Willie Hager: Ένας βετεράνος του Βιετνάμ εξομολογείται. Έχω μετανιώσει για τους σκοτωμούς, αλλά θα σκότωνα όσους κλώνους των ISIS μπορούσα

Όποιος αντιμετώπισε ποτέ πρόβλημα με το anti-virus πρόγραμμα του υπολογιστή του, που καταρχήν υπάρχει για να τον προστατεύει από κινδύνους, αλλά ταυτόχρονα μπορεί και το ίδιο να δημιουργήσει πρόβλημα, μπορεί να φανταστεί, πώς μία τραυματική εμπειρία μπορεί να οδηγήσει σε “επαναπρογραμματισμό” του μυαλού… αυτής της “μηχανής”, που κάποτε έδωσε τις λύσεις ώστε νέοι στρατιώτες να επιβιώσουν στη ζούγκλα του Βιετνάμ και σήμερα, κάνει τους ίδιους ανθρώπους, να είναι πολλά πράγματα μαζί… ήρεμοι και οργισμένοι, φοβισμένοι και ατρόμητοι, μπερδεμένοι, ένοχοι, αυτοκαταστροφικοί και παρανοϊκοί.

Η ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια Σταυρούλα Σανίδα μιλά στο NEWS 247 για την διαταραχή μετατραυματικού στρες, γνωστή και ως PTSD, που βασανίζει μεγάλο ποσοστό των βετεράνων του Βιετνάμ, ακόμη και σήμερα, 40 χρόνια μετά το τέλος του πολέμου. Ποια γεγονότα την προκαλούν, πώς μπορεί – αν μπορεί – κανείς, να επιστρέψει στην κανονικότητα και να βρει ξανά νόημα στη ζωή του.

Οι μαρτυρίες και αφηγήσεις των ίδιων από το πεδίο της μάχης και την επιστροφή στον “πραγματικό κόσμο” σοκάρουν και μαρτυρούν τη συνεχή εσωτερική μάχη των ανθρώπων, που έζησαν τη φρίκη και είδαν τον θάνατο.

Ο Willie Hager, πρώην πεζοναύτης και βετεράνος του πολέμου, μιλά στο NEWS 247 για τη ζωή του πριν και μετά τον πόλεμο. Πού βρίσκεται σήμερα, στα 73 χρόνια του, τι νιώθει κοιτάζοντας πίσω; Τι θυμάται, γιατί μετανιώνει, τι έμαθε από τον πόλεμο;

Willie Hager: Το να είσαι πεζοναύτης δεν είναι κακό. Κακό είναι το πώς μας χρησιμοποίησαν

Ένας βετεράνος του Βιετνάμ μιλά για τον πόλεμο στο NEWS 247

“Είμαι 73 ετών και ένας εκ των διοργανωτών των δράσεων του οργανισμού Vietnam Veterans Against The War/Old School Sappers, καθώς και στο Συμβούλιο του Συλλόγου Veterans For Peace. Δεν εργάζομαι εδώ και αρκετά χρόνια, καθώς έχω διαγνωσθεί με 50% αναπηρία και ζω από τα κοινωνικά επιδόματα. Μπήκα στο Σώμα των πεζοναυτών το 1959 και αποστρατεύτηκα με τιμές το 1969. Είμαι υπερήφανος για την θητεία μου ως πεζοναύτη. Ήταν ο τρόπος που χρησιμοποιούσαν τα προσόντα μας, τότε, στο Βιετνάμ, που θαμπώνει κάπως τη φρίκη του πολέμου. Είμαι υπερήφανος, που υπήρξα πεζοναύτης, αλλά όχι για τον τρόπο που μας χρησιμοποίησαν στο Βιετνάμ. Υπηρέτησα δύο φορές εκεί, μία μεταξύ 1965 και 1966 και μία το 1968, συνολικά 21 μήνες”, λέει στο NEWS 247 ο βετεράνος Willie Hager.

