Help me vote: Το ηλεκτρονικό τεστ για τους αναποφάσιστους της κάλπης

Εφαρμογή για τους αναποφάσιστους έδωσε στη δημοσιότητα το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και οι καθηγητές Ιωάννης Ανδρεάδης και Θόδωρος Χατζηπαντελής.

Το Help me Vote αποσκοπεί στο να βοηθήσει τους αναποφάσιστους να επιλέξουν το κόμμα που θα ψηφίσουν στις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου μέσα από ένα κουίζ με 31 ερωτήσεις.

Το εν λόγω κουίζ επιτρέπει στους ψηφοφόρους να συγκρίνουν τις απόψεις τους για θέματα πολιτικής και επικαιρότητας με τις θέσεις των υποψηφίων και των κομμάτων, δηλαδή ένας Ηλεκτρονικός Σύμβουλος Ψήφου (Voting Advice Application ή VAA). Σύμβουλοι Ψήφου χρησιμοποιούνται σε πολλές χώρες για προεδρικές, βουλευτικές, περιφερειακές ή δημοτικές εκλογές.

Οι παρακάτω πληροφορίες αναδημοσιεύονται έτσι όπως αναρτήθηκαν στην επίσημη ιστοσελίδα της εφαρμογής

Πώς λειτουργεί;

Ο μηχανισμός είναι απλός: πριν από τις εκλογές, οι θέσεις των υποψηφίων ή των κομμάτων κωδικοποιούνται από μια ομάδα ακαδημαϊκών ερευνητών. Αυτό επίσης μπορεί να γίνει και από τα κόμματα ή αντιπροσώπους τους ή από τους ίδιους τους υποψήφιους σε συνεργασία με την ερευνητική ομάδα. Έπειτα οι ψηφοφόροι καλούνται να συμπληρώσουν το ίδιο ερωτηματολόγιο και να εκφράσουν τις απόψεις τους. Το ηλεκτρονικό σύστημα συγκρίνει τις απαντήσεις των κομμάτων/υποψηφίων με εκείνες που παρέχονται από τους ψηφοφόρους (χρήστες της ηλεκτρονικής εφαρμογής). Το τελικό αποτέλεσμα παρουσιάζει κατάταξη των κομμάτων ή υποψηφίων με βάση το βαθμό συμφωνίας τους με τον κάθε ψηφοφόρο. Ο βαθμός συμφωνίας κόμματος-πολίτη υπολογίζεται με χρήση κατάλληλου στατιστικού συντελεστή.

Πόσο ανεξάρτητη είναι η παρούσα ερευνητική πρωτοβουλία;

Η πρωτοβουλία ‘HelpMeVote’ είναι ένα ακαδημαϊκό έργο, που δεν συνδέεται με κανένα πολιτικό κόμμα ή κίνημα ή μέσο ενημέρωσης. Τα πολιτικά κόμματα δεν είχαν καμία επίδραση στο σχεδιασμό του έργου ενώ όλες οι πληροφορίες συγκεντρώθηκαν με την ευθύνη της ερευνητικής ομάδας.

Πώς κωδικοποιούνται οι θέσεις των κομμάτων;

Από ερευνητική ομάδα ειδικών βάσει του πολιτικού προγράμματος, της κομματικής ταυτότητας και των δημοσίων δηλώσεων των στελεχών τους και αντίστοιχες απαντήσεις των κομμάτων (αν είναι διαθέσιμες) στο ερωτηματολόγιο.

Πώς ερμηνεύω τα αποτελέσματα;

Με τη χρήση του κατάλληλου στατιστικού συντελεστή συσχέτισης μεταξύ κάθε κόμματος και του πολίτη υπολογίζεται ο βαθμός συμφωνίας με κάθε κόμμα σε διάστημα -100%, +100%. Τιμές ανάμεσα στο -20% και +20% δείχνουν ότι δεν υπάρχει πρακτικά συνάφεια με το ή τα κόμματα, τιμές από +20% μέχρι +50% δείχνουν συμφωνία και πάνω από +50% ισχυρή συμφωνία. Αντίστοιχα τιμές από -20% μέχρι -50% δείχνουν διαφωνία, ενώ τιμές μικρότερες από -50% δηλώνουν ισχυρή διαφωνία. Βέβαια,  αν για δύο κόμματα οι τιμές διαφέρουν μέχρι 10 μονάδες δεν υπάρχει πρακτικά διαφορά όσον αφορά την σειρά προτίμησης.

