Εκλογές ΗΠΑ: Οι ψηφοφόροι δεν αποφασίζουν μόνο για πρόεδρο στις κάλπες

Λίγες μόλις ημέρες πριν τις εκλογές του Νοέμβρη στις ΗΠΑ, το δικαίωμα στην άμβλωση βρίσκεται ανάμεσα στα κορυφαία ζητήματα τόσο της προεκλογικής αντιπαράθεσης μεταξύ Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων και αναμένεται να παίξουν καθοριστικό ρόλο στο εκλογικό αποτέλεσμα.

Μετά την ανατροπή του Roe v. Wade το 2022 από το Ανώτατο Δικαστήριο, η προστασία του δικαιώματος στην άμβλωση σε ομοσπονδιακό επίπεδο σταμάτησε να υπάρχει, με αποτέλεσμα οι γυναίκες να στερούνται του δικαιώματος να αποφασίζουν για το ίδιο τους το σώμα, και οι επιμέρους πολιτείες να καθορίζουν το πλαίσιο κάτω από το οποίο θα επιτρέπουν ή όχι τις αμβλώσεις.

Η απόφαση αυτή κατέλυσε περίπου 50 χρόνια νομικής προστασίας και οδήγησε σε ένα μωσαϊκό νόμων, όπου άνοιξε ο δρόμος και ανάλογα με τον εκάστοτε συσχετισμό, μεμονωμένες πολιτείες προχωρούν στον περιορισμό ή ακόμα και στην απαγόρευση των αμβλώσεων, ενώ άλλες να κινούν διαδικασίες για να κατοχυρωθούν τα αναπαραγωγικά δικαιώματα στα συντάγματά τους.

Χαρακτηριστικό ήταν το παράδειγμα του Κάνσας, όπου οι Ρεπουμπλικάνοι δεν καθυστέρησαν στιγμή να αδράξουν την ευκαιρία και έσπευσαν να προωθήσουν δημοψήφισμα τον Αύγουστο του 2022, για να απαγορεύσουν τις αμβλώσεις.

Στις επερχόμενες εκλογές, λίγο περισσότερο από δύο χρόνια μετά από εκείνη την 24η Ιουνίου, τουλάχιστον 10 πολιτείες όπως η Αριζόνα, η Φλόριντα, το Μιζούρι και η Νεμπράσκα, οργανώνουν δημοψηφίσματα όπου οι πολίτες θα αποφασίσουν για το μέλλον της πρόσβασης στις αμβλώσεις. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, τα δημοψηφίσματα επιδιώκουν να κατοχυρωθεί συνταγματικά το δικαίωμα στην άμβλωση μέσω των συνταγμάτων των πολιτειών, ώστε οι γυναίκες να καλύπτονται, σε περίπτωση που μελλοντικά υπάρξει απαγόρευση σε ομοσπονδιακό επίπεδο.

Τα ερωτήματα που τίθενται ποικίλουν, καθώς η αφετηρία τους σε κάθε τόπο είναι διαφορετική. Κάποιες πολιτείες στοχεύουν στην προστασία του δικαιώματος αυτού μέχρι τη βιωσιμότητα του εμβρύου, ενώ άλλες επιδιώκουν αυστηρότερους περιορισμούς.

Ιδιαίτερη σημασία έχουν και οι πολιτικές προεκτάσεις γύρω από τις αποφάσεις αυτές, καθώς υπάρχει η προσδοκία το ζήτημα των αμβλώσεων να κινητοποιήσει τους ψηφοφόρους και να επηρεάσουν την ψήφο τους και στις προεδρικές εκλογές. Άλλωστε δύο από τις πολιτείες που διεξάγουν δημοψηφίσματα, η Αριζόνα και η Νεβάδα ανήκουν στις λεγόμενες swing states, τις Πολιτείες των ΗΠΑ που παρουσιάζουν το πιο ευμετάβλητο εκλογικό αποτέλεσμα και είναι αυτές που καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα των εκλογών. Οι αποφάσεις που θα ληφθούν σε αυτές τις εκλογές ενδέχεται να διαμορφώσουν όχι μόνο τις κρατικές πολιτικές, αλλά και το ευρύτερο αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών, καθώς όλο το προηγούμενο διάστημα Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι χρησιμοποιούν το θέμα των αμβλώσεων ως κεντρικό εργαλείο κινητοποίησης των ψηφοφόρων​.

