Άρης Σπηλιωτόπουλος: Ο μεσαίος χώρος θα παραμείνει άστεγος;

Η πολιτική επικοινωνία διδάσκει ότι μπροστά σε ένα ανεπάντεχο γεγονός (Black swan), η κοινή γνώμη, μετατοπίζεται από το ένα άκρο της συναισθηματικής εγρήγορσης στο άλλο όπως το εκκρεμές. Από την πλήρη άρνηση του γεγονότος, στην πλήρη αποδοχή του. Το ίδιο είδαμε να συμβαίνει και με την τραγωδία των Τεμπών.

Από τη πλήρη άρνηση, σήμερα, στην πλήρη αποδοχή του γεγονότος που συνοδεύεται με την πλήρη διάχυση ευθύνης και την πλήρη αναζήτηση λύσης για το μέλλον. Χαρακτηριστική είναι η αναγνώριση ευθύνης και στην τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Είναι σαφές ότι η προσπάθεια της κυβέρνησης για διάχυση ευθυνών επικοινωνιακά υπήρξε μερικώς επιτυχής γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ εξακολουθεί να εμφανίζει ακόμα, έλλειμμα αξιοπιστίας.

Αυτό αναδεικνύεται και στις ποιοτικές παραμέτρους της ανάλυσης της στάσης των αναποφάσιστων, όπου στην πλειοψηφία τους, αν και αναγνωρίζουν ως αναξιόπιστη τη Νέα Δημοκρατία και την ηγεσία της, εντούτοις αναξιόπιστο χαρακτηρίζουν και τον ΣΥΡΙΖΑ και την ηγεσία του. (73 τοις 100 Αλέξης Τσίπρας έναντι 60 τοις 100 Κωνσταντίνος Μητσοτάκης).

Εδώ απαιτείται να αποσαφηνισθεί ότι εξετάζουμε το απαραίτητο για τη δημιουργία πλειοψηφικού ρεύματος, κοινό-στόχο.Το μεγαλύτερο τμήμα αυτού δημοσκοπικά, εμφανίζει τα χαρακτηριστικά του λεγόμενου μεσαίου. Αυτό το τμήμα πολιτών αποτελούν τη κύρια συνιστώσα της γκρίζας ζώνης των αναποφάσιστων.Αναποφάσιστοι, έντονα πολιτικοποιημένοι, μέσου μορφωτικού επιπέδου, μέσης κοινωνικής κ οικονομικής προέλευσης, δύσπιστοι έναντι του συνόλου του πολιτικού συστήματος. Στη πλειοψηφία τους, ψήφισαν Ν.Δ σε τελευταίες εκλογές αλλά σήμερα είναι βαθιά απογοητευμένοι κ έχουν οριστικά, σε ψυχολογικό επίπεδα τουλάχιστον, απομακρυνθεί από αυτήν.

Μάλιστα, δημοκοπικά, η Ν.Δ με τις πολιτικές της, δείχνει σε αυτούς σημαντικό έλλειμμα αξιοπιστίας. Χαρακτηριστικά: η καταστρατήγηση βασικών Συνταγματικών διατάξεων όπως αυτές σχετικά με τις υποκλοπές, τη σύγκρουση με δικαστική εξουσία για κόμμα Κασιδιάρη, την άρνηση να αξιοποιήσει την εντολή σχηματισμού κυβέρνηση συνεργασίας αν χρειαστεί, κοκ. Αλαζονεία, ψυχρότητα, περιφρόνηση, εκβιασμός είναι μερικές μόνο από τις ιδιότητες που δημοσκοπικά αποδίδουν οι αναποφάσιστοι στη Ν.Δ και την ηγεσία της.

Το τμήμα αυτή δεν είναι μικρό. Αντίθετα, αφορά το 20% κατά μέσο όρο, σε όλες τις δημοσκοπήσεις. 13.5% αναποφάσιστοι και 6,5% αδιευκρίνιστης ψήφου, απομακρυσμένοι από την Ν.Δ με διάθεση τιμωρίας της. Όμως, το ίδιο έλλειμμα αξιοπιστίας χρεώνει και στην Αξιωματική Αντιπολίτευση. Απογοήτευσε η Νέα Δημοκρατία αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει, για αυτούς, ασυνεπής και όχι πειστικός. Ενίοτε η ασάφεια της εικόνας του προκαλεί ανησυχία. Ιδιαίτερα, για τις πιθανές κυβερνητικές του αποδόσεις.

