Ευρωεκλογές 2019: Απόψε το debate των έξι για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Οι κορυφαίοι υποψήφιοι (Spitzenkandidate) των έξι μεγάλων ευρωπαϊκών πολιτικών οικογενειών για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής συμμετέχουν απόψε το βράδυ στη μία και μοναδική τηλεοπτική αναμέτρηση που διοργανώνεται.

Η τηλεμαχία των έξι κορυφαίων υποψηφίων θα ξεκινήσει στις 10μ.μ. (ώρα Ελλάδος) και θα μεταδοθεί από 35 τηλεοπτικά κανάλια και 61 διαφορετικές πλατφόρμες ηλεκτρονικών μέσων. Η αίθουσα της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες έχει μετατραπεί σε τηλεοπτικό στούντιο για να υποδεχθεί τους κορυφαίους υποψήφιους οι οποίοι θα αναμετρηθούν σε θέματα όπως η απασχόληση, η μετανάστευση, η ασφάλεια, ο λαϊκισμός, η κλιματική αλλαγή και ο παγκόσμιος ρόλος της ΕΕ. 

Ο Γερμανός Μάνφρεντ Βέμπερ θεωρείται φαβορί για τη θέση αυτή, καθώς σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), φαίνεται να συγκεντρώνει τις περισσότερες έδρες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (180 έδρες,  έναντι 217 σήμερα) .

Βασικός του αντίπαλος είναι ο νυν Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο Ολλανδός Φρανς Τίμερμανς από το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα (ΕΣΚ), που είναι το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα στην Ευρωβουλή (149 έδρες, έναντι 186 σήμερα).

Εκτός από τους υποψηφίους του ΕΛΚ και των Σοσιαλιστών, στην τηλεμαχία θα συμμετάσχει η Ευρωπαία επίτροπος Ανταγωνισμού, η Δανή Μαργκρέτε Βέσταγκερ, που ανήκει στην πολιτική ομάδα της Συμμαχίας Φιλελεύθερων και Δημοκρατών για την Ευρώπη (ALDE), και η Γερμανίδα Σκα Κέλερ μέλος του Ευρωπαϊκού Πράσινου Κόμματος. Ο Γιαν Ζάχραντιλ εκπροσωπεί τη Συμμαχία Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (τρίτο κόμμα στη σημερινή Ευρωβουλή). Ο Ισπανός Νίκο Κιού θα εκπροσωπήσει την Ευρωπαϊκή Αριστερά.

Η σειρά με την οποία θα τοποθετηθούν οι κορυφαίοι υποψήφιοι, όπως καθορίστηκε μετά από κλήρωση είναι η εξής:

1.Νίκο Κιού, Ευρωπαϊκή Αριστερά (EL)

2.Σκα Κέλερ, Ευρωπαϊκό Πράσινο Κόμμα (EGP)

3.Ζαν Ζαχραντίλ, Συμμαχία των Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών στην Ευρώπη (ACRE)

4. Μαργκρέτε Βεστάγκερ, Συμμαχία των Φιλελεύθερων και Δημοκρατών για την Ευρώπη (ALDE)

5. Μάνφρεντ Βέμπερ, Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (EPP)

6.Φρανς Τίμερμανς, Κόμμα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών (PES)

Η μάχη για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Πίσω από τη σημερινή «τηλεμαχία» για τη διαδοχή του Ζαν Κοντ Γιούνκερ διενεργείται μια μάχη εξουσίας και επιρροής, πολύ πιο ουσιαστική από αυτή που κάποιοι από εμάς θα παρακολουθήσουμε απόψε το βράδυ.

Ο γερμανικός όρος «spitzenkandidaten” που σημαίνει “κορυφαίοι υποψηφίοι”, αποτελεί για πολλούς στις Βρυξέλλες και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες μια αμφιλεγόμενη διαδικασία για το διορισμό του Προέδρου της Επιτροπής.  

Ιστορικά, ο διορισμός του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν πάντα ευθύνη των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο). Ωστόσο, προκειμένου να δοθεί λίγο πιο δημοκρατική νομιμότητα στη διαδικασία αυτή, η Συνθήκη της Λισαβόνας εισήγαγε μια καινοτομία: Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πρέπει να διορίσει τον Πρόεδρο της Επιτροπής “λαμβάνοντας υπόψη το αποτέλεσμα των εκλογών για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο”, πριν υποβάλλει την επιλογή του στην έγκριση της νέας Ολομέλειας της Ευρωβουλής.

