Τρεις αιώνες Μπαρτσελόνα: Η Senyera κυματίζει, o μύθος μεγαλώνει στο Καμπ Νόου

Σαν σήμερα, στις 29 Νοεμβρίου του 1899, μια μικρή ομάδα 12 ανθρώπων ίδρυσε έναν από τους μεγαλύτερους αθλητικούς συλλόγους παγκοσμίως, την FC Barcelona. Σε αυτά τα 121 χρόνια ιστορίας, οι “μπλαουγκράνα” έχτισαν τον δικό τους “μύθο”, πρωταγωνιστώντας σε πολλά σπορ και κατακτώντας ατελείωτους τίτλους και τρόπαια. Ο μεγάλος όμως “σταρ” της Μπάρσα υπήρξε πάντοτε το ποδόσφαιρο.

Οι “culés” ανέπτυξαν διαχρονικά μια πολύ ιδιαίτερη σχέση με την ομάδα τους, που πέρα από το στενό αθλητικό πλαίσιο, περιλαμβάνει δεσμούς ιστορικούς, κοινωνικούς και πολιτικούς, μέσα από την παράλληλη πορεία του συλλόγου και της Καταλονίας.

Τα πολιτικά ζητήματα που “κουβαλάει” μαζί του εδώ και πολλούς αιώνες το αυτόνομο πλέον διαμέρισμα της ανατολικής Ισπανίας, βρήκαν καταφύγιο στους κόλπους ενός “οργανισμού” που ποτέ δεν αρνήθηκε την ταυτότητά του. Μια ταυτότητα που ξεκινώντας από τον αθλητισμό, δε δίστασε στιγμή να εκπροσωπήσει στην πορεία του τα κοινωνικά και πολιτικά αιτήματα του καταλανικού λαού, χτίζοντας το “més que un club”.

Το News 24/7 επιχειρεί μια μικρή αναδρομή στην ιστορία της Μπαρτσελόνα και της Καταλονίας, από τους θεριστές και την πτώση της Βαρκελώνης στον Πρίμο ντε Ριβέρα, από τον Σουνιόλ και τον Φράνκο στον Κρόιφ και τον Νούνιεθ, από τον Γκάμπερ και τον Μοντάλ στους Λαπόρτα, Ροσέλ και Μπαρτομέου, ένα ταξίδι στο χρόνο για να βρούμε την εξήγηση γιατί το σύνθημα είναι πάντοτε διπλό: “Visca el Barca, visca Catalunya!”.

11 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1714

Τον Ιούλιο του 1713 ξεκίνησε η πολιορκία της Βαρκελώνης από τα στρατεύματα του Φίλιππου του 5ου. Ο Ισπανός μονάρχης του οίκου των Βουρβόνων ήταν ο νικητής του λεγόμενου Πόλεμου της Διαδοχής που ξέσπασε μετά το θάνατο του Καρόλου του Β’ και διήρκεσε 13 χρόνια (1701-1714). Αντίπαλοί του ήταν οι Αυστριακοί Αψβούργοι. Τη Βαρκελώνη υπερασπίστηκαν ο τακτικός καταλανικός στρατός, η coronela (πολιτοφυλακή), δυνάμεις από την Κορώνα της Αραγονίας και σύμμαχοι του Αρχιδούκα Καρόλου της Αυστρίας. Η πολιορκία διήρκεσε 14 μήνες και η πόλη έπεσε τελικά στις 11 Σεπτεμβρίου του 1714. Αυτή ήταν και η τελευταία φορά που η Καταλονία υπήρξε ελεύθερη.

Άμεσο επακόλουθο της κατάληψης ήταν η διάλυση όλων των καταλανικών Αρχών με τη θέσπιση, το 1716, των Decretos de Nueva Planta, τα οποία ήταν βασιλικά διατάγματα που καταργούσαν όλες τις ελευθερίες των καταλανικών εδαφών και των κατοίκων τους. Το Κοινοβούλιο της Καταλονίας, στον πρώτο νόμο που ψήφισε αμέσως μετά τη ανασύστασή του, το 1980, ανακήρυξε την 11η Σεπτεμβρίου ως εθνική εορτή, γνωστή ως “Diada Nacional de Catalunya” ή απλώς Diada (ημέρα στα καταλανικά). Στο άρθρο 8.1 του Συντάγματος της Αυτονομίας αναφέρεται: “Η Καταλονία, που καθορίζεται ως εθνότητα στο πρώτο άρθρο, έχει ως εθνικά σύμβολα τη σημαία, την εορτή και τον ύμνο”.

ELS SEGADORS – 11 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010

Τον Σεπτέμβριο του 2010, στην αποστολή του Sport24.gr για την αναμέτρηση της Μπαρτσελόνα με τον Παναθηναϊκό στους ομίλους του Τσάμπιονς Λιγκ εκείνης της περιόδου, είχα την τύχη να βρεθώ στο “Καμπ Νόου” την ημέρα της “Diada”, κάτι που με βοήθησε να κατανοήσω ακόμα περισσότερο όσα γράφω παραπάνω, την άρρηκτη δηλαδή σχέση της Μπαρτσελόνα με τα πολιτικά πράγματα της Καταλονίας. Σε μια μέρα μνήμης, την πιο ιερή για τους Καταλανούς, η διοίκηση των “μπλαουγκράνα” είχε ετοιμάσει ένα σύντομο τελετουργικό, μέσα από το οποίο οι 100.000 φίλαθλοι είχαν την ευκαιρία να τιμήσουν μέσα σε ένα ποδοσφαιρικό γήπεδο όλη την ιστορία τους.

