Υπόθεση Βατοπέδι: Τα πρόσωπα που βρέθηκαν στο μάτι του κυκλώνα
Από τον Κώστα Καραμανλή και μια σειρά από στελέχη της τότε κυβέρνησης της ΝΔ, στην Σταματίνα Μαντέλη, τον Ηγούμενο Εφραίμ και τον Μοναχό Αρσένιο της μονής: Δέκα χρόνια μετά, η αθωωτική απόφαση κλείνει την υπόθεση
- 26 Μαρτίου 2017 11:07
“Αθώοι οι κατηγορούμενοι”! Με αυτή τη φράση μπαίνει ο επίλογος σε μια υπόθεση που αναδείχθηκε, σε ένα από τα μεγαλύτερα ζητήματα της τελευταίας δεκαετίας, καθώς αποτέλεσε αντικείμενο σύγκρουσης Νέας Δημοκρατίας- ΠΑΣΟΚ.
Η υπόθεση της ανταλλαγής οικοπέδων του Δημοσίου με τη Μονή Βατοπεδίου μονοπώλησε για χρόνια την πολιτική, τη δικαστική και θα λέγαμε και την πνευματική (με την θρησκευτική έννοια) ζωή του τόπου.
Αποτέλεσε πολύκροτη υπόθεση, κυρίως γιατί εφέρετο να εμπλέκει, δικαίως ή αδίκως, την πολιτική ιεραρχία ως τα υψηλότερα κλιμάκια, τον τρόπο λειτουργίας του δημοσίου και τις διασυνδέσεις της εξουσίας με τη θρησκευτική ιεραρχία.
Τα πρώτα ψήγματα της υπόθεσης θα πρέπει να αναζητηθούν πριν ακόμη την ανάληψη εξουσίας από τη ΝΔ, στα χρόνια της παντοκρατορίας του ΠΑΣΟΚ, ενώ οι δύο εξεταστικές που πραγματοποιήθηκαν και η μαραθώνια δικαστική διερεύνηση εστίασαν στην περίοδο της ΝΔ, με τους κατήγορους να υποστηρίζουν ότι αναδείχθηκαν παθογένειες στη λειτουργία του δημοσίου και την άλλη πλευρά να κάνει λόγο για αξιοποίηση μίας υπόθεσης για πολιτικούς λόγους.
Η ουσία της υπόθεσης
Πολλή συζήτηση έχει γίνει τα τελευταία εικοσιτετράωρα, με κάθε πλευρά να ερμηνεύει κατά το δοκούν την κατάληξη της δίκης, που αθώωσε τους 14 κατηγορούμενους – όλοι τους μη πολιτικά πρόσωπα – κρίνοντας πως δεν διαπιστώθηκε δόλος στις πράξεις τους.
Η υπόθεση της Μονής Βατοπεδίου αφορούσε σε ανταλλαγή εκτάσεων του δημοσίου στη Θεσσαλονίκη, την Ουρανόπολη και αλλού με τις παραλίμνιες εκτάσεις στη Λίμνη Βιστωνίδα, της οποίας την κυριότητα διεκδικούσαν οι μοναχοί βασιζόμενοι σε χρυσόβουλα που ισχυρίζονταν πως διέθεταν από την περίοδο της βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Επιπλέον, υποστηρίχθηκε η κατηγορία ότι η πολιτική ηγεσία φρόντισε να πιέσει και να θέσει σε προτεραιότητα τις απαιτήσεις της Μονής, παρά το γεγονός πως εκκρεμούσε δικαστήριο που θα όριζε αν τελικά οι αξιώσεις της είχαν βάση ή όχι.
Το δικαστήριο που έβαλε τέλος στην υπόθεση δεν αθώωσε απλώς τα μη πολιτικά πρόσωπα, μεταξύ αυτών και τους Ηγούμενο Εφραίμ και μοναχό Αρσένιο: Κατέστησε επίσης σαφές πως η λίμνη Βιστωνίδα ανήκει στο δημόσιο και άρα οι ανταλλαγές των οποίων ωφελήθηκε το μοναστήρι του Αγίου Όρους είναι άκυρες.
Το φως, το σκοτάδι και η κυβέρνηση Καραμανλή
“Το φως πάντα νικά το σκοτάδι”! Με αυτή τη φράση έκλεισε την ανακοίνωση του μετά την αθωωτική απόφαση για την υπόθεση Βατοπεδίου ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής. Την ίδια φράση είχε χρησιμοποιήσει ένα χρόνο πριν στον επικήδειο του στενού του συνεργάτη Γιάννη Αγγέλου, ο οποίος ως διευθυντής του πρωθυπουργικού του γραφείου είχε κατηγορηθεί και απαλλάχθηκε το 2014 με βούλευμα.
Η κυβέρνησή Καραμανλή βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα το 2008 για την ανταλλαγή των οικοπέδων και ο ίδιος βέβαια ήταν ο πραγματικός πολιτικός στόχος της αντιπολίτευσης, που έκανε σημαία το Βατοπέδι. Η υπόθεση αυτή τελικά θα γινόταν το Βατερλώ του τότε πρωθυπουργού, που ένα χρόνο νωρίτερα και παρά την κυβερνητική φθορά κέρδιζε εκ νέου τις εκλογές. Ένα χρόνο από την δημοσιοποίηση της υπόθεσης, η κεντροδεξιά παράταξη θα οδηγούνταν σε μία ήττα, στην οποία περισσότερο και από την οικονομία που συνήθως κρίνει εκλογές, έπαιξε ρόλο η περιρρέουσα ατμόσφαιρα για το Βατοπέδι.
Ο στόχος προφανής: Να πληγεί με κάθε τρόπο η τότε κυβέρνηση
“Η σημερινή απόφαση της ελληνικής Δικαιοσύνης αποκαλύπτει το μέγεθος της αθλιότητας στην υπόθεση Βατοπεδίου. Αποκαλύπτει τις μεθοδεύσεις που μετήλθαν ύποπτα και ταπεινά συμφέροντα, ιδιωτικά και μικροπολιτικά, για να σκηνοθετήσουν τη σκευωρία. Ο στόχος προφανής: Να πληγεί με κάθε τρόπο η τότε κυβέρνηση” θα γράψει ο Κώστας Καραμανλής λίγη ώρα μετά την έκδοση της αθωωτικής απόφασης.
Ο τότε πρωθυπουργός το Σεπτέμβριο του 2008 στη ΔΕΘ είχε καλύψει τους υπουργούς Θόδωρο Ρουσόπουλο και Γιώργο Βουλγαράκη, που κατηγορούνταν από την αντιπολίτευση για έμμεση ή άμεση εμπλοκή στην υπόθεση. Ο Ρουσόπουλος λίγο αργότερα εξαναγκαζόταν σε παραίτηση, καθώς ως υπουργός Επικρατείας οι επιθέσεις σε βάρος του αντανακλούσαν και στο Μαξίμου. Στη συνέχεια και συγκεκριμένα το Δεκέμβριο του 2008, ο Καραμανλής προκειμένου να κάνει διαχείριση της πολιτικής ζημιάς στην κοινοβουλευτική ομάδα της ΝΔ έκανε λόγο για “σκανδαλώδη” που έγιναν στην υπόθεση Βατοπεδίου και πλήγωσαν τους πολίτες και δήλωσε ότι αναλαμβάνει το μερίδιο ευθύνης που αναλογούσε στην κυβέρνηση και στον ίδιο, λέγοντας ότι υποτίμησε τις διαστάσεις του θέματος και δεν είχε πλήρη εικόνα όταν τοποθετήθηκε πρώτη φορά.
Δήλωσε όμως επίσης ότι είχε πλήρη εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη και ότι δε θα δεχόταν υπαινιγμούς συκοφαντίας, ενώ είχε κάνει λόγο για ψευδομάρτυρες καταγγέλλοντας προσπάθεια του ΠΑΣΟΚ “να γίνει η χώρα όμηρος μίας θλιβερής ιστορίας”.
Είχαν ήδη ανακληθεί οι αποφάσεις για το Βατοπέδι με τον Καραμανλή να τονίζει ότι δε θα δεχόταν καμία βλάβη για το ελληνικό δημόσιο.
Ο πιστός φίλος, Γιάννης Αγγέλου
Ένας από τους πιο στενούς συνεργάτες του Κώστα Καραμανλή, ο Γιάννης Αγγέλου, βρέθηκε στο επίκεντρο δημοσιευμάτων, σκληρής πολιτικής αντιπαράθεσης και παρολίγον να καθίσει στο εδώλιο του κατηγορουμένου, καθώς μάρτυρες είχαν καταθέσει ότι ο μοναχός Αρσένιος επικαλούνταν “το Γιάννη και το Θόδωρο” (χωρίς επίθετα) κατά τις επισκέψεις του σε δημόσιες υπηρεσίες προκειμένου να προχωρήσει η ανταλλαγή.
