Γερνά απελπιστικά ο στόλος των κυκλοφορούντων οχημάτων στην Ελλάδα

Στα πρόθυρα της οικονομικής κρίσης, διεθνώς και πολύ περισσότερο στη χώρα μας, με τα γνωστά αποτελέσματα, το 2008 πουλήθηκαν στην Ελλάδα 247.242 καινούργια ΙΧ, έχοντας μια «χρυσή» πενταετία πωλήσεων από το 2004, τη χρονιά των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, όταν πουλήθηκαν 289.753 καινούργια ΙΧ. Βέβαια, η μεγάλη ανέλιξη των πωλήσεων στην Ελλάδα ξεκίνησε το 1998, με τις 179.220 πωλήσεις, εκτοξεύτηκε στον απόλυτο αριθμό -ρεκόρ πωλήσεων όλων των εποχών- με 290.225 το 2000, τη χρονιά του Millenium και έκτοτε, μέχρι και το 2008 η πορεία της αγοράς αυτοκινήτου ήταν σταθερά πολύ ψηλά.

Εκείνη τη δεκαετία, ο στόλος των κυκλοφορούντων αυτοκινήτων είχε αλλάξει ριζικά. Ηταν και η πρώτη απόσυρση του 1991, που έδωσε γενναία κίνητρα αγοράς καινούργιου ΙΧ, αποσύροντας ένα παλαιάς τεχνολογίας, που συνέβαλε ώστε να συνειδητοποιήσει το κοινό, ότι το αυτοκίνητο, πλέον, δεν είναι η επένδυση που έλεγαν κάποτε, τη δεκαετία του 80, αλλά ένα προϊόν που έχει ημερομηνία λήξης, διότι η τεχνολογία εξελίσσεται ραγδαία και ασφαλώς σε θέματα ασφάλειας. Αρκεί να θυμηθούμε ότι παλιά οι ταχύτητες των αυτοκινήτων ήταν μικρότερες, δεν είχαν προσκέφαλα, ούτε καν ζώνες ασφαλείας πριν τη δεκαετία του 70, ούτε δισκόφρενα, αλλά ταμπούρα στα φρένα, πόσω δε, ηλεκτρονικά συστήματα πέδησης και ασφάλειας.

Ζήσαμε, κατά γενική ομολογία, μια άλλη εποχή στο αυτοκίνητο, ίσως ανεπιστρεπτί, διότι υπήρξαν και άλλες διατάξεις απόσυρσης, με ικανοποιητικά κίνητρα, που διατήρησαν τις πωλήσεις σε υψηλό επίπεδο. Ωστόσο, από το 2010, άρχισε η κατακόρυφη πτώση στις πωλήσεις, φθάνοντας στο ιστορικό χαμηλό (για να χρησιμοποιήσω όρο μετεωρολογίας) των 58.482 μονάδων, του 2012. Κατόπιν, κάθε χρόνο, μέχρι και τώρα, η αγορά «τσιμπάει» προς τα πάνω, αλλά σε καμία περίπτωση δεν υπάρχει θεαματική ανάκαμψη. Αυτό που παρατηρείται, είναι ότι πιο πολύ προς σταθεροποίηση πηγαίνει η κατάσταση, καθώς το 2018 πουλήθηκαν 103.431, ενώ το πρώτο τρίμηνο του 2019, μιας πλούσιας σε εκλογές χρονιά, η αγορά αυτοκινήτου θα είναι φτωχή σε νούμερα.

Το δεδομένο αυτό, δηλαδή των χαμηλών πωλήσεων, όλα αυτά τα χρόνια, μια δεκαετία τώρα, έχει «γεράσει» τον στόλο των κυκλοφορούντων οχημάτων, ΙΧ και φορτηγών, με ό,τι συνεπάγεται αυτό σε θέματα ασφάλειας (εξελίσσεται η τεχνολογία, όπως προέγραψα) και εκπομπών ρύπων, με τα ολοένα και αυξανόμενα μέτρα που λαμβάνονται στην Ευρώπη.

Στα ΙΧ, ο μέσος όρος ηλικίας των κυκλοφορούντων οχημάτων στην Ελλάδα είναι 15,4 χρόνια, τον μεγαλύτερο της Ευρώπης, ενώ σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, η Ελλάδα είναι, δυστυχώς, πρωτοπόρος, από πλευράς παλαιότητας και στο στόλο βαρέων οχημάτων, με μέσο όρο ηλικίας τα 18,8 έτη, όταν ο μέσος όρος Ευρώπης είναι τα 12 έτη. Η Ρουμανία, έχει μέσο όρο ηλικίας τα 15 έτη, η Σλοβενία τα 12, ενώ η Γαλλία και η Δανία τα 7,0 και 7,7 έτη αντίστοιχα.

