Σωτήρης Τσιόδρας: Ο ευγενικός στρατηγός της υγείας

Τα παιδιά, σχεδόν όλα, εκφράζονται με την ίδια αθωότητα και έχουν την ίδια αγάπη στην ανεμελιά. Αντιστοίχως κι αυτά του πολύτεκνου -“στρατηγού” της Ελλάδας στη μάχη με τον κορονοϊό-, Σωτήρη Τσιόδρα. Είχε γίνει γνωστό ότι η χώρα θα λάμβανε εγκαίρως μέτρα, για να μπορέσει να αντιμετωπίσει τη “λαίλαπα” της τρέχουσας παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης που έχει πάρει δραματικές διαστάσεις. Δύσκολα, αλλά αναγκαία μέτρα, για να προστατευθούν ζωές και να αντέξει το παραμελημένο και ξεχαρβαλωμένο -και από την κρίση- Ε.Σ.Υ..

“Άντε μπαμπά, πότε θα κλείσουν τα σχολεία;”. Η πολυτέλεια και η ισχύς της “inside information” εμπεριέχεται σε αυτή την παιχνιδιάρικη ερώτηση των μικρών της οικογένειας Τσιόδρα. Ο παθολόγος – λοιμωξιολόγος και καθηγητής της Ιατρικής Σχολής Αθηνών πατέρας τους γελάει με τρυφερότητα, όταν περιγράφει αυτή τη στιγμή. Γνωρίζει επί επτά (όσα είναι και τα παιδιά του) τα θέλω και τις αντιδράσεις της παιδικής ηλικίας και συνεπώς ξέρει ότι είναι δύσκολο να παραμείνουν εντός σπιτιού μικρά αγόρια και κορίτσια. Όμως, πειθάρχησαν -προφανώς με τη βοήθεια της συζύγου του, Μίνας- και το μυστικό είναι ο σωστός διάλογος. Τα παιδιά επιθυμούν το “μπράβο” για τις πράξεις τους, θέλουν να φαίνονται σημαντικά στα μάτια των μεγάλων. Σήμερα, -με τις οδηγίες του ανθρώπου, ο οποίος μας μιλάει κάθε μέρα στις 6 το απόγευμα- πλάθονται χαρακτήρες. Νέοι που ενδεχομένως αύριο να λειτουργούν με αλληλεγγύη και να σέβονται τον συνάνθρωπό τους ανεξαρτήτως κυνικών κι απάνθρωπων ηλικιακών κριτηρίων, δηλαδή οικονομικών. Η ελληνική κυβέρνηση -προς τιμήν της- δεν λύγισε μπροστά στις διαφαινόμενες πληγές της οικονομίας. Αποφάσισε απ’ ευθείας με γνώμονα την ανθρώπινη ζωή.

Ο φαντάρος

“Θα αποφύγω να βλάψω την ηθική της κοινωνίας μου”, αναφέρεται στον όρκο του Ιπποκράτη. Ο κ. Τσιόδρας, όχι μόνο δεν τη βλάπτει, αλλά βάζει και θεμέλια για να την ανυψώσει. Με αναγκαία “μη” και “πρέπει”. Πιεστικά για τη μεσογειακή μενταλιτέ, αλλά πολύ ηθικά και φιλότιμα απέναντι στους συνανθρώπους μας που βρίσκονται σε ευάλωτη θέση.

Μόνο ένα από τα παιδιά του 54χρονου καθηγητή δεν έκανε αυτό που ζήτησε ο πατέρας του, δεν ακολούθησε το “Μένουμε Σπίτι” κι αυτό λόγω ανωτέρας βίας. Η “μαμά πατρίδα” κάλεσε το γιο του να την υπηρετήσει στο στρατό, την ώρα που ο ίδιος ήδη διαχειριζόταν την κρίση του αδυσώπητου κορονοϊού, στην Ελλάδα.

