ΣΥΡΙΖΑ και PODEMOS: Παράλληλοι βίοι. Ισπανοί πολίτες μιλάνε για τον δικό τους Τσίπρα

Τα τελευταία χρόνια ο βηματισμός Ισπανίας και Ελλάδας μοιάζει συγχρονισμένος και παράλληλος. Δύο χώρες του Νότου που λοιδωρήθηκαν για τους “τεμπέληδες” και ανεύθυνους πολίτες τους, που κατηγορήθηκαν πως σπατάλησαν περισσότερα από όσα παρήγαγαν και που χαρακτηρίστηκαν ακόμη και “γουρούνια”, τα γνωστά PIGS (μαζί με την Πορτογαλία και την Ισλανδία).

Στην πορεία έγινε δειλά η παραδοχή πως το “φάρμακο” ήταν λάθος, προέκυψαν οικονομολόγοι και ειδικοί που αμφισβήτησαν τις καλές προθέσεις των εταίρων και δημοσιογραφικές έρευνες ακόμη και των ίδιων των Γερμανών και των Γάλλων που κατέθεταν με στοιχεία πως η σωσίβια λέμβος δεν προοριζόταν ποτέ για του λαούς των δύο χωρών, αλλά για τις γερμανικές και γαλλικές τράπεζες που βρέθηκαν φορτωμένες με εθνικό χρέος με το οποίο έθρεφαν για χρόνια τις οικονομίες τους. Τα χρόνια πέρασαν, οι κυβερνήσεις συνταράχθηκαν από τα τερατώδη μέτρα που επέφερε το περίφημο μνημόνιο στις δύο χώρες και έτσι το πολιτικό σκηνικό άλλαξε βίαια και ραγδαία.

Σημείο καμπή στην πολιτική αναδιάρθρωση των χωρών, οι αντιδράσεις των αγανακτισμένων, που ξεκίνησαν από την Ισπανία και υιοθετήθηκαν από διάφορους πολιτικούς φορείς και στην Ελλάδα. Ένα κίνημα που γέννησε δύο φρέσκα κόμματα στην ιβηρική χερσόνησο και ενδυνάμωση την επίδραση άλλων στη χώρα μας. Στη χώρα μας το σοσιαλιστικό κόμμα εξανεμίστηκε και αναδείχτηκε ο ΣΥΡΙΖΑ, ενώ παρόμοια πορεία μοιάζει να παίρνει και το “πολιτικό αδερφάκι” του κυβερνώντος σήμερα κόμματος, οι PODEMOS, ιδιαίτερα μετά τα εντυπωσιακά αποτελέσματα στις πρόσφατες τοπικές και περιφερειακές εκλογές.

Συζητάμε με τρεις Ισπανούς πολίτες για την κατάσταση στην Ισπανία, τις πολιτικές αλλαγές και τις ελπίδες ή τους φόβους που τους προκαλεί η προοπτική της ανόδου στην εξουσία των PODEMOS, μετά τις εθνικές εκλογές του φθινοπώρου.

Βίοι παράλληλοι

Την Ιρένε Μπλέσα Αλάγια τη γνώρισα πριν από αρκετά χρόνια στη Γαλλία. Είμαστε και οι δύο φοιτητές και τότε, το 2007, δεν μπορούσαμε σε καμία περίπτωση να φανταστούμε την εξέλιξη που θα μπορούσε να έχει η κοινωνικοπολιτική κατάσταση στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στις χώρες μας. Σήμερα εργάζεται ως Γεωλόγος στο Παρίσι, φαινόμενο συνηθισμένο για τους νέους της χώρας που την εγκαταλείπουν μαζικά, που όμως επέστρεψε στη Μαδρίτη για τις περιφερειακές εκλογές.