“Δυστυχώς, τα στρατεύματα δεν είχαν ιδέα, για το γινόταν πραγματικά στο Βιετνάμ. Ήταν ένα παράξενο πείραμα, από την αρχή μέχρι το τέλος του. Για μένα, η όλη εμπειρία ήταν εξωπραγματική και δεν είχε καμία απολύτως σχέση με όσα είχα μάθει ως πεζοναύτης και ‘υπερασπιστής της Δημοκρατίας’. Η βασική μου εκπαίδευση δεν ήταν εύκολο πράγμα, όμως ήταν το καλύτερο πράγμα στον κόσμο, εκείνη την εποχή”.

“Η βασική μου εκπαίδευση δεν ήταν εύκολη, αλλά το σημείο που έγινε ήταν το καλύτερο μέρος στον πλανήτη εκείνη την εποχή. Μιλάμε για το Parris Island, στη Νότια Καρολίνα. Ήταν ένα πολύ δύσκολο σημείο και πολλοί κόβονταν κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης.

Μόνο με την αποφοίτηση έπαιρνες τον τίτλο του πεζοναύτη. Οι νεοσύλλεκτοι ήταν ένα τίποτα πριν γίνουν πεζοναύτες, σου μιλούσαν με υποτιμητικό τρόπο, σε έλεγαν “σκουλήκι”. Η υπερηφάνεια μου ήταν τεράστια όταν κατάφερα να βγάλω την εκπαίδευση τελικά. Η εκπαίδευση που κάνουν οι Αμερικανοί πεζοναύτες είναι η καλύτερη στον πλανήτη. Σε αυτή την εκπαίδευση χρωστάω το γεγονός ότι σήμερα είμαι ζωντανός και μπορώ να σας απαντήσω σε αυτές τις ερωτήσεις”.

“Βιετναμέζοι, ο πιο θαρραλέος λαός που έχω συναντήσει”

“Ο πόλεμος στηρίχτηκε σε ένα ψέμα, στο περίφημο “ψήφισμα του Κόλπου Τόνκιν”. Οι Βιετναμέζοι ήταν ο πιο αποφασιστικός και χωρίς καμία αμφιβολία, ο πιο θαρραλέος λαός που έχω συναντήσει. Πολεμούσαν για την ανεξαρτησία τους και δεν αποτελούσαν απειλή για τη δημοκρατία μας. Ήταν ένας εχθρός αδίστακτος και αποφασισμένος και τους αντιμετωπίσαμε έτσι, ώστε να επιβιώσουμε. Δεν γνωρίζαμε τίποτα για την κουλτούρα τους, για τους ίδιους τους ανθρώπους. Μόνο το πώς να τους σκοτώνουμε και να καταστρέφουμε τον πολιτισμό τους, τον οποίο αντικαταστήσαμε με έναν άλλον, εξωγήινο. Κάναμε έναν πόλεμο, γενοκτονία των Βιετναμέζων κι εκείνοι αντιστέκονταν και επικράτησαν. Δεν το κατάλαβα αυτό, παρά μόνο αφού είχα υπηρετήσει δύο φορές στον πόλεμο. Οι Βιετναμέζοι δεν μας εξηγούσαν τον λόγο που πολεμούσαν, μόνο μας πολεμούσαν μέχρι θανάτου, παρά τον αριθμό των στρατευμάτων μας και τα όπλα μας. Με την πάροδο του χρόνου, νιώσαμε σεβασμό γι’αυτούς ως πολεμιστές και θαυμασμό για την αδιάκοπη προσήλωσή τους στον στόχο της ελευθερίας από τον ιμπεριαλισμό”. 

“Το Βιετνάμ είναι στα αλήθεια ένα όμορφο μέρος. Την ίδια στιγμή, ήταν ένα από τα πιο ζεστά και βροχερά μέρη που έχω βρεθεί στη ζωή μου. Ήταν πολύ δύσκολο να επιχειρείς εκεί. Χρειαζόταν μεγάλη προσπάθεια, να έχεις προμήθειες νερού, φαγητού και φαρμάκων. Ήμουν μηχανικός μάχης και αρχηγός της ομάδας υποστήριξης των Ελικοπτέρων, που επιχειρούσε για τον εντοπισμό και ‘καθαρισμό’ των ζωνών προσγείωσης. Ήταν για μένα το ίδιο δύσκολα, όπως για όλους”.