Η αναφορά στον άνθρωπο και επιστήμονα, Σωτήρη Τσιόδρα δεν άρχισε τυχαία με τα παιδιά, τα δικά του και των υπολοίπων. Ο άοκνος και μάχιμος γιατρός στο νοσοκομείο “Αττικόν”, προσεγγίζει το τέλειο πρότυπο. Ο ενήλικος δεν αλλάζει εύκολα, δεν βελτιώνεται πάντα. Δεν τον άλλαξε καμία δύσκολη στιγμή, ούτε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Συνέχισε τα ίδια λάθη. Όμως, το παιδί δημιουργείται κι ίσως ένας έφηβος ν’ αποφάσισε ότι θέλει να γίνει “Σωτήρης Τσιόδρας”. Είναι σίγουρο ότι έχει επηρεάσει έστω ένα παιδί. Χρειαζόμαστε κι άλλον Σωτήρη Τσιόδρα, ως χώρα. Κι άλλους! Ο Αρμαγεδδών ιός ας αφήσει και κάτι καλό, αν όχι ένα απολύτως κοινωνικό κράτος. Το δεύτερο επιθυμούν όλοι.

Αποκρούει όπως ο Ζοζέ Σα

Ο γιατρός, που γεννήθηκε στο Σίδνεϊ και πήγε γυμνάσιο και λύκειο στην Κυψέλη, είναι ήρεμη δύναμη και αυθεντικός. Δεν στρογγυλεύει τις γωνίες, δεν κάνει πολιτική. Έχει αναλάβει την εκπόνηση των επιχειρησιακών σχεδίων ελέγχου του κορονοϊού στη χώρα μας και το ρόλο του εκπροσώπου του υπουργείου Υγείας, γι’ αυτό το διάστημα. Η ψυχραιμία του και ο ρεαλιστικός επιστημονικός λόγος του εμπνέουν ασφάλεια, όπως και το γεγονός ότι αποκρούει ατάραχος -όπως ο Ζοζέ Σα του αγαπημένου του Ολυμπιακού-, τα πολλά fake news που τρομοκρατούν ή προκαλούν εφησυχασμό. Απαντάει, συμβουλεύει και μας εξηγεί επιστημονικά τα λάθη που κάνουμε. Αλλά, δεν τον βοηθάμε όλοι. “Δεν μπορεί τα πλοία μας να έχουν εικόνα Δεκαπενταύγουστου με άπειρο κόσμο να συρρέει στα νησιά. Υποβαθμίζει όλη την προσπάθειά μας και αυξάνει τον κίνδυνο για ηλικιωμένους νησιώτες, ντόπιους κατοίκους. Δυσκολεύει την ανταπόκριση του συστήματος υγείας σε τυχόν μελλοντικά σοβαρά κρούσματα εκεί, με δυσκολία στη νοσηλεία και στη διακομιδή”, είπε απελπισμένος με τους ανυπάκουους.

Επιλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη

Ένας ταπεινός, ψύχραιμος και σπουδαίος επιστήμονας με πολλές περγαμηνές. Λιγότερο χρόνο θα χρειαστείς να διαβάσεις αυτό το κείμενο απ’ ό,τι το εντυπωσιακό βιογραφικό του, που ξεδιπλώνεται σε 27 σελίδες και εμπλουτίζεται διαρκώς. Είναι γνώστης του αντικειμένου, αλλά και της ελληνικής κατάστασης και δεν είναι υπερφίαλος. Υπηρετεί την ανθρώπινη ζωή, χωρίς διακρίσεις. Με την αρετή της αυταπάρνησης, δηλαδή τη σημαντικότερη των αρετών. Αυτή που βλέπουμε στους γιατρούς και τους νοσηλευτές της Ιταλίας, στους συναδέλφους τους στην Κίνα και τώρα στην Ελλάδα. Το έχει κάνει και ο ίδιος, όταν άλλοι δίστασαν να πλησιάσουν ύποπτο κρούσμα.

Απαιτείται θάρρος και πίστη στην επάρκεια των γνώσεών σου, για να δεχθείς να γίνεις καπετάνιος σε τέτοιο επίφοβο καράβι, όπως είναι το Εθνικό Σύστημα Υγείας -με τις πολλές ελλείψεις, έμψυχες και υλικές-, γνωρίζοντας ότι πρέπει να το κουμαντάρεις σε αχαρτογράφητα νερά με ανελέητη φουρτούνα. Να πλεύσεις κόντρα στον άγνωστο -μέχρι χθες- κορονοϊό. Κάποιος ίσως να συνυπολόγιζε ότι ρισκάρει το όνομά του και την καριέρα του, αναλαμβάνοντας το ρόλο. Όχι, όμως ο κ. Τσιόδρας, που υπακούει αταλάντευτα στις αρχές και τα ιδανικά της επιστήμης του. Αδιαμφισβήτητα -και δικαίως- είναι ο δημοφιλέστερος Έλληνας τη δεδομένη στιγμή.

