Ακυβέρνητο καράβι η Ευρώπη

Τεράστιες ήττες κατέγραψαν στις Ευρωεκλογές του 2024 Μακρόν και Σολτς σε Γαλλία και Γερμανία, στις δύο χώρες δηλαδή που εν πολλοίς ορίζουν τις πολιτικές εξελίξεις στην Ευρώπη.

Στις γαλλικές ευρωεκλογές το ακροδεξιό κόμμα Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν έφτασε περί το 33%, με το Renew του προέδρου Μακρόν να κινείται στο 15-16%. Ακολούθησαν, η Ανυπότακτη Γαλλία του Ζαν Λυκ Μελανσόν με 8,3%, οι κεντροδεξιοί Ρεπουμπλικάνοι με 7%, οι Οικολόγοι με 5,6%. Περί το 5,1% λαμβάνει το ακροδεξιό κόμμα του Ερίκ Ζεμούρ. Η συμμετοχή στη Γαλλία ξεπέρασε το 53% και είναι η μεγαλύτερη συμμετοχή στις ευρωεκλογές τα τελευταία 30 χρόνια στη χώρα, κάτι που από μόνο του έστειλε ένα ηχηρό μήνυμα προς την κυβέρνηση.

Μετά τα αποτελέσματα των εκλογών ο Μακρόν ανακοίνωσε την προκήρυξη βουλευτικών εκλογών. Ο πρώτος γύρος θα γίνει στο τέλος Ιουνίου και ο δεύτερος αρχές Ιουλίου. Ο Γάλλος πρόεδρος υπογράμμισε ότι “η άνοδος των ακροδεξιών λαϊκιστών συνιστά κίνδυνο τόσο για τη Γαλλία όσο και για την υπόλοιπη Ευρώπη”. Σε ό,τι αφορά τη Γαλλία τόνισε πως “για να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα σκόπιμο είναι να λάβει τον λόγο ο γαλλικός λαός”.

Στις ευρωεκλογές του 2019 το κόμμα της Μαρίν Λεπέν είχε έρθει και πάλι πρώτο με 23,31% έναντι 22,41% που είχε λάβει η παράταξη του Μακρόν, η οποία όμως πλέον καταγράφει πολύ μεγάλες απώλειες. Μετά το αποτέλεσμα των εκλογών, ο επικεφαλής υποψήφιος της Λεπέν, Ζορντάν Μπαρντελά, ζήτησε από τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν να πάει σε νέες βουλευτικές εκλογές, όπερ και εγένετο.

Συγκεκριμένα, χαιρετίζοντας την “ιστορική επίδοση” του κόμματός του και “την κατάφωρη απόρριψη της πολιτικής του προέδρου της Γαλλίας”, ο Μπαρντελά κάλεσε τον Εμανουέλ Μακρόν “να λάβει υπ’ όψιν του αυτό το νέο πολιτικό δεδομένο” και να διαλύσει το γαλλικό κοινοβούλιο για να προκηρύξει “νέες βουλευτικές εκλογές”. Πολλοί πάντως εκτιμούν πως οι δηλώσεις Μακρόν περί “ετοιμότητας” της Ευρώπης για πιθανή στρατιωτική εμπλοκή με τη Ρωσία, μπορεί να φόβισαν τους ψηφοφόρους που ψήφισαν την πιο “φιλορωσική” Λεπέν και τον σχηματισμό της. Κάτι ανάλογο που ενδεχομένως να έγινε και στη Γερμανία.

Γερμανία: Στο 30% CDU/CSU, δεύτερο κόμμα η AfD

Στη Γερμανία συγκεκριμένα, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) του καγκελάριου Όλαφ Σολτς ήταν ο μεγάλος ηττημένος της εκλογικής διαδικασίας καθώς έφτασε στο πενιχρό 13,9%, αντιμετωπίζοντας κριτική ακόμη και για απώλεια της νομιμοποίησής του στην εξουσία.

Πρώτη ήρθε η Χριστιανική Ένωση (CDU/CSU) με ποσοστό που έφτασε στο 30%, ενώ η ακροδεξιά Εναλλακτική για την Γερμανία (AfD) ξεπέρασε το 16% και αναδείχθηκε για πρώτη φορά δεύτερη δύναμη σε εθνική κάλπη, παρότι δημοσκοπικά οι εκτιμήσεις έδιναν το κόμμα στο 23%.

Το πρόβλημα για τον Σολτς είναι πως οι συγκυβερνώντες Πράσινοι έφτασαν μόλις στο 12,2%, χάνοντας σχεδόν 8,5% μονάδες, ενώ ο τρίτος κυβερνητικός εταίρος, το Κόμμα των Φιλελευθέρων (FDP), θα περιοριστεί πιθανότατα κάτω από το 5%, με 4,8%.