Εκεί θα εντοπίσει κάνεις, το γιατί η Νέα Δημοκρατία χρησιμοποιεί τόσο συχνά και έντονα την λέξη περιπέτεια ώστε να ανακαλεί στη μνήμη αρνητικές στιγμές από το πρόσφατο παρελθόν του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση. Γεγονότα όπως κλειστά ΑΤΜ, κίβδηλο δημοψήφισμα και ούτω καθεξής, επηρέασαν και επηρεάζουν. Οι αναποφάσιστοι διστάζουν να τιμωρήσουν την κυβέρνηση με μήνυμα διαμαρτυρίας και τιμωρίας, με ψήφο στον ΣΥΡΙΖΑ γιατί εκτός από το κυβερνητικό παρελθόν του, η κυβίστηση που σημειώθηκε στην αντιμετώπιση της υποτιθέμενης διαγραφής Πολάκη, ενέτεινε αυτήν την ασάφεια και την ασυνέπεια που του λογίζουν οι ψηφοφόροι Επιπρόσθετα υπάρχουν πολιτικές που είναι αποδεκτές ακόμα και σε κεντροαριστερούς ή και αριστερούς ψηφοφόρους. Η άρνηση, η αμηχανία και οι πρώτες αντιδράσεις για το φράκτη στον Έβρο όχι μόνο δεν βοήθησαν σε τίποτα τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά αντίθετα ενέκριναν την δυσπιστία των αναποφάσιστων. Η υποψηφιότητα Μιθριδάτη επίσης, μπορεί να συνεισφέρει εκλογικά στην στόχευση του ΣΥΡΙΖΑ στην ηλικιακή ομάδα 17 έως 34 αλλά στις πιο επαγγελματικά δυναμικές ηλικιακές ομάδες καθώς και στους κεντρογενείς, μάλλον αφαιρεί πάρα προσθέτει.

Το εκλογικό παράδοξο αυτών των εκλογών που συνίσταται στο ποιος θα κάνει τα περισσότερα λάθη, θυμίζοντας το παιδικό παιχνίδι του Μουτζούρη, μετά -εξελίσσεται σε ένα ιδιότυπο εκλογικό αδιέξοδο. Το κλειδί των εξελίξεων το κρατούν οι αναποφάσιστοι του μεσαίου χώρου που παραμένουν, προσωρινά, πολιτικά άστεγοι.