Αποτελεί επιλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη. Τον εμπιστεύεται και θέλει να έχει απ’ ευθείας πληροφόρηση από τον καθηγητή, αυτές τις ημέρες. Χωρίς διαμεσολαβητές. Προσωπική απόφαση του Πρωθυπουργού ήταν να ενημερώνουν τους Έλληνες πολίτες, ο καθηγητής Τσιόδρας -ως ο άνθρωπος που εκπονεί τον σχεδιασμό και γνώστης του αντικειμένου- και ο ικανός στη διαχείριση κρίσεων, Νίκος Χαρδαλιάς, ο οποίος αναβαθμίστηκε υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη. Δίπλα τους είναι ο υπουργός Υγείας, Βασίλης Κικίλιας κι έκαστος “τρέχει” τις δικές του αρμοδιότητες σε αυτή την κρίση.

Σπούδασε και δίδαξε στο Harvard

Ο κλασικός, αλλά και σύγχρονος Σωτήρης Τσιόδρας που μας στέλνει μηνύματα και από το λογαριασμό του στο Twitter, διαχειρίστηκε και τη φετινή γρίπη. Θεωρείται από τους συναδέλφους του “παιδί” του επιδημιολόγου καθηγητή, Άγγελου Χατζάκη (MSc στην Επιδημιολογία από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Harvard) που ίδρυσε το Εθνικό Κέντρο Αναφοράς Ρετροϊών του Γ.Ν.Α. “Λαϊκό” (1989). “Μόνο τον Τσιόδρα θα ακούτε για τον κορονοϊό. Κανέναν άλλο! Αυτός, ξέρει τι λέει”, συμβουλεύει ο κ. Χατζάκης τους συντάκτες του υπουργείου Υγείας, προκειμένου να αποφευχθεί η παραπληροφόρηση και η σύγχυση σχετικά με τον ιό.

Αλίμονο αν δεν ήξερε ο μονίμως αριστούχος “οικογενειακός” γιατρός μας. Ο άνθρωπος που μπαίνει κάθε μέρα στο σπίτι μας πήρε το απολυτήριο του από 15ο Λύκειο της Κυψέλης με βαθμό 19 7/13. Ήταν ένα συνεσταλμένο και προσηλωμένο στους στόχους του παιδί. Εισήχθη στην Ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου των Ιωαννίνων το 1984 και έπειτα από δύο χρόνια μεταγράφηκε ως αριστούχος στην Ιατρική Σχολή της Αθήνας. Αποφοίτησε με “Άριστα” και έπειτα υπηρέτησε ως γιατρός στο Πεζικό στα Κέντρα Εκπαίδευσης Υγειονομικού στο Μεσολόγγι, στην Άρτα, στη Σύμη, στη Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού και στο 401 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών ως ειδικευόμενος παθολόγος. Άρχισε το Αγροτικό του το 1993 στο Κέντρο Υγείας του Άστρους Κυνουρίας (8 μήνες και 20 ημέρες) και το συνέχισε το 2001. Η διαδρομή έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. “Προσγειώθηκε” στη Μεσσήνη, μετά το Harvard, όπου απέκτησε τίτλο Master’s.

Εν ολίγοις, δεν ανήκει στην κατηγορία των γιατρών που συνοδεύεται με την κλισέ έκφραση: “τα καλύτερα μυαλά της Ελλάδας είναι στο εξωτερικό”. Αν και θα μπορούσε να μην περπατάει στους δικούς μας δρόμους, έπειτα από τη μεταπτυχιακή του εκπαίδευση στις ΗΠΑ. Είχε τριετή κλινική εμπειρία στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο “Albert Einstein” και ήταν ο μοναδικός υποψήφιος μη Αμερικανός που έγινε δεκτός στο πρόγραμμα εξειδίκευσης στην Παθολογία – Λοιμωξιολογία στο Beth Israel Deaconess και στην Ιατρική Σχολή του Harvard (Harvard Medical School). Εκεί, εξειδικεύτηκε με υποτροφία κλινικού ερευνητή και απέκτησε μεταπτυχιακό δίπλωμα και από το τέταρτο έως και το έβδομο έτος της ειδίκευσής του στην εσωτερική παθολογία και της εξειδίκευσής του στη λοιμωξιολογία δίδασκε και σε φοιτητές. Διδακτικό έργο είχε και στο Πανεπιστήμιο Temple.