Σπάνιο συναίσθημα, προνόμιο να μπορείς να το μοιραστείς μαζί τους. Μπορείτε να το παρακολουθήσετε στο βίντεο ακριβώς κάτω από τον μεσότιτλο, αξίζει πραγματικά τον κόπο. Πρώτα κάνουν την εμφάνισή τους στον αγωνιστικό χώρο δέκα Trabucaires φορώντας “μπαρετίνες” (τους παραδοσιακούς καταλανικούς σκούφους) και κρατώντας τα χαρακτηριστικά κοντόκανα μουσκέτα, τους περίφημους “τραμπούκους”, ενώ αμέσως μετά ξεδιπλώνεται μπροστά τους μια τεράστια senyera (σημαία). Το “Καμπ Νόου” ξεσπάει σε χειροκροτήματα και ζητωκραυγές, ενώ στη συνέχεια μπαίνει στον αγωνιστικό χώρο και στέκεται δίπλα στη σενιέρα η χορωδία “Coral Jove del Orfeo Catala”.

Οι θεατές σηκώνονται όρθιοι και η χορωδία αρχίζει να τραγουδάει το “Els Segadors” (οι θεριστές) που είναι ο εθνικός ύμνος της Καταλονίας. Μόλις ολοκληρώνεται ο ύμνος, οι Trabucaires πυροβολούν με τα μουσκέτα τους στον αέρα και αποχωρούν μαζί με τη χορωδία μέσα σε αποθέωση. “Οι θεριστές” που είναι ο επίσημος ύμνος των Καταλανών από το 1993 (και ανεπίσημα από το τέλος του 19ου αιώνα), αναφέρεται στην εξέγερση του 1639 και 1640 των αγροτών και των πολιτών της Καταλονίας εναντίον του Κόμη – Δούκα ντε Ολιβάρες (ανώτατου αξιωματούχου του βασιλιά Φίλιππου του 4ου).

ΜΠΑΡΤΣΕΛΟΝΑ ΚΑΙ ΠΡΙΜΟ ΝΤΕ ΡΙΒΕΡΑ

Η Μπαρτσελόνα ιδρύθηκε το 1899 από τον Ελβετό Τζουάν Γκάμπερ. Από την πρώτη στιγμή, οι διοικούντες θέλησαν να ταυτίσουν το δημιούργημά τους με την ίδια τη Βαρκελώνη. Αυτός είναι και ο λόγος που υιοθετήθηκε σαν επίσημο σήμα ο θυρεός της πόλης: Ρόμβος σε τέσσερα τέταρτα με τον σταυρό του Sant Jordi και τη σημαία της Καταλονίας. Στο πάνω μέρος υπήρχε η μοναρχική κορώνα και μια νυχτερίδα, τα οποία όμως αφαιρέθηκαν το 1910, όταν μετά από διαγωνισμό επικράτησε το καινούργιο σήμα της ομάδας, αυτό που με μικρές μόνο αλλαγές συνεχίζει να φιγουράρει μέχρι σήμερα στο στήθος των “μπλαουγκράνα”.

Ξεπερνώντας τη μεγάλη κρίση του 1909, όταν η Μπαρτσελόνα απειλήθηκε με εξαφάνιση, ο Γκάμπερ μπόρεσε να κρατήσει το σύλλογο ζωντανό και να ολοκληρώσει (το 1922) την κατασκευή του σταδίου “Les Corts”, που στέγασε την ομάδα μέχρι το 1957. Ένα χρόνο αργότερα, ο Μιγκέλ Πρίμο ντε Ριβέρα κατέλυσε το πολίτευμα και επέβαλλε δικτατορία στην Ισπανία. Αυτή ήταν η πρώτη πολιτική συγκυρία που ένωσε τη Μπαρτσελόνα και τον “καταλανισμό”. Το “Les Corts” έγινε χώρος μυστικών πολιτικών συναντήσεων και όταν το καθεστώς πληροφορήθηκε μια από αυτές, απείλησε να καταργήσει τον σύλλογο.

Ο Πρίμο ντε Ριβέρα έθεσε ως όρο την αποχώρηση του Γκάμπερ από τη διοίκηση, ο οποίος αρχικά εκδιώχθηκε από την Ισπανία για να επιστρέψει αργότερα με τον όρο να μην ασχοληθεί ξανά με τα κοινά της Μπαρτσελόνα. Το 1925, λίγο πριν την έναρξη ενός φιλικού αγώνα στο “Les Corts”, οι θεατές αποδοκίμασαν σφυρίζοντας τον ισπανικό εθνικό ύμνο, με αποτέλεσμα να τιμωρηθεί το στάδιο με κλείσιμο έξι μηνών και να αρχίσει μια συστηματική τρομοκρατία στα μέλη του συλλόγου από χαφιέδες και ρουφιάνους του καθεστώτος.

Όλα αυτά τα γεγονότα λειτούργησαν συσπειρωτικά στους Καταλανούς, που γράφτηκαν αθρόα ως μέλη της Μπαρτσελόνα, κάτι που πλέον ισοδυναμούσε με αντίσταση στη δικτατορία. Εκείνη την εποχή ήταν πολύ πιο ασφαλές για έναν Καταλανό να είναι μέλος των “μπλαουγκράνα”, παρά να ανήκει σε κάποια από τις πολλές εθνικιστικές οργανώσεις που δημιουργήθηκαν στην επταετία του Πρίμο ντε Ριβέρα. Αποτέλεσμα αυτού; Η Μπάρσα έφτασε το 1926 τα 12.000 μέλη, τη στιγμή που η Ρεάλ Μαδρίτης δεν ξεπερνούσε τα 5.000!

