Φινλανδικό μοντέλο στράτευσης: Η διάρκεια της θητείας και οι πέντε λόγοι απαλλαγής

H Φινλανδία εκτείνεται σε κομμάτι γης 338.145 τετραγωνικών χιλιομέτρων (περίπου τα διπλάσια της Ελλάδας). Κατοικούν σε αυτά 5.614.571 άνθρωποι (περίπου οι μισοί από τη χώρα μας).

Ο στρατός δεν είναι το πρώτο πράγμα που ζήλεψαν οι Έλληνες πολιτικοί/νομοθέτες από αυτήν τη χώρα. Έχει προηγηθεί το εκπαιδευτικό σύστημα που αναδεικνύεται επί χρόνια, από επίσημο φορέα, ως το καλύτερο της Ευρώπης.

Με αυτό θα ασχοληθούμε σε εύθετο χρόνο.

Σήμερα θα εξηγήσουμε τι σημαίνει το πέρασμα της στρατολόγησης των Ενόπλων Δυνάμεων στο πρότυπο του φινλανδικού μοντέλου, όπως προανήγγειλε ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας σε συνέντευξη του στην «Καθημερινή της Κυριακής».

Αρκέστηκε στο να εξηγήσει πως η θητεία θα προσδίδει δυνατότητες στον οπλίτη «αλλά επίσης θα του παρέχει τακτική επανεκπαίδευση, ώστε να είναι ενσωματωμένος σε μια μονάδα στην οποία να μπορεί να λειτουργήσει και στο μέλλον, παρακολουθώντας τα νέα οπλικά συστήματα, τα νέα δόγματα, τις νέες δυνατότητες».

Αν όλα αυτά σας φαίνονται αόριστα, ας τα κάνουμε πιο συγκεκριμένα, βάσει όσων αναφέρονται στην ιστοσελίδα των αμυντικών δυνάμεων της Φινλανδίας.

«Οικονομικά αποδοτικός τρόπος μεγάλης εφεδρείας»

Η στράτευση προσδιορίζεται ως «ένας οικονομικά αποδοτικός τρόπος δημιουργίας μιας μεγάλης και ικανής εφεδρείας», με τους καθ’ ύλην αρμοδίους να εξηγούν ότι «χάρη στις ικανές μονάδες και το μεγάλο εφεδρικό που παράγεται από το φινλανδικό μοντέλο γενικής στρατολόγησης, έχουμε ένα αξιόπιστο και προληπτικό όριο έναντι πιθανής χρήσης βίας κατά της Φινλανδίας και είμαστε σε θέση να υπερασπιστούμε ολόκληρη τη χώρα εάν παραστεί ανάγκη».

ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΦΙΝΛΑΝΔΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΣΤΡΑΤΕΥΣΗΣ

Κατά το Σύνταγμα της χώρας, κάθε Φιλανδός πολίτης είναι υποχρεωμένος να συμμετέχει στην εθνική άμυνα. Κάθε άνδρας της χώρας, ηλικίας από 18 έως 30 ετών, είναι υπόχρεος για στρατιωτική θητεία.

«Οι γυναίκες μπορούν να υποβάλουν αίτηση για στρατιωτική θητεία σε εθελοντική βάση».

Ένας υπόχρεος για στρατιωτική θητεία πρέπει να εκπληρώσει είτε ένοπλη ή άοπλη στρατιωτική θητεία είτε μη στρατιωτική (πολιτική) θητεία.

Μετά τη θητεία και έως τα 60 όποιος/όποια υπηρέτησε είναι υπόχρεος/υπόχρεη για εφεδρεία.

Όπως ανέφερεται στο Σύνταγμα «κάθε αρσενικό 18-60 ετών ανήκει στην επικουρική εφεδρεία».

Έως τα 50 έτη διατηρεί το βαθμό του. Γενικά, κάνει από 80 έως 150 ημέρες ‘φρεσκάρισμα’ των γνώσεων.

Οι αξιωματικοί και οι υπαξιωματικοί παραμένουν στην εφεδρεία μέχρι να συμπληρώσουν τα 60 τους χρόνια, διάστημα κατά το οποίο θα λάβουν το πολύ 200 ημέρες επαναληπτικής εκπαίδευσης.

«Οι στρατεύσιμοι λαμβάνουν στρατιωτική εκπαίδευση υψηλής ποιότητας». Αφού ολοκληρώσουν τη στρατιωτική τους θητεία, συγκεντρώνονται στην εφεδρεία των Φινλανδικών Αμυντικών Δυνάμεων.