Κατηγορήθηκε για ηθική αυτουργία σε απιστία, κατηγορητήριο που εξέπεσε μετά την αθώωσή του με βούλευμα το Νοέμβριο του 2014. “Στάθηκες όρθιος απέναντι στο ψέμα και τη συκοφαντία. Δε λύγισες απέναντι στην κατάφωρη και μεθοδευμένη αδικία σε βάρος σου. Πάλεψες παλικαρίσια και δικαιώθηκες. Γιατί ήσουν φως. Και στο τέλος το φως νικά το σκοτάδι” ήταν τα λόγια του πρώην πρωθυπουργού στον επικήδειο του στενού του συνεργάτη που έφυγε πριν ένα χρόνο σε ηλικία 66 ετών, χάνοντας τελικά τη μάχη με τον καρκίνο.
Η περίπτωση της δίωξης του Αγγέλου είχε προκαλέσει οργή στην καραμανλική ΝΔ, καθώς το 2010 (επί κυβέρνησης Γιώργου Παπανδρέου και ενώ αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης ήταν ο Αντώνης Σαμαράς) η εισαγγελέας Γεωργία Τσατάνη του επέβαλε εγγύηση του πρωτοφανούς ποσού των 400.000 ευρώ, το οποίο μειώθηκε στη συνέχεια. Στη ΝΔ έκαναν λόγο για στοχοποίηση του Αγγέλου λόγω της πολύ στενής του σχέσης με τον Καραμανλή και ο ίδιος ο πρώην πρωθυπουργός (που σχεδόν ένα χρόνο πριν είχε χάσει τις εκλογές και απέφευγε -όπως κάνει και μέχρι σήμερα- τις δημόσιες τοποθετήσεις) με διαρροές τον στήριξε. Ο Αγγέλου έμεινε εξάλλου δίπλα στον Καραμανλή μέχρι το τέλος. Η δίωξη του όμως άνοιξε νέες πληγές τόσο με το ΠΑΣΟΚ, όσο και με όσους στη ΝΔ οι καραμανλικοί θεώρησαν πως δεν τον είχαν καλύψει επαρκώς.
Ο γιος του ταχυδρόμου, Θοδωρής Ρουσόπουλος
Βροχή έπεσαν τα βέλη από διάφορες κατευθύνσεις και εναντίον του έτερου συνομιλητή με τη Μονή, του Θόδωρου, όπως σύμφωνα με μάρτυρες φέρεται να τον αποκαλούσε ο μοναχός Αρσένιος, δηλαδή του τότε υπουργού Επικρατείας Θόδωρου Ρουσόπουλου.
“Συκοφαντίες και άθλιες μεθοδεύσεις κατέπεσαν. Περίτρανα πλέον απεδείχθη ότι σκάνδαλο είναι η κατασκευή της υπόθεσης Βατοπεδίου από κέντρα που είχαν συμφέρον να πέσει η κυβέρνηση Καραμανλή” σχολίασε ο κ. Ρουσόπουλος μετά την απόφαση.
Σε μια ιδιαίτερα συναισθηματικά φορτισμένη ομιλία, κατά τη συζήτηση για σύσταση εξεταστικής επιτροπής για το Βατοπέδι τον Οκτώβρη του 2008, ο “γιος του ταχυδρόμου” όπως είχε χαρακτηρίσει τον εαυτό του ο Θοδωρής Ρουσόπουλος επέμενε πως οδηγός στην πολιτική του σταδιοδρομία υπήρξαν “η ηθική, η αλήθεια και η δικαιοσύνη”. Οι προτάσεις ενοχής του, αφορούσαν ουσιαστικά την υπόνοια πως από τη θέση του υπουργού Επικρατείας, συντόνισε το συμβιβασμό με τη Μονή και την ανταλλαγή οικοπέδων, ωστόσο δεν παραπέμφθηκε ποτέ σε δίκη, ούτε μετά την προανακριτική δύο χρόνια αργότερα που οδήγησε ενώπιον της δικαιοσύνης τρεις πρώην υπουργούς της ΝΔ.