Επίσης παρουσιάζεται σε διάγραμμα δύο αξόνων η σχετική θέση του πολίτη όσον αφορά στην τοποθέτηση των κομμάτων σε αυτούς τους άξονες. Για την παρούσα εφαρμογή ο οριζόντιος άξονας αποτυπώνει τη θέση των κομμάτων στον άξονα Φιλελευθερισμός/Αυταρχισμός. Στο δεξί άκρο αυτού του άξονα συγκεντρώνονται ο συντηρητισμός, ο αυταρχισμός και ο εθνικισμός ενώ στο αριστερό άκρο βρίσκεται ο κοινωνικός φιλελευθερισμός που υποστηρίζει το δικαίωμα της ατομικής επιλογής και στοχεύει σε κοινωνίες ανεκτικές στη διαφορετικότητα (στη διεθνή βιβλιογραφία η αντιπαράθεση αυτή συνήθως αναφέρεται ως GAL/TAN: Green, Alternative, Libertarian vs Traditional, Authoritarian, Nationalist). Ο κατακόρυφος άξονας αποτυπώνει για τις παρούσες εκλογές την αντιπαράθεση των κομμάτων όσον αφορά στη διαχείριση του χρέους και στον τρόπο ελάφρυνσης των βαρών των Ελλήνων πολιτών με παραμέτρους την στάση προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις δεσμεύσεις της χώρας. Στο άνω άκρο επικρατεί η άποψη ότι προτεραιότητα πρέπει να έχει η παραμονή στο Ευρώ και η ελάφρυνση των βαρών να γίνει σταδιακά. Στο κάτω άκρο βρίσκονται τα κόμματα που δεν ενδιαφέρονται για την παραμονή της χώρας στο Ευρώ και απαιτούν διαγραφή του χρέους και άμεση ελάφρυνση όλων των βαρών. Από την στατιστική ανάλυση των δεδομένων του HelpMeVote 2012 και HelpMeVote 2014 προκύπτει ότι μεγάλο μέρος της αντιπαράθεσης στα οικονομικά θέματα (economic Left/Right) έχει ενσωματωθεί στον κατακόρυφο άξονα (που αφορά στη διαχείριση του χρέους και στις σχέσεις με την ΕΕ) αφήνοντας στον οριζόντιο άξονα μόνο την κοινωνικο-πολιτισμική διάσταση (socio-cultural Left/Right). Αυτό οδήγησε και στην απόφαση αλλαγής της ονομασίας του άξονα από Αριστερά/Δεξιά σε Φιλελευθερισμός/Αυταρχισμός. Η αλλαγή αυτή επιβεβαιώνεται και από την ανάλυση των δεδομένων της  Εθνικής Εκλογικής Έρευνας 2012 (ELNES 2012) (βλ. το ειδικό τεύχος του South European Society and Politics: Political representation in bailed-out Southern Europe: Greece and Portugal compared  http://doi.org/10.1080/13608746.2014.984381 και http://doi.org/10.1080/13608746.2014.983317

Στη σελίδα που εμφανίζεται το ποσοστό συμφωνίας ο πολίτης μπορεί να κάνει κλικ πάνω σε κάθε κόμμα και να συγκρίνει τις θέσεις του με τις θέσεις του κόμματος για κάθε μία από τις ερωτήσεις του HelpMeVote.

Στο διάγραμμα η θέση μου εμφανίζεται πιο κοντά στο κόμμα Α ενώ στα αποτελέσματα φαίνεται ότι έχω μεγαλύτερο βαθμό συμφωνίας με το κόμμα Β. Πως γίνεται αυτό;

Mόνο κάποιες από τις ερωτήσεις μπορούν να ενταχθούν σε κάποιον από τους δύο άξονες του διαγράμματος. Ενώ το ποσοστό συμφωνίας υπολογίζεται από τις απαντήσεις στο σύνολο των ερωτήσεων, η θέση στο διάγραμμα καθορίζεται από τις απαντήσεις στο υποσύνολο των σχετικών με το διάγραμμα ερωτήσεων. Συνεπώς, υπάρχει περίπτωση η θέση σας στο διάγραμμα να εμφανίζεται κοντύτερα σε ένα κόμμα με το οποίο δεν έχετε το μεγαλύτερο βαθμό συμφωνίας. Με απλά λόγια, η απάντηση στο ερώτημά σας είναι η εξής: στο υποσύνολο των ερωτήσεων που αφορούν στους άξονες του διαγράμματος είστε πιο κοντά στο κόμμα Α, ενώ αν λάβουμε υπόψη και τις υπόλοιπες ερωτήσεις, το κόμμα Β κατορθώνει να ξεπεράσει το κόμμα Α.

