Αιολική Ενέργεια και πράσινη μετάβαση: Τα οφέλη για τους πολίτες

Σημαντικά και μόνιμα οικονομικά οφέλη για τους καταναλωτές προκύπτουν από την ενεργειακή μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (Α.Π.Ε.). Και αυτό διότι οι Α.Π.Ε. και ειδικά η αιολική ενέργεια, είναι οι πιο φθηνές μορφές ηλεκτροπαραγωγής. Επιπλέον παράγουν ηλεκτρισμό με σταθερό κόστος που δεν εξαρτάται από τις διεθνείς διακυμάνσεις των τιμών των καυσίμων. Αυτό αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας – ΕΛΕΤΑΕΝ με αφορμή το αναθεωρημένο σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα.

Αυτά επιβεβαιώνονται, όπως αναφέρεται, για άλλη μια φορά από τη μελέτη του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), η διαβούλευση για το οποίο ολοκληρώθηκε την Δευτέρα 16 Σεπτεμβρίου. Συγκεκριμένα, με βάση την ΕΛΕΤΑΕΝ, το ΕΣΕΚ διαπιστώνει μεγάλη μείωση στο συνολικό κόστος ηλεκτρικής ενέργειας εφόσον επιτευχθεί η εκτιμώμενη αύξηση της διείσδυσης των Α.Π.Ε. Με βάση τα αποτελέσματά του, το συνολικό κόστος μειώνεται το 2030 πάνω από 25% σε σχέση με την αρχή της δεκαετίας και φθάνει σχεδόν στο μισό το 2050 (βλ. Διάγραμμα).

Αυτό το σημαντικό οικονομικό όφελος που προσφέρουν οι Α.Π.Ε., σύμφωνα με την ΕΛΕΤΑΕΝ, πρέπει να περνάει άμεσα και αυτόματα στον καταναλωτή. Σε αυτή την κατεύθυνση έχει ανοίξει η συζήτηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Ανάλογη σύσταση περιλαμβάνει και η πρόσφατη Έκθεση Ντράγκι. Στόχος πρέπει να είναι ο καταναλωτής να απολαμβάνει άμεσα τα οφέλη από την αύξηση της συμμετοχής των Α.Π.Ε. στην ηλεκτροπαραγωγή, χωρίς να απαιτούνται κρατικές και ρυθμιστικές παρεμβάσεις, οι οποίες δεν μπορεί να είναι πάντα βέλτιστες και δημιουργούν καθυστερήσεις. Η μεταρρύθμιση πρέπει, επίσης, να διατηρήσει τα θετικά του σημερινού συστήματος και κυρίως την ανάδειξη της αξίας της ενέργειας κάθε ώρα ώστε οι ενδιαφερόμενοι να λαμβάνουν τα σωστά σήματα σε ποια τεχνολογία και πού αξίζει να επενδύσουν. Η ΕΛΕΤΑΕΝ θεωρεί θετικό ότι το υπό διαβούλευση ΕΣΕΚ περιλαμβάνει στα μέτρα πολιτικής αυτή τη μεταρρύθμιση και καλεί για την επιτάχυνσή της.

Προκειμένου όμως να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη για τους Έλληνες καταναλωτές, απαιτούνται επιπλέον:

1. σημαντική αύξηση της αναλογίας των αιολικών πάρκων στο μείγμα τεχνολογιών σε σχέση με αυτό που περιλαμβάνει το υπό διαβούλευση ΕΣΕΚ,
2. κατά προτεραιότητα υλοποίηση των πιο αποδοτικών έργων, δηλαδή αυτών που χωροθετούνται σε περιοχές με υψηλότερο αιολικό δυναμικό και παράγουν έτσι περισσότερο και φθηνότερο ηλεκτρισμό.

Ο στόχος για τα χερσαία αιολικά πάρκα το 2030 έχει αυξηθεί σε σχέση με το σενάριο που είχε παρουσιαστεί από το ΥΠΕΝ τον Οκτώβριο 2023 και αξιολογείται θετικά. Όμως αυτή η βελτίωση δεν προβλέπεται για μετά το 2030 και έτσι η αναλογία τεχνολογιών γίνεται δυσμενέστερη. Χρειάζεται λοιπόν περισσότερη αιολική ενέργεια για να επανέλθει σε ισορροπία το μείγμα τεχνολογιών. Η αποκατάσταση της ισορροπίας θα οδηγήσει σε:

• μείωση των περικοπών ενέργειας,
• μεγαλύτερη και ταχύτερη μείωση του κόστους ενέργειας για τους καταναλωτές και
• αύξηση των εξαγωγών πράσινης ενέργειας.

Τι κερδίζουν οι τοπικές κοινωνίες

Στο μεταξύ, με βάση την ΕΛΕΤΕΑΝ, τη μεγαλύτερη συνεισφορά των ΑΠΕ στα τέλη υπέρ ΟΤΑ και καταναλωτών έχουν τα αιολικά. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΕΤΑΕΝ από τα 35 εκατ. ευρώ που είναι το συνολικό ποσό που παρακρατείται αυτόματα από τις ΑΠΕ για την ενίσχυση των τοπικών δήμων και των λογαριασμών ρεύματος των οικιακών καταναλωτών, τα 29 εκατ. ευρώ προέρχονται από τα αιολικά. Ακολουθεί η βιομάζα με 3,7 εκατ. ευρώ, οι μικροί υδροηλεκτρικοί σταθμοί με 1,81 εκατ. ευρώ ενώ αισθητά μικρότερη είναι η συνεισφορά των φωτοβολταϊκών και των σταθμών βιοενέργειας.