Το πρόβλημα του αντικαταλανισμού και οι ωμές παρεμβάσεις στα διοικητικά και αγωνιστικά θέματα των “culés” από τον Πρίμο ντε Ριβέρα, διαμόρφωσαν πολύ γρήγορα την πολιτική φυσιογνωμία της Μπαρτσελόνα. Ο ρόλος του συλλόγου, που στη δεκαετία του ’20 αποτελούσε πλέον σύμβολο για τους Καταλανούς, όχι μόνο εναντίον της κεντρικής εξουσίας – ειδικά σε δύσκολες εποχές καταπίεσης – αλλά και εναντίον κάθε φασιστικού, αντιδημοκρατικού κατεστημένου, έγινε ακόμα πιο ξεκάθαρος λίγα χρόνια αργότερα, στην ακόμα πιο σκληρή δικτατορία του Φρανθίσκο Φράνκο.

ΤΖΟΥΣΕΠ ΣΟΥΝΙΟΛ

Ο Τζουσέπ Σουνιόλ, νομικός και δημοσιογράφος, ασχολήθηκε για πρώτη φορά με τα κοινά της Μπαρτσελόνα το 1928. Δυο χρόνια αργότερα κυκλοφόρησε την “La Rambla”, ένα αθλητικό έντυπο με έντονες κοινωνικοπολιτικές αναφορές και το 1931 εξελέγη βουλευτής με την “Esquerra Republicana de Catalunya”, ένα κόμμα αριστερής ιδεολογίας, αντιμοναρχικό και υπέρ της ανεξαρτησίας της Καταλονίας. Ο Σουνιόλ επανεξελέγη το 1933 και το 1936 στο καταλανικό Κογκρέσο και το 1935 έγινε πρόεδρος της Μπαρτσελόνα.

Στις 17 Ιουλίου του 1936 – και ενώ στην Ισπανία είχε εγκαθιδρυθεί από το 1931 η Δεύτερη Δημοκρατία (Segunda República Española) – μια ομάδα από στρατιωτικούς που υπηρετούσαν στο Μαρόκο, πέρασε στην Ιβηρική χερσόνησο και με αρχηγούς τους στρατηγούς Εμίλιο Μόλα και Φρανθίσκο Φράνκο, ξεκίνησε τον εμφύλιο πόλεμο (Guerra Civil). Λίγες μέρες αργότερα, στις αρχές Αυγούστου, ο Σουνιόλ αναχώρησε από τη Βαρκελώνη με ενδιάμεσο σταθμό τη Βαλένθια και τελικό προορισμό τη Μαδρίτη. Δεν είναι ξεκάθαρο μέχρι σήμερα ποιος ήταν ο ακριβής σκοπός του ταξιδιού του Σουνιόλ, ο οποίος πάντως τότε είχε τη διπλή ιδιότητα του βουλευτή και του προέδρου της Μπαρτσελόνα.

Στις 6 Αυγούστου του 1936, ο Σουνιόλ ξεκίνησε από τη Βαλένθια μαζί με τρία ακόμα άτομα, δεν έφτασε όμως ποτέ στη Μαδρίτη. Μπαίνοντας στην οροσειρά της Γουαδαράμα, το αυτοκίνητό τους άφησε πίσω του τις γραμμές των δημοκρατικών και πέρασε σε έδαφος ελεγχόμενο από τις δυνάμεις του Φράνκο. Μια περίπολος τους σταμάτησε και τους υποχρέωσε να κατέβουν από το όχημα, από το παράθυρο του οποίου κρεμόταν μια σενιέρα. Σύμφωνα με μαρτυρίες, μόλις ο Σουνιόλ κατέβηκε, φώναξε δυνατά “Viva la República” (ζήτω η δημοκρατία)! Λίγη ώρα αργότερα και αφού είχε προηγηθεί μια δίκη – παρωδία, ο πρόεδρος της Μπαρτσελόνα, σε ηλικία μόλις 38 ετών, εκτελέστηκε στην άκρη του δρόμου.

Εκεί ανακάλυψαν το πτώμα του λίγες μέρες αργότερα, στρατιώτες των δημοκρατικών και τον έθαψαν 3 χιλιόμετρα πιο πέρα. Όπως ήταν φυσικό, η είδηση της δολοφονίας του Σουνιόλ, έπεσε σαν κεραυνός στη Βαρκελώνη. Η απώλεια ήταν μεγάλη και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες συνέβη το γεγονός, συνετέλεσαν ακόμα περισσότερο στο να ισχυροποιηθεί η σχέση της Μπαρτσελόνα με το πολιτικό ζήτημα της Καταλονίας. Ο Σουνιόλ παραμένει μέχρι σήμερα ένα όνομα – σύμβολο για τους “μπλαουγκράνα”, ενώ χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι ο Τζουάν Λαπόρτα, όταν ήταν πρόεδρος, είχε χρηματοδοτήσει έρευνα για την εύρεση της σορού στη Γουαδαράμα, η οποία όμως δεν είχε αποτελέσματα.

