Ηλεκτροκίνηση με επιδότηση: Πώς θα λειτουργήσει στην Ελλάδα

Τις τελευταίες ημέρες ακούγονται και γράφονται πολλά για την ηλεκτροκίνηση και τα πιθανά σενάρια που θα την αναδείξουν στη χώρα μας, η οποία είναι ουραγός των εξελίξεων στην Ευρώπη. Μάλιστα, χρησιμοποιείται και η λέξη «απόσυρση» που ακούγεται ευχάριστα, διότι λειτούργησε στο παρελθόν όταν αντικαταστάθηκε μεγάλο μέρος του γερασμένου στόλου οχημάτων. Ωστόσο, αυτή τη λέξη μάλλον θα πρέπει να την ξεχάσουμε ή τουλάχιστον να την ξαναθυμηθούμε όταν θα έχει πέσει στο τραπέζι ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που αφορά την ηλεκτροκίνηση και πώς θα μπορούσε να έχει απτά αποτελέσματα στην Ελλάδα. Κι αυτό, επειδή δημιουργούνται εύλογα απορίες στο αγοραστικό κοινό που θέλει να πάρει ένα καινούργιο αυτοκίνητο τώρα ή μετά από λίγους μήνες και ενδεχομένως να σκεφθεί «ας περιμένω λίγο».

Ένα τέτοιο σχέδιο ηλεκτροκίνησης θέλει χρόνο – χρόνια για να λειτουργήσει, είναι πολυδιάστατο καθώς αφορά ιδιώτες, επιχειρήσεις, δήμους και δημόσιες υπηρεσίες και οποιαδήποτε μέτρα ληφθούν θα είναι για σχετικά μικρό στόλο οχημάτων.

Από τις 103.341 ΙΧ που πουλήθηκαν στην Ελλάδα το 2018, μόλις 315 ήταν αμιγώς ηλεκτρικά ή και plug-in υβριδικά που φορτίζονται από πρίζα, ενώ φέτος, το 2019, σε 86.873 πωλήσεις ΙΧ μέχρι και τον Αύγουστο, οι πωλήσεις ηλεκτρικών και plug-in είναι μόλις 289. Προφανώς αυτά τα νούμερα μπορούν να αυξηθούν με κίνητρα αγοράς, ωστόσο χωρίς θεαματικές αλλαγές. Πάντως, η Ελλάδα αξίζει να επενδύσει σε αυτόν τον τομέα, να ξεφύγει από τις τελευταίες θέσεις της Ευρώπης, να γίνει πιο φιλική προς το περιβάλλον χώρα και να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας.

Ολοκληρωμένο σχέδιο ηλεκτροκίνησης

Η Νέα Δημοκρατία, λίγους μήνες πριν γίνει κυβέρνηση, είχε παρουσιάσει ένα λεπτομερές και κοστολογημένο σχέδιο ανάπτυξης της ηλεκτροκίνησης στην Ελλάδα, το οποίο αποτελούσε και στρατηγική πρωτοβουλία για τη βελτίωση των μετακινήσεων και του περιορισμού της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Το είχε εκπονήσει η τότε σύμβουλος ενέργειας του κόμματος, Αλεξάνδρα Σδούκου, η οποία σήμερα είναι γενική γραμματέας Ενέργειας και Φυσικών Πόρων και από εκείνη θα περάσει το νέο, ολοκληρωμένο σχέδιο.

Το σχέδιο της ΝΔ, επανέρχεται τώρα στο τραπέζι των συζητήσεων, για το πώς μπορεί να υλοποιηθεί. Τα βήματα είναι συγκεκριμένα και με χρονοδιάγραμμα. Εντός ολίγων ημερών ο υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος Κωστής Χατζηδάκης, θα υπογράψει απόφαση για τη συγκρότηση Εθνικής Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για την Ηλεκτρική Κινητικότητα, η οποία σε συνεργασία με στελέχη του συναρμόδιου Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, θα συγκεντρώσει τις απόψεις όλων των εμπλεκόμενων φορέων, από τον Σύνδεσμο Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Αυτοκινήτων και τις εταιρείες ενοικίασης και μακροχρόνιας μίσθωσης οχημάτων, μέχρι δήμους και δημόσιες υπηρεσίες, προκειμένου να τις αξιολογήσει, να προσθέσει ή και να αφαιρέσει στοιχεία από το αρχικό σχέδιο της ΝΔ, προκειμένου να παρουσιάσει ένα βιώσιμο και λειτουργικό πλάνο ανάπτυξης της ηλεκτροκίνησης.