Δεν υπάρχει ένα σύστημα εκπαίδευσης που να ισχύει όλες τις δεκαετίες -όπως γίνεται εν πολλοίς στην Ελλάδα.

Εδώ παρατηρούμε φαινόμενα, αλλά δεν αλλάζει τίποτα -τουλάχιστον πριν περάσουν πολλές δεκαετίες και εφόσον εξυπηρετεί κάποια άλλη συνθήκη η όποια αλλαγή.

Στη Φινλανδία η κοινωνιολογική έρευνα είναι μια απρόσκοπτη διαδικασία, μέσω της οποίας παρατηρούνται ανάγκες ή/και λάθη, ώστε να τακτοποιηθούν μέσα στα επόμενα χρόνια.

Έτσι, το σύστημα της εκπαίδευσης των επίλεκτων υπόκειται σε συνεχή εξέλιξη «ώστε να ανταποκρίνεται πάντα στις απαιτήσεις και ανάγκες των Αμυντικών Δυνάμεων».

«Στις κλήσεις που γίνονται από Αύγουστο έως Δεκέμβρη, προσεγγίζουμε την πλειοψηφία των Φιλανδών νέων -συμπεριλαμβανομένων εκείνων που δεν θα κάνουν στρατιωτική ή μη στρατιωτική θητεία για κάποιο λόγο.

«Οι κλήσεις είναι κοινωνικά σημαντικές εκδηλώσεις επειδή μας επιτρέπουν να προσεγγίσουμε τους νέους και να βοηθήσουμε στην πρόληψη του κοινωνικού αποκλεισμού».

ΠΟΣΟ ΔΙΑΡΚΕΙ Η ΘΗΤΕΙΑ

Με την συμπλήρωση των 18 ετών, γίνεται η πρώτη κλήση για στρατολόγηση την ίδια χρονιά. Το πρώτο βήμα είναι να ελεγχθεί η καταλληλότητα των στρατευσίμων για υπηρεσία.

Ερωτώνται για τις επιθυμίες τους σχετικά με την υπηρεσία τους, και βάσει αυτών, τους δίνεται η ημερομηνία έναρξης και η τοποθεσία της υπηρεσίας τους.

Δεν καθορίζεται στις κλήσεις ο συνολικός χρόνος υπηρεσίας του όποιου στρατεύσιμου.

Ανάλογα με την εκπαίδευση, η θητεία διαρκεί 165, 225 ή 347 ημέρες.

• Οι στρατεύσιμοι που εκπαιδεύονται για βαθμολογικά καθήκοντα (είναι ο πιο κοινός τύπος), υπηρετούν για 165 ημέρες. Λαμβάνουν βασική στρατιωτική εκπαίδευση και στη συνέχεια ανατίθενται σε διάφορους ρόλους εντός των ενόπλων δυνάμεων (πεζικό, πυροβολικό ή μηχανικός).
• Όσοι εκπαιδεύονται για καθήκοντα βαθμού που απαιτούν ειδικές δεξιότητες, υπηρετούν για 255 ημέρες. Όπου ειδικές δεξιότητες, μπορεί να είναι γλωσσικές ή τεχνικές -ή όποιες άλλες. Κατά τη θητεία, λαμβάνουν πρόσθετη εκπαίδευση στον τομέα που έχουν επιλέξει.
• Οι στρατεύσιμοι που εκπαιδεύονται για να είναι αξιωματικοί, υπαξιωματικοί ή για τα πιο απαιτητικά ειδικά καθήκοντα του βαθμού υπηρετούν για 347 ημέρες. Η επιλογή είναι ‘ανοιχτή’ σε στρατεύσιμους που έχουν επιδείξει εξαιρετική ηγετική ή ακαδημαϊκή δυνατότητα. Οι επίλεκτοι εκπαιδεύονται σε ρόλους αξιωματικού ή υπαξιωματικού.
• Οι στρατεύσιμοι που υπηρετούν σε άοπλη υπηρεσία, ολοκληρώνουν την υποχρέωση τους σε διάστημα από 255 έως 347 ημέρες.
• Αυτή η επιλογή είναι διαθέσιμη σε στρατεύσιμους που έχουν ηθικές ή θρησκευτικές αντιρρήσεις για την οπλοφορία. Η άοπλη υπηρεσία συνήθως περιλαμβάνει εργασία σε μη μάχιμους ρόλους, όπως ιατρική περίθαλψη, επιμελητεία ή δημόσιες σχέσεις.
• Οι στρατεύσιμοι που επιλέγουν την πολιτική θητεία, υπηρετούν για 347 ημέρες, μέσω εργασίας σε τομέα που θεωρείται επωφελής για τη χώρα (πχ κοινωνική πρόνοια, εκπαίδευση, προστασία του περιβάλλοντος).

