Χάθηκαν ή όχι οι 50.000 στρατιώτες του Καμβύση σε αμμοθύελλα;
Το μυστήριο με το σημείο όπου χάθηκαν 50.000 επίλεκτοι άντρες του περσικού στρατού το 524 π.Χ. Γιατί συμβαίνει κάποιες φορές και οι ηττημένοι να αποκτούν το "δικαίωμα" να γράφουν την δική τους ιστορία.
- 08 Μαΐου 2021 09:11
Σε όλες τις εξερευνήσεις ή τις εκστρατείες των λαών, ο παράγοντας καιρός άλλοτε ήταν σύμμαχος και άλλοτε εχθρός. Αυτοί που γνώριζαν τις καιρικές συνθήκες κάθε τόπου ή τα θαλάσσια ρεύματα, τους ανέμους τα εκμεταλλεύονταν όχι μόνο για εμπορικά ταξίδια αλλά και για αμυντικές ή επιθετικές επιχειρήσεις. Ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της αρχαιότητας είναι η εύρεση του σημείου που χάθηκαν 50.000 επίλεκτοι άντρες του περσικού στρατού, μετά από μια ισχυρή αμμοθύελλα το 524 π.Χ στην έρημο της Σαχάρας.
Στο τρίτο βιβλίο, το επονομασθέν «Θάλεια», ο Ηρόδοτος διηγείται πώς ο γιος του Κύρου του Μεγάλου, ο Καμβύσης, ξεκίνησε να καταλάβει μετά την Αίγυπτο, την υπόλοιπη Αφρική το 525 π.Χ. Σχεδίασε τρεις εκστρατείες, μία προς την Καρχηδόνα, μία προς τη Σίβα και μία προς την Αιθιοπία. Από τις Θήβες, όπου είχε καταλύσει, διέταξε το στόλο του να κινηθεί προς την Καρχηδόνα και έστειλε ένα εκστρατευτικό σώμα 50.000 ανδρών στη Σίβα, με διαταγές να αιχμαλωτίσουν τον απείθαρχο λαό της και να κάψουν τον Ναό του Άμμωνα Δία. Όπως μας πληροφορεί ο Ηρόδοτος (3.26), ο Καμβύσης έστειλε το στρατό του να καταστρέψει το μαντείο του Άμμωνα στην Όαση της Σίβα, επειδή οι ιερείς του μαντείου αρνήθηκαν να νομιμοποιήσουν την ανάρρησή του στο θρόνο της Αιγύπτου.
Αλλά «όταν οι Πέρσες ξεκίνησαν από την πόλη Όαση εναντίον των Αμμωνίων διασχίζοντας την έρημο και ενώ ήταν περίπου στα μισά της διαδρομής, μεταξύ της πόλης τους και της Όασης, κατά τη διάρκεια του φαγητού φύσηξε ένας δυνατός άνεμος και τους έθαψε όλους. Έτσι χάθηκαν…».
Αυτά έγραψε ο Ηρόδοτος, αλλά κανείς μεταγενέστερος ιστορικός δεν τον πίστεψε. Πώς γίνεται να αφανιστεί ένας στρατός 50.000 ανδρών χωρίς κανείς άλλος να το αναφέρει εκτός από τον -μη αυτόπτη μάρτυρα- Ηρόδοτο; Παρά το «ανιστόρητο» του θέματος, τον Απρίλιο του 1874, ο περίφημος Γερμανός αιγυπτιολόγος Ηeinrich Βrugsch Βey προήδρευσε μίας σύσκεψης στο Ιnstitut Εgyptien, όπου κυριάρχησε ως θέμα η «φανταστική» κατάληξη του στρατού του Καμβύση.