Από τα 35 εκατ. ευρώ το 2023 τα 14,2 εκατ. ευρώ πιστώνονται στους λογαριασμούς των νοικοκυριών στις περιοχές που δραστηριοποιούνται οι ΑΠΕ και τα 21,2 εκατ. ευρώ χρησιμοποιούνται για την οικονομική ενίσχυση των τοπικών δήμων.

Με βάση την ανάλυση των στοιχείων στην οποία προχώρησε η ΕΛΕΤΑΕΝ τα υψηλότερα συνολικά ποσά από τις ΑΠΕ λαμβάνουν οι δήμοι Καρύστου Ευβοίας (5,4 εκατ. ευρώ), Θηβαίων Βοιωτίας (2,8 εκατ. ευρώ), Αρριανών Ροδόπης (1,7 εκατ. ευρώ), Τανάγρας Βοιωτίας (1,2 εκατ. ευρώ), Αλεξανδρούπολης Έβρου (1,1 εκατ. ευρώ), Δελφών Φωκίδας (1 εκατ. ευρώ), Κοζάνης (908 χιλ. ευρώ), Βοϊου Κοζάνης (843 χιλ. ευρώ), Κύμης – Αλιβερίου Ευβοίας (816 χιλ. ευρώ) και Ναυπακτίας Αιτωλοακαρνανίας (808 χιλ. ευρώ).

Ιδιαίτερα ευνοημένοι είναι οι κάτοικοι μικρών κοινοτήτων της Ελληνικής επαρχίας. Οι κοινότητες των οποίων οι οικιακοί καταναλωτές θα λάβουν τα μεγαλύτερα ποσά χάρη στα αιολικά πάρκα που φιλοξενούν είναι οι κοινότητες Κομίτου Εύβοιας (574 χιλ. ευρώ), Αισύμης Έβρου (329 χιλ. ευρώ), Ύδρας (306 χιλ. ευρώ, Στουππαίων Ευβοίας (296 χιλ. ευρώ), Θίσβης Βοιωτίας (287 χιλ. ευρώ), Οργάνης Ροδόπης (282 χιλ. ευρώ), Νέων Στύρων Ευβοίας (243 χιλ. ευρώ), Κέχρου Ροδόπης (238 χιλ. ευρώ), Δεσφίνας Φωκίδας (219 χιλ. ευρώ) και η κοινότητα Πλατανιστού Ευβοίας (207 χιλ. ευρώ).

Σε επίπεδο Περιφερειών, η πιο ευνοημένη περιοχή της ηπειρωτικής χώρας είναι η Στερεά Ελλάδα με 13,8 εκατ. ευρώ στους Δήμους και τους καταναλωτές των κοινοτήτων της. Ακολουθούν η Ανατολική Μακεδονία και η Πελοπόννησος. Από τις νησιωτικές Περιφέρειες, η πιο ευνοημένη είναι η Κρήτη με 1,6 εκατ. Ευρώ, χάρη κυρίως στα αιολικά πάρκα της ανατολικής Κρήτης.

Όπως αναφέρει η ΕΛΕΤΑΕΝ σε σχετική ανακοίνωσή της η ενίσχυση που προσφέρει το «ειδικό τέλος υπέρ ΟΤΑ και καταναλωτών» στους Δήμους και τους οικιακούς καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας που διαμένουν σε περιοχές (Τοπικές και Δημοτικές Κοινότητες) της Ελλάδας όπου λειτουργούν αιολικά πάρκα είναι πολύ μεγάλη.

«Πάρα πολλοί από τους ενισχυόμενους πληθυσμούς κατοικούν σε μικρές ορεινές ή νησιωτικές κοινότητες. Η διατήρηση του ανθρώπινου αυτού δυναμικού στους τόπους καταγωγής και μόνιμης κατοικίας τους είναι μια στρατηγική εθνικής σημασίας. Η αιολική ενέργεια συμβάλλει σε αυτή τη στρατηγική, όχι μόνο με το ειδικό τέλος που αποδίδει στις κοινότητες αλλά και μέσω των έργων υποδομής και των άλλων αναπτυξιακών ωφελειών που προσφέρει» σημειώνει.

Τα ποσά του ειδικού τέλους παρακρατούνται, με βάση το νόμο, αυτόματα από τις πληρωμές προς τα αιολικά πάρκα με σκοπό την ενίσχυση των τοπικών Δήμων και τη μείωση των λογαριασμών ρεύματος των οικιακών καταναλωτών και αντιστοιχούν στο 3% του τζίρου των έργων. Αντίστοιχες παρακρατήσεις γίνονται από τα μικρά υδροηλεκτρικά (ΜΥΗΣ), τους σταθμούς βιοενέργειας, μερικά φωτοβολταϊκά και υβριδικά έργα.

Σημειώνεται ότι η διανομή ων 14,2 εκατ. ευρώ στους καταναλωτές θα ξεκινήσει με την οριστικοποίηση του καταλόγου που δημοσιοποίησε πρόσφατα το ΥΠΕΝ.