Εκλογές στις ΗΠΑ: Τι θα γίνει αν δεν βγει Πρόεδρος – Σενάρια και διαδικασίες

Σε περίπτωση που δεν εκλεγεί πρόεδρος μέσω της κανονικής διαδικασίας των εκλογών και του Σώματος των Εκλεκτόρων, το Σύνταγμα των ΗΠΑ προβλέπει ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης, σύμφωνα με την 12η Τροπολογία. Αν κανένας υποψήφιος δεν εξασφαλίσει την απαιτούμενη πλειοψηφία των εκλεκτόρων (δηλαδή 270 από τους 538), τότε η απόφαση μεταβιβάζεται στη Βουλή των Αντιπροσώπων.

Στη Βουλή, κάθε πολιτεία διαθέτει μία ψήφο, και απαιτείται η απόλυτη πλειοψηφία των πολιτειών (δηλαδή τουλάχιστον 26 ψήφοι) για να αναδειχθεί πρόεδρος. Οι αντιπρόσωποι κάθε πολιτείας ψηφίζουν για τον υποψήφιο που προτιμούν, και κάθε πολιτεία καθορίζει συλλογικά τη ψήφο της. Κάθε πολιτεία λαμβάνει αντιπροσώπευση στη Βουλή ανάλογα με τον πληθυσμό της αλλά δικαιούται έναν τουλάχιστον Αντιπρόσωπο ως Μέλος του Κογκρέσου. Η πιο πολυπληθής πολιτεία, η Καλιφόρνια, έχει τώρα 53 βουλευτές (αντιπροσώπους).

Παράλληλα, η Γερουσία αναλαμβάνει την εκλογή του αντιπροέδρου, αν και πάλι δεν επιτευχθεί πλειοψηφία εκλεκτόρων για τη θέση αυτή. Στην περίπτωση αυτή, κάθε γερουσιαστής έχει μία ψήφο και απαιτείται πλειοψηφία για την εκλογή του αντιπροέδρου.

Αν ακόμα και με αυτές τις διαδικασίες δεν υπάρξει εκλεγμένος πρόεδρος μέχρι τις 20 Ιανουαρίου (ημέρα ορκωμοσίας), τότε η προεδρία ανατίθεται στον Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων ως προσωρινό, μεταβατικό πρόεδρο.

Σημειώνεται πως η επιλογή των εκλεκτόρων γίνεται από τα κόμματα ή τους μεμονωμένους υποψηφίους προ των εκλογών με διαδικασίες που διαφέρουν από κόμμα σε κόμμα, αλλά και από Πολιτεία σε Πολιτεία. Το Σύνταγμα των ΗΠΑ ορίζει ότι η ψηφοφορία του Εκλεκτορικού Κολλεγίου για την ανάδειξη προέδρου και αντιπροέδρου διεξάγεται την ίδια ημέρα για όλες τις Πολιτείες.

Εκλογές στις ΗΠΑ: Τα προηγούμενα αδιέξοδα

Η εκλογή προέδρου μέσω της Βουλής των Αντιπροσώπων έχει συμβεί δύο φορές στην ιστορία των ΗΠΑ, το 1800 και το 1824:

Εκλογές του 1800: Οι υποψήφιοι Τόμας Τζέφερσον και Άαρον Μπερ έλαβαν ίσο αριθμό ψήφων στο Σώμα των Εκλεκτόρων, καθώς τότε οι εκλέκτορες δεν ξεχώριζαν τις ψήφους τους μεταξύ προέδρου και αντιπροέδρου. Έπειτα από 36 γύρους ψηφοφορίας στη Βουλή των Αντιπροσώπων, ο Τζέφερσον αναδείχθηκε πρόεδρος. Αυτή η κρίση οδήγησε στην υιοθέτηση της 12ης Τροπολογίας το 1804, που διαχώρισε τις ψήφους για πρόεδρο και αντιπρόεδρο.

Εκλογές του 1824: Κανένας από τους τέσσερις υποψήφιους (Άντριου Τζάκσον, Τζον Κουίνσι Άνταμς, Ουίλιαμ Κρόφορντ και Χένρι Κλέι) δεν κατάφερε να εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία των εκλεκτόρων. Η Βουλή ανέλαβε την απόφαση και εξέλεξε τον Τζον Κουίνσι Άνταμς, παρόλο που ο Τζάκσον είχε λάβει περισσότερες ψήφους στις εκλογές. Αυτό το γεγονός προκάλεσε μεγάλη αντίδραση από τον Τζάκσον και τους υποστηρικτές του, που το θεώρησαν “παραποίηση” και οδήγησε στην αναδιαμόρφωση του πολιτικού τοπίου της εποχής.

Αυτές οι περιπτώσεις είναι οι μόνες όπου η εκλογή προέδρου έγινε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Από τότε, οι εκλογές προέδρου των ΗΠΑ, ακόμα και σε αμφιλεγόμενες περιπτώσεις, ολοκληρώνονται εντός της διαδικασίας των εκλεκτόρων.