Τον Ιανουάριο του 1933, ο Άγγλος αξιωματικός του στρατού Όρνετ Τσαρλς Γουινγκέιτ ερεύνησε ανεπιτυχώς την Αιγυπτιακή Δυτική Έρημο, γνωστή τότε ως Λιβυκή έρημο, ψάχνοντας για τον χαμένο στρατό του Καμβύση. Τον Φεβρουάριο του 1977 ανακοινώθηκε ότι αρχαιολόγοι βρήκαν υπολείμματα του στρατού Καμβύση, για να αποδειχτεί σύντομα ότι επρόκειτο για φάρσα. Μεταξύ Σεπτεμβρίου 1983 και Φεβρουαρίου 1984, ο Αμερικανός δημοσιογράφος και συγγραφέας Γκάρι Τσέιφετζ οδήγησε μια αποστολή, που τη χρηματοδοτούσε το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, το National Geographic, η Αιγυπτιακή Υπηρεσία Γεωλογίας και Μεταλλευμάτων και το Ligabue Research Institute, κατά μήκος των λιβυκών συνόρων. Η έρευνα κράτησε έξι μήνες και κάλυψε μια περιοχή 100 τετραγωνικών χιλιομέτρων γεμάτη αμμόλοφους, από την ακατοίκητη Όαση Μπαχρέιν έως την Όαση Σίβα αλλά δεν υπήρξαν σημαντικά ευρήματα
Απο τότε κανείς αρχαιολόγος δεν φαινόταν να ασχολείται με το θέμα. Κανείς, εκτός από δύο Ιταλούς σκηνοθέτες ντοκιμαντέρ, τους δίδυμους Άντζελο και Αλφρέντο Καστιλιόνι. Άρχισαν να καταπιάνονται με αυτό το θέμα από το 1996, όταν βρέθηκαν κοντά στη Σίβα ψάχνοντας για υπολείμματα σιδηρούχων μετεωριτών. Βρήκαν τυχαία μια μισοθαμμένη πήλινη στάμνα και υπολείμματα ανθρώπου, σε κάτι που έμοιαζε με καταφύγιο από αμμοθύελλα. Ο ανιχνευτής μετάλλων του συνεργάτη τους από το Πανεπιστήμιο του Καΐρου είχε αρχίσει να χτυπάει επίμονα και ξέθαψαν ένα ασημένιο βραχιόλι, ένα σκουλαρίκι πολεμιστή, χάντρες από περιδέραιο, τη λαβή από ένα χάλκινο σπαθί και αρκετές αιχμές από βέλη. Όλα αναλύθηκαν με σύγχρονες μεθόδους και βρέθηκαν να ανήκουν στην εποχή του Καμβύση. Οι αδελφοί Καστιλιόνι ενημέρωσαν επίσημα τη Γεωλογική Υπηρεσία της Αιγύπτου για τα ευρήματά τους αλλά δεν πήραν απάντηση. Το Ανώτατο Συμβούλιο Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου προχώρησε σε ανακοίνωση εκκίνησης έρευνας, χωρίς να υπάρχει κάποια δημοσιευμένη πληροφορία για αυτήν την ενέργεια και το αποτέλεσμα.
Κατά το σκεπτικό τους, η «πόλη Όαση» του Ηροδότου είναι η τωρινή Χάργκα. Από εκεί ο στρατός του Καμβύση επέλεξε να ακολουθήσει την ξεχασμένη νότια διαδρομή, προκειμένου να επιτεθούν στη Σίβα από την αφύλαχτη πλευρά της. Έπειτα από επταήμερη πορεία στην έρημο, έφτασαν στο σημείο που ο χάρτης έδειχνε τη Σίβα, αλλά δεν γνώριζαν ότι βρίσκονταν ακόμη 100 χιλιόμετρα νότιά της. Τότε, το μεσημέρι, σηκώθηκε ο φοβερός ΝΑ άνεμος της ερήμου, ο Χαμσίν, που κάλυψε τον ουρανό με άμμο. Οι στρατιώτες προσπάθησαν απεγνωσμένα να βρουν κάποιο καταφύγιο, αλλά οι περισσότεροι θάφτηκαν ζωντανοί. Επέζησαν για λίγο, όσοι βρήκαν κάποιο απάγκιο σε κάποιο βράχο, όπως εκείνος που οι Καστιλιόνι βρήκαν το 1996.
Το καταφύγιο ήταν ένας βράχος με 35 μέτρα μήκος, σχεδόν 2 μέτρα ύψος και 3 μέτρα βάθος. Δυστυχώς η πορεία της δράσης των αδελφών Καστιλιόνι αμαυρώθηκε εξαιτίας του «αμφιλεγόμενου» παρελθόντος τους (παραγωγοί αμφιλεγόμενων ντοκιμαντέρ) και της μη δημοσίευσης των ευρημάτων τους μέσω κάποιας επίσημης μελέτης. Όταν το θέμα πήρε μεγάλη έκταση, το Ανώτατο Συμβούλιο Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου δήλωσε πως όλα αυτά είναι αβάσιμα και ότι οι αδελφοί Καστιλιόνι δεν είχαν ποτέ την έγκριση για εκσκαφές.