(Ο Willie Hager, στην μπροστινή σειρά, δεύτερος από δεξιά)

“Έχω σκοτώσει, αλλά δεν μπορώ να μιλήσω γι’αυτό”

“Ο θάνατος μπορούσε να έρθει από κάθε κατεύθυνση”

“Τις αναμνήσεις μου από τον πόλεμο τις μοιράζομαι με το έργο μου ως ακτιβιστής κατά του πολέμου και εχθρός του Αμερικανικού ιμπεριαλισμού. Τις πληροφορίες από όσους πολέμησαν μαζί μου και πέθαναν, τότε ή αργότερα, τις φυλάω μέσα μου, για μένα, από σεβασμό προς εκείνους”.

“Βοήθησα ποτέ μου τους Βιετναμέζους; Όχι. Βοήθησα, στο να ξεριζωθούν από τις κατοικίες τους, στο να γκρεμιστούν τα σπίτια τους και να φορτωθούν σε ελικόπτερα, με προορισμό ένας θεός ξέρει πού. Αλλά, αυτό δεν ήταν βοήθεια, όπως η τότε κυβέρνησή μας ήθελε να πιστεύουμε”.

“Υπήρξε κάποια συγκεκριμένη στιγμή, που να σκέφτηκα, ότι φτάνει το τέλος; Κάθε λεπτό κάθε ημέρας. Κανείς δεν ήξερε, ποιος ήταν στα αλήθεια ο εχθρός. Ο θάνατος μπορούσε να έρθει από κάθε κατεύθυνση, κάθε στιγμή, όταν δεν ήσουν στην περίμετρο. Κι όταν ήσουν, μπορούσες να σκοτωθείς από ρουκέτες, όλμους ή τους Βιετναμέζους σκαπανείς. Έχω σκοτώσει… αλλά δεν μπορώ να μιλήσω γι’ αυτό. Είδα βόμβες ναπάλμ να χρησιμοποιούνται σε αρκετές περιπτώσεις”.

“Έχω μετανιώσει για τους σκοτωμούς, αλλά θα σκότωνα όσους κλώνους των ISIS μπορούσα”

“Κάθε φορά που σκέφτομαι το Βιετνάμ, είτε είμαι ξύπνιος είτε κοιμάμαι, είναι ένας εφιάλτης. Δεν πιστεύω ότι η κυβέρνησή μας έχει μάθει το παραμικρό. Αλλά νομίζω, ότι οι Αμερικανοί πολίτες έχουν μάθει πολλά και δεν στηρίζουν πια τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό όπως παλιά. Κι αυτό είναι η μεγαλύτερη αλλαγή από την εποχή του Βιετνάμ. Κι αυτό το αποδίδω στους βετεράνους, που πολέμησαν στο Βιετνάμ και γύρισαν πίσω, για να πουν τις Αλήθειες στον αμερικανικό λαό. Πιστεύω ακράδαντα, ότι οι Αμερικανοί είναι σήμερα απόλυτα εναντίον κάθε πολέμου”.

“Δεν ξαναγύρισα ποτέ στο Βιετνάμ… αλλά υποστηρίζω την πρωτοβουλία για την ανάπτυξη και την αποζημίωση των περιοχών που καταστρέψαμε τότε. Δυστυχώς όλα αυτά βασίζονταν στην πολιτική που ακολουθούσαν τότε οι ΗΠΑ, σταγονίδια της οποίας βλέπουμε και σε σύγχρονους πολιτικούς μας όπως η Sarah Palin και ο Ted Cruze”.

“Σήμερα, είμαι ένας ήρεμος άνθρωπος. Έχω βαθιά μετανιώσει για τους σκοτωμούς, τους ακρωτηριασμούς και την κοινωνική καταστροφή των Βιετναμέζων. Ως εκ τούτου, δηλώνω τη θέση μου κατά της βίας, όπου κι αν βρεθώ. Αλλά, θα σκότωνα με ευχαρίστηση όσους κλώνους των ISIS μπορούσα, για τον πόνο, την αγωνία, τον θάνατο και την καταστροφή που έχουν προκαλέσει σε όσους δεν συμφωνούν μαζί τους, ακόμα και τους δικούς τους. Πιστεύω, ότι είναι σατανικοί. Δεν είμαι ειρηνιστής, αν απειλούσαν την κοινότητά μου μέλη του ΙΚ θα πατούσα γερά στα πόδια μου και θα ήμουν το ίδιο σκληρός, όπως τότε στο Βιετνάμ”, μας λέει ο Willie Hager.