Ένα πολιτικό περιβάλλον με ρευστότητα και αστάθεια όπου η οποία τελική έκβαση των εκλογών καθορίζεται από την επικοινωνία και τους μηχανισμούς της καμπάνιας των κομμάτων. Το επικοινωνιακό ατού το έχει η Νέα Δημοκρατία αυτή τη στιγμή όχι μόνο γιατί επαναπροσέγγισε ένα μικρό τμήμα δυσαρεστημένων ψηφοφόρων, κάτι που ήταν αναμενόμενο στο στάδιο της ψυχολογικής αποδοχής της τραγωδίας αλλά και γιατί εξακολουθεί ως κυβέρνηση να ελέγχει συστημικά την πλειοψηφία των μέσων μαζικής ενημέρωσης και συνεπώς, επικοινωνιακά, δείχνει μεγαλύτερες αντοχές και ταχύτερα αντανακλαστικά. Όμως, εξακολουθεί να έχει ήδη απογοητεύσει, η Νέα Δημοκρατία, σημαντικό τμήμα των ψηφοφόρων της που επίσης εξακολουθούν να της χρεώνουν αναξιοπιστία και καιροσκοπισμό. Ιδεοληπτικές εμμονές όπως αυτή με την ιδιωτικοποίηση του νερού, ταυτόχρονα με τα σκάνδαλα όπως Πάτσης, Νικολάου, Χειμάρρας και ούτω καθεξής, οι πλειστηριασμοί, η ακρίβεια, δυσκολεύουν κάθε προσπάθεια της για επαναπροσέγγιση μεγαλύτερου τμήματος των δυσαρεστημένων ψηφοφόρων. Ο Κ. Μητσοτάκης επιχειρεί να διεισδύσει στους κεντρογενείς με μεταγραφές από το ΠΑΣΟΚ χαλαρώνοντας το ιδεολογικό προφίλ της Νέας Δημοκρατίας και δημιουργώντας ένα νέο σύνολο πολιτικών στελεχών συνδεδεμένων μεταξύ τους συγκυριακά παρά ιδεολογικά. Στελέχη προερχόμενα από το ΠΑΣΟΚ του χρηματιστηρίου, ακροδεξιοί, golden boys, celebrities και ούτω καθεξής. Εδώ, όμως, άθελά του, παρουσιάζεται αρωγός ο ΣΥΡΙΖΑ γιατί δεν προσεγγίζει με ανάλογες κινήσεις τους δυσαρεστημένους ψηφοφόρους της Νέας Δημοκρατίας αλλά εμφανίζεται ασχολούμενος με τις δικές του επετηρίδες στελεχών, τις εσωκομματικές του ισορροπίες, την ιδεολογική του καθαρότητα και έναν ριζοσπαστισμό που δεν λειτουργεί ελκυστικά στο κοινό που θα μπορούσε αλλιώς να διεισδύσει ώστε να καρπωθεί μια φθορά που με άλλη στρατηγική θα μπορούσε να ξεπερνά το 10% της άλλοτε εκλογικής δύναμης της Νέας Δημοκρατίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ επέτυχε την νίκη του 2015 γιατί μεγάλο τμήμα των ψηφοφόρων της Ν.Δ την τιμώρησε με την μετατόπιση τους προς το ΣΥΡΙΖΑ. Η ίδια συνιστώσα υφίσταται και σήμερα στο πολιτικό περιβάλλον.

Σημαντικό τμήμα των δυσαρεστημένων ψηφοφόρων της Νέας Δημοκρατίας παραμένει στο χώρο των αναποφάσιστων. Ή διαφορά με το παρελθόν, έγκειται στο ότι τότε λειτουργούσε η τιμωρία γιατί η εναλλακτική προς την αντιπολίτευση δεν φόβισε. Σήμερα διστάζουν γιατί η ενδεχόμενη τιμωρία της Νέας Δημοκρατίας, ίσως να μετατραπεί σε τιμωρία προς τον εαυτό τους, αν η χώρα οδηγηθεί σε τυχόν περιπέτειες όπως ισχυρίζεται επικοινωνιακά, η Νέα Δημοκρατία. Θέλουν να δουν ένα ΣΥΡΙΖΑ να έχει διδαχθεί από τα λάθη του παρελθόντος, να έχει αλλάξει και να επιθυμεί να γίνει μια πλατιά παράταξη και όχι μια κλειστή λέσχη ιδεολογικών αναζητήσεων και καθαρότητος.

Το διακύβευμα της εξουσίας είναι μεγάλο. Κρίνεται στο μεσαίο χώρο. Στο κέντρο. Αν ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ τολμήσει να δει τη προδομένη διαλλακτική σχέση με τον μεσαίο χώρο, τότε ίσως, την ύστατη στιγμή ανατραπούν οι συσχετισμοί στις ποσοτικές δημοσκοπήσεις. Ίσως μόνο ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ κατανοεί ότι tango needs two. Οι αναποφάσιστοι επιθυμούν να τιμωρήσουν, επιθυμούν την αλλαγή. Αλλά στη βάση της καθησυχαστικής ταυτότητας. Αλλαγή από μια ήρεμη δύναμη σύνεσης κ συναίνεσης.

Ο άστεγος χώρος των αναποφάσιστων του μεσαίου χώρου κρίνει, συγκρίνει κ στο τέλος αποφασίζει…

*Ο Άρης Σπηλιωτόπουλος είναι Πολιτικός αναλυτής, επικοινωνιολόγος και τέως Υπουργός

Ακολουθήστε το News 24/7 στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις