Εκλογές ΗΠΑ: Τι θα συμβεί εάν υπάρξει ισοπαλία μεταξύ Χάρις – Τραμπ

Η Καμάλα Χάρις και ο Ντόναλντ Τραμπ δίνουν μάχη μέχρι τελευταίας ψήφου για να επικρατήσουν στις σημερινές αμερικανικές εκλογές. Υπάρχει, ωστόσο, μια μικρή πιθανότητα οι εκλογές στις ΗΠΑ να λήξουν ισόπαλες.

Αυτό το ενδεχόμενο έχει άμεση σχέση με τον μηχανισμό του Εκλεκτορικού Κολλεγίου, το σύστημα που ορίζει ότι ο νικητής των εκλεκτόρων κερδίζει τον Λευκό Οίκο.

Το Εκλεκτορικό Κολλέγιο αποτελείται από 538 ψήφους, οι οποίες κατανέμονται σε διάφορες αναλογίες στις πενήντα πολιτείες και στην Περιφέρεια της Κολούμπια. Έτσι, θεωρητικά είναι δυνατή η ισοπαλία μεταξύ δύο υποψηφίων.

Η Χάρις και ο Τραμπ θα μπορούσαν να λάβουν από 269 εκλεκτορικές ψήφους, δημιουργώντας σενάριο πλήρους ισοπαλίας, χωρίς κανένας από τους δύο να έχει την πλειοψηφία που απαιτείται για την προεδρία.

Οι ΗΠΑ έχουν έρθει σε παρόμοιο αδιέξοδο δύο φορές στην ιστορία, το 1800 και το 1824.

Τι συνέβη σε προηγούμενες περιπτώσεις ισοψηφίας

Στις εκλογές του 1800, οι Δημοκρατικοί-Ρεπουμπλικανοί του Τόμας Τζέφερσον νίκησαν τον εν ενεργεία Ομοσπονδιακό Πρόεδρο Τζον Άνταμς.

Τότε, οι προεδρικοί υποψήφιοι είχαν έναν «υποψήφιο σύντροφο» από διαφορετική πολιτεία, όπως οι σημερινοί αντιπρόεδροι. Οι εκλέκτορες έπρεπε να ψηφίσουν δύο φορές: ο πρώτος σε ψήφους γινόταν πρόεδρος και ο δεύτερος αντιπρόεδρος.

Ωστόσο, οι Δημοκρατικοί-Ρεπουμπλικανοί δεν συντονίστηκαν καλά, με αποτέλεσμα ο Τζέφερσον να λάβει ίσες ψήφους με τον υποψήφιο αντιπρόεδρό του, Άαρον Μπερ. Η απόφαση ελήφθη από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, όπου η κάθε πολιτεία ψήφιζε ως μία οντότητα, έπειτα από μια μακρά αδιέξοδη διαδικασία που παραλίγο να οδηγήσει σε στρατιωτική σύγκρουση, όπως σημειώνει ο καθηγητής Σάνφορντ Λέβινσον της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Τέξας.

Για τον λόγο αυτό εισήχθη η 12η Τροπολογία, η οποία εξακολουθεί να ρυθμίζει τις προεδρικές εκλογές. Ορίζει ότι οι εκλέκτορες ψηφίζουν ξεχωριστά για πρόεδρο και αντιπρόεδρο ώστε να αποφευχθεί πιθανή ισοπαλία μεταξύ υποψηφίων του ίδιου κόμματος.

Παραμένει, ωστόσο, η πιθανότητα κανένας υποψήφιος να μην λάβει την πλειοψηφία των συνολικών εκλεκτόρων —σήμερα, το κρίσιμο όριο είναι 270.

Explainer News 24/7: Οι 7 Πολιτείες που θα κρίνουν τον νικητή στις Αμερικανικές Εκλογές

Τι συνέβη το 1824

Το 1824, ο Άντριου Τζάκσον έλαβε 99 ψήφους, ο Τζον Κουίνσι Άνταμς 84, ο Ουίλιαμ Κρόφορντ 41 και ο Χένρι Κλέι 37. Όλοι οι υποψήφιοι ανήκαν στο ίδιο κόμμα, τους Δημοκρατικούς-Ρεπουμπλικανούς, που είχαν διασπαστεί σε περιφερειακές παρατάξεις.