ΜΠΑΡΤΣΕΛΟΝΑ ΚΑΙ ΦΡΑΝΚΟ

Το πιο δύσκολο κεφάλαιο στη σύγχρονη ιστορία όχι μόνο της Μπαρτσελόνα, αλλά γενικότερα της Καταλονίας, είναι αυτό της δικτατορίας του Φράνκο. Ο “Χενεραλίσιμο” με τον από αέρος βομβαρδισμό τον Μάρτιο του 1938 της Βαρκελώνης, προκάλεσε μεγάλες καταστροφές στην πόλη, πλήττοντας ακόμα και τα γραφεία του συλλόγου. Μόλις πήρε την εξουσία το 1939, έκανε αμέσως φανερές τις προθέσεις του. Κατάργησε τη χρήση της σενιέρα, απαγόρευσε τη διδασκαλία της καταλανικής γλώσσας στα σχολεία και τη χρήση της σε δημόσιους χώρους, ενώ υποχρέωσε την Μπαρτσελόνα να αλλάξει την ονομασία της και από “Futbol Club Barcelona” (FCB) να την κάνει “Club de Fútbol de Barcelona” (CFB).

Το 1943, στους ημιτελικούς του ισπανικού Κυπέλλου, η Μπαρτσελόνα, έχοντας κερδίσει τη Ρεάλ 3-0 στο πρώτο ματς, επισκέφτηκε τη Μαδρίτη για τον επαναληπτικό. Πριν την έναρξη του παιχνιδιού, ο διευθυντής της κρατικής ασφάλειας του Φράνκο μπήκε στα αποδυτήρια των “μπλαουγκράνα”, υπενθυμίζοντάς τους με νόημα πως “παίζουν μόνο χάρη στη γενναιοδωρία του καθεστώτος”. Το τελικό 11-1 υπέρ των “μερένγκες” που ακολούθησε, είναι το μεγαλύτερο σκορ που έχει σημειωθεί ποτέ σε clásico…

Όταν το 1956 κατασκευαζόταν ακόμα το “Καμπ Νόου”, η τότε διοίκηση είχε προτείνει το καινούργιο γήπεδο να ονομαστεί “Τζουάν Γκάμπερ” για να τιμηθεί έτσι ο ιδρυτής του συλλόγου, όμως ο δικτάτορας απέρριψε την ιδέα ασυζητητί. Είχε ήδη προηγηθεί η υπόθεση με τη μεταγραφή του Ντι Στέφανο στη Ρεάλ (1953), στην οποία πάντως, οι λάθος χειρισμοί της τότε διοίκησης της Μπαρτσελόνα, διαμόρφωσαν από μόνοι τους ένα πλαίσιο ασυνεννοησίας, το οποίο εκμεταλλεύτηκαν άψογα τόσο το καθεστώς όσο και ο Σαντιάγο Μπερναμπέου. Ήταν όμως και αυτή μια ιστορία που παράλληλα με την αντιπαλότητα Ρεάλ – Μπαρτσελόνα, είχε όλα τα πολιτικά στοιχεία μιας αντιπαράθεσης ανάμεσα στο καθεστώς του Φράνκο και την Καταλονία.

27/12/1975 – Η ΣΕΝΙΕΡΑ ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΣΤΟ “ΚΑΜΠ ΝΟΟΥ”

Ένα μόλις μήνα μετά τον θάνατο του Φράνκο (20/11/1975), η Μπαρτσελόνα υποδέχτηκε στις 27 Δεκεμβρίου του 1975 τη Ρεάλ για το πρώτο clásico της μεταδικτατορικής περιόδου. Εκείνη την ημέρα το “Καμπ Νόου” εγκαινίαζε τον καινούργιο ηλεκτρονικό πίνακα και για πρώτη φορά, εκτός από τις σενιέρες που έκαναν την εμφάνισή τους στις κερκίδες, χρησιμοποιήθηκαν τα καταλανικά για τις ανακοινώσεις. Ήταν μια γιορτή για όλους τους φίλους της Μπαρτσελόνα, που είδαν την ομάδα τους να κερδίζει 2-1 με ένα τέρμα του Τσάρλι Ρεσάκ στο 89′.

Ο ερχομός του Γιόχαν Κρόιφ δυο χρόνια νωρίτερα, είχε φέρει ξανά στο προσκήνιο το ζήτημα της ανεξαρτησίας της Καταλονίας. Ο Ολλανδός σταρ είχε προκαλέσει αίσθηση με τις δηλώσεις του σε διεθνή μέσα πως είχε προτιμήσει την Μπαρτσελόνα από τη Ρεάλ, αφού δεν θα ήθελε να αγωνίζεται σε μια ομάδα που σχετίζεται με τον Φράνκο. Το γεγονός ότι λίγο καιρό αργότερα αποφάσισε να δώσει στο γιό του το όνομα του προστάτη της Καταλονίας, (Σαν) Τζόρντι, σε συνδυασμό με το επικό 0-5 του 1974 μέσα στο “Μπερναμπέου”, “πολιτογράφησαν” τον Κρόιφ ως Καταλανό. Μην ξεχνάμε δε, πως αργότερα έγινε και εκλέκτορας της Εθνικής ομάδας της Καταλονίας.

Στα μέσα της δεκαετίας του ’70, επί προεδρίας Αγκουστί Μοντάλ ι Κόστα, έγινε το πρώτο βήμα για να επισημοποιηθεί η σχέση της Μπαρτσελόνα με την Καταλονία. Το περιβραχιόνιο του αρχηγού άλλαξε και από λευκό που ήταν μέχρι τότε, πήρε τα χρώματα της σενιέρα. Εκείνη την εποχή αρχηγός ήταν ο Γιόχαν Κρόιφ και ήταν αυτός που φόρεσε για πρώτη φορά τις κίτρινες και κόκκινες ρίγες στο μπράτσο του. Η συνύπαρξη δυο “συμβόλων” ήταν πλέον πραγματικότητα. Μπαρτσελόνα και Καταλονία, Καταλονία και Μπαρτσελόνα.