Η πανηγυρική διάθεση που θέλησε ο πρώην κυβερνητικός εκπρόσωπος να δώσει στην αθωωτική απόφαση εξηγείται απόλυτα και από το γεγονός πως το Βατοπέδι, αποτέλεσε τον μοχλό που εκτόπισε τον ίδιο από την κεντρική πολιτική σκηνή. Παραιτήθηκε από τη θέση του εκπροσώπου τον Οκτώβρη του 2008 και αρνήθηκε να είναι και πάλι υποψήφιος βουλευτής στις εκλογές του 2009, τονίζοντας πως εξέρχετο του στίβου της πολιτικής με ψηλά το κεφάλι.
Ο σύζυγος, Γιώργος Βουλγαράκης
Καταλυτική στάθηκε η υπόθεση του Βατοπεδίου, για την μετέπειτα πολιτική πορεία και του Γιώργου Βουλγαράκη. Η εμπλοκή του με βάση τα καθήκοντα του υπουργού πολιτισμού, οδήγησε στην πρόταση παραπομπής για την επιχείρηση μεταβίβασης προστατευμένου αρχαιολογικού μνημείου και του περιβάλλοντος χώρου της Ουρανούπολης στη Μονή.
Φυσικά, το όνομά του ακούστηκε έτι περαιτέρω για ένα ακόμη λόγο. Πίσω από τη διαδικασία των ανταλλαγών βρέθηκε η πρώην σύζυγός του Αικατερίνη Πελέκη, με την ιδιότητα του συμβολαιογράφου, καθώς και ο πατέρας και ο αδερφός της, ως δικηγόροι που εκπροσώπησαν τη Μονή. Οι τρεις τελευταίοι ενεπλάκησαν στα περισσότερα συμβόλαια ανταλλαγής οικοπέδων και βρέθηκαν μεταξύ των 14 κατηγορουμένων για την υπόθεση, που αθωώθηκαν τελεσίδικα πριν από μερικές ημέρες.
Η εμπλοκή του και σε αυτή την υπόθεση, τον οδήγησε στην απόφαση να μην είναι εκ νέου υποψήφιος το 2009, ενώ αποκλείστηκε και από το τακτικό συνέδριο του κόμματός του που ακολούθησε. Έκτοτε βρίσκεται στο περιθώριο της πολιτικής σκηνής.
Οι δύο εξεταστικές για τις ευθύνες υπουργών
Το θέμα του Βατοπεδίου απασχόλησε ιδιαίτερα δύο κοινοβουλευτικές περιόδους. Η κυβέρνηση Καραμανλή, θέλοντας να δείξει πως δεν επιθυμεί να κουκουλώσει την υπόθεση, συναινεί σε εξεταστική επιτροπή τον Οκτώβρη του 2008. Ωστόσο, το ΠΑΣΟΚ που έχει κάνει σημαία το Βατοπέδι, ανοίγει και πάλι το θέμα το 2010. Από αυτή τη δεύτερη εξεταστική της βουλής και την προανακριτική που την ακολούθησε τρεις πρώην βουλευτές θα έβλεπαν την υπόθεσή τους να συνεχίζεται στις δικαστικές αίθουσες (ή και όχι).
Πέτρος Δούκας
Ο πρώην υφυπουργός Οικονομικών φέρεται σύμφωνα με το κατηγορητήριο να αποδέχεται την παραίτηση του Ελληνικού Δημοσίου από τη διεκδίκηση της κυριότητας επί της λίμνης (εκκρεμούσε απόφαση στο Πρωτοδικείο της Ροδόπης). Μαζί με τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης Ευάγγελο Μπασιάκο φέρονται να εκδίδουν την Κοινή Υπουργική Απόφαση που αναθέτει τη διαδικασία ανταλλαγής στην Κτηματική Εταιρία του Δημοσίου.
Η υπόθεση αποδεικνύεται μοιραία για την πολιτική του πορεία, καθώς κόβεται από τη λίστα των εκλογών του 2009 με απόφαση του ίδιου του Κώστα Καραμανλή και έκτοτε βρίσκεται μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.
Ευάγγελος Μπασιάκος
Αντίστοιχες κατηγορίες αντιμετώπιζε και ο τότε υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης που πέραν από την ΚΥΑ, εφέρετο ότι εξέδωσε απόφαση που δεν δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ για την ανάθεση στην Κτηματική Εταιρία του Δημοσίου ανταλλαγών ακινήτων σε Ξάνθη και Ροδόπη με τη Μονή. Το όνομα του εκλιπόντα πλέον βουλευτή της ΝΔ, αναφέρθηκε δεκάδες φορές στην μαραθώνια απολογία της Σταματίνας Μαντέλη διευθύντριας του υπουργείου Ανάπτυξης που αντιμετώπιζε επίσης σοβαρές κατηγορίες και η οποία ισχυριζόταν πως εκτελούσε άνωθεν εντολές.