Όλοι οι στρατεύσιμοι ξεκινούν τη στρατιωτική θητεία ως ίσοι, από κάθε άποψη. «Η στρατιωτική εκπαίδευση είναι υψηλής ποιότητας ενώ κατά την στρατιωτική θητεία, οι στρατεύσιμοι μπορούν επίσης να μάθουν χρήσιμες καθημερινές δεξιότητες και ηγετικές δεξιότητες, καθώς και να αποκτήσουν τεχνογνωσία και για την επαγγελματική ζωή».

Επιτρέπεται σε στρατεύσιμους να αξιοποιήσουν τις προηγούμενες δεξιότητές τους και να γνωρίζουν πώς στα υπηρεσιακά τους καθήκοντα.

Η ολοκληρωμένη στρατιωτική θητεία επιτρέπει την υποβολή αίτησης για καθήκοντα διαχείρισης κρίσεων και στρατιωτικά επαγγέλματα.

Οι λόγοι που ένας στρατεύσιμος απαλλάσσεται από την στρατιωτική θητεία

Ένας στρατεύσιμος μπορεί να ζητήσει αναβολή της ένταξής του στην υπηρεσία για δικαιολογημένο λόγο.

Υπάρχει το ενδεχόμενο ο στρατεύσιμος να μην κριθεί κατάλληλος για στρατιωτική θητεία, από το ιατρικό συμβούλιο που είναι υπεύθυνο για την απόφαση. Λαμβάνονται υπ’ όψιν το ιατρικό ιστορικό, η ψυχολογική κατάσταση και οι προσωπικές συνθήκες του καθενός.

Οι λόγοι που οδηγούν σε απαλλαγή είναι οι εξής:

Ιατρικοί: για να υπηρετήσει κάποιος τον στρατό, πρέπει να πληρεί ορισμένα ιατρικά πρότυπα. Στη λίστα περιλαμβάνονται η απαλλαγή από χρόνιες ασθένειες, τραυματισμοί και αναπηρίες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την ικανότητά τους να εκτελούν στρατιωτικά καθήκοντα.

Οι στρατεύσιμοι που δεν πληρούν αυτά τα πρότυπα εξαιρούνται ή ανατίθενται σε μη μάχιμους ρόλους.

Ψυχολογικοί: Για να κριθεί ως κατάλληλος για στράτευση ένας άνδρας, πρέπει να περάσει και τα ψυχολογικά τεστ. «Αυτά δείχνουν ότι μπορεί να ανταπεξέλθει στο άγχος της στρατιωτικής εκπαίδευσης και της μάχης».

Οι στρατεύσιμοι που θεωρείται ότι διατρέχουν κίνδυνο ψυχολογικών προβλημάτων μπορεί να εξαιρεθούν από την υπηρεσία ή να ανατεθούν σε ρόλους που δεν περιλαμβάνουν άμεση μάχη.

Ποινικοί: Οι στρατεύσιμοι με ποινικό μητρώο μπορεί να κριθούν ακατάλληλοι για θητεία, εάν οι καταδίκες τους θεωρηθούν ασυμβίβαστες με τη στρατιωτική θητεία. Μια τέτοια περίπτωση είναι τα βίαια εγκλήματα.

Θρησκευτικοί: Οι στρατεύσιμοι που έχουν ισχυρές θρησκευτικές πεποιθήσεις, οι οποίες έρχονται σε αντίθεση με τη στρατιωτική θητεία μπορούν να εξαιρεθούν. Παραδείγματος χάριν, αν είναι Μάρτυρες του Ιεχωβά συνήθως δεν απαιτείται να υπηρετήσουν στο στρατό.

Εκπαιδευτικοί: Στους στρατεύσιμους που παρακολουθούν την τριτοβάθμια εκπαίδευση μπορεί να χορηγηθεί αναβολή της υπηρεσίας τους μέχρι να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η φινλανδική κυβέρνηση αναγνωρίζει τη σημασία της εκπαίδευσης.

Από την θητεία απαλλάσσονται και οι υπερβολικά υπέρβαροι ή οι λιποβαρείς, οι χρήστες ναρκωτικών ή αυτοί που κάνουν κατάχρηση αλκοόλ και φυσικά, σε ό,τι αφορά τις γυναίκες οι έγκυες.