Η 12η Τροπολογία ορίζει ότι σε τέτοιες περιπτώσεις η Βουλή των Αντιπροσώπων επιλέγει αμέσως τον πρόεδρο με ψηφοφορία από τις τρεις πρώτες επιλογές των εκλεκτόρων, όπου κάθε πολιτεία έχει μία ψήφο και απαιτείται απλή πλειοψηφία.

Αυτό σημαίνει ότι το Ουαϊόμινγκ, η μικρότερη πολιτεία με λιγότερους από 600.000 κατοίκους, θα έχει το ίδιο βάρος με την Καλιφόρνια των σχεδόν 40 εκατομμυρίων κατοίκων (αν και το Ουαϊόμινγκ διορίζει μόνο τρεις εκλέκτορες και η Καλιφόρνια 54).

Επιπλέον, η επιλογή νέου προέδρου θα εξαρτηθεί από τη σύνθεση της Βουλής των Αντιπροσώπων, η οποία θα ψηφιστεί παράλληλα με τις προεδρικές εκλογές.

Πόσο πιθανή είναι μια ισοψηφία;

Αν και φαίνεται απίθανο, το ενδεχόμενο της ισοψηφίας παραμένει. Ένα σενάριο είναι ο Τραμπ να κερδίσει την Πενσυλβάνια και τη Τζόρτζια, ενώ η Χάρις να νικήσει στο Ουισκόνσιν, το Μίσιγκαν, την Αριζόνα, τη Νεβάδα και να λάβει μία ψήφο από τη Νεμπράσκα.

Ένα άλλο σενάριο προβλέπει τη Χάρις να κερδίσει όλες τις πολιτείες του Μπάιντεν, συν τη Βόρεια Καρολίνα. Αν ο Τραμπ κερδίσει το Μίσιγκαν, την Πενσυλβάνια και το Ουισκόνσιν, συν τη Νεβάδα, το αποτέλεσμα θα είναι ισοπαλία 269-269.

Αυτό θα ενεργοποιήσει μια «εκλογή εξαρτημένη από τη Βουλή των Αντιπροσώπων», η οποία θα αναλάβει να επιλέξει τον πρόεδρο, απαιτώντας πλειοψηφία 26 πολιτειών.

Σε μια χώρα βαθιά διχασμένη, τα νέα μέλη του Κογκρέσου θα αντιμετώπιζαν έντονη πίεση και ίσως χρειαστεί να επιλέξουν μεταξύ του υποψηφίου του κόμματός τους ή του υποψηφίου που έλαβε τις περισσότερες ψήφους στην πολιτεία τους.

Κάτι τέτοιο θα συνέβαινε πιθανώς στις 6 Ιανουαρίου, αφού δηλαδή το Κογκρέσο διαπιστώσει ότι κανένας υποψήφιος δεν έχει την πλειοψηφία, σύμφωνα με ανάλυση της Υπηρεσίας Ερευνών του Κογκρέσου.

Ακόμα πιο απίθανο βέβαια είναι το ενδεχόμενο συνύπαρξης προέδρου από το ένα κόμμα και αντιπροέδρου από το άλλο.

Σύμφωνα με την 12η Τροπολογία, σε περίπτωση μη πλειοψηφίας, ο αντιπρόεδρος επιλέγεται από τη Γερουσία ανάμεσα στους δύο υποψηφίους με τις περισσότερες εκλεκτορικές ψήφους, με κάθε γερουσιαστή να διαθέτει μία ψήφο.

Η Γερουσία μπορεί να επιλέξει έναν αντιπρόεδρο ακόμα κι αν η Βουλή βρίσκεται σε αδιέξοδο για την εκλογή προέδρου. Αν δεν εκλεγεί πρόεδρος μέχρι την Ημέρα Ορκωμοσίας στις 20 Ιανουαρίου, ο νεοεκλεγείς αντιπρόεδρος θα υπηρετήσει ως υπηρεσιακός πρόεδρος. Αυτό είναι ένα σενάριο που κανείς στις ΗΠΑ δεν μπορεί να φανταστεί σήμερα.