Κλείνοντας, επισημαίνει πως πλέον η κοινή γνώμη των ΗΠΑ, είναι κατά πλειοψηφία κατά του πολέμου. “Ο πόλεμος; Ποιον ωφελεί; Απολύτως κανέναν”.

PTSD: Το βασανιστήριο των flashbacks και οι φρικτές σκέψεις ξανά και ξανά

Από την ανάμνηση της εικόνας, στη μυρωδιά του θανάτου

Η ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια Σταυρούλα Σανίδα εξηγεί ποιες είναι οι τραυματικές εμπειρίες, που μπορεί να προκαλέσουν PTSD, πόσο μπορεί να βοηθήσει το περιβάλλον και κατά πόσο μπορεί να γίνει ξανά λειτουργικός, ένας άνθρωπος που έχει διαταραχή μετατραυματικού στρες.

“Η διαταραχή μετατραυματικού στρες είναι οι επαναλαμβανόμενες εικόνες ή σκέψεις, μετά από ένα τραυματικό γεγονός. Το άτομο που έχει υποστεί ένα τραυματικό γεγονός, επαναβιώνει εκείνες τις σκηνές που έχει ζήσει και κάποιες φορές, μπορεί να μην έχει μόνο τα flashbacks όπως λέγονται, αλλά να έχει κι άλλες αναμνήσεις, όπως μυρωδιές. Αν για παράδειγμα έχει εμπλακεί σε ένα τροχαίο ατύχημα, να θυμάται πώς μυρίζει το καμένο ή εάν ήταν δίπλα του άνθρωποι σκοτωμένοι, να θυμάται πώς είναι αυτή η μυρωδιά. Κι αυτή τη στιγμή που του έρχονται όλα αυτά τα flashbacks, έχει πολύ έντονο στρες, νιώθει ότι είναι αβοήθητος, νιώθει ότι δεν μπορεί να ελέγξει τις εικόνες και τις σκέψεις από τις οποίες κατακλύζεται, νιώθει ένα μούδιασμα συναισθηματικό, ίσως και να γίνεται ευερέθιστος κάθε φορά που έχει αυτά τα flashbacks, παγώνει και πολύ δύσκολα μοιράζεται τις εμπειρίες του με άλλους. Συχνά, μπορεί να καταφεύγει και στο αλκοόλ ή στη χρήση ουσιών, για να ανακουφιστεί. Είναι αρκετά σύνηθες αυτό. Μπορεί να παρουσιάσει και συμπτώματα κατάθλιψης, αλλά έτσι κι αλλιώς αυτή η διαταραχή έχει τα συμπτώματα συναισθηματικού μουδιάσματος, αυτή την αίσθηση του ‘τι νόημα έχει τώρα η ζωή μου’. Ένα από τα συμπτώματα είναι και ο εκνευρισμός και η τάση, να γίνει κανείς βίαιος. Είναι το άλλο κομμάτι, εκτός του συναισθηματικού μουδιάσματος”, εξηγεί η κα Σανίδα.

Η εικόνα του νεκρού που στοιχειώνει μ’ενοχές το μυαλό

Η αξία της ζωής που χάθηκε στα χαρακώματα

“Αυτή η διαταραχή μπορεί να εμφανιστεί, όταν ένας άνθρωπος έχει βιώσει μία τραυματική εμπειρία. Κι όταν λέμε τραυματική εμπειρία εννοούμε ότι έχει απειληθεί η ζωή μας ή η ακεραιότητά μας, ή έχει απειληθεί η ζωή κάποιου άλλου κι εμείς γινόμαστε μάρτυρες ή μπορεί για παράδειγμα, να είμαστε σε ένα τροχαίο ατύχημα και παρότι δεν έχει απειληθεί η ζωή μας, μόνο και μόνο η ιδέα ότι μπορεί να πεθαίναμε, είναι από μόνο του τραυματικό γεγονός, ένα τροχαίο ή μία πυρκαγιά ή ένας βιασμός, οπότε απειλείται η σωματική μας ακεραιότητα. Ή μπορεί να είμαστε εμείς μάρτυρες ενός τέτοιου γεγονότος και μόνο που το βλέπουμε αυτό, είμαστε κι εμείς εν δυνάμει υποψήφιοι για να έχουμε τα συμπτώματα του PTSD. Μπορεί όμως και απλώς ακούγοντας την ιστορία κάποιου, πιο σπάνια βέβαια, να αρχίσει κανείς να έχει αυτά τα flashbacks ή εφιάλτες ή να έρχεται η εικόνα στο όνειρό του.