Ρευστό το τοπίο στις φετινές εκλογές

Στις φετινές προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η μάχη μεταξύ του Ρεπουμπλικανού Ντόναλντ Τραμπ και της Δημοκρατικής Καμάλα Χάρις είναι εξαιρετικά αμφίρροπη, με μικρές διακυμάνσεις στα ποσοστά. Σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις, ο Τραμπ έχει μικρό προβάδισμα σε σημαντικές πολιτείες – κλειδιά όπως η Τζόρτζια, η Αριζόνα και το Μίσιγκαν, ενώ η Χάρις διατηρεί πλεονέκτημα σε άλλες πολιτείες – κλειδιά. Ωστόσο, το αποτέλεσμα παραμένει αβέβαιο, καθώς η τελική έκβαση εξαρτάται από την προσέλευση των ψηφοφόρων στις πολιτείες αυτές.

Οι πολιτείες που συνήθως κρίνουν το αποτέλεσμα στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, γνωστές και ως «swing states», περιλαμβάνουν τις Αριζόνα, Τζόρτζια, Μίσιγκαν, Νεβάδα, Βόρεια Καρολίνα, Πενσυλβάνια και Ουισκόνσιν. Αυτές οι πολιτείες δεν έχουν σταθερή κομματική προτίμηση και η μικρή διαφορά στα ποσοστά των υποψηφίων μπορεί να οδηγήσει σε ανατροπές, επηρεάζοντας καθοριστικά το αποτέλεσμα στο Σώμα των Εκλεκτόρων.

Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις για τις προεδρικές εκλογές του 2024 στις swing states, η κούρσα μεταξύ Καμάλα Χάρις και Ντόναλντ Τραμπ είναι εξαιρετικά αμφίρροπη. Στις επτά βασικές πολιτείες που αναμένεται να καθορίσουν το αποτέλεσμα, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μικρά προβαδίσματα με σημαντική διακύμανση:

Αριζόνα: Ο Τραμπ προηγείται με περίπου 1-2%, αν και η διαφορά είναι εντός του περιθωρίου σφάλματος.

Τζόρτζια: Επίσης, ο Τραμπ προηγείται ελαφρώς, αλλά η κατάσταση παραμένει ρευστή.

Μίσιγκαν και Πενσυλβάνια: Η Χάρις κρατά μικρά προβάδισμα, αλλά η διαφορά είναι ελάχιστη.

Βόρεια Καρολίνα και Ουισκόνσιν: Οι δύο υποψήφιοι είναι σχεδόν ισόπαλοι, με εναλλαγές στην πρωτιά ανάλογα με την πηγή.

Νεβάδα: Τα δεδομένα δείχνουν επίσης μικρό προβάδισμα για τον Τραμπ, ενώ η συμμετοχή των ψηφοφόρων και η δυναμική της τελευταίας στιγμής μπορεί να επηρεάσει το αποτέλεσμα.

Η αβεβαιότητα είναι εμφανής, καθώς οι διαφορές αυτές είναι μικρές και εντός του περιθωρίου σφάλματος, καθιστώντας τη συμμετοχή και τις τελευταίες προεκλογικές προσπάθειες ιδιαίτερα σημαντικές για την τελική έκβαση της αναμέτρησης στις πολιτείες-κλειδιά.

Στις προεδρικές εκλογές του 2020, οι κρίσιμες πολιτείες-κλειδιά (swing states) ψήφισαν ως εξής:

Αριζόνα: Τζο Μπάιντεν

Τζόρτζια: Τζο Μπάιντεν

Μίσιγκαν: Τζο Μπάιντεν

Νεβάδα: Τζο Μπάιντεν

Βόρεια Καρολίνα: Ντόναλντ Τραμπ

Πενσυλβάνια: Τζο Μπάιντεν

Ουισκόνσιν: Τζο Μπάιντεν

Αυτές οι πολιτείες βοήθησαν τον Μπάιντεν να εξασφαλίσει την απαιτούμενη πλειοψηφία στο Σώμα των Εκλεκτόρων και να επικρατήσει στις εκλογές.

Στις προεδρικές εκλογές του 2020, ο Τζο Μπάιντεν κέρδισε τον Ντόναλντ Τραμπ σε απόλυτες ψήφους, λαμβάνοντας περίπου 81,3 εκατομμύρια ψήφους (51,3%) έναντι 74,2 εκατομμυρίων του Τραμπ (46,8%). Αυτή η διαφορά των περίπου 7 εκατομμυρίων ψήφων έδωσε στον Μπάιντεν τη νίκη σε απόλυτους αριθμούς, παράλληλα με την πλειοψηφία στους Εκλέκτορες.

Στις εκλογές του 2016, η Χίλαρι Κλίντον έλαβε τις περισσότερες ψήφους σε απόλυτους αριθμούς, συγκεντρώνοντας περίπου 65,9 εκατομμύρια ψήφους (48,2%) έναντι 62,9 εκατομμυρίων του Ντόναλντ Τραμπ (46,1%). Παρόλο που η Κλίντον είχε περίπου 3 εκατομμύρια ψήφους περισσότερες, ο Τραμπ κέρδισε την πλειοψηφία των ψήφων στο Σώμα των Εκλεκτόρων, εξασφαλίζοντας έτσι την προεδρία.