Η άλλη άποψη που ερμηνεύει τι απέγινε ο στρατός του Καμβύση
Ο Όλαφ Κάπερ, καθηγητής αρχαιολογίας στο πανεπιστήμιο Leiden στην Ολλανδία ισχυρίζεται ότι γνωρίζει τι απέγινε ο στρατός. Ο Κάπερ ερμηνεύει διαφορετικά την εξαφάνιση. Λέει ότι ο στρατός δεν θάφτηκε κάτω από αμμόλοφους, αλλά ηττήθηκε σε μάχη. Εικάζει ότι ο τελικός προορισμός του στρατού ήταν η όαση Dakhla, όπου βρίσκονταν τα στρατεύματα του Αιγύπτιου επαναστάτη Πετούμπαστη του Γ΄.
Αυτός έστησε ενέδρα στον στρατό του Καμβύση, τον συνέτριψε και κατάφερε να επανακτήσει ένα μεγάλο τμήμα της Αιγύπτου, γεγονός που του έδωσε την δυνατότητα να στεφθεί Φαραώ στη Μέμφιδα.
Ο Κάπερ ισχυρίζεται ότι η τύχη του στρατού αγνοούνταν για τόσο μεγάλο διάστημα, επειδή ο Πέρσης βασιλιάς Δαρείος ο Α, ο οποίος κατέστειλε την αιγυπτιακή επανάσταση δύο χρόνια μετά την ήττα του Καμβύση, απέδωσε τη ντροπιαστική ήττα του προκατόχου του στα στοιχεία της φύσης, σε μια αμμοθύελλα, για να μη χαθεί το γόητρο του Περσικού στρατού.
Αυτή η εξήγηση επικράτησε και 75 χρόνια μετά την υιοθέτησε και ο Ηρόδοτος. Οι ανασκαφές του Κάπερ στην όαση Dakhla αποκάλυψαν πλάκες με χαραγμένο το όνομα του Πετούμπαστη σε ναούς, γεγονός που δείχνει ότι η περιοχή ήταν προπύργιό του στις αρχές της περσικής περιόδου. Μόλις ο Κάπερ συνδύασε τα ευρήματα και τις πληροφορίες για τον Πετούμπαστη κατάφερε να συνθέσει τα κομμάτια του παζλ και να δώσει τη δική του ερμηνεία στο μυστήριο της “εξαφάνισης” του στρατού.
Οι ανασκαφές του καθηγητή Κάπερ στην Αλμέιντα της Όασης Ντάκλα έφεραν στο φως τους τίτλους του Πετούμπαστη Γ΄ που είναι χαραγμένοι στη μετώπη ενός αρχαίου ναού. «Οι ογκόλιθοι ναού δείχνουν ότι το κτίσμα αυτό πρέπει να ήταν φρούριο κατά την έναρξη της περσικής κατοχής», λέει ο Κάπερ. «Από τη στιγμή όμως που βρήκαμε περισσότερα στοιχεία για τον άγνωστο έως τώρα Πετούμπαστη Γ΄ μπορούμε να πούμε τι ακριβώς συνέβη».
Προφανώς όμως και οι έρευνες που θα ακολουθήσουν θα ρίξουν περισσότερο φως σε ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της αρχαιότητας.Γεγονός είναι οτι η έρημος και οι αιφνιδιαστικές προσβολές των αντιπάλων του Καμβύση αποδεκάτισαν τον στρατό του. Ύστερα από την εξέλιξη αυτή, ο Καμβύσης παραφρόνησε, σκότωσε όλους τους στενούς συγγενείς του και αυτοκτόνησε.
Πηγή 1. https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/browse.html?text_id=30&page=74 (Σας συστήνουμε να το διαβάσετε όλο)
Πηγή 3. Η Ιστορία μιας πεταλούδας – Θ. Κολυδάς
Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
