Το ιστορικό πάγωμα της λίμνης Παμβώτιδας και η Παναγία Ντουραχάνη

Εκτός από την πρόγνωση του καιρού μέσα από το Detiokairou σε καθημερινή βάση υπενθυμίζουμε τα πιο σημαντικά γεγονότα του παρελθόντος από πλευράς καιρικών συνθηκών. Οι αναφορές γίνονται κατά κύριο λόγο για να μας θυμίσουν ότι κάποια ακρότατα δεν είναι γνώρισμα μόνο της εποχής μας, αλλά ανάλογα γεγονότα συνέβαιναν και κατά το παρελθόν. Στο σημερινό άρθρο του καιρού σας θυμίζω ότι σαν σήμερα στις 4/1/1978 είχαμε ολική παγοκάλυψη της λίμνης Παμβώτιδας με δυνατότητα βάδισης πάνω στον πάγο. Ένα φαινόμενο όχι τόσο συχνό αλλά που παρουσιάζεται πολλές φορές όταν έχουμε ψυχρές εισβολές στη χώρα μας.

Με αφορμή αυτό το γεγονός ας πάρουμε το τρένο… της ιστορίας (που αυτό περνά από τα Γιάννενα) και ας θυμηθούμε ένα περιστατικό που διασώζει η προφορική παράδοση της περιοχής. Το 1434, τέσσερα χρόνια μετά την οριστική υποταγή των Ιωαννίνων στους Τούρκους, ο Ντουραχάν πασάς, Μπεϊλέρμπεης της Ρούμελης, διέσχισε χειμώνα την Πίνδο προερχόμενος από τη Θεσσαλία, για να καταστείλει μία τοπική ανταρσία στην Ήπειρο. Ο χιονιάς που είχε προηγηθεί ήταν βαρύς και η παγωνιά έντονη. Κινήθηκε μέσω Κατάρας και Ιωαννίνων προς το Αργυρόκαστρο, με σκοπό να καταπνίξει την ανταρσία του Αλβανού τοπάρχη Αριανίτη Σπάτα Κομνηνού. Αφού πέρασε την περιοχή της Κατάρας νύχτωσε στη θέση της σημερινής μονής και μη γνωρίζοντας, ότι βρίσκεται μπροστά στην παγωμένη λίμνη των Ιωαννίνων, η στρατιά πέρασε πάνω από τα παγωμένα νερά και συνέχισε την πορεία της προς το Αργυρόκαστρο.

Μετά την νικηφόρα έκβαση της επιχείρησης ο Ντουραχάν, που εν τω μεταξύ είχε πληροφορηθεί τον κίνδυνο που διέτρεξε περνώντας χωρίς να το ξέρει με το στράτευμά του πάνω από την παγωμένη Παμβώτιδα, επιστρέφοντας στη Θεσσαλία, διέταξε να χτιστεί μοναστήρι αφιερωμένο στην Παναγία, στη θέση όπου κατεβαίνοντας από τον Δρίσκο, είχε συναντήσει ένα εικονοστάσι. Ο πασάς, που κατά την παράδοση είχε γονείς χριστιανούς, θεώρησε ότι ο ίδιος και το στράτευμά του σώθηκαν χάρη σε θαυματουργό επέμβαση της Παναγίας. Έτσι ίδρυσε στη θέση εκείνη την ομώνυμη μονή, την Παναγία Ντουραχάνη.

Από ενθυμήσεις, καταχωρημένες σε διάφορα εκκλησιαστικά βιβλία, η ύπαρξη της μονής βεβαιώνεται με ασφάλεια στις αρχές του 19ου αιώνα. Παρόλο, που κάηκε ολοσχερώς το 1825, το 1830 κτίστηκε εκ θεμελίων και εξακολούθησε να λειτουργεί έως το 1933, έτος κατά το οποίο το μοναστήρι λεηλατήθηκε και δολοφονήθηκε ο ηγούμενός του.

Το πάγωμα της λίμνης άλλες χρονιές

Σε παλιότερες ενθυμήσεις αναφέρεται γενικό πάγωμα της λίμνης κατά τα έτη 1540, 1687, 1700, 1864, 1869, και 1929/30 . Ο Γιαννιώτης ποιητής και λαογράφος Δημήτρης Σαλαμάγκας περιγράφει με γλαφυρό τρόπο τον παγετό του 1930: «Τη μέρα εκείνη, κανένας ακόμα δεν είχε πάρει θάρρος να πατήσει στο παγωμένο στρώμα. Μα την αυριανή, αντίκρυσα απάνω τους περπατητές, που συζητούσαν αμέριμνοι απάνου στα νερά, σαν να βολτάριζαν σε καμμιά πλατεία. Και τα ποδήλατα, μετριόταν σε δεκάδες».

«Το έτος 1942 (ιταλική κατοχή) παραμονή Φώτων, ημέραν δευτέραν, ολόκληρος η πόλις και οι δρόμοι είνε παγωμένοι από χιόνια επάγωσε και η λίμνη. Δριμύτατον ψύχος 17 υπό το μηδέν τα πάντα παγωμένα και σκεπασμένα από χιόνια οι άνθρωποι τρέμαν από το ανυπόφορον κρύο. Ω του θαύματος, μέγας ο Παντοδύναμος θεός, την 6ην τελευταίαν ημέραν τα Αγία Θεοφάνεια, έβρεξε και εσώθη ο κόσμος», γράφει ο Παναγιώτης Τζιόβας στο βιβλίο «Τα μικρά χρονικά των Ιωαννίνων».

Παρόμοιες παγωνιές έχουν καταγραφεί και τα έτη 1964, 1978, 2000 και 2006. Τελευταία φορά τον Ιανουάριο του 2017.

Πηγές: www.epirusblog.gr, 1gym-triandr.thess.sch.gr

Διαβάστε τις Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο, με την αξιοπιστία και την εγκυρότητα του News247.gr.