Η αυξημένη ηλικία του ελληνικού στόλου συνοδεύεται προφανώς από μειωμένη οδική ασφάλεια και έχει ως συνέπεια περισσότερα ατυχήματα και μεγαλύτερο αριθμό θυμάτων.

Θα σταθώ στα βαρέως τύπου οχήματα, διότι σύμφωνα με τους δείκτες επικινδυνότητας του ΕΜΠ (2017), τέτοια οχήματα ηλικίας 16-20 ετών, είναι 33,5 περισσότερες φορές εμπλεκόμενα σε ατυχήματα σε σχέση με αντίστοιχα οχήματα ηλικίας 0-5 ετών. Επίσης, δυστυχώς, ο αριθμός θυμάτων είναι 12,5 φορές μεγαλύτερος από αυτόν των οχημάτων ηλικίας 0-5 ετών.

Τα αυστηρά μέτρα ως προς τις συγκεντρώσεις ρύπων (ποιότητα αέρα) οδηγούν τις χώρες σε συνεχή ανανέωση του στόλου τους και στην απομάκρυνση των πλέον παλαιών οχημάτων. Απεναντίας, η Ελλάδα έχει καταστεί το «νεκροταφείο» όλων των ανεπιθύμητων οχημάτων από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για πρώτη φορά έθεσε πριν λίγες εβδομάδες περιορισμούς και στόχους για τις εκπομπές CO2 των βαρέων επαγγελματικών οχημάτων. Με αυτήν την απόφαση θα επιτευχθεί η γενικότερη μείωση των εκπομπών και η κάλυψη των στόχων που τέθηκαν στη συμφωνία του Παρισιού.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για τις εκπομπές CO2 των βαρέων οχημάτων, οι στόχοι είναι: έως το 2025, μείωση 15% και έως το 2030, μείωση 30%.

Από το 2022 οι στόχοι θα τεθούν και για οχήματα μικρότερου μικτού βάρους καθώς και για τα λεωφορεία.

Το σύστημα προσομοίωσης VECTO (vehicle energy consumption tool) θα εφαρμοστεί για την ορθή καταγραφή  των  εκπομπών  CO2, καθώς και για την κατανάλωση καυσίμων για όλα τα οχήματα άνω των 3500 κιλών. Από 1/1/2019, το σύστημα αυτό είναι υποχρεωτικό για όλα τα νέα οχήματα και οι καταγραφές του συστήματος θα παρουσιάζονται ετησίως στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα είναι δημοσίως διαθέσιμες για κάθε ένα από αυτά τα οχήματα.

Η έλλειψη της εφαρμογής αυτών των στόχων μπορεί αντί μειώσεων, να οδηγήσει σε αύξηση των εκπομπών CO2 έως και 9% στο διάστημα 2010-2030, λόγω της αυξημένης δραστηριότητας στον τομέα μεταφορών.

Υπό τις πιο πάνω συνθήκες /στόχους, η ελληνική πολιτεία πρέπει εσπευσμένα να προχωρήσει σε λήψη μέτρων που θα ανανεώσουν τον υπέργηρο στόλο των επαγγελματικών οχημάτων. Ακόμη περισσότερο, καθώς το Εθνικό Σχέδιο Μεταφορών για τη χώρα αναγνωρίζει απόλυτα τα προβλήματα.

Ο Σύνδεσμος Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Αυτοκινήτων, προτείνει μέτρα όπως:

Κλιμάκωση του κόστους χρήσης, με βάση την αντιρρυπαντική τεχνολογία.

Πολύ μειωμένα τέλη κυκλοφορίας και διόδια για τα νεώτερα οχήματα.

Παροχή σημαντικών κυκλοφοριακών ελευθεριών στα νεότερα οχήματα, αποκλειστική πρόσβαση σε ιδιαίτερες περιοχές.

Ισχυρές επιδοτήσεις των επαγγελματιών μεταφορέων.

Κίνητρα για τα φορτηγά ιδιωτικών επιχειρήσεων, πχ. αυξημένες αποσβέσεις για την κτήση οχημάτων σύγχρονης τεχνολογίας.

Αυστηροί κανόνες για τις επιχειρήσεις που επιμένουν να χρησιμοποιούν υπέργηρα οχήματα για μεταφορές /πιο συχνοί τεχνικοί έλεγχοι ή ακόμη και όριο ηλικίας.

Καλή εφαρμογή του πράσινου δακτυλίου, καθώς αφορά επίσης βαρέα φορτηγά και λεωφορεία.

Αυστηροί έλεγχοι στους ξένους μεταφορείς που διακινούν, πολλές φορές παράτυπα, φορτία με παλαιότερα οχήματα.