Η Ισπανία υπέφερε ήδη δύο πολύ σκληρά χρόνια κρίσης. Ο ισπανικός λαός αισθανόταν εξαπατημένος από τη συμπεριφορά του σοσιαλιστικού κόμματος στην εξουσία, που αρχικά δεν αναγνώριζε τη σοβαρότητα της κατάστασης και στη συνέχεια επέβαλε μέτρα λιτότητας που έπληξαν τα μεσαία στρώματα και την εργατική τάξη

“Στις πρόσφατες γενικές εκλογές (2011), η Ισπανία υπέφερε ήδη δύο πολύ σκληρά χρόνια κρίσης. Ο ισπανικός λαός αισθανόταν εξαπατημένος από τη συμπεριφορά του σοσιαλιστικού κόμματος στην εξουσία, που αρχικά δεν αναγνώριζε τη σοβαρότητα της κατάστασης και στη συνέχεια επέβαλε μέτρα λιτότητας που έπληξαν τα μεσαία στρώματα και την εργατική τάξη.

Μη έχοντας πραγματικές πολιτικές επιλογές και με τη βοήθεια της αποχής, το λαϊκό κόμμα με ένα πρόγραμμα διανθισμένο με όμορφες υποσχέσεις και λύσης ανήλθε στην εξουσία με μεγάλη κοινοβουλευτική πλειοψηφί” Συζητώντας μαζί της, συνειδητοποιώ πως αν αντικαταστήσει κανείς το λαϊκό κόμμα με εκείνο της Νέας Δημοκρατίας που εκπροσωπεί τη δεξιά παράταξη και το σοσιαλιστικό με το ΠΑΣΟΚ, η αφήγηση παραμένει ακριβώς η ίδια.

“Η κυβέρνηση Ραχόι συνέχισε τα μέτρα λιτότητας σε βάρος των κοινωνικών παροχών. Αύξησε τους φόρους και μεταρρύθμισε με άνισο τρόπο τον εργασιακό χάρτη, σβήνοντας πολλά από τα δικαιώματα των εργαζομένων. Η ανεργία αυξήθηκε ακόμη περισσότερο, όπως και η μετανάστευση της νέας γενιάς. Η ποιότητα της ζωής του μέσου Ισπανού καταβαραθρώθηκε, η ανισότητα ανάμεσα στους πλούσιους και τους φτωχούς αυξήθηκε δραματικά και η διαφθορά έκανε την εμφάνισή της παντού, σε τοπικές και περιφερειακές κυβερνήσεις” σημειώνει.

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Μάρκος Κοβαλέδα που βρίσκεται επίσης στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στο Μεξικό με τη σύζυγό του. “Το πρόβλημα με τις χώρες της Μεσογείου είναι πως έχουν κακούς πολιτικούς”.

Το πρόβλημα είναι πως έχουμε ψεύτες πολιτικούς. Υπάρχουν κάποια πράγματα που η κυβέρνηση πρέπει να κάνει, ακριβώς επειδή έλεγαν ψέματα για την οικονομία.

“Το πρόβλημα είναι πως έχουμε ψεύτες πολιτικούς. Υπάρχουν κάποια πράγματα που η κυβέρνηση πρέπει να κάνει, ακριβώς επειδή έλεγαν ψέματα για την οικονομία. Δεν μπορώ να καταλάβω για ποιο λόγο άλλες χώρες θα πρέπει να δίνουν χρήματα ή ευελιξία για τα δικά τους λάθη. Λάθη της κυβέρνησης και του λαού που τους ψήφισε” αναφέρει ο Ισπανός

Το στοίχημα των PODEMOS

Στις εκλογές του Μαΐου το κόμμα του Μαριάνο Ραχόι, αλλά και οι Ισπανοί σοσιαλιστές υπέστησαν ένα σοβαρό πλήγμα, με τους PODEMOS να κατορθώνουν να κερδίσουν μεγάλους δήμους, όπως εκείνον της Μαδρίτης και της Βαρκελώνης. Πώς όμως βλέπουν την αλλαγή οι ίδιοι οι Ισπανοί; Μια ιστορία που μοιάζει με την επίδοση του ΣΥΡΙΖΑ στις τοπικές εκλογές, που αν και όχι εντυπωσιακή, του εξασφάλισε τη μεγαλύτερη περιφέρεια της χώρας, την Αττική.