Ένα τέτοιο πλάνο, το οποίο θα περιλαμβάνει οπωσδήποτε κίνητρα, με κρατική επιδότηση για αγορά ηλεκτρικού ή plug-in υβριδικού, σε συνδυασμό ή όχι με κάποιας μορφής απόσυρσης πολύ παλαιού οχήματος, θα εξεταστεί και από το Υπουργείο Οικονομικών, ενώ λόγο θα έχει και το Υπουργείο Εσωτερικών καθώς θα χρειαστεί νέο σχέδιο νόμου αλλά και τροποποίηση παλαιότερων νόμων (π.χ. για εταιρικά οχήματα).

Κατά συνέπεια, αναφερόμαστε σε ένα πολυσύνθετο σχέδιο, το οποίο πρόθεση της κυβέρνησης είναι να έχει ολοκληρωθεί εντός εξαμήνου -ίσως και νωρίτερα- ώστε να ξεκινήσει διαφορετικά μια εμπορική χρονιά και όλοι να είναι προετοιμασμένοι, αγορά και υποψήφιοι αγοραστές.

Πάντως, άξιο απορίας είναι το πώς η προηγούμενη κυβέρνηση είχε εγγράψει στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, πωλήσεις 3.500 ηλεκτρικών οχημάτων το 2020, 8.000 το 2025 και 15.000 το 2030, κι ακόμη 2.000 σταθμούς φόρτισης το 2020, 12.000 το 2025 και 25.000 το 2030, χωρίς να υπάρχει κανένα σχέδιο προς αυτή τη κατεύθυνση.

Η υποδομή που υπάρχει

Σταδιακά είναι τα βήματα που γίνονται για την ανάπτυξη των υποδομών της ηλεκτροκίνησης. Μέχρι στιγμής, υπάρχουν στη χώρα μας περίπου 150 σταθμοί, ιδιωτικοί ή κοινόχρηστοι, που δεν ανήκουν σε δίκτυο, ενώ έως το τέλος του 2019 αναμένεται να φθάσουν τους 200. Επίσης, μέσω του δικτύου ΦΟΡΤΙΖΩ, λειτουργούν 39 δημόσια σημεία φόρτισης, που ενδέχεται να φθάσουν τα 150 φέτος, ενώ ο ΔΕΔΔΗΕ σχεδιάζει να τοποθετήσει 1000-1200 σταθμούς φόρτισης σε όλη τη χώρα. Από τους σταθμούς που λειτουργούν, όλοι είναι AC και μόνο 6 DC που επιτρέπουν ακόμα ταχύτερη φόρτιση.

Στους αυτοκινητοδρόμους, έχουν γίνει σημαντικά βήματα, καθώς για να καλύψει κάποιος μια διαδρομή 300 χλμ. θα πρέπει να σταματήσει για ταχυφόρτιση, ώστε να συνεχίσει. Η ΟΛΥΜΠΙΑ ΟΔΟΣ διαθέτει 2 σταθμούς DC 50 kW στα αμφίπλευρα ΣΕΑ του Ψαθόπυργου, η ΓΕΦΥΡΑ Ρίου – Αντιρρίου μόλις τοποθέτησε 2 σταθμούς, στις δύο πλευρές, η ΙΟΝΙΑ ΟΔΟΣ λειτουργεί 2 σταθμούς στα αμφίπλευρα ΣΕΑ της Φιλιππιάδας, 2 στα ΣΕΑ Ευηνοχωρίου, 1 στο ΣΕΑ Αμβρακίας, 1 στο ΣΕΑ Αμφιλοχίας και 2 στα ΣΕΑ Επισκοπικού. Στη ΝΕΑ ΟΔΟ υπάρχουν 2 σταθμοί στα ΣΕΑ της Αταλάντης, στην ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΔΟ επίσης 2 στα ΣΕΑ Σοφάδων, στον ΜΟΡΕΑ αναμένουν τροποποίηση του κανονισμού που διέπει τα παλαιά πρατήρια καυσίμων, ενώ στην ΑΤΤΙΚΗ ΟΔΟ θα χρειαστεί να τροποποιηθεί ο νόμος για τις συμβάσεις παραχώρησης, καθώς στις παλιές συμβάσεις των ΣΕΑ δεν προβλεπόταν κάτι τέτοιο. Σταθμούς φόρτισης δεν έχει ούτε η ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ, η οποία δεν έχει και ΣΕΑ ακόμη.

Σταθμός δωρεάν φόρτισης υπάρχει στον πάρκινγκ του ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟΥ, ενώ σταθμό AC 22 kW για δωρεάν φόρτιση όσων έχουν ηλεκτρικά οχήματα, διαθέτει και η ασφαλιστική εταιρεία GROUPAMA στο κτήριό της στη Λ. Συγγρού. Εκεί, ένα smart θα χρειαστεί 50 λεπτά για πλήρη φόρτιση, ένα BMW i3 κοντά στις 3,5 ώρες και ένα Nissan Leaf περίπου 6,5 ώρες.

Οι στόχοι Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Ο ευρωπαϊκός στόχος στη μείωση του διοξειδίου του άνθρακα (CO2), σε μέσο όρο τιμών CO2 για τα νέα Ι.Χ. και ημιφορτηγά είναι: 2007 – 159 γρ./χλμ., 2012 – 132 γρ./χλμ., 2015 – 130 γρ./χλμ., 2017 – 118,5 γρ./χλμ. και 2021 – 95 γρ./χλμ. Το 2025 ο στόχος είναι να μειωθούν κατά 15% και το 2030 κατά 30%.

Ουσιαστικά, αναφορικά με το μέλλον, προβλέπεται μείωση των CO2 κατά 170 εκατομμύρια τόνους μεταξύ του 2020 και του 2030, εξοικονόμηση καυσίμων κατά περίπου 18 δισ. ευρώ ετησίως, εξασφάλιση έως και 70.000 νέων θέσεων εργασίας και μείωση των ετήσιων εισαγωγών πετρελαίου στην Ευρώπη κατά περίπου 6 δισ. ευρώ ετησίως.

Οι κατασκευαστές οχημάτων

Ραγδαίες είναι οι εξελίξεις στην ευρωπαϊκή, κυρίως, αυτοκινητοβιομηχανία. Όλες οι εταιρείες έχουν βάλει ή βάζουν την ηλεκτροκίνηση στην παραγωγή, με διάφορους τρόπους: αμιγώς ηλεκτρικά οχήματα αυξάνοντας και την αυτονομίας κίνησης, μέχρι την επαναφόρτιση, plug-in υβριδικά που φορτίζονται από πρίζα και μπορούν ηλεκτρικά να διανύσουν 40-60 χλμ., αλλά φέρουν και κινητήρα εσωτερικής καύσης για μεγαλύτερες αποστάσεις και υβριδικά που έχουν μπαταρία – γεννήτρια 48 V σε συνδυασμό με κινητήρα εσωτερικής καύσης και μειώνουν λίγο την κατανάλωση καυσίμου. Η τελευταία κατηγορία οχημάτων είναι μεταβατική, καθώς οι δύο πρώτες θα κυριαρχήσουν τα επόμενα χρόνια.

Πολλές εταιρείες έχουν παρουσιάσει φιλόδοξα σχέδια μέχρι το 2025. Ο όμιλος VW ότι θα διαθέτει πάνω από 20 ηλεκτρικά ή η HONDA που θα αντικαταστήσει το στόλο της μόνο με ηλεκτρικά έως τότε. Το 2019, είδαμε στην Ελλάδα να έρχονται πολλά νέα ηλεκτρικά (BEV) και plug-in υβριδικά μοντέλα (PHEV), ωστόσο οι τιμές αγοράς είναι υψηλές και για τον λόγο αυτό χρειάζονται οικονομικά κίνητρα. Πέρα από τα ηλεκτρικά ΙΧ, υπάρχουν και ηλεκτρικά σκούτερ (όχι τα ηλεκτρικά πατίνια), αναμένονται ηλεκτρικές μοτοσικλέτες, ήρθαν ηλεκτρικά επαγγελματικά και επιβατικά τρίκυκλα (TUK TUK), ενώ μια εταιρεία παρουσίασε ηλεκτρικό λεωφορείο, συζητώντας συμφωνίες με δήμους για τη συγκοινωνία.

Σύγκριση συμβατικού με ηλεκτρικό όχημα

Λαμβάνοντας τον μέσο όρο, ένα συμβατικό όχημα κοστίζει μεταξύ 20.000 – 22.000 ευρώ και ένα ηλεκτρικό περίπου 33.000 ευρώ. Το πρώτο, έχει τέλη κυκλοφορίας 125 – 150 ευρώ, ενώ το δεύτερο απαλλάσσεται. Για την ασφάλεια ένα συμβατικό όχημα πληρώνει 600 – 700 ευρώ ετησίως και τα ηλεκτρικά 700 ευρώ. Για τη συντήρηση, το πρώτο απαιτεί 1.200 – 1.500 ευρώ, στην 5ετία, ενώ το δεύτερο 600 – 700 ευρώ. Το συμβατικό, με κατανάλωση 7 λίτρα /100χλμ., θα χρειαστεί περίπου 2.050 ευρώ ετησίως, ενώ το ηλεκτρικό θέλει 456 ευρώ.

