Τα “ψιλά γράμματα” της συμφωνίας με τις ΗΠΑ για τα F-35

Η συμφωνία με τις ΗΠΑ για τα μαχητικά αεροσκάφη F35 και το πακέτο “δωρεάν” στρατιωτικού υλικού έχει και “ψιλά γράμματα”, παρά τους πανηγυρισμούς της κυβέρνησης.

Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, σε συνέντευξη του στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ, υπογράμμισε ότι με τη συμμετοχή στο πρόγραμμα των F35 διασφαλίζεται η αεροπορική, ποιοτική, υπεροχή της Ελλάδας.

Τόνισε ότι η επιστολή Μπλίνκεν αποτελεί την απόδειξη ότι οι ΗΠΑ βλέπουν την Ελλάδα ως παράγοντα σταθερότητας στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Ενώ η Τουρκία από εκεί που ήταν το 2019 έτοιμη να παραλάβει τα πρώτα έξι από 100 F-35, τώρα παίρνει μόνο τα F16.

Ο κ. Μητσοτάκης παραδέχθηκε όμως ότι ο λόγος για τον οποίο οι ΗΠΑ σταμάτησαν την παράδοση αμυντικού υλικού στην Τουρκία, ήταν η απόφαση Ερντογάν για αγορά των ρωσικών S400. Παραδέχθηκε επίσης εμμέσως πλην σαφώς ότι η συμφωνία για την προμήθεια F35 από τη χώρα μας δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.

Εκκρεμεί ειδικότερα η τελική διαπραγμάτευση για τα οπλικά συστήματα που θα φέρουν τα συγκεκριμένα μαχητικά, στοιχείο προφανώς κρίσιμο για τον τελικό αμυντικό και οικονομικό λογαριασμό. Για αυτό άλλωστε, όπως αναφέρουν τουρκικά ΜΜΕ, η Ελλάδα έχει προχωρήσει καταρχήν σε μία συμφωνία ύψους 9 δισ για τα F35, ενώ η Τουρκία θα δώσει 23 δισ ευρώ για τα προηγούμενης γενιάς F16.

Ερωτηθείς για το κόστος της προμήθειας των F35, ο κ. Μητσοτάκης απάντησε: “Αντιμετωπίζουμε πάντα τα νούμερα με επιφύλαξη. Η τελική προμήθεια δεν έχει ακόμη προσδιοριστεί από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Έχουμε τη δυνατότητα να αγοράσουμε 40 F35. Δεν θα τα αγοράσουμε μονομιάς. Έχουμε δημοσιονομικό χώρο για μία μοίρα σε πρώτη φάση, με παραλαβή από τα τέλη της δεκαετίας”.

Ο πρωθυπουργός συνέστησε επίσης: “Λίγο υπομονή για τις τελικές διαπραγματεύσεις”. Στη συνέχεια ανέφερε ότι το κόστος των F35 αυξάνεται λόγω αύξησης του κόστους των υλικών, αλλά από την άλλη μειώνεται επειδή παράγονται περισσότερα αεροσκάφη, και πρόσθεσε:

“Δεν μας ενδιαφέρουν μόνο τα αεροπλάνα, αλλά και τα οπλικά συστήματα και η πρόβλεψη για διαρκή υποστήριξη ώστε τα οπλικά συστήματα να μην απαξιώνεται. Η πρώτη προτεραιότητα που έθεσα στη νέα ηγεσία του ΓΕΕΘΑ είναι να εξασφαλίσουμε πρώτα ότι λειτουργούν αυτά που έχουμε.”

Ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε επίσης ότι: “Το αεροσκάφος έχει τόση σημασία όσο τα οπλικά συστήματα που το συνοδεύουν. Είχε σημασία, όταν πήραμε τα Rafale, η απόκτηση των βλημάτων Meteor, που τα συνοδεύουν. Αντίστοιχη διαπραγμάτευση θα γίνει και για τα F35”.

Γιατί οι φρεγάτες LCS τελικά δεν είναι εντελώς δωρεάν

Ο πρωθυπουργός στάθηκε επίσης στο πακέτο στρατιωτικού υλικού από το αμερικανικό απόθεμα, που συνοδεύει τη συμφωνία για τα F35.

Χαρακτήρισε τις φρεγάτες LCS “σύγχρονα πλοία που με σχετικά περιορισμένους πόρους μπορούν να γίνουν πλοία που θα καλύπτουν τις ανάγκες του Πολεμικού Ναυτικού”.

Ενώ σχολίασε: “Ό,τι μπορούμε να πάρουμε δωρεάν, υποκαθιστά δαπάνες που θα έπρεπε να κάνουμε”.

