Όλγα Μπαλαούρα στο NEWS 24/7: Η Αθήνα χρειάζεται επικαιροποιημένο πολεοδομικό σχεδιασμό

Η Όλγα Μπαλαούρα, Δρ. Αρχιτέκτων – Πολεοδόμος και Υποψήφια Δημοτική Σύμβουλος με την Ανοιχτή Πόλη στον Δήμο Αθηναίων, απαντά στις ερωτήσεις του NEWS 24/7 ενόψει των δημοτικών εκλογών που θα πραγματοποιηθούν την ερχόμενη Κυριακή (08/10),

Ποιες λύσεις προτείνει για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η πόλη σχετικά με τη μάστιγμα του Airbnb, την έλλειψη πρασίνου και το κυκλοφοριακό.

H πόλη προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ τουρισμού και καθημερινότητας των κατοίκων. Τι μπορεί να κάνει ο Δήμος ως προς αυτό, πως αντιμετωπίζεται από μία δημοτική αρχή η μάστιγα του Airbnb;

Η βιομηχανία του τουρισμού έχει εξαπλωθεί δυσανάλογα τα τελευταία χρόνια στην Αθήνα με αποτέλεσμα να ανταγωνίζεται άλλους κλάδους, χρήσεις και λειτουργίες ζωτικές για την ταυτότητα και βιωσιμότητα της πόλης.

Η κατοικία, το μικρό εμπόριο και τα παραγωγικά εργαστήρια (μεταποίηση) δέχονται σοβαρές πιέσεις από το Αirbnb που όχι μόνο μετατρέπει τη μόνιμη κατοικία σε τουριστικό προϊόν αυξάνοντας παράλληλα τις τιμές στα ενοίκια, αλλά συμπαρασύρει μια ολόκληρη αγορά σε κεντρικές περιοχές και σε γειτονιές της Αθήνας σε μετασχηματισμούς και αλλαγές με αναφορά στον τουρισμό.

Η Αθήνα αλλάζει. Τα κρεοπωλεία, τα μανάβικα, τα ραφτάδικα, τα εργαστήρια κοσμημάτων, τα ψιλικατζίδικα, τα μικρά γραφεία δεν αντέχουν από την αύξηση των ενοικίων, τις εξώσεις, την αλλαγή της καταναλωτικής βάσης στις γειτονιές. Αντίθετα, πληθαίνουν τα franchise καφέ, τα ακριβά σαντουϊτσάδικα, τα μπαρ και εστιατόρια, τα σούπερ μαρκετ εικοσιτετράωρης λειτουργίας, ενώ εξαφανίζονται τα μικρά μαγαζιά τα οποία στηρίζουν και στηρίζονται από τους ανθρώπους στις γειτονιές και ειδικά από αυτούς με χαμηλό εισόδημα.

Ο Δήμος Αθηναίων όχι μόνο δεν προστάτεψε την κατοικία και τις άλλες καθημερινές για τη πόλη χρήσεις αλλά αντίθετα ενθάρρυνε την παρουσία του τουρισμού είτε διαφημίζοντας τον, είτε εξυπηρετώντας μικρά και μεγάλα συμφέροντα. Το Airbnb και η τουριστικοποίηση είναι παγκόσμια φαινόμενα για τα οποία πολλοί δήμοι στην Ευρώπη παίρνουν σοβαρά μέτρα ενάντια στη διασπορά τους.

Η Αθήνα χρειάζεται επικαιροποιημένο πολεοδομικό σχεδιασμό με προστασία των χρήσεων γης, μέτρα για την μείωση της εκμετάλλευσης από το Airbnb ή και απαγόρευσης σε κορεσμένες περιοχές, έλεγχο και παρακολούθηση των τιμών ενοικίων, προστασία των ενοικιαστών και κίνητρα για την βιωσιμότητα των μικρών επιχειρήσεων.

Τα δέντρα από την πόλη λείπουν. Υπάρχει σχέδιο έτσι ώστε να φυτευτούν περισσότερα, ακόμα και στο στενό κέντρο της πόλης;

Η Αθήνα χρειάζεται πράσινο. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η Αθήνα έχει τη χειρότερη αναλογία πρασίνου ακόμα κι από πόλεις που βρίσκονται κυριολεκτικά μέσα στην έρημο ή πάσχουν από υπερβολική τσιμεντοποίηση, όπως η Τιχουάνα του Μεξικό και το Λας Βέγκας των ΗΠΑ, η Βενετία στην Ιταλία και η Τσανγκγουόν στη Νότια Κορέα.

Στην εποχή της κλιματικής κρίσης η ανάγκη αυτή είναι ακόμα περισσότερο επιτακτική. Το πράσινο και οι υπάρχοντες ελεύθεροι χώροι πρέπει να ενισχυθούν με υλοποίηση υποδομών και εξασφάλιση κατάλληλου αστικού εξοπλισμού στην κατεύθυνση διατήρησης του δημόσιου και κοινόχρηστου χαρακτήρα τους. Ριζική επαναπροσέγγιση του δημόσιου χώρου σημαίνει όμως ποιοτική και ποσοτική αύξηση του πρασίνου με νέους χώρους, με έμφαση στην κίνηση πεζών, ΑμΕΑ και ποδηλάτων. Νέοι χώροι πρασίνου μπορούν να προκύψουν από αδόμητους χώρους του δημοσίου ή από απαραίτητες απαλλοτριώσεις.

Άλλωστε, υπάρχουν ώριμες προτάσεις, όπως αυτή του δικτύου ποδηλατικών διαδρομών που έχει ψηφιστεί ομόφωνα στο Δημοτικό Συμβούλιο ήδη από το 2018 και δεν έχει υλοποιηθεί ή η δημιουργία «πράσινων διαδρομών», όπως περιλαμβάνονται στο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας.

Το κυκλοφοριακό στην Αθήνα είναι εν τέλει άλυτο; Η πιστεύετε ότι υπάρχουν περιθώρια για λιγότερα αυτοκίνητα, άρα και λιγότερη κίνηση στην πόλη;

Το κυκλοφοριακό είναι προϊόν της χρόνιας απαξίωσης της δημόσιας συγκοινωνίας με την απουσία επενδύσεων για τη συντήρηση, αναβάθμιση και λειτουργία της. Υποστελέχωση προσωπικού, μείωση του στόλου και αδυναμία συντήρησης και επισκευής. Γι’ αυτό το λόγο μεγάλο τμήμα του πληθυσμού έχει χάσει την εμπιστοσύνη στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Εδώ μπαίνουν και παράγοντες αξιοπιστίας, αξιοπρέπειας και ασφάλειας που χρειάζονται οι κάτοικοι, οι εργαζόμενοι, οι γυναίκες, οι φοιτητές και οι ηλικιωμένοι για τη μεταφορά τους.

Ταυτόχρονα η ενίσχυση της δημοσίας συγκοινωνίας χρειάζεται να συνδυάζεται με πολεοδομικές παρεμβάσεις που να μειώνουν την κίνηση και το χώρο που καταλαμβάνουν τα Ι.Χ. αυτοκίνητα στη πόλη.

Προτεραιότητα βέβαια είναι η ενίσχυση της δημόσιας συγκοινωνίας ώστε ο πολεοδομικός σχεδιασμός να μην γίνει μέσον για τον αποκλεισμό των ασθενέστερων κοινωνικά ομάδων (π.χ. με διόδια ή αποκλεισμό των ρυπογόνων οχημάτων, που αν και περιβαλλοντικά σκόπιμο, κατά κανόνα ανήκουν σε χαμηλά εισοδήματα).

Επομένως χρειάζεται ένα αξιόπιστο, λειτουργικό και άνετο δίκτυο δημόσιας μεταφοράς συνδυασμένο με τολμηρές παρεμβάσεις βιώσιμης κινητικότητας- κίνηση για πεζούς, ποδήλατα και άτομα με αναπηρίες με ενίσχυση της «περπατησιμότητας» (walkability) για όλες τις κοινωνικές ομάδες ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου και σωματικής ικανότητας.

*H Όλγα Μπαλαούρα είναι Δρ. Αρχιτέκτων- Πολεοδόμος και Υποψήφια Δημοτική Σύμβουλος με την Ανοιχτή Πόλη στον Δήμο Αθηναίων.