Βραβευμένος για μελέτη στις ΜΕΘ

“Παράλληλα με την κλινική μου εκπαίδευση είχα τη δυνατότητα να ασχοληθώ και με την κλινική έρευνα που αφορούσε στη μελέτη της ποιότητας ζωής και άνεσης κατά τη διάρκεια της παραμονής στην μονάδα εντατικής θεραπείας με την χρήση ειδικών κλιμάκων (comfort scales). Αυτή η εργασία βραβεύτηκε από το Αμερικανικό Κολέγιο Ιατρών και παρουσιάστηκε στο Διεθνές Συνέδριο Εντατικής Θεραπείας στο Σαν Ντιέγκο τo 1997”, αναφέρει μεταξύ άλλων στο μακροσκελές βιογραφικό του και τώρα δίνει αγώνα όχι για την άνεση στις ελληνικές ΜΕΘ, αλλά για την επάρκεια του αριθμού των κλινών τους! Φυσικά, αυτό δεν είναι μόνο ελληνικό πρόβλημα. Η καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ φοβάται την κατάρρευση του σύγχρονου συστήματος υγείας της Γερμανίας των 28.000 κλινών ΜΕΘ, καθώς το 80% αυτών είναι κατειλημμένο.

Ο Έλληνας καθηγητής, που είναι ιδιαίτερα αγαπητός στους φοιτητές του, πριν από 15 χρόνια συμμετείχε στην οργάνωση και στο σχεδιασμό αντιμετώπισης πανδημίας γρίπης και στην ολοκλήρωση του Εθνικού σχεδίου Πανδημίας, όπως και στις τετραμελείς επιτροπές του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων που επιθεώρησαν χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προετοιμασία για πανδημία γρίπης σε εθνικό επίπεδο.

Εργάστηκε και στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας ως ένας από τους συντονιστές στη σύνταξη του επιχειρησιακού σχεδίου του ΚΕΕΛ (σημερινό ΚΕΛΠΝΟ) για τις προβλεπόμενες δράσεις σε σχέση με την επιτήρηση των λοιμωδών νοσημάτων και ήταν ο υπεύθυνος γιατρός για το σύστημα Ολυμπιακής Συνδρομικής επιτήρησης.

Ο ευγενικός Σωτήρης Τσιόδρας μελετάει τη βυζαντινή υμνολογία και ψέλνει σε εκκλησία της Κηφισιάς, όπου διαμένει. Εξυπακούεται ότι υποστήριζε τα δεδομένα της επιστήμης του σχετικά με τη λειτουργία των εκκλησιών και την κρίσιμη ώρα τόνισε ότι ελπίζει η Εκκλησία της Ελλάδος, να λάβει την σωστή απόφαση. Τελικά, την έλαβε ο Πρωθυπουργός.

Με την εκκλησία έχει συνεργαστεί στο παρελθόν. Την περίοδο 2001 – 2002 δίδαξε δύο φορές ως προσκεκλημένος ομιλητής στην πανεπιστημιακή Θεολογική σχολή του Τιμίου Σταυρού Βοστώνης για τις βιοηθικές προεκτάσεις της λοίμωξης με τον ιό του HIV και τον Νοέμβριο του 2003 στο μεταπτυχιακό σεμινάριο Βιοηθικής της Εκκλησίας της Ελλάδος και της Αρχιεπισκοπής Αθηνών με θέμα “Αρχές δεοντολογίας στην άσκηση της Ιατρικής” και “ο ιατρός μπροστά στον πάσχοντα από AIDS”.

Με τις παραινέσεις του συμμετέχουμε κι εμείς σε αυτή την προσπάθεια για την αναχαίτιση της διασποράς του κορονοϊού και παράλληλα αντιμετωπίζουμε τον ιό του πανικού, αλλά και της αδιαφορίας. Κέρδισε πολλούς Έλληνες, ήδη. Κάποιοι δεν δίστασαν να πουν ότι θα ήθελαν να δουν τον δόκτωρα Τσιόδρα στην πολιτική. Δύσκολα θα τον “απαγάγουν” από την επιστήμη του.