Μετά από μήνες συλλογής υπογραφών, υποβολής αιτήσεων και αντιμετώπισης δικαστικών διενέξεων, οι συνταγματικές τροποποιήσεις που στοχεύουν στην προστασία ή την επέκταση των δικαιωμάτων στην άμβλωση είναι πλέον επίσημα έτοιμες να τεθούν στην ψηφοφορία των γενικών εκλογών στις 10 πολιτείες, απαντώντας στο εκάστοτε ερώτημα που θα θέτει συνταγματικές τροποποιήσεις. Ας δούμε αναλυτικά τι ισχύει σε καθεμιά από αυτές, ποια είναι τα ερωτήματα που τίθενται στους ψηφοφόρους και πώς αυτά αναμένεται να επηρεάσουν τις προεδρικές εκλογές.

Αριζόνα

Ποιος είναι ο νόμος σήμερα: Στην Αριζόνα, οι αμβλώσεις είναι νόμιμες μέχρι την 15η εβδομάδα κύησης. Μετά από αυτό το σημείο, ο νόμος τις επιτρέπει μόνο για τη διάσωση της ζωής της μητέρας, χωρίς εξαιρέσεις για βιασμό ή αιμομιξία.

Τι θα κληθούν να αποφασίσουν στο δημοψήφισμα: Θα τεθεί το ερώτημα εάν θα τροποποιηθεί το σύνταγμα της πολιτείας για να προστατεύσει το δικαίωμα στην άμβλωση μέχρι τη βιωσιμότητα του εμβρύου, περίπου την 24η εβδομάδα της κύησης.

Πώς θα μπορούσε να επηρεάσει τις εκλογές: Το ζήτημα θα μπορούσε να αυξήσει τη συμμετοχή των γυναικών στις κάλπες, ειδικά σε μια χρονιά όπου οι εκλογές είναι αμφίρροπες σε αυτή την πολιτικά κρίσιμη πολιτεία, σύμφωνα με την βετεράνο αναλύτρια δημοσκοπήσεων, Σελίντα Λέικ, που βρίσκεται στο στρατόπεδο των Δημοκρατικών και εργάστηκε για την καμπάνια του Μπάιντεν το 2020. Ωστόσο, η Καταρίνα Γουάιτ από την οργάνωση Arizona Right to Life δήλωσε, σύμφωνα με το BBC, ότι αυτή η ψηφοφορία προσφέρει στους Ρεπουμπλικάνους την ευκαιρία να προσεγγίσουν τον ισπανόφωνο πληθυσμό της πολιτείας, καθώς οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ένα μέρος των ψηφοφόρων αυτών αντιτίθεται στην άμβλωση για θρησκευτικούς λόγους, αν και τείνουν να ψηφίζουν τους Δημοκρατικούς.

Κολοράντο

Ποιος είναι ο νόμος σήμερα: Η άμβλωση είναι νόμιμη σε όλα τα στάδια της εγκυμοσύνης στο Κολοράντο.

Τι θα κληθούν να αποφασίσουν στο δημοψήφισμα: Το ερώτημα θα αφορά στην κατοχύρωση του δικαιώματος στην άμβλωση στο σύνταγμα της πολιτείας και την επιτρεπόμενη χρήση δημόσιων πόρων για αμβλώσεις.

Πώς θα μπορούσε να επηρεάσει τις εκλογές: Το ζήτημα είναι απίθανο να επηρεάσει τις εκλογές του Νοεμβρίου, καθώς οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι κάτοικοι του Κολοράντο στηρίζουν σε μεγάλο βαθμό την πρόσβαση στην άμβλωση. Πριν από τέσσερα χρόνια, οι ψηφοφόροι απέρριψαν μια πρόταση που θα απαγόρευε τις αμβλώσεις μετά τις 22 εβδομάδες.

Μέριλαντ

Ποιος είναι ο νόμος σήμερα: Η άμβλωση είναι νόμιμη στο Μέριλαντ.