ΑΠΟ ΤΟΝ ΝΟΥΝΙΕΘ ΣΤΟΝ ΛΑΠΟΡΤΑ

Το 1978 ανέλαβε την προεδρία της Μπαρτσελόνα ο Τζουσέπ Γιουίς Νούνιεθ, επί των ημερών του οποίου η Μπαρτσελόνα αναπτύχθηκε ακόμα περισσότερο σαν αθλητικός οργανισμός, πετυχαίνοντας μερικές από τις μεγαλύτερες αγωνιστικές επιτυχίες της ιστορίας της, ενώ σταθεροποιήθηκε ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις του παγκόσμιου ποδοσφαίρου. Η διοίκηση του Νούνιεθ συνέχισε την παράδοση της παράλληλης πορείας της Μπαρτσελόνα με αυτήν της Καταλονίας και για πρώτη φορά έγινε τόσο φανερός ο συμβολισμός αλλά και η πραγματικότητα της φράσης “més que un club”, που ακολουθεί σαν πολιτική και κοινωνική δέσμευση την ομάδα.

Η ταύτιση του καταλανικού λαού με όλα όσα αντιπροσωπεύουν η Μπαρτσελόνα και η ιστορία της, είναι μια αμφίδρομη σχέση που σφυρηλατήθηκε μέσα από τη φυσιογνωμία του συλλόγου, που υπήρξε πάντοτε υπέρμαχος των επιδιώξεων, των οραμάτων και των στόχων της Καταλονίας και του λαού της. Αυτό ήταν κάτι που καλλιέργησε ακόμα περισσότερο ο Τζουάν Λαπόρτα, πρόεδρος των “μπλαουγκράνα” από το 2003 μέχρι το 2010, ξεπερνώντας πάντως αρκετές φορές τα όρια. Ο Λαπόρτα “εξερεύνησε τα άκρα” ενός άκρατου καταλανισμού στη διάρκεια της διοίκησής του, φλερτάροντας με υπερβολές που είχαν σαν αιτία τις πολιτικές του φιλοδοξίες. Στο συμβολικό κομμάτι, ήταν αυτός που για πρώτη φορά πρόσθεσε την καταλανική σημαία στο πίσω μέρος της φανέλας των παικτών. Ένα μικρό σιρίτι, σαφές σημάδι όμως του τί αντιπροσωπεύει ο σύλλογος για την Καταλονία.

ΑΠΟ ΤΟΝ ΡΟΣΕΛ ΣΤΟΝ ΜΠΑΡΤΟΜΕΟΥ

Ο πρόεδρος των “μπλαουγκράνα”, Σάντρο Ροσέλ (διάδοχος του Λαπόρτα από το 2010 και μετά), ο οποίος πριν αναλάβει το πόστο του, είχε εγγυηθεί πως επί διοίκησής του ο σύλλογος θα απαγκιστρωνόταν από κάθε πολιτικό “χρωματισμό”, στη μέση της θητείας του έκανε μια ξεκάθαρη στροφή 180 μοιρών, ρίχνοντας την Μπαρτσελόνα στο “κανάλι” της πολιτικής κατάστασης που βίωνε η Καταλονία. Η επιλογή αυτή του Ροσέλ είχε προκαλέσει έκπληξη, κυρίως επειδή την περίοδο που βρισκόταν στην αντιπολίτευση, εξαπέλυε δριμεία κριτική κάθε φορά που ο προκάτοχός του, Λαπόρτα, “μπέρδευε” την πολιτική με τον σύλλογο.

Ο Ροσέλ, ως πρόεδρος πλέον, μακριά από το να υιοθετήσει μια στάση εκτός πολιτικής – όπως διατράνωνε όταν ήταν υποψήφιος – ή έστω ίσων αποστάσεων, προέβη σε αρκετές δημόσιες δηλώσεις σχετικά με τον “καταλανισμό”. Αυτή η στροφή προκάλεσε πολλά θετικά σχόλια στον “μπλαουγκράνα” περίγυρο, πολύ περισσότερο δε, μετά τη συμμετοχή του Ροσέλ στη διαδήλωση της 11ης Σεπτεμβρίου του 2012, μαζί με όλη την οικογένειά του, με πιο συμβολική παρουσία αυτή του πατέρα του, Τζάουμε Ροσέλ, εξέχοντος μέλους της Convergéncia (πολιτικού κόμματος που σε συνασπισμό με την Unió κυβερνούσαν τότε την Καταλονία) αλλά και διευθυντικού στελέχους της διοίκησης του συλλόγου στη δεκαετία του ’70, περίοδο κατά την οποία η Μπαρτσελόνα εξέφρασε ανοιχτά τον καταλανισμό της, ακριβώς εξαιτίας του θανάτου του Φράνκο και της μετάβασης στη δημοκρατία.

Λίγες μέρες μετά από εκείνη τη μεγάλη διαδήλωση, η καταλανική εφημερίδα Sport είχε δημοσιεύσει μια αποκλειστική είδηση που προκάλεσε αίσθηση όχι μόνο στην Καταλονία αλλά και στην υπόλοιπη Ισπανία: η δεύτερη εμφάνιση της Μπαρτσελόνα για την (τότε προσεχή) αγωνιστική περίοδο 2013-14 θα είχε τα χρώματα της senyera, κάτι που θα συνέβαινε για πρώτη φορά στην υπεραιωνόβια ιστορία του συλλόγου. Και λιγότερο από ένα μήνα αργότερα, την Κυριακή 7 Οκτωβρίου του 2012, λίγο πριν ξεκινήσει το clásico της Λίγκας, τα 400 περίπου εκατομμύρια των τηλεθεατών που παρακολούθησαν ζωντανά το ισπανικό ντέρμπι σε ολόκληρο τον κόσμο, είδαν τις κερκίδες του “Καμπ Νόου” να μετατρέπονται σε μια τεράστια senyera.