Ο κ. Μπασιάκος όμως -σε αντίθεση με Ρουσόπουλο και Βουλγαράκη- εξακολούθησε να εκλέγεται βουλευτής με τη Νέα Δημοκρατία ως και την τελευταία εκλογική αναμέτρηση του Σεπτεμβρίου του 2015. Απεβίωσε αιφνιδίως στις 17 Φεβρουαρίου του 2017 μετά από καρδιακή προσβολή.
Αλέξανδρος Κοντός
Αντίστοιχα κατηγορίες απαγγέλθηκαν και στον τότε υφυπουργό και μετέπειτα υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης Αλέξανδρο Κοντό για το συντονισμό της εξεύρεσης εκτάσεων που ανταλλάχθηκαν και την υπογραφή του στην ΚΥΑ που επέτρεπε αυτές τις ανταλλαγές.
Αντίστοιχα κατηγορίες απαγγέλθηκαν και στον τότε υφυπουργό και μετέπειτα υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης Αλέξανδρο Κοντό για το συντονισμό της εξεύρεσης εκτάσεων που ανταλλάχθηκαν και την υπογραφή του στην ΚΥΑ που επέτρεπε αυτές τις ανταλλαγές.
Αν και η προανακριτική παρέπεμπε τους παραπάνω στη δικαιοσύνη, ο νόμος περί ευθύνης υπουργών συνέβαλε ώστε το θέμα να λήξει. Τον Ιανουάριο του 2011 το δικαστικό συμβούλιο έκρινε πως τα αδικήματα είχαν παραγραφεί, έπειτα από τη διάλυση της Βουλής το 2009, με αποτέλεσμα κανείς να μην παραπεμφθεί σε ειδικό δικαστήριο. Αξίζει να σημειωθεί πως το Εφετείο Κομοτηνής όρισε το Δεκέμβρη του 2015 πως η κυριότητα της λίμνης ανήκει τελεσίδικα στο Ελληνικό Δημόσιο, καθιστώντας παράλληλα άκυρες τις ανταλλαγές.
Ο κ. Κοντός εξακολούθησε επίσης να εκλέγεται βουλευτής σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις μέχρι και σήμερα.
Ένα πρόσωπο κλειδί
Το νήμα στο κουβάρι της υπόθεσης Βατοπεδίου ξετύλιξε ή έμπλεξε, η κατάθεση της Σταματίνας Μαντέλη. Η διευθύντρια του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης βρέθηκε να τη βαραίνουν βαρύτατες κατηγορίες, ενώ παράλληλα υποστήριξε πως ότι έκανε, έγινε με άνωθεν εντολή και πιέσεις. Η δική της κατάθεση ανέφερε τα ονόματα Θοδωρής Ρουσόπουλος και Γιάννης Αγγέλου, τα οποία υποστήριζε ότι ξεπηδούσαν σε συζητήσεις με τον μοναχό Αρσένιο.
Η γραμμή ερχόταν απευθείας “από το μέγαρο Μαξίμου, τους Γ. Αγγέλου και Θ. Ρουσόπουλο», υποστήριζε στην διήμερη απολογία της το 2010, αναφέροντας χαρακτηριστικά πως που όταν «έπαιρναν (οι Ρουσόπουλος, Αγγέλου) τον υπουργό Μπασιάκο τηλέφωνο αυτός “κατουριόταν πάνω του”». Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός πως οι φερόμενες ως αγαστές σχέσεις των μοναχών με το υπουργείο χρονολογούνταν ακόμη και πριν την κυβέρνηση Καραμανλή. Η Σταματίνα Μαντέλη υποστήριζε πως ο μοναχός Αρσένιος την πλησίασε για πρώτη φορά το 2003, κατόπιν προσωπικού τηλεφωνήματος του τότε υπουργού Γεωργίας, Γ. Δρυ, με τον μοναχό να υποστηρίζει πως τόσο ο κ. Δρυς, όσο και ο τότε υφυπουργός Οικονομικών κ. Φωτιάδης ήταν ενήμεροι για τις διεκδικήσεις της μονής στη λίμνη.
Η Σταματίνα Μαντέλη απεβίωσε το 2014 και το δικαστήριο έπαυσε την ποινική δίωξη σε βάρος της μετά το θάνατό της.