Από την άλλη, η νεοσύστατη “Συμμαχία Ζάρα Βάγκενκνεχτ” (BSW) έφτασε στο 6,1% μόλις 8 μήνες μετά την ίδρυσή της, ενώ η Αριστερά, από την οποία αποχώρησε η Βάγκενκνεχτ δεν κατάφερε να ξεπεράσει το 3%. Η Βάγκενκνεχτ είχε δηλώσει το 2016 πως θα πρέπει να περιοριστούν οι προσφυγικές ροές και πως υπάρχουν όρια στην ενσωμάτωση των προσφύγων, με τις θέσεις της να δημιουργούν εσωτερικά ζητήματα στο Die Linke (Αριστερά).

Ο γενικός γραμματέας του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) Κάρστεν Λίνεμαν, σχολιάζοντας τα αποτελέσματα έκανε λόγο για ζήτημα νομιμοποίησης της κυβέρνησης. Μιλώντας στο πρώτο κανάλι της δημόσιας τηλεόρασης ARD, ο κ. Λίνεμαν τόνισε ότι ο καγκελάριος “πρέπει να θέσει ζήτημα εμπιστοσύνης στην Bundestag” και πρόσθεσε ότι απαιτείται είτε “νέο ξεκίνημα”, είτε “αλλαγή πορείας”.

Μετατόπιση προς τα δεξιά

Στην Ιταλία το συντηρητικό κόμμα της Τζόρτζια Μελόνι θα στείλει 22 ευρωβουλευτές στο Ευρωκοινοβούλιο, σε σύγκριση με έξι που έχει σήμερα. Ακολούθως, οι Ολλανδοί, οι πρώτοι που ψήφισαν την Πέμπτη, επιβεβαίωσαν την άνοδο του ακροδεξιού κόμματος του Χέερτ Βίλντερς, παρά το γεγονός ότι το κόμμα αυτό αναμένεται να περιοριστεί στη δεύτερη θέση πίσω από τον συνασπισμό σοσιαλδημοκρατικών και οικολόγων, σύμφωνα με εκτιμήσεις.

Στην Αυστρία το ακροδεξιό λαϊκιστικό Κόμμα της Ελευθερίας (FPÖ) ήρθε πρώτο με ποσοστό 27% (+9,8% από το 2019) και ακολουθεί το κυβερνών Λαϊκό Κόμμα (ÖVP) με 23,5% (-11,1%), ανατρέποντας τα προγνωστικά που το ήθελαν στην τρίτη θέση. Αντίστοιχα, το Σοσιαλιστικό Κόμμα (SPÖ) βρέθηκε οριακά πιο πίσω με 23% (-0,9%) και στην τέταρτη θέση ήρθαν οι Πράσινοι (-3,6%) και οι φιλελεύθεροι NEOS (+2,1%) με 10,5%.

Άνοδο της άκρας δεξιάς είδαμε και στην Ισπανία με το κόμμα Vox καταλαμβάνει 6 έως 7 έδρες (10,4%), ενώ μία νέα ακροδεξιά παράταξη με την ονομασία “Η Γιορτή Τελείωσε” (Se acabo la fiesta) κάνει την είσοδό της στο Ευρωκοινοβούλιο με 2 έως 3 έδρες (3,9%).

“Σεισμός” και στο Βέλγιο

Στο Βέλγιο ο πρωθυπουργός Alexander De Croo παραδέχθηκε την ήττα του κόμματός του, των Φιλελεύθερων, και ανακοίνωσε την παραίτησή του.

Το φλαμανδικό εθνικιστικό κόμμα N-VA (Νέα Φλαμανδική Συμμαχία) παραμένει το μεγαλύτερο κόμμα στο κοινοβούλιο του Βελγίου, καθώς οι Φιλελεύθεροι του πρωθυπουργού De Croo “βυθίστηκαν” στις βουλευτικές εκλογές που διεξάγονται στη χώρα μαζί με τις ευρωεκλογές.

Συντηρητικοί, σοσιαλιστές και φιλελεύθεροι διατηρούν την πλειοψηφία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Σύμφωνα με την εκτίμηση των αποτελεσμάτων που έδωσε στη δημοσιότητα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι τρεις πολιτικές ομάδες που σχηματίζουν έναν άτυπο συνασπισμό στο ΕΚ είναι το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (EPP), οι Σοσιαλιστές και Δημοκράτες (S&D) και οι Κεντρώοι-Φιλελεύθεροι (Renew), οι οποίοι συγκεντρώνουν μια άνετη πλειοψηφία.

Συγκεκριμένα, το ΕΛΚ βγάζει 181 έδρες, οι Σοσιαλιστές 135 έδρες, το Renew 82 έδρες, το κόμμα Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές (ECR) 71 έδρες, το κόμμα Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID) 62 έδρες, οι Πράσινοι 53 έδρες και η Ευρωπαϊκή Αριστερά (GUE) 34 έδρες.