98.000 χαρτόνια, κίτρινα και κόκκινα, είχαν σχηματίσει τις ρίγες της καταλανικής σημαίας σε ένα εντυπωσιακό κορεό, ενώ δυναμικό παρόν έδωσαν και οι “εστελάδες”, οι σημαίες δηλαδή της ανεξάρτητης Καταλονίας. Έτσι λοιπόν, για μια ακόμα φορά, αθλητισμός και πολιτική συναντήθηκαν στο σκηνικό του “Καμπ Νόου”, ένα ιδανικό “βήμα” από τότε που η Μπαρτσελόνα έγινε το “μεγάφωνο”, μέσα από το οποίο διαχρονικά η κοινωνία της Καταλονίας απαιτούσε δικαιώματα και ασκούσε κριτική στην κεντρική κυβέρνηση της Μαδρίτης. Είχε βοηθήσει φυσικά και η συγκεκριμένη χρονική συγκυρία με τη μεγαλειώδη συγκέντρωση της 11ης Σεπτεμβρίου – που μάζεψε πάνω από ένα εκατομμύριο Καταλανούς στους δρόμους της Βαρκελώνης – δημιουργώντας ένα “κύμα” το οποίο τάραξε την πολιτική ζωή της Καταλονίας.

Το σύνθημα ήταν σαφές, το ίδιο και το κάλεσμα των διοργανωτών: “Ζητήστε την ανεξαρτησία τώρα”. Ένα μήνα αργότερα, η δύναμη εκείνης της διαδήλωσης, όχι μόνο δεν έσβησε, αλλά συνέχισε να δονεί τους Καταλανούς, κάτι που φάνηκε περίτρανα στις κερκίδες του “Καμπ Νόου”. Και που γιγαντώθηκε όταν ο φωτεινός πίνακας έδειξε 17 λεπτά και 14 δευτερόλεπτα αγώνα, ακριβώς για να τιμηθεί η τελευταία ημέρα ελευθερίας της Καταλονίας, στις 11 Σεπτεμβρίου του 1714, όπως γράψαμε και στην αρχή του κειμένου. “Ο σύλλογος αυτός θα μείνει πάντοτε πιστός στην ιστορία του”, είχε δηλώσει στους δημοσιογράφους ο Σάντρο Ροσέλ. Μια ιστορία στην οποία η Μπαρτσελόνα υπήρξε πάντοτε το “καταφύγιο” για το συναίσθημα του καταλανικού εθνικισμού.

Το 2014 ο Ροσέλ αναγκάστηκε να παραιτηθεί και τη θέση του πήρε ο Τζουσέπ Μαρία Μπαρτομέου, ο οποίος από την αρχή μέχρι και το τέλος της θητείας του (πριν λίγες εβδομάδες, όταν και παραιτήθηκε) κράτησε μια “συνεπή” θέση ουδετερότητας και αποστάσεων, θέλοντας να μείνει – και να κρατήσει και τον σύλλογο – μακριά από τον “πυρήνα” του καταλανικού ζητήματος. Η μόνιμη επωδός του ήταν αυτή του “ναι μεν, αλλά”, φροντίζοντας να επιδεικνύει μεν προσεκτικά το καταλανικό προφίλ του συλλόγου, αλλά χωρίς να το αφήνει να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο ως “βήμα” ή “εκπρόσωπο” του καταλανισμού. Παρόλα αυτά, την 1η Οκτωβρίου του 2017, ήρθε αντιμέτωπος με μια πρωτοφανή όσο και έκρυθμη κατάσταση, με αφορμή τη διενέργεια του δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Καταλονίας και τη βίαιη καταστολή του από την κεντρική κυβέρνηση της Μαδρίτης.

ΤΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ 2017

Εκείνη την ίδια μέρα, η Μπαρτσελόνα υποδεχόταν τη Λας Πάλμας στο γήπεδό της για το ισπανικό πρωτάθλημα και μετά τα απίστευτα, εκτεταμένα και τραγικά επεισόδια σε ολόκληρη την Καταλονία, οι “μπλαουγκράνα” φίλαθλοι ήθελαν να μετατρέψουν τις κερκίδες του “Καμπ Νόου” σε μια απέραντη διαδήλωση διαμαρτυρίας για όσα είχαν συμβεί στους δρόμους της Βαρκελώνης και των άλλων πόλεων του διαμερίσματος. Όμως ο Μπαρτομέου αποφάσισε το παιχνίδι να διεξαχθεί “κεκλεισμένων των θυρών”, θεωρώντας ότι αυτός ήταν ο πλέον ενδεδειγμένος τρόπος για να γίνει φανερό στην παγκόσμια κοινή γνώμη το καταλανικό ζήτημα. Η απόφασή του αυτή προκάλεσε θύελλα διαμαρτυριών ανάμεσα στους φίλαθλους του συλλόγου, ενώ παραιτήθηκαν δυο μέλη του ΔΣ, οι Κάρλες Βιλαρουμπί και Τζόρντι Μονές.