“Κάτι αλλάζει στην Ισπανία, αλλά είναι πολύ νωρίς για να ξέρει κανείς αν πρόκειται για πραγματική αλλαγή” μου εξηγεί η Άνχελες Ντιέγκες που όμως σημειώνει πως δεν ήταν μόνο το κόμμα του Ιγκλέσιας που επωφελήθηκε της αλλαγής, αλλά και άλλοι αυτόνομοι σχηματισμοί που κέρδισαν τοπικά συμβούλια σε μια σειρά από Δήμους.

Η ανάδυση νέων πολιτικών σχηματισμών από το κίνημα των αγανακτισμένων και η επιθυμία να επανασυσταθεί η δημοκρατία έδωσε την ώθηση στο λαό να θελήσει να αλλάξει την παλιά πολιτική σκηνή και το έδειξε με την ψήφο του

“Από το 1987 είχε να δει η Μαδρίτη μια δήμαρχο της αριστεράς και δεν είχε ποτέ μια γυναίκα επικεφαλής. Το ίδιο και στη Βαρκελώνη” μου εξηγεί η Ιρένε που ψηφίζει στην ισπανική πρωτεύουσα και συμπληρώνει: “Η ανάδυση νέων πολιτικών σχηματισμών από το κίνημα των αγανακτισμένων και η επιθυμία να επανασυσταθεί η δημοκρατία έδωσε την ώθηση στο λαό να θελήσει να αλλάξει την παλιά πολιτική σκηνή και το έδειξε με την ψήφο του”.

Δεν συμφωνώ με την υψηλή φορολογία ή την απόλυση δημοσίων υπαλλήλων. Συμφωνώ όμως με την απελευθέρωση των απολύσεων και την μείωση των μισθών στα μεγάλα εισοδήματα

“Για μένα οι PODEMOS είναι ένα μάτσο οπορτουνιστές και όχι ικανοί πολιτικοί” αναφέρει από την πλευρά του ο Μάρκος και αναρωτιέται γιατί τα υπόλοιπα κράτη της Ευρώπης να πρέπει να πληρώσουν τα ψέματα των προηγούμενων κυβερνήσεων και του λαού που τις ψήφισε ή να φανούν πιο ελαστικοί. “Οπότε νομίζω πως μια καλή ιδέα είναι αποτελεσματική πολιτική, αλλά όχι αυτά που μας προτείνουν. Δεν συμφωνώ με την υψηλή φορολογία ή την απόλυση δημοσίων υπαλλήλων. Συμφωνώ όμως με την απελευθέρωση των απολύσεων και την μείωση των μισθών στα μεγάλα εισοδήματα” μου αναφέρει για την κατάσταση που οδήγηση τη χώρα του στο σημείο που βρίσκεται σήμερα”.

Τι σημαίνει το αποτέλεσμα των περιφερειακών εκλογών;

“Το λαϊκό κόμμα διατήρησε το σχετικό προβάδισμα στο σύνολο, όμως δεν κατάφερε να πάρει την απαραίτητη πλειοψηφία ώστε να σχηματίσει συμπολίτευση στα τοπικά συμβούλια και έτσι τα αριστερά κόμματα, συνασπιζόμενα ανέλαβαν την εξουσία σε πολλές πόλεις και περιφέρειες” σημειώνει η Ιρένε και εξηγεί πως το κόμμα της δεξιάς ακολούθησε ακριβώς την ίδια επιθετική πολιτική με την τακτική του επιτελείου Σαματά στις πρόσφατες εκλογές του Ιανουαρίου απέναντι στους PODEMOS, που μάλλον μοιάζει να έφερε τα αντίθετα αποτελέσματα. Ο κ. Ραχόι κατηγόρησε το κόμμα του Πάμπλο Ιγκλέσιας πως θα καταστρέψει τη χώρα, ότι θέλει να την κάνει Βενεζουέλα (δηλώσεις που προκάλεσαν να θυμίσω την αντίδραση και του Μαδούρο) και πως διακινδυνεύει τα όσα με θυσίες έχει αυτός πετύχει ως σήμερα.

“Η ιστορική αλλαγή συνίσταται στο γεγονός πως τα νέα κόμματα (Podemos και Ciudadanos) μπήκαν στο παιχνίδι αποφασιστικά χτίζοντας νέα συμβούλια στην περιφέρεια. Ο δικομματισμός σοσιαλιστικού, δεξιού κόμματος μοιάζει να φτάνει στο τέλος του” σημειώνει η Ιρένε.

Τα αίτια της κρίσης και η Ευρώπη

Στην Ισπανία προσβλέπουν στην πολιτική αλλαγή το ερχόμενο φθινόπωρο. Πόσο όμως εφικτή είναι αυτή μετά το παράδειγμα της Ελλάδας και των δυσκολιών του ΣΥΡΙΖΑ να καταλήξει σε συμφωνία; “Πιστεύω πως το κύμα πολιτικών αλλαγών στις χώρες της Μεσογείου θα επηρεάσει την Ευρώπη. Αλλά, μέχρι ποιο σημείο, αυτό εξαρτάται από τη σύμπραξη δυνάμεων. Δεν πρέπει να ξεχνάμε και την εξέλιξη άλλων πολιτικών δυνάμεων της δεξιάς και της ακροδεξιάς που δυναμώνουν στην κεντρική Ευρώπη και τη Γαλλία” αναφέρει η Ιρένε.

Το κύμα πολιτικών αλλαγών στις χώρες της Μεσογείου θα επηρεάσει την Ευρώπη. Αλλά, μέχρι ποιο σημείο, αυτό εξαρτάται από τη σύμπραξη δυνάμεων

“Υπάρχουν εταιρίες που κερδίζουν πολλά από την σπέκουλα του κινδύνου. Αυτή η σπέκουλα με το μέλλον της Ελλάδα είναι για εμένα μια επικερδής επιχείρηση. Το ίδιο και με την Ισπανία, η οποία όμως όντας πιο μεγάλη αποτελεί πιο δύσκολη περίπτωση να την διαχειριστούν” σημειώνει από την πλευρά του ο Μάρκος. “Η έναρξη της κρίσης είχε να κάνει με τις γερμανικές τράπεζες, αφού εκείνες δάνειζαν το 85% των χρημάτων, αγοράζοντας ελληνικό χρέος και η περιβόητη διάσωση συνιστούσε στην ανταλλαγή των χρημάτων του γερμανικού τραπεζικού συστήματος με ευρωπαϊκό χρήμα. Αυτό ήταν μια κακή κίνηση”. “Οι μεγάλες επιχειρήσεις και οι πλούσιοι είναι εκείνοι που ευθύνονται περισσότερο για αυτό και είναι και ο λόγος που ανεβαίνουν τα κόμματα της αριστεράς” συμπληρώνει.

Η έναρξη της κρίσης είχε να κάνει με τις γερμανικές τράπεζες, αφού εκείνες δάνειζαν το 85% των χρημάτων, αγοράζοντας ελληνικό χρέος και η περιβόητη διάσωση συνιστούσε στην ανταλλαγή των χρημάτων του γερμανικού τραπεζικού συστήματος με ευρωπαϊκό χρήμα.