Πίσω από τις γραμμές της τοποθέτησης αυτής κρύβεται το γεγονός ότι οι εν λόγω φρεγάτες δεν είναι ακριβώς… δωρεάν. Και αυτό καθώς θα χρειαστεί πρόγραμμα ώστε να γίνουν αναγκαίες τροποποιήσεις, καθώς τα εν λόγω πλοία ως έχουν είναι ακατάλληλα για τη ναυτική άμυνα της Ελλάδας στο Αιγαίο έναντι της Τουρκίας.

Οι φρεγάτες LCS είχαν ειδικότερα κατασκευαστεί για επιχειρήσεις του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού στον Περσικό Κόλπο και την Ερυθρά Θάλασσα έναντι ασύμμετρης απειλής. Δηλαδή για να αντιμετωπίζουν μικρά και γρήγορα σκάφη σε “ανορθόδοξες” επιχειρήσεις και όχι μεγάλα σκάφη στο πλαίσιο τακτικού πολέμου από θαλασσής.

Δεν διαθέτουν μάλιστα ουσιαστική δυνατότητα άμυνας σε επιθέσεις από αέρος και έχουν μικρές δυνατότητες αντιμετώπισης υποβρυχίων επιθέσεων.

Τα πλοία χρειάζονται και καπετάνιους

Υπάρχει όμως και ένα ζήτημα, το οποίο δεν “άγγιξε” ο πρωθυπουργός. Και αυτό αφορά στο κύμα παραιτήσεων στελεχών του Πολεμικού Ναυτικού.

Υπενθυμίζεται ότι πρόσφατα έγινε καταγγελία για μαζικές παραιτήσεις στη Φρεγάτα ΥΔΡΑ του Πολεμικού Ναυτικού, που συμμετέχει στην αποστολή “Prosperity Guardian” στην Ερυθρά Θάλασσα, μετά τις επιθέσεις των Χούθι στην περιοχή.

Το φαινόμενο όμως δεν είναι μεμονωμένο και τα κρούσματα παραιτήσεων στο Πολεμικό Ναυτικό φέρονται να σχετίζονται με το γεγονός ότι στελέχη με αξιόλογη εκπαίδευση έχουν καλύτερες προσφορές από τον ιδιωτικό τομέα.

Ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε γενικότερα στη στήριξη των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων. Με αφορμή τα F35 υπενθύμισε ότι δεν φορολογείται πλέον το πτητικό επίδομα. Σημειωτέον πάντως ότι μέχρι στιγμής εξακολουθεί να φορολογείται το επίδομα στόλου.

Ο πρωθυπουργός τόνισε επίσης ότι πρέπει στο μέλλον να αυξηθεί η συμμετοχή της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας σε εξοπλιστικά προγράμματα. Χαρακτήρισε σημαντική τη σχετική παρέμβαση του υπουργού Εθνικής Άμυνας, Νίκου Δένδια, ο οποίος ανακοίνωσε ότι εξετάζεται η συμπαραγωγή αμερικανικών φρεγατών Constellation στα ελληνικά ναυπηγεία.

“Έχουμε ανατάξει τα ναυπηγεία στο Σκαραμαγκά και την Ελευσίνα. Άρα είναι αδιανόητο η Ελλάδα να μη διεκδικεί δυνατότητα συμπαραγωγής”, είπε ο κ. Μητσοτάκης.

“Η Τουρκία έχει μία πολύ σημαντική εξαγωγική αμυντική βιομηχανία. Εμείς ακόμη τρέχουμε να καλύψουμε τρύπες και παθογένειες του παρελθόντος. Το έχουμε καταφέρει με τα ναυπηγεία, το κάνουμε και στην ΕΑΒ και κοιτάμε το μέλλον: Drone, πλοία και υποβρύχια”, πρόσθεσε.

“Να διαφυλάξουμε το καλό κλίμα με την Τουρκία”

Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση καλείται να ισορροπήσει μεταξύ των πανηγυρισμών για τα F35 και της πολιτικής του ελληνοτουρκικού διαλόγου.

Ο κ. Μητσοτάκης τόνισε σχετικά ότι πρέπει: “Να διαφυλάξουμε, στα πλαίσια των εξελίξεων, ένα καλό κλίμα με την Τουρκία”.

Σχολίασε μάλιστα: “Βλέπω πάλι συζητήσεις, αναλύσεις, και από τις δύο πλευρές, για αεροπλάνα, καράβια. Ένα κλίμα που παραπέμπει σε αντιπαράθεση. Μην ξεχνάμε ότι κάναμε πολύ σημαντικά βήμα στην ελληνοτουρκική προσέγγιση”.

Ενώ διαχώρισε την υποχρέωση της Ελλάδας να διατηρεί ένα “ποιοτικό αποτρεπτικό πλεονέκτημα” από την πρόοδο που όπως τόνισε έχει σημειωθεί στο γενικότερο πλαίσιο των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Ο πρωθυπουργός δήλωσε μάλιστα ότι πρόθεση του είναι να επισκεφθεί την Άγκυρα τον ερχόμενο Μάιο ως ανταπόδοση της επίσκεψης Ερντογάν στην Αθήνα.

Ο κ. Μητσοτάκης ήταν επίσης ιδιαίτερα προσεκτικός στο ερώτημα πως μπορεί να διασφαλιστεί ότι τα αμερικανικά F16 που θα δοθούν στην Τουρκία δεν θα χρησιμοποιούνται σε προκλητικές ενέργειες σε βάρος της Ελλάδας.

Υπενθυμίζεται ότι πληροφορίες αναφέρουν πως στη συνοδευτική επιστολή θα συνδέεται η προμήθεια των F16 με τις υποχρεώσεις της Τουρκίας έναντι των συμμάχων της στο ΝΑΤΟ και ενδεχομένως ειδικά έναντι της Ελλάδας.

“Δεν μπορούμε να επιβάλλουμε στις ΗΠΑ πως θα πουλήσουν όπλα στην Τουρκία. Όμως είναι σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη οι ελληνικές ανησυχίες, ότι αμερικανικά όπλα δε θα χρησιμοποιηθούν κατά συμμάχων νατοϊκών. Το αυτονόητο δηλαδή”, είπε ο κ. Μητσοτάκης.

Ειδικότερα όσον αφορά στο ενδεχόμενο “υποσημείωσης” υπέρ της Ελλάδας για τα F16 στην Τουρκία, ο πρωθυπουργός είπε: “Αυτό είναι ένα ζήτημα που αφορά τις σχέσεις της αμερικανικής κυβέρνησης με το Κογκρέσο και τη Γερουσία” και πρόσθεσε με νόημα: “Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι οι σχέσεις της Ελλάδος με το Κογκρέσο – και με τα δύο κόμματα και τις επιτροπές εξωτερικών υποθέσεων – είναι πολύ στενές και οικοδομούνται πάντα στη λογική ότι η ελληνοαμερικανική σχέση είναι προς όφελος των δύο χωρών”.

Σημειωτέον τέλος ότι ο κ.Μητσοτάκης δήλωσε: “Δεν θα κάνουμε κανένα σχόλιο για τις αμερικανικές εκλογές. Είναι μεγάλο λάθος να εμπλεκόμαστε σε δημοκρατικές διαδικασίες άλλων χωρών”.

Υπενθυμίζεται ότι το σενάριο επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ στο Λευκό Οίκο δημιουργεί ανησυχία όσο συνολικά στην Ευρώπη για την περίπτωση ακόμη και αποχώρησης των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ, αλλά και στην Αθήνα για το ενδεχόμενο αλλαγής της αμερικανικής πολιτικής απέναντι στον Ερντογάν.

Το “θολό σημείο” όσον αφορά στη στήριξη στην Ουκρανία

Το “πακέτο” με τα F35 συνοδεύεται όμως και από “παραινέσεις” των ΗΠΑ για νέα στήριξη με αμυντικό υλικό στην Ουκρανία.

Στην επιστολή του προς τον κ.Μητσοτάκη ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, επισημαίνει: «Συνεχίζουμε να ενδιαφερόμαστε για τις αμυντικές δυνατότητες που η Ελλάδα θα μπορούσε να μεταβιβάσει ή να πουλήσει στην Ουκρανία. Εάν αυτές οι δυνατότητες ενδιαφέρουν την Ουκρανία, και εκκρεμούσας της αξιολόγησης της κατάστασης και της αξίας τους από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, μπορούμε να διερευνήσουμε ευκαιρίες για πιθανή πρόσθετη Χρηματοδότηση Ξένων Ενόπλων Δυνάμεων ύψους μέχρι 200 εκατομμυρίων δολαρίων για την Ελλάδα».

Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι δύο ημέρες μετά την επιστολή Μπλίνκεν, ο κ. Μητσοτάκης είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον πρωθυπουργό της Ουκρανίας, Βολοντιμίρ Ζελένσκι. Και τόνισε ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να στηρίζει την Ουκρανία τόσο διμερώς όσο και στο πλαίσιο της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.

Υπενθυμίζεται ότι έντονες αντιδράσεις είχε προκαλέσει, προ διετίας σχεδόν, η αποστολή τεθωρακισμένων από την Ελλάδα στην Ουκρανία, θέμα το οποίο είχε κάνει γνωστό ο Γερμανός καγκελάριος και όχι η ελληνική πλευρά.

Πάντως η κυβέρνηση έχει ξεκαθαρίσει σε όλους τους τόνους ότι συστήματα αναγκαία για την άμυνα της χώρας, όπως οι S300, θα παραμείνουν στην Ελλάδα.