Κι όλα αυτά τη στιγμή που στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως υπάρχει πρόβλεψη για πωλήσεις 3.500 ηλεκτρικών οχημάτων το 2020, 8.000 το 2025 και 15.000 το 2030. Στην ίδια πρόβλεψη αναφέρεται ότι το 2020 θα έχουμε 2.000 σταθμούς φόρτισης, το 2025 περίπου 12.000 και το 2030 θα έχουμε 25.000!

Τα βασικά σημεία της κυβερνητικής πρότασης που θα στηριχθεί η Επιτροπή

– Ανάπτυξη δικτύου υποδομών φόρτισης

– Επιδότηση Αγοράς Η/Ο € 3.500 BEV & €3.000 PHEV – Περιορισμένο χρονικό διάστημα 1-3 ετών – Περιορισμένος αριθμός οχημάτων κατ’ έτος

– Κίνητρα Αντικατάστασης – Όσα οχήματα ΤΑΞΙ φθάνουν, μετά την 1.1.2021, την υποχρεωτική ηλικία αντικατάστασης, θα αντικαθίστανται με οχήματα καθαρής ή μηδενικής περιβαλλοντικής επιβάρυνσης

– Επιδίωξη Συμφωνίας Με Κατασκευαστή για εγκατάσταση δικτύου ταχυφορτιστών

– Παροχή Ειδικών Προνομίων – Προνομιακές πιάτσες ταξί με ταχυφορτιστές

– Στόχευση σε ειδικές κατηγορίες χρηστών – Εταιρικά Ι.Χ. με αναστολή του φόρου χρήσης εταιρικού αυτοκινήτου για τα ηλεκτρικά για περιορισμένο διάστημα 35 ετών, αύξηση απόσβεσης για την αγορά παγίου & έκπτωση δαπάνης για τη μίσθωση, ολική έκπτωση των ετήσιων μισθωμάτων leasing

– Μείωση του ΦΠΑ στο 13% για ΒΕV & ηλεκτρικά δίκυκλα. Το μέτρο αυτό μπορεί να συνδυαστεί με πρόγραμμα απόσυρσης αυτοκινήτων με τεχνολογία EURO4 (ή και παλαιότερης)

– Θέσπιση κυκλοφοριακών προνομίων ως κινήτρων για χρήση Η/Ο, όπως Δωρεάν στάθμευση σε επιλεγμένα σημεία στο κέντρο της πόλης και παροχή έκπτωσης στα διόδια

– Το 30% του στόλου των κρατικών οχημάτων να είναι χαμηλών ή μηδενικών ρύπων έως το 2025

– Σταδιακή αντικατάσταση του στόλου των αστικών λεωφορείων με ηλεκτρικά

– Εγκατάσταση σταθμών επαναφόρτισης υψηλής ισχύος (ταχυφορτιστών) στα ΣΕΑ που δεν έχουν και σε πρατήρια καυσίμων

– Υποχρεωτική εγκατάσταση υποδομών επαναφόρτισης σε οικιστικά & μη οικιστικά κτίρια, σε λιμάνια, σιδηροδρομικούς σταθμούς, σε ferry boats

– Φορολογικά κίνητρα για επιχειρήσεις να εγκαταστήσουν φορτιστές για δημόσια χρήση

– Θέσπιση υποχρέωσης των Ο.Τ.Α. να οριοθετήσουν στις αστικές περιοχές έναν ελάχιστο αριθμό σημείων επαναφόρτισης και κατάλληλων θέσεων

– Σύσταση Εθνικού Μητρώου Σημείων Επαναφόρτισης Ηλεκτρικών Οχημάτων

– Καθιέρωση ποινής στον Κ.Ο.Κ. για τη στάθμευση συμβατικών σε θέσεις επαναφόρτισης ηλεκτρικών

– Δράσεις με στόχο την εξοικείωση των χρηστών με τα οχήματα της νέας τεχνολογίας

– Ισχυρά φορολογικά και άλλα κίνητρα για κατασκευή από φορτιστή έως και ηλεκτροκίνητο όχημα