Τι περιμένουν οι Ισπανοί από τους PODEMOS;

Η οικονομική κρίση στην Ισπανία έπληξε ιδιαίτερα τη μεσαία τάξη, όπως και στην Ελλάδα. Η επονομαζόμενη διάσωση των Ευρωπαίων κατέστρεψε τα μεσαία και χαμηλά στρώματα και στόχευσε εκεί ακριβώς όπου στόχευσε και το ελληνικό πακέτο διάσωσης. Την ακίνητη περιουσία. “Προσωπικά πιστεύω πως οι Podemos είναι αρχικά μια λύση για τους πολίτες που βιώσαν τη φρίκη να τους πετούν έξω από το σπίτι τους εξαιτίας της κρίσης και της ανεργίας, για τους απελπισμένους, για εκείνους που επιθυμούν να επανακρατικοποιηθούν τομείς που πέρασαν στον ιδιωτικό τομέα. Γενικά, μοιάζει με μια λύση για έναν κοινωνικό επαναπροσδιορισμό” σημειώνει η Ιρένε.

Δεν πιστεύω πως οι PODEMOS θα είναι κακοί, όμως δεν νομίζω πως θα είναι τόσο καλοί, όσο μας πουλούν ότι είναι. Θέλουν να εκμεταλλευτούν τη συγκυρία ώστε να πάρουν την εξουσία

“Για μένα όμως πρόκειται (εννοεί τους PODEMOS) για φτωχούς διανοητικά ανθρώπους, όχι πως οι πολιτικοί των άλλων κομμάτων διαφέρουν ριζικά. Δεν πιστεύω πως θα είναι κακοί, όμως δεν νομίζω πως θα είναι τόσο καλοί, όσο μας πουλούν ότι είναι. Θέλουν να εκμεταλλευτούν τη συγκυρία ώστε να πάρουν την εξουσία” εξηγεί ο Μάρκος.

Πάντως και η Ιρένε που μοιάζει πιο ενθουσιασμένη στην ιδέα της ανάδυσης του κόμματος των PODEMOS στην εξουσία μοιάζει προβληματισμένη: “Το πρόβλημα με το κόμμα αυτό είναι πως σε αντίθεση με άλλες δυνάμεις της αριστεράς, αυτοί δεν αυτοπροσδιορίζονται από μια ιδεολογία. Η εξέλιξή του, αν συνεχίσει σαν πραγματικό κόμμα της αριστεράς, αλλά και το μέλλον της Ευρώπης εξαρτάται από το κατά πόσο τα κόμματα της αριστεράς σε αυτή ενωθούν και δείξουν πως μια διαφορετική οικονομική πολιτική είναι εφικτή” σημειώνει.

Οι PODEMOS δεν πρόκειται να κερδίσουν τις προσεχείς εκλογές, αλλά θα είναι το “κλειδί” για το σχηματισμό κυβέρνησης

Τόσο η Ιρένε, όσο και ο Μάρκος εκτιμούν πως η νίκη των αριστερών στην Ισπανία δεν θα είναι τόσο ευρεία και ξεκάθαρη όπως στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ. “Οι PODEMOS δεν πρόκειται να κερδίσουν τις προσεχείς εκλογές, αλλά θα είναι το “κλειδί” για το σχηματισμό κυβέρνησης” αναφέρει ο Μάρκος. “Δεν πιστεύω πως θα κατορθώσουν να κυβερνήσουν μόνοι μετά τις προσεχείς εκλογές του φθινοπώρου, οπότε πιο παραδοσιακές δυνάμεις (το σοσιαλιστικό κόμμα) θα βάλουν φρένο σε πιο ριζοσπαστικές αλλαγές που ίσως επιθυμεί να φέρει” αναφέρει η Ιρένε.

“Αν η αριστερά κερδίσει, ελπίζουμε να ανακτήσουμε το κοινωνικό κράτος. Ο λαός να είναι ενήμερος πριν από κάθε μεγάλη νομοθετική αλλαγή. Πως η Ισπανία δεν θα ακολουθεί τις επιταγές που επιβάλει η Γερμανία ή τουλάχιστον θα τις επαναδιαπραγματεύεται, όπως κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ. Η Ισπανία μαζί με την Ελλάδα είναι μια πρόσθεση δυνατή και στην Ευρώπη οφείλουν να αρχίσουν να υποχωρούν” σημειώνει για τις προσδοκίες από μια κυβέρνηση PODEMOS η Ιρένε.