Είναι απαραίτητο να αναβιώνει τις σκηνές, είτε ως εικόνες είτε ως εφιάλτες είτε ως flashbacks. Είναι απαραίτητο κριτήριο, για να πούμε ότι έχει PTSD. Ακόμη, το να είναι συναισθηματικά μουδιασμένος, το να είναι αφηρημένος, να μην μπορεί να συγκεντρωθεί στη δουλειά του, το να αποφεύγει να εκτίθεται μετά το τραυματικό γεγονός είναι δείγματα της προβληματικής συμπεριφοράς”, συνεχίζει.

“Στον πόλεμο, πέρα από τη διαταραχή του PTSD, που μπορεί να έχει τα flashbacks τα οποία από μόνα τους είναι πολύ βασανιστικά, μπορεί να έχει και σκέψεις για την αξία της ζωής του, ειδικά όταν έχει ο ίδιος γίνει αιτία για να σκοτωθεί κάποιος άλλος. Αυτό είναι μία επιπλέον επιβάρυνση. Μπορεί να του έρχεται στο μυαλό η εικόνα του συμπολεμιστή του, να πεθαίνει, αλλά ειδικά αν και ο ίδιος έχει συμβάλει στο να σκοτωθεί κάποιος, είναι ένα άλλο επιπρόσθετο βάρος, που έχει προκαλέσει και ο ίδιος. Κι αυτό είναι κάτι, που σε ένα τροχαίο ή σε έναν βιασμό, δεν υπάρχει, αφού υφίσταται τον βιασμό για παράδειγμα ο άλλος, είναι θύμα. Δεν είναι ότι μόνο βλέπουν καταστάσεις σε έναν πόλεμο, είναι ενεργοί. Ακόμη κι όταν λέγεται, ότι πάει κανείς να αποκαταστήσει την τάξη, δεν παύει να είναι κατάσταση πολέμου”.

Πόσο και πώς μπορεί να βοηθήσει το οικογενειακό περιβάλλον και κατά πόσο ένας άνθρωπος που πάσχει από PSTD μπορεί να κοινωνικοποιηθεί και πάλι;

“Για έναν άνθρωπο που δεν έχει τη γνώση, βλέπει μόνο το σύμπτωμα, βλέπει έναν άνθρωπο επιθετικό, εκρητικό ή έναν άνθρωπο που το έχει ρίξει στο ποτό. Οπότε αυτό από μόνο του κάτι είναι, αλλά το περιβάλλον μένει στο σύμπτωμα. Από εκεί και πέρα, ακόμα κι αν κανείς δεν έχει τη γνώση, μπορεί να το πάρει όμως, για να κινητοποιήσει για να βοηθήσει έναν άνθρωπο που μπορεί να έχει PTSD. Οι συγγενείς ενός βετεράνου για παράδειγμα, θα δουν την κατάχρηση και τη συμπεριφορά του και υπό ιδανικές συνθήκες, θα θορυβηθούν”.