Πως επιλέχθηκαν οι ερωτήσεις του ερωτηματολογίου;

Το ερωτηματολόγιο έχει σχεδιαστεί από ερευνητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με βάση τη διεθνή σχετική βιβλιογραφία και εμπειρία. Οι ερωτήσεις που επιλέχθηκαν καλύπτουν ευρύτερες θεματικές ενότητες πολιτικής που με βάση τη βιβλιογραφία έχουν θεωρηθεί σημαντικές. Ασφαλώς υπάρχουν θέματα και ερωτήσεις που είναι προσαρμοσμένες στην ελληνική πραγματικότητα και γενικά στο συγκεκριμένο πλαίσιο της εκάστοτε εκλογικής διαδικασίας. Για περισσότερες λεπτομέρειες για τον τρόπο επιλογής των ερωτήσεων μπορείτε να δείτε το  http://doi.acm.org/10.1145/2490257.2490263

Ποια κόμματα συμπεριλαμβάνονται στο HelpMeVote;

Αρχικά επιλέχθηκαν τα κόμματα που έχουν εκπροσώπους στη Βουλή και συμπληρώθηκαν από τα κόμματα που εμφανίζονται να έχουν άνω του 1% στις περισσότερες δημοσκοπήσεις.

Τι συμβαίνει με τα δεδομένα που συλλέγονται;

Tα δεδομένα μπορούν να αξιοποιηθούν για ακαδημαϊκούς και ερευνητικούς σκοπούς, αλλά η ανωνυμία των χρηστών του συστήματος είναι εγγυημένη και τα δεδομένα είναι ανοικτά και διαθέσιμα σε όλους. Για παράδειγμα, δείτε τα  δεδομένα των Ευρωεκλογών του 2014

Δοκίμασα να αλλάξω τις αρχικές απαντήσεις μου αλλά το HelpMeVote μου δίνει συνέχεια το ίδιο αποτέλεσμα. Μήπως υπάρχει κάποιο σφάλμα;

Όχι, δεν υπάρχει κανένα σφάλμα. Το HelpMeVote δίνει ένα νέο αποτέλεσμα μόνο όταν υποβάλλετε ένα νέο ολοκληρωμένο σύνολο απαντήσεων. Αυτό σημαίνει ότι αν μετά την εμφάνιση του αποτελέσματος πατήσετε το πλήκτρο Back του προγράμματος πλοήγησης και αλλάξετε απάντηση σε μερικές ερωτήσεις, το αποτέλεσμα δεν θα αλλάξει. Αυτό συμβαίνει γιατί όταν κάνετε υποβολή των απαντήσεων δημιουργείται ένα αποτέλεσμα το οποίο θα παραμείνει σταθερό μέχρι να κάνετε μία από τις δύο παρακάτω ενέργειες: α) να κλείσετε το πρόγραμμα πλοήγησης ή β) να πατήσετε το εικονίδιο πάνω αριστερά (που έχει την επεξήγηση: “Ξεκινήστε ένα νέο ερωτηματολόγιο”) το οποίο θα σας μεταφέρει στην αρχική σελίδα του HelpMeVote και θα σας δώσει τη δυνατότητα να πάρετε ένα νέο αποτέλεσμα για το νέο σύνολο των απαντήσεων που θα δώσετε.

Ποιοι είναι οι δημιουργοί του HelpMeVote;

Ιωάννης Ανδρεάδης: Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και ερευνητής στο Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Πολιτικής Έρευνας. ([email protected])

Θόδωρος Χατζηπαντελής: Καθηγητής Εφαρμοσμένης Στατιστικής στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και Διευθυντής του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Πολιτικής Έρευνας. ([email protected])

Στην επιτυχία κάθε νέας έκδοσης του HelpMeVote πολύ σημαντικό ρόλο παίζουν οι φοιτητές του ΑΠΘ και όλοι οι φίλοι του HelpMeVote που δεν σταματούν να το διαδίδουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.