H ανάπτυξη σε αριθμούς και η συνεχής επιδείνωση της πραγματικότητας

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το γεγονός πως ο Μαριάνο Ραχόι, πρωθυπουργός της Ισπανίας, παίζει σήμερα το ίδιο και αυτό χαρτί με εκείνο που επιχείρησε να τραβήξει και ο Αντώνης Σαμαράς. Ότι δηλαδή οι δείκτες της οικονομίας καλυτερεύουν και οι θυσίες του λαού πιάνουν τόπο. “Οι μακροοικονομικοί δείκτες που δεν καταλαβαίνω μοιάζουν να είναι καλύτεροι από ότι ήταν πριν τέσσερα χρόνια, αλλά οι πολίτες δεν το αισθάνονται και συνεχίζουν να μεταναστεύουν” σημειώνει η Ιρένε.

“Η κατάσταση στην Ισπανία σήμερα είναι ακόμη δραματική με την ανεργία να ξεπερνά το 25% και τις συνθήκες εργασίας να είναι εφιαλτικές. Ακόμη και άνθρωποι που έχουν δουλειά δεν καταφέρνουν να τα βγάλουν πέρα με τις υποχρεώσεις τους στο τέλος του μήνα. Μιλάμε για φτωχοποίηση εργαζομένων” συμπληρώνει για αυτό που πραγματικά συμβαίνει στη χώρα, παρά τις τυμπανοκρουσίες της κυβέρνησης για το φως στην άκρη του τούνελ.

Εκεί στο Νότο…

Νιώθεις διαβάζοντας όλα τα παραπάνω πως ζεις στην ίδια κατάσταση, την ίδια αγωνία και καλλιεργείς τις ίδιες ελπίδες και απογοητεύσεις. Η Ελλάδα ως πρώτη διδάξασα στην οικονομική κατάρρευση μοιάζει ένα βήμα πιο μπροστά από την Ισπανία – τα μεγέθη είναι σαφώς πολύ διαφορετικά – κάτι που στην παρούσα στιγμή ίσως μοιάζει στενόχωρο για τους Ισπανούς πολίτες που θα ήλπιζαν σε μια ραγδαία αλλαγή από την άνοδο των PODEMOS στην εξουσία.

Από την άλλη είναι φανερό πως η παλιά πολιτική φρουρά μετέρχεται των ίδιων επιχειρημάτων σε Ισπανία και Ελλάδα, δείχνει να αδιαφορεί για την κοινωνική προέκταση όσων προκαλεί η πολιτική που αποδέχεται αβίαστα από την Ευρώπη, μέτρα και μεταρρυθμίσεις, ενώ παράλληλα προσπαθεί να διατηρήσει “πολιτικάντικα” την εκλογική της επιρροή στο λαό. Είναι όμως οι PODEMOS μια ηλιαχτίδα φωτός στο αδιέξοδο; Είναι ο φορέας της ελπίδας, όσο ελπιδοφόρα θέλησε να πουλήσει την άνοδο στην εξουσία και η ελληνική κυβέρνηση; Για την Ελλάδα τα αποθέματα ελπίδας εξαντλούνται, ενώ ως συγκοινωνούντα δοχεία ίσως αυτό να σημάνει την εξασθένηση και των Ισπανών “συντρόφων” τους στην πορεία προς τις εκλογές. Βέβαια, το αποτέλεσμα των περιφερειακών εκλογών έδειξε πως  οι Ισπανοί μοιάζουν αποφασισμένοι να προχωρήσουν στην αλλαγή, είτε η Ελλάδα αποτελεί φωτεινό παράδειγμα, είτε τρομακτική περίπτωση προς αποφυγή. Το μέλλον μόνο θα δείξει…