Ένας κατά δήλωσή του “αμαρτωλός” ηγούμενος
Offshore εταιρίες, γραμμή επικοινωνίας με ανώτατα κλιμάκια της εκτελεστικής εξουσίας και χορός εκατομμυρίων. Κι όμως αυτές είναι οι δραστηριότητες των μοναχών της Μονής Βατοπεδίου, σύμφωνα με όσα κατατέθηκαν κατά την εκδίκαση της υπόθεσης. Το δικαστήριο έκρινε πως ηγούμενος Εφραίμ και μοναχός Αρσένιος δεν ενήργησαν με δόλο. Εκείνο όμως που θα μείνει ανεξίτηλα χαραγμένο στη μνήμη είναι οι εργασίες ενός ανθρώπου που έχει αφιερώσει τη ζωή του στην πίστη του και σε αντίθεση με όσα θα περίμενε κανείς, δεν έχουν να κάνουν με νηστεία και προσευχή.
“Είμαι αμαρτωλός, όχι απατεώνας” ακούστηκε να λέει ο Ηγούμενος Εφραίμ κατά την απολογία του τον περασμένο Νοέμβρη. Ωστόσο και παρά την ρητή απόφαση της δικαιοσύνης, δεν έπαψε ποτέ να αμφισβητεί την κυριότητα της λίμνης Βιστωνίδας, που όπως αναφέρει χαρακτηριστικά “στην καρδιά του ανήκει στη Μονή”.
Από τις καταθέσεις του όμως βγαίνει και ένα ακόμη συμπέρασμα. Οι μοναχοί είχαν στενές επαφές απευθείας με υπουργούς δύο κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και άλλων δύο της ΝΔ. Επιπλέον, σύμφωνα με τον Εφραίμ, η κυβέρνηση επεδίωκε την ανταλλαγή, που δεν ήταν αποκλειστικά στόχος της μονής. “Φάνηκε η ανταλλαγή να ήταν κρυσταλλωμένη απόφαση της κυβέρνησης, γιατί δεν ήθελε να ακούσει άλλη συζήτηση” σημείωνε χαρακτηριστικά στην απολογία του.
Πίστη στα δικαστήρια, αλλά μόνο σε ό, τι αφορά στην αθωότητα του, εξέφρασε και ο μοναχός Αρσένιος. Η απόφαση του δικαστηρίου δεν αφήνει περιθώρια αμφιβολίας. Η λίμνη ανήκει στο ελληνικό δημόσιο. Ωστόσο, ο Αρσένιος στην απολογία του δήλωνε, σε αντίστοιχη λογική με τον Εφράιμ: “Είχα και έχω πειστεί και δεν θα βγει ποτέ από την καρδιά μου πως η λίμνη Βιστωνίδα ανήκει στη μονή, άσχετα από το τι θα πουν τα δικαστήρια”. Με περισσή περηφάνια ο μοναχός δήλωνε επίσης πως «οι εκπρόσωποι όλων των κυβερνήσεων και ο Μητσοτάκης και ο Σημίτης και ο Ανδρέας Παπανδρέου, πάντα με κάποια στοργή μας προστάτευαν”.
Με την τελευταία δικαστική απόφαση πάντως όλοι οι κατηγορούμενοι, μεταξύ των οποίων Εφραίμ και Αρσένιος, αθωώθηκαν, καθώς εκρίθη πως δεν υπήρχε δόλος. Έτσι έπεσε η δικαστική τουλάχιστον αυλαία μετά από δέκα χρόνια σε μία υπόθεση, που θεωρήθηκε ότι αφορούσε την αποτυχία του ελληνικού κράτους να μετατραπεί σε ένα σύγχρονο οργανισμό που λειτουργεί με βάση κανόνες και όχι με βάση γνωριμίες, και που άνοιξε (για άλλη μία φορά) τη συζήτηση για το νόμο περί ευθύνης υπουργών.
Καλό είναι σε κάθε περίπτωση, πολιτικοί, δημοσιογράφοι και έχοντες δημόσιο λόγο να μιλούν πάντα επί των γεγονότων, ώστε κάθε υπόθεση να κρίνεται και να αντιμετωπίζεται για όσα συνέβησαν. Χωρίς υπόνοιες, λογικά άλματα και ασταθή συμπεράσματα. Όχι μόνο στις δικαστικές αίθουσες, αλλά και απέναντι στην κοινή γνώμη που βομβαρδίζεται από πληροφορίες, εικασίες και υποθέσεις.