Τι θα κληθούν να αποφασίσουν στο δημοψήφισμα: Θα τεθεί ερώτημα για την κατοχύρωση του δικαιώματος στην άμβλωση και της «αναπαραγωγικής ελευθερίας» στο σύνταγμα της πολιτείας. Για την έγκριση της τροποποίησης, απαιτείται απλή πλειοψηφία.

Πώς θα μπορούσε να επηρεάσει τις εκλογές: Η πολιτεία προτείνει να προστατεύσει την άμβλωση σε τοπικό επίπεδο, σε περίπτωση αλλαγών σε ομοσπονδιακό επίπεδο, δήλωσε ο Δημοκρατικός Πρόεδρος της Γερουσίας του Μέριλαντ, Μπιλ Φέργκιουσον, μετά την πρόταση. «Αυτό δίνει στους κατοίκους της πολιτείας τη δυνατότητα να στείλουν ένα σαφές μήνυμα ότι η πρόσβαση σε ασφαλείς αμβλώσεις θα κατοχυρωθεί», τόνισε. Θεωρητικά, αυτή η πρωτοβουλία θα μπορούσε να επηρεάσει μια αμφίρροπη κούρσα για τη Γερουσία, όπου οι υποψήφιοι έχουν ερωτηθεί συχνά για το θέμα της άμβλωσης.

Μιζούρι

Ποιος είναι ο νόμος σήμερα: Η άμβλωση απαγορεύεται στο Μιζούρι «εκτός από περιπτώσεις ιατρικής ανάγκης». Ο νόμος αναφέρει ότι η πραγματοποίηση ή πρόκληση άμβλωσης είναι παράνομη και τιμωρείται με ποινή φυλάκισης από πέντε έως 15 χρόνια.

Τι θα κληθούν να αποφασίσουν στο δημοψήφισμα: Πρόκειται για ένα ερώτημα που θα κατοχυρώνει το δικαίωμα στην άμβλωση στο σύνταγμα του Μιζούρι μέχρι τη βιωσιμότητα του εμβρύου, με εξαιρέσεις μετά από αυτό το σημείο για την υγεία και τη ζωή της μητέρας, αντιστρέφοντας την τρέχουσα απαγόρευση.

Πώς θα μπορούσε να επηρεάσει τις εκλογές: Για την κατά βάση Ρεπουμπλικανική αυτή πολιτεία, είναι απίθανο το ερώτημα στο ψηφοδέλτιο να αλλάξει το αποτέλεσμα άλλων εκλογών στο Μιζούρι. Ωστόσο, οι επιπτώσεις του πάνε πέρα από την εκλογική νίκη, δήλωσε η Μάλορι Σβαρτς, εκτελεστική διευθύντρια του Abortion Action Missouri, στο BBC. Η ανατροπή της απαγόρευσης θα μπορούσε να επαναφέρει το δικαίωμα στην άμβλωση στο Μιζούρι, μετατρέποντάς το ενδεχομένως σε προορισμό για γυναίκες από κοντινές νότιες και μεσοδυτικές πολιτείες όπου η διαδικασία είναι απαγορευμένη ή αυστηρά περιορισμένη.

Μοντάνα

Ποιος είναι ο νόμος σήμερα: Στη Μοντάνα, η άμβλωση είναι νόμιμη μέχρι τη βιωσιμότητα του εμβρύου.

Τι θα κληθούν να αποφασίσουν στο δημοψήφισμα: Οι πολίτες θα κληθούν να απαντήσουν σε ένα ερώτημα που αν υπερψηφηστεί, θα δημιουργήσει ρητά συνταγματικό δικαίωμα στην άμβλωση.

Πώς θα μπορούσε να επηρεάσει τις εκλογές: Υπάρχει μια αμφίρροπη εκλογική μάχη για τη Γερουσία στην πολιτεία αυτή, οπότε θα μπορούσε ενδεχομένως να καθορίσει ποιο κόμμα θα ελέγχει τη Γερουσία των ΗΠΑ. Η ύπαρξη αυτού του ερωτήματος στο ψηφοδέλτιο, όπως και σε άλλες πολιτείες με παρόμοια ζητήματα, θα μπορούσε να αυξήσει τη συμμετοχή, ιδιαίτερα μεταξύ των γυναικών. «Το κλειδί για την επικράτηση στη Μοντάνα είναι να κερδίσεις τις γυναίκες με μεγαλύτερο ποσοστό από αυτό που χάνεις στους άνδρες», σημείωσε η κα Λέικ.

Νέα Υόρκη

Ποιος είναι ο νόμος σήμερα: Οι αμβλώσεις είναι νόμιμες στη Νέα Υόρκη, αλλά μετά την 24η εβδομάδα της κύησης οι γυναίκες πρέπει να λάβουν έγκριση από γιατρό για να προχωρήσουν σε άμβλωση.

Νεβάδα

Ποιος είναι ο νόμος σήμερα: Στη Νεβάδα, η άμβλωση είναι νόμιμη μέχρι την 24η εβδομάδα της κύησης, αλλά μόνο εάν ο γιατρός που παρακολουθεί την ασθενή κρίνει ότι είναι απαραίτητη για την προστασία της ζωής της μητέρας.

Τι θα κληθούν να αποφασίσουν στο δημοψήφισμα: Στην ψηφοφορία θα τεθεί ερώτημα για το αν θα κατοχυρωθεί συνταγματικά το δικαίωμα στην άμβλωση. Αν και η άμβλωση είναι ήδη νόμιμη μέχρι αυτό το σημείο σήμερα, οι ακτιβιστές ανησυχούν για το τι θα μπορούσε να γίνει στο μέλλον και επιδιώκουν να ενισχύσουν αυτό το δικαίωμα στο σύνταγμα της πολιτείας. Για να προστεθεί η προστασία στο σύνταγμα, το ερώτημα πρέπει να εγκριθεί από τους ψηφοφόρους δύο φορές: μία το 2024 και μία το 2026.

Πώς θα μπορούσε να επηρεάσει τις εκλογές: Η Νεβάδα είναι μία από τις πιο αμφίρροπες πολιτείες στις εκλογές. Αν περισσότεροι ψηφοφόροι της Νεβάδα προσέλθουν στις κάλπες με κίνητρο την ψήφο σε αυτό το ζήτημα, αυτό θα μπορούσε να ευνοήσει τους Δημοκρατικούς.

Νεμπράσκα

Ποιος είναι ο νόμος σήμερα: Στη Νεμπράσκα, η άμβλωση είναι παράνομη μετά τη 12η εβδομάδα κύησης, με εξαιρέσεις για περιπτώσεις βιασμού, αιμομιξίας και όταν απειλείται η ζωή της μητέρας.

Τι θα κληθούν να αποφασίσουν στο δημοψήφισμα: Η περίπτωση της Νεμπράσκα παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς δύο αντίθετες, ανταγωνιστικές συνταγματικές τροποποιήσεις θα τεθούν σε ψηφοφορία. Η πρώτη, με τίτλο «Προστασία του Δικαιώματος στην Άμβλωση», εγγυείται το δικαίωμα στην άμβλωση μέχρι τη βιωσιμότητα του εμβρύου ή και αργότερα για την προστασία της υγείας της μητέρας. Η δεύτερη, με τίτλο «Προστασία Γυναικών και Παιδιών», επιδιώκει να κατοχυρώσει την υπάρχουσα απαγόρευση των αμβλώσεων στις 12 εβδομάδες στο σύνταγμα της πολιτείας, με εξαιρέσεις για περιπτώσεις αιμομιξίας, βιασμού και σε περίπτωση που κινυνεύει η ζωή της εγκύου. Αν εγκριθούν και οι δύο τροποποιήσεις, θα ισχύσει αυτή που θα λάβει τις περισσότερες ψήφους.

Πώς θα μπορούσε να επηρεάσει τις εκλογές: Τα ανταγωνιστικά ερωτήματα ενδέχεται να αυξήσουν τη συμμετοχή στις κάλπες, αν και είναι απίθανο να επηρεάσουν το αποτέλεσμα των άλλων εκλογών. Η Νεμπράσκα θέτει επίσης προς ψήφιση την οικογενειακής άδειας με αποδοχές, και, σύμφωνα με την Λέικ, τα δύο αυτά ζητήματα θα μπορούσαν να φέρουν περισσότερους ψηφοφόρους στις κάλπες.

Νότια Ντακότα

Ποιος είναι ο νόμος σήμερα: Στη Νότια Ντακότα, όλες οι αμβλώσεις απαγορεύονται εκτός εάν είναι απαραίτητες για να σωθεί η ζωή της μητέρας.

Τι θα κληθούν να αποφασίσουν στο δημοψήφισμα: Το ερώτημα θέλει να καθιερώσει το συνταγματικό δικαίωμα στην άμβλωση και να εμποδίσει την πολιτεία να ρυθμίσει την «απόφαση για άμβλωση μιας εγκύου και την εφαρμογή της» κατά το πρώτο τρίμηνο. Θα επιτρέπει επίσης ρυθμίσεις για το δεύτερο τρίμηνο «μόνο σε περιπτώσεις που σχετίζονται εύλογα με τη σωματική υγεία της εγκύου». Αν εγκριθεί, η τροποποίηση θα καταργήσει την σχεδόν πλήρη απαγόρευση των αμβλώσεων που ισχύει σήμερα στη Νότια Ντακότα​.

Πώς θα μπορούσε να επηρεάσει τις εκλογές: Το εν λόγω δημοψήφισμα είναι απίθανο να επηρεάσει τις εκλογές, δεδομένου ότι η πολιτεία τείνει να υποστηρίζει τους Ρεπουμπλικάνους.

Φλόριντα

Ποιος είναι ο νόμος σήμερα: Στη Φλόριντα, η άμβλωση είναι παράνομη μετά την έκτη εβδομάδα της κύησης, εκτός από ορισμένες περιπτώσεις. Αν κάποια θέλει να κάνει άμβλωση πριν από την έκτη εβδομάδα, η πολιτεία απαιτεί δύο επισκέψεις σε κλινική, με διαφορά 24 ωρών. Υπάρχουν εξαιρέσεις στους κανονισμούς, συμπεριλαμβανομένων περιπτώσεων βιασμού, αιμομιξίας και εμπορίας ανθρώπων, αλλά αυτές ισχύουν μόνο μέχρι τη 15η εβδομάδα της κύησης. Άμβλωση μπορεί επίσης να πραγματοποιηθεί μετά την έκτη εβδομάδα αν κινδυνεύει η ζωή της γυναίκας, αν αντιμετωπίζει «σοβαρή και μη αναστρέψιμη» σωματική βλάβη ή αν υπάρχει κάποια θανατηφόρα ανωμαλία στο έμβρυο.

Τι θα κληθούν να αποφασίσουν στο δημοψήφισμα: Οι ψηφοφόροι θα κληθούν να αποφασίσουν για την προσθήκη διατύπωσης στο σύνταγμα της πολιτείας που θα προστατεύει την πρόσβαση στην άμβλωση, δηλώνοντας: «Κανένας νόμος δεν θα απαγορεύει, ποινικοποιεί, καθυστερεί ή περιορίζει την άμβλωση πριν από τη βιωσιμότητα ή όταν είναι απαραίτητο για την προστασία της υγείας του ασθενούς, όπως καθορίζεται από τον πάροχο υγειονομικής περίθαλψης του ασθενούς.» Για να εγκριθεί η τροποποίηση, απαιτείται το 60% των ψήφων.

Πώς θα μπορούσε να επηρεάσει τις εκλογές: Το ζήτημα είναι απίθανο να επηρεάσει τις εθνικές ή τοπικές εκλογές, ωστόσο έφερε στο προσκήνιο τον Ντόναλντ Τραμπ και τη στάση του για τις αμβλώσεις. Ο πρώην πρόεδρος, ο οποίος ζει στη Φλόριντα, αρχικά δήλωσε ότι θα ψηφίσει υπέρ της πρωτοβουλίας, αλλά μετά από αντιδράσεις από το κόμμα του, ανακοίνωσε ότι θα ψηφίσει κατά.