Δυο χρόνια αργότερα, τον Οκτώβριο του 2019 και με το clásico της Λίγκας να βρίσκεται προ των πυλών, ο Μπαρτομέου βρέθηκε και πάλι σε αδιέξοδο, με την κατάσταση στην Καταλονία να είναι και πάλι εκρηκτική, αυτή τη φορά με αφορμή την καταδίκη εννέα αυτονομιστών ηγετών από το Ανώτατο Δικαστήριο της Ισπανίας σε ποινές κάθειρξης από 9 έως 13 χρόνια για τον ρόλο τους στην αποτυχημένη προσπάθεια του αυτόνομου διαμερίσματος να αποκτήσει την ανεξαρτησία του το 2017. Η απόφαση αυτή δημιούργησε αλυσιδωτές αντιδράσεις τόσο στη Βαρκελώνη όσο και στην υπόλοιπη Καταλονία, με συνεχείς ειρηνικές διαδηλώσεις, αλλά και βίαιες συγκρούσεις με την αστυνομία σε καθημερινή βάση.

Η κατάσταση που είχε διαμορφωθεί, οδήγησε την ισπανική Λίγκα – που φοβόταν ακραίες ενέργειες των φίλων της Μπάρσα μέσα και έξω από το γήπεδο – να αναβάλλει εκείνο το ματς, που ήταν προγραμματισμένο να διεξαχθεί το Σάββατο 26 Οκτωβρίου στο “Καμπ Νόου”. Να προσθέσουμε εδώ ότι και η κεντρική κυβέρνηση της Μαδρίτης ζητούσε την αναβολή, αφού με τίποτα δεν ήθελε να ρισκάρει πιθανά επεισόδια έξω από το γήπεδο ή μια “διαδήλωση” από τις κερκίδες με εικόνες (πανό και συνθήματα εναντίον της) που θα έφταναν μέσω της τηλεόρασης σε κάθε γωνιά του κόσμου.

Εκείνο όμως που είχε μεγάλο ενδιαφέρον, ήταν οι αντιδράσεις των “μπλαουγκράνα” στην απόφαση του ισπανικού δικαστηρίου. Σχεδόν αμέσως αφότου έγιναν γνωστές οι καταδίκες των Καταλανών ηγετών, ο σύλλογος εξέδωσε μια επίσημη ανακοίνωση, η οποία, ανάμεσα σε άλλα, ανέφερε και τα εξής: “Η λύση του προβλήματος που βιώνει η Καταλονία, βρίσκεται αποκλειστικά στον πολιτικό διάλογο. Γι’ αυτό, τώρα περισσότερο από ποτέ, ο σύλλογος ζητάει από όλους τους εμπλεκόμενους πολιτικούς, να ηγηθούν μιας διαδικασίας διαλόγου και διαπραγμάτευσης ώστε να σταματήσει η σύγκρουση, αφήνοντας παράλληλα ελεύθερους τους καταδικασμένους πολιτικούς ηγέτες. Η Μπαρτσελόνα διαδηλώνει επίσης όλη τη στήριξη και αλληλεγγύη της στις οικογένειες όσων έχουν στερηθεί την ελευθερία τους”.

Η ΕΘΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΛΟΝΙΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΜΠΑΡΤΣΕΛΟΝΑ

Ο Τζόρντι Πουγιόλ, παλιός ηγέτης της Generalitat (η τοπική κυβέρνηση της Καταλονίας) και φανατικός φίλος των culés, είχε πει κάποτε ότι “η Καταλονία δεν έχει μια εθνική ομάδα που να αγωνίζεται σε επίσημες διοργανώσεις, αλλά η εθνική ομάδα της Καταλονίας είναι η Μπαρτσελόνα”. Αυτή η φράση, την οποία υιοθετούν πολλοί φίλαθλοι των “μπλαουγκράνα”, εξηγεί σε μεγάλο βαθμό τη διαχρονική στάση του συλλόγου σε κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα. Όλοι κατανοούν την ιδιαίτερη σχέση που έχει η Μπάρτσα με την καταλανική ταυτότητα και κουλτούρα, αλλά υπάρχουν διαφωνίες στον ρόλο που πρέπει να παίζει σε περιπτώσεις όπως η συγκεκριμένη με τη διαδικασία της ανεξαρτητοποίησης.

Το ερώτημα είναι αν ο σύλλογος πρέπει να εμπλέκεται και να υποστηρίζει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Καταλονίας με την ιδιότητα του “εμβλήματος της χώρας” ή αν πρέπει να τηρεί μια ουδέτερη στάση ώστε να μην έρχεται αντιμέτωπη με τις ευαισθησίες των εκατομμυρίων φιλάθλων που έχει εκτός Καταλονίας. Όσοι είναι υπέρ της απόσχισης από την Ισπανία και θέλουν ανεξαρτησία, γνωρίζουν πολύ καλά ότι δεν θα μπορούσαν να βρουν καλύτερο “μεγάφωνο” από τη Μπαρτσελόνα, ώστε οι ιδέες τους να φτάνουν γρήγορα σε όλες τις γωνιές του κόσμου. Έτσι λοιπόν βλέπουμε αρκετές φορές το “Καμπ Νόου” να μετατρέπεται σε ελεύθερο πεδίο έκφρασης, κυρίως αντιδράσεων για τα όσα μπορεί να συμβαίνουν στην Καταλονία, με τις senyeres (σημαίες), τις estelades (σημαίες της καταλανικής ανεξαρτησίας), τα πανό, τα πλακάτ και φυσικά τα συνθήματα.

Αυτό είναι κάτι που πάντα στήριζε η διοίκηση του συλλόγου, αφού θεωρεί ότι “το γήπεδο πρέπει να είναι ένας ναός ελευθερίας, μέσα στον οποίο τα μέλη μπορούν να εκφράζονται ελεύθερα, αρκεί να το κάνουν πολιτισμένα και σεβόμενα τους υπόλοιπους”. Η διοίκηση του Μπαρτομέου έχει εκδώσει τα τελευταία χρόνια αρκετές – μετριοπαθείς είναι η αλήθεια – ανακοινώσεις, στις οποίες, “πιστή στη δέσμευσή της για την υπεράσπιση της χώρας”, έχει πάρει σαφή θέση υπέρ όσων υπεραμύνονται της θέλησης του λαού να επιλέξει το μέλλον του, επικρίνοντας παράλληλα τις επεμβάσεις των δυνάμεων καταστολής της κεντρικής κυβέρνησης ή τις αποφάσεις της ισπανικής δικαιοσύνης.

“Με την ιδιότητά μας του συλλόγου που έχει παγκόσμια εμβέλεια, θα συνεχίσουμε να μιλάμε στον υπόλοιπο κόσμο για την πραγματικότητα που ζει η Καταλονία”, έχει δηλώσει ο ίδιος ο Μπαρτομέου. Από τη μεριά του, ο Τόνι Φρέισα, γραμματέας και εκπρόσωπος Τύπου επί προεδρίας Σάντρο Ροσέλ (2010-2014), εξηγεί πώς απέκτησε η Μπαρτσελόνα αυτόν τον ιστορικό ρόλο του “εμβλήματος” μέσα στην καταλανική κοινωνία, που τη διαφοροποιεί από άλλους συλλόγους. “Η Μπάρτσα είναι ο σύλλογος που συνδέει την πλειοψηφία των φίλων του ποδοσφαίρου στην Καταλονία, έτσι λοιπόν για λόγους που φτάνουν μέχρι την κοινωνιολογία, είναι λογικό να έχει αναδειχθεί ως εκπρόσωπος της χώρας”.

“ΚΑΝΟΥΜΕ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ, ΕΠΕΙΔΗ ΚΑΝΟΥΜΕ ΠΑΤΡΙΔΑ”

Το μακρινό 1920, πριν από έναν αιώνα δηλαδή, σε μια γενική συνέλευση των μελών της Μπάρσα, είχε διαβαστεί ένα υπόμνημα, το οποίο κατέληγε με μια χαρακτηριστική διακήρυξη αρχών, φυσικά στη μεταφορική της έννοια: “Είμαστε με την Μπαρτσελόνα, επειδή είμαστε από την Καταλονία. Κάνουμε αθλητισμό, επειδή κάνουμε πατρίδα”. Ο Φρέισα υπεραμύνεται του δικαιώματος της ελεύθερης έκφρασης μέσα στο “Καμπ Νόου”: “Η Μπαρτσελόνα όχι μόνο δεν πρέπει να το απαγορεύσει, αλλά να το κάνει να φαίνεται σαν κάτι το φυσιολογικό. Δεν καταλαβαίνω καν τις αντιδράσεις για την estelada, αφού πρόκειται για μια κανονική σημαία, νόμιμη όπως κάθε άλλη, μέσα από την οποία ο κόσμος θέλει να εκφράσει την ελπίδα του και το θέλω του, σε αυτή την περίπτωση την ανεξαρτησία της Καταλονίας. Στο γήπεδό μας δεν υπάρχει απαγορευμένη σημαία”.

Πάντως, η ανακοίνωση του συλλόγου μετά την αναβολή του clásico τον Οκτώβριο του 2019, δεν ικανοποίησε μεγάλη μερίδα των culés, αφού θεωρήθηκε ιδιαίτερα συγκρατημένη, παρά το γεγονός ότι λίγο μετά, ο Πικέ έγραψε στο twitter ότι “ένιωσε περήφανος που ανήκει σε αυτό το κλαμπ”. Η αντίδραση του Τσάβι ήταν πιο σκληρή, αφού η δική του τοποθέτηση ξεκινούσε με τρία “ντροπή”, στα καταλανικά, στα ισπανικά και στα αγγλικά. Από τη μεριά του, ο Πεπ Γουαρδιόλα είχε διαβάσει σε επίσημη συνέντευξη Τύπου στο Μάντσεστερ ολόκληρη την ανακοίνωση της Μπαρτσελόνα.

Φτάνοντας στο σήμερα, η Μπαρτσελόνα συνεχίζει να είναι πάντα το “καταφύγιο” για το συναίσθημα του καταλανικού εθνικισμού. Έτσι κι αλλιώς, μέχρι και ο λιγότερο “καταλανιστής” φίλαθλος των “μπλαουγκράνα” αντιλαμβάνεται ότι ο σύλλογος έχει αυτή την πολιτική ουσία μέσα του, αποτελεί μέρος της ιστορίας του. Δεν είναι τυχαίο, ότι στο καταστατικό της Μπαρτσελόνα καθίσταται σαφές, ότι οι υποψήφιοι για την προεδρία πρέπει να είναι κάτοικοι της Καταλονίας, είναι υποχρεωτικό να ζουν και να απασχολούνται επαγγελματικά μέσα στην Καταλονία. Με αυτόν τον τρόπο, τόσο ο σύλλογος, όσο και ο πρόεδρος, διατηρώντας το παγκόσμιο προφίλ της Μπαρτσελόνα, διατρανώνουν την ταυτότητά τους. Και αυτή ήταν, είναι και θα είναι πάντα καταλανική.

* Πηγές: lavanguardia.com, mundodeportivo.com, independent.co.uk, fcbarcelona.cat, la-redo.net, barcauniversal.com, as.com, marca.com, sport.es, elmundo.es, abc.es

Διαβάστε τις Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο, με την αξιοπιστία και την εγκυρότητα του News247.gr