Ο αριθμός των Μη Εγγεγραμμένων (NI) είναι 51, ενώ οι νέες έδρες που μένει να αποφασιστεί σε ποια πολιτική ομάδα θα ενταχθούν, είναι επίσης 51.

Αναλυτικά:

-ΕΛΚ: 181 έδρες (Κέρδισε 5 έδρες)

-S&D 135 έδρες (Έχασε 4 έδρες)

-RE (Renew Europe) 82 έδρες (Έχασε 20 έδρες)

-ΕΣΜ (Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές) 71 έδρες (Κέρδισε 2 έδρες)

-ID (Ομάδα Ταυτότητας και Δημοκρατίας) 62 έδρες (Κέρδισε 13 έδρες)

-Verts/ALE (Πράσινοι) 53 έδρες (Έχασε 18 έδρες)

-NA (Μη εγγεγραμμένοι σε ομάδα) 51 έδρες (11 λιγότεροι)

-The Left (Η Αριστερά) 34 έδρες (Έχασε 3 έδρες)

-Άλλοι 51 έδρες

Ανοιχτά θέματα

Πρακτικά οι ομάδες του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών και η Renew Europe (κεντρώοι και φιλελεύθεροι) διατηρούν από κοινού την πλειοψηφία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, παρά την άνοδο των δυνάμεων της ακροδεξιάς. Ωστόσο, υπό την πίεση της πλέον συντηρητικών δυνάμεων, είναι άγνωστο το τι θα γίνει με την ατζέντα του επόμενου Ευρωκοινοβουλίου και συγκεκριμένα σε ζητήματα όπως η πράσινη ανάπτυξη, το κράτος Δικαίου και η υγεία-πρόνοια, με πολλές φωνές να πιέζουν περισσότερο προς την ασφάλεια. Ερώτημα είναι επίσης το τι θα γίνει και με το μεταναστευτικό, καθώς τα κράτη στα οποία ενισχύονται οι ακροδεξιές συσπειρώσεις, αναμένεται να ζητήσουν περαιτέρω εξαιρέσεις από τη συμφωνία της ΕΕ (στη λογική Όρμπαν που ανά διαστήματα παίρνει ανταλλάγματα), καθώς και αλλαγές στην κοινή αγροτική πολιτική.

Συνολικά η ενίσχυση των ευρωσκεπτικιστών βάζει μεγάλα ζητήματα σε σχέση με τις συμφωνίες για το μεταναστευτικό, το περιβάλλον, το ουκρανικό θέμα αλλά και τις σχέσεις με την Κίνα αλλά και τις ΗΠΑ, ειδικά σε περίπτωση επανεκλογής Τραμπ. Ακόμη, μεγάλο ζήτημα είναι αν οι Σοσιαλιστές και το Renew θα στηρίξουν μια επανεκλογή της φον ντερ Λάιεν, η οποία είχε κάνει “ανοίγματα” προς τη Μελόνι.

Σε κάθε περίπτωση, Μακρόν και Σολτς χρεώνονται και την άνοδο του πληθωρισμού, κάτι που καταγράφεται και σε άλλα κράτη. Το συμπέρασμα είναι πάντως πως η “ατμομηχανή” της ΕΕ, Γερμανία και Γαλλία έχουν πληγεί πολύ ισχυρά, την ώρα που οι αντιμεταναστευτικές δυνάμεις αναρριχήθηκαν περαιτέρω.

Κάτι ανάλογο είδαμε και στη χώρα μας άλλωστε με τις ακροδεξιές δυνάμεις να φτάνουν στο 17% (Ελληνική Λύση, Νίκη, Φωνή Λογικής), και με κυβερνητικά στελέχη σαν τον Άδωνι Γεωργιάδη να μιλούν πλέον ανοιχτά για “ανάγκη” πλεύσης της κυβέρνησης προς πιο “δεξιές πολιτικές”, με γνώμονα το μεταναστευτικό και “την ασφάλεια”. Η ΝΔ είναι δε, δεδομένο, πως κατέγραψε έντονες απώλειες προς τα δεξιά της, με τα ποσοστά της να πέφτουν κάτω από το 29%, την ώρα που ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ δεν κατάφεραν να εκμεταλλευτούν τις απώλειες αυτές. Μη ξεχνάμε βέβαια πως η αποχή στη χώρα μας ξεπέρασε κάθε ρεκόρ, δίνοντας και αυτό ως γεγονός, ένα σαφές στίγμα.

Σημειώνεται πως εξαίρεση στην άνοδο των δεξιών δυνάμεων αποτελεί η Δανία, όπου το Σοσιαλιστικό Λαϊκό Κόμμα (SF) αναμένεται να κερδίσει το μεγαλύτερο μέρος των ψήφων, με 18,4%, και να κερδίσει τρεις από τις 15 έδρες της Δανίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.