“Ένας άνθρωπος που έχει βιώσει κάτι τόσο έντονο και έχει εμφανίσει PTSD, δυσκολεύεται πολύ μετά να επικοινωνήσει αυτό που έχει ζήσει. Συνήθως είναι πολύ μουδιασμένοι αυτοί οι άνθρωποι και τόσο φορτωμένοι από αυτό που έχουν ζήσει, που δεν μπορούν να το μοιραστούν. Γι’ αυτό και καταφεύγουν στο αλκοόλ για να ανακουφιστούν. Σκεφτείτε έναν άνθρωπο που έχει χάσει τον ύπνο του, που αναμασά συνέχεια αυτά που του έχουν συμβεί και είναι χωρίς τον έλεγχό του όλο αυτό, η ανάμνηση ή η εικόνα έρχεται πολύ ξαφνικά. Είναι σαν φυλακισμένοι αυτοί οι άνθρωποι. Ακόμα και αν κάποιος γύρω τους προσπαθήσει να τους ηρεμήσει, στην πραγματικότητα δεν βοηθά”, εξηγεί η κα Σανίδα.

“Οι άνθρωποι που πάσχουν από PSTD συνήθως ζητούν βοήθεια, γιατί είναι πολύ ψυχοφθόρο όλο αυτό που βιώνουν. Στην Αμερική ειδικά, υπάρχουν πολύ οργανωμένα προγράμματα για τους βετεράνους του πολέμου. Υπάρχει πολύ μεγάλη οργάνωση και εμπειρία. Γίνονται και ομαδικά προγράμματα παρέμβασης, με συγκεκριμένες τεχνικές που ενδείκνυνται για να αντιμετωπισθούν τα συμπτώματα του PTSD. Στην Αμερική έχουν και την τεχνογνωσία και την αυτο-οργάνωση”.

Βίντεο: Ο βετεράνος Miguel Marquez περιγράφει τον μετά τον πόλεμο τρόμο, τους εφιάλτες, τον εθισμό στο αλκοόλ και το αδιανόητο… τη δολοφονία της γυναίκας του!

Αυτός ο άνθρωπος που υποφέρει από το PSTD, θα μπορέσει να το ξεπεράσει ποτέ οριστικά;

“Αυτό είναι ένα θέμα, που αφορά όλες τις ψυχικές διαταραχές. Εάν κάποιος μπει σε ένα πρόγραμμα ψυχοθεραπείας, μπορεί να έχει πολύ καλά αποτελέσματα. Εάν ακολουθηθεί η κατάλληλη θεραπευτική προσέγγιση, που έχει μελετηθεί και έχει δείξει καλά αποτελέσματα, σίγουρα μπορεί να μειωθούν τα συμπτώματα. Σίγουρα μπορεί, ένας άνθρωπος που δεν μπορούσε να κοιμηθεί και είχε εφιάλτες, να είναι πιο ήρεμος και να μην έχει τόσους εφιάλτες, αλλά δεν μηδενίζεται το κοντέρ. Σε καμία ψυχική διαταραχή δεν μπορεί κανείς να εγγυηθεί, ότι θα πάψουν τα συμπτώματα. Το σημαντικό είναι όμως, ότι αυτοί οι άνθρωποι γίνονται και πάλι λειτουργικοί. Ο πόνος που κουβαλούν δεν σβήνει, αλλά μέσα από τη θεραπευτική διαδικασία, αναπτύσσουν μηχανισμούς, ώστε να τα αποδέχονται κι όχι να τα απωθούν. Αποδέχονται αυτά που έχουν ζήσει και χάρη σε αυτήν την ψυχολογική ευελιξία που έχουν, είναι και πάλι λειτουργικοί στη ζωή τους. Κι αυτό είναι το ζητούμενο, να γίνει κάποιος λειτουργικός, να χαίρεται από τη ζωή του και να μπορεί να κάνει ξανά πράγματα. Γιατί με την τραυματική εμπειρία, αυτό που συμβαίνει, είναι ότι έχουμε ένα νήμα στη ζωή μας κι αυτό κόβεται και προσπαθούμε ξανά, να βρούμε νόημα”, εξηγεί η ψυχολόγος.

Βίντεο: Για χρόνια μετά τον πόλεμο, ο Warren υπέφερε από εφιάλτες, έκανε χρήση ουσιών και ζούσε ξανά και ξανά τη φρίκη του πολέμου. Μέχρι που ζήτησε βοήθεια…

*Ο Willie Hager είναι βετεράνος του πολέμου, πρώην πεζοναύτης και ακτιβιστής σήμερα. Η κα Σταυρούλα Σανίδα είναι M.Sc ψυχολόγος, ψυχοθεραπεύτρια.