Οι ευρωεκλογές του 2014 ήταν οι πρώτες που τέθηκε σε ισχύ αυτή η “καινοτομία” της Συνθήκης. Τότε, οι μεγάλες πολιτικές οικογένειες της Ευρωβουλής συμφώνησαν ότι κάθε πολιτική ομάδα θα ορίζει τον υποψήφιό της για την προεδρία της Επιτροπής, ούτως ώστε το κόμμα που θα εκλέξει τον μεγαλύτερο αριθμό εδρών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, να μπορεί να επιβάλλει το διορισμό του κορυφαίου υποψηφίου του στους αρχηγούς των κρατών και κυβερνήσεων.

Έτσι λοιπόν, το 2014, ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ως ο κορυφαίος υποψήφιος του πρώτου κόμματος, του ΕΛΚ, κατάφερε, στηριζόμενος από τους Ευρωπαίους Σοσιαλιστές και τον υποψήφιό τους το Γερμανό Μάρτιν Σουλτς, να πάρει το πράσινο φως από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.  

Κι’ αν το 2014 οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ δέχτηκαν τη διαδικασία του Spitzenkandidaten, δε σημαίνει ότι δεν θα φρόντιζαν να ξαναπάρουν τον έλεγχο στα χέρια τους. Λίγα χρόνια αργότερα, στα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής του Φεβρουαρίου του 2018, οι ευρωπαίοι ηγέτες δηλώνουν ότι στη διαδικασία των “Spitzenkandidaen”, “ δεν υπάρχει αυτοματισμός» και ότι η αρμοδιότητα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να διορίζει τον υποψήφιο, λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών, είναι «αυτόνομη».

Κατακερματισμένο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Σε αυτές τις ευρωεκλογές τα πράγματα περιπλέκονται ακόμη περισσότερο. Η άνοδος της άκρας δεξιάς, σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, θα δημιουργήσει ένα πιο κατακερματισμένο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από ποτέ. Για πρώτη φορά από τις πρώτες ευρωεκλογές του 1979, το ΕΛΚ και οι Σοσιαλιστές δεν θα έχουν την πλειοψηφία. Αυτή τη φορά, ο υποψήφιος της πολιτικής ομάδας που θα λάβει τις περισσότερες έδρες, ο οποίος σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις θα είναι ο Γερμανός Μάνφρεντ Βέμπερ από το ΕΛΚ, θα δυσκολευτεί πολύ περισσότερο.  Ο Μάνφρεντ Βέμπερ θα πρέπει να διαπραγματευτεί την υποστήριξή του όχι μόνο με τους Σοσιαλιστές, αλλά και με τα άλλα παραδοσιακά κόμματα της Ευρωβουλής. Το πιο λογικό είναι ότι θα ζητήσει τη στήριξη των Φιλελευθέρων ή και των Πρασίνων. Τίποτα όμως δεν εγγυάται ότι τα δύο αυτά κόμματα θα ξαναστηρίξουν το ΕΛΚ στην προεδρία της Επιτροπής.

Σύνοδος Κορυφής της 28ης Μαΐου

Στις 28 Μαίου, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ έχει συγκαλέσει έκτακτη Σύνοδο Κορυφής, προκειμένου οι ευρωπαίοι ηγέτες να αποτιμήσουν τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών και να κάνουν μια πρώτη συζήτηση για το διάδοχο του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.

Ας μην ξεχνάμε, ωστόσο, ότι εκτός από την Προεδρία της Επιτροπής, υπάρχουν κι’ άλλα “κορυφαία πόστα” για τα οποία οι ευρωπαίοι ηγέτες θα πρέπει να συμφωνήσουν στα πρόσωπα που θα διοριστούν: αυτό του Προέδρου του Συμβουλίου της ΕΕ, του Ύπατου εκπροσώπου της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής, του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και φυσικά του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Πρόκειται για ένα “παζάρι” που παραδοσιακά γίνεται πίσω από τις “κλειστές πόρτες” του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Παράλληλα, δε, θα πρέπει να υπάρχει μια ισορροπία πολιτική και γεωγραφική, ενώ τουλάχιστον ένα από τα κορυφαία πόστα θα πρέπει να δοθεί σε γυναίκα.