοποιήσουμε όλους τους πολίτες, δεδομένου ότι οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν ότι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο δεύτερος πιο συχνός καρκίνος στις νέες γυναίκες από 15 έως 44 ετών, επομένως η περαιτέρω ενημέρωση οδηγεί σε μεγαλύτερη πρόληψη. Ως υπουργείο έχουμε προχωρήσει στις απαραίτητες ενέργειες για την υλοποίηση ενός σχεδίου δράσης έως το 2030 για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας», συμφωνεί από την πλευρά του ο υπουργός Υγείας Μιχάλης Χρυσοχοΐδης.

Ποιες γυναίκες δικαιούνται δωρεάν έλεγχο καρκίνου του τραχήλου της μήτρας

Ωφελούμενες της δράσης είναι οι ελληνίδες πολίτες και οι γυναίκες πολίτες λοιπών χωρών που διαμένουν νόμιμα στην ελληνική επικράτεια και πληρούν σωρευτικά τις εξής προϋποθέσεις:

• ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα μεταξύ 21 και 65 ετών,
• διαθέτουν Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ),
• δεν έχουν υποστεί, μερική ή ολική, υστερεκτομή λόγω καρκίνου,
• δεν έχουν διαγνωσθεί με καρκινική νόσο του τραχήλου της μήτρας τύπου C 53.0, 1, 8, 9,
• δεν έχουν διαγνωσθεί με καρκίνο του σώματος της μήτρας τύπου C 54.0, C 55.0,
• δεν έχουν διενεργήσει εξέταση PAP-TEST, κατά τα 3 ημερολογιακά έτη που προηγούνται της έναρξης υλοποίησης της δράσης,
• εφόσον ανήκουν στην ηλιακή υπό-ομάδα μεταξύ 21 και 29 ετών, δεν έχουν διενεργήσει HPV-DNA TEST κατά τα 3 ημερολογιακά έτη που προηγούνται του έτους κατά το οποίο υλοποιείται η δράση,
• εφόσον ανήκουν στην ηλικιακή υπό-ομάδα μεταξύ 30 και 65 ετών, δεν έχουν διενεργήσει HPV-DNA TEST κατά τα 5 ημερολογιακά έτη που προηγούνται του έτους κατά το οποίο υλοποιείται η δράση.