Γιατί μεταμορφώνεσαι σε κάγκουρα μόλις πιάσεις το τιμόνι

Άμα είσαι οδηγός τότε σίγουρα θα έχεις να εξιστορήσεις ένα συμβάν όπου κάποιος ”ηλίθιος, ανόητος, κτλπ” έκανε κάποια βλακεία και παραλίγο να τρακάρετε αν δεν αντιδρούσες σωστά. Επίσης είναι αρκετά πιθανό κάποιος που βρίσκεται στη θέση του συνοδηγού να ισχυριστεί ότι μπορεί στη ζωή σου να είσαι ένας ήρεμος και πράος άνθρωπος αλλά μόλις πιάσεις το τιμόνι μεταμορφώνεσαι. Βρίζεις, φωνάζεις, τους βλέπεις όλους άσχετους και ηλίθιους και είσαι σε μια διαρκή ένταση. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό ;

Η αίσθηση της ανωνυμίας είναι καθοριστικός παράγοντας

Το 1970 ο ψυχολόγος Philip Zimbardo πραγματοποίησε ένα πείραμα. Πήρε μια ομάδα φοιτητριών από το πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και σε κάποιες έδωσε μια κουκούλα ενώ σε άλλες δεν αποκάλυψε το όνομα τους, αλλά τις αποκαλούσε με αριθμούς. Έπειτα τους ζήτησε να κάνουν ηλεκτροσόκ (με αρκετά μικρή ισχύ) στις συμφοιτήτριες τους. Το αποτέλεσμα ήταν ότι οι κοπέλες που φορούσαν κουκούλα να έκαναν το διπλάσιο αριθμό ηλεκτροσόκ σε σχέση με εκείνες που αντί για το όνομα τους χρησιμοποιούσαν κάποιον αριθμό.

Επίσης ο ψυχολόγος Jamie Madigan, ειδικός στη ψυχολογία όσων παίζουν video games, υποστηρίζει ότι η ανωνυμία μπορεί να οδηγήσει σε πιο επιθετική συμπεριφορά και σε λιγότερες αναστολές. Όπως για παράδειγμα στα ηλεκτρονικά παιχνίδια και στα chatrooms, όπου οι χρήστες κρύβονται πίσω από την οθόνη, βρίζουν και απειλούν τους αντιπάλους τους.

Το ίδιο λοιπόν φαίνεται να συμβαίνει και στους οδηγούς. Όταν βρίσκεσαι μέσα στο αμάξι τότε το πιο πιθανό είναι οι άλλοι οδηγοί να σε κατονομάζουν με βάση την μάρκα του αυτοκινήτου σου. Αυτό δίνει στον οδηγό τη ”δύναμη” της ανωνυμίας και συμβάλει ώστε η συμπεριφορά του να είναι πιο επιθετική. Σκεφτείτε μια ιστορία σας, όπου βρίζετε κάποιον που πήγε να προκαλέσει κάποιο ατύχημα. Συνήθως τον αποκαλείτε “ ο βλάκας που οδηγούσε ένα μαύρο τάδε αμάξι”. Αυτό τονίζει και ο δημοσιογράφος Tom Vanderbilt στο βιβλίο του ” Traffic: Why we drive that way”.

Ανήκεις σε ομάδα και αυτό σε επηρεάζει ακόμη περισσότερο

Ο Ed Diener είχε πραγματοποιήσει σε ένα πείραμα 1,300 παιδιών στις Η.Π.Α. Στο Halloween λοιπόν όταν τα παιδιά πήγαιναν για ”φάρσα ή κέρασμα” σε διάφορα σπίτια, βρίσκονταν αντιμέτωπα (χωρίς να το γνωρίζουν φυσικά) με μια σκηνοθετημένη κατάσταση όπου δινόταν στα παιδιά η ευκαιρία να κλέψουν χρήματα ή γλυκά. Το αποτέλεσμα λοιπόν απέδειξε ότι τα περισσότερα παιδιά που έκλεψαν, ήταν αυτά που είχαν διατηρήσει την ανωνυμία τους καθώς και εκείνα που δεν ήταν μόνα τους αλλά άνηκαν σε μια ομάδα.

Και οι οδηγοί νιώθουν ότι ανήκουν σε μια ομάδα. Είναι περιτριγυρισμένοι από άλλα οχήματα όπου πρέπει να τηρούν τους ίδιους κανόνες. Ο οδηγός λοιπόν υποσυνείδητα νιώθει ότι ανήκει σε μία ομάδα και είναι αρκετά πιθανό να επηρεαστεί από την συμπεριφορά κάποιου άλλου οδηγού.

Η σιωπή τρελαίνει τους οδηγούς

Ένας οδηγός δεν μπορεί να επικοινωνήσει ουσιαστικά με τους άλλους οδηγούς παρά μόνο αναβοσβήνοντας τα φώτα, κορνάροντας ή κάνοντας χειρονομίες. Αυτή η ”σιωπή” και η έλλειψη επικοινωνίας με τους άλλους κάνουν τον οδηγό ακόμη πιο ευάλωτο και ευερέθιστο. Επομένως η ανωνυμία, η αίσθηση ότι ανήκει σε μία ομάδα και η ”σιωπή” μεταμορφώνουν κάποιον άνθρωπο μόλις πιάσει το τιμόνι.

Ίσως τελικά στην πραγματικότητα να ήσουν εσύ ο ”ηλίθιος, ανόητος, κτλπ.”

Έχετε σκεφτεί ποτέ την πιθανότητα να ήσασταν εσείς αυτός που τελικά έφταιγε και να κατσαδιάσατε κάποιον άλλον οδηγό αδίκως. Να μην είδατε κάτι που ανάγκασε τον άλλον οδηγό να κάνει μια απότομη κίνηση για να το αποφύγει,να εμποδίσατε τον οδηγό από το να δει πιο γρήγορα κάτι που μπορούσε να οδηγήσει σε τροχαίο.

Οι έρευνες δείχνουν πως όταν κάποιος οδηγάει προκειμένου να παίρνει στιγμιαίες αποφάσεις δεν χρησιμοποιεί την λογική του αλλά τα συναισθήματα. Νευρίασες και φταίει ο ανόητος οδηγός μπροστά σου, τέλος της ιστορίας. Αυτές οι επιθετικές αντιδράσεις είναι ακριβώς και αυτές που μας βοηθούν να παίρνουμε γρήγορες αποφάσεις.

Μπορούμε να ανακαλύψουμε κατά πόσο φταίμε εμείς ή κατά πόσο γινόμαστε παραπάνω επιθετικοί από το φυσιολογικό; Ρωτήστε έναν περαστικό. Από ό,τι φαίνεται οι περαστικοί μένουν ουδέτεροι σε καταστάσεις που συμβαίνουν στο δρόμο και μπορούν να έχουν μια πιο αντικειμενική άποψη σχετικά με το ποιος φταίει ή αν κάποιος οδηγός έγινε αρκετά επιθετικός χωρίς κάποιο ιδιαίτερο λόγο.

Αν λοιπόν ανήκετε και εσείς στην ομάδα των ανθρώπων που μόλις πιάνει το τιμόνι στα χέρια μεταμορφώνεται, τουλάχιστον πλέον γνωρίζετε τους λόγους και έχετε και κάποιες επιστημονικά αποδεδειγμένες δικαιολογίες.

(Με πληροφορίες από  wired.com)