Bullying και σεξουαλικές παρενοχλήσεις: Τρεις ιστορίες από τις ελληνικές δραματικές σχολές

Η προ ημερών απομάκρυνση του Στάθη Λιβαθινού από τη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου μπορεί να θεωρηθεί ως μια απόφαση-σταθμός στην ιστορία της πρώτης θεατρικής σκηνής της χώρας. Μπορεί να αποτέλεσε μέρος μιας (καθυστερημένης) εξυγίανσης που επιδιώκεται στον καλλιτεχνικό χώρο, μετά τις σοκαριστικές αποκαλύψεις του κινήματος #MeToo για άσκηση ψυχολογικής, λεκτικής σωματικής και σεξουαλικής βίας, εντούτοις έχει βαρύνουσα σημασία. Διότι η παραίτηση Λιβαθινού προέκυψε μετά το ανάστημα που ύψωσαν οι σπουδαστές της σχολής.

Πολλές λεπτομέρειες για την εν λόγω υπόθεση δεν έχουν γίνει γνωστές – άλλωστε όπως ανέφεραν πηγές στο NEWS 24/7, η απόφαση λήφθηκε σε μια συνεδρίαση των σπουδαστών με τους καθηγητές, η οποία αποτελεί εσωτερική διεργασία της Δραματικής Σχολής. Αυτό που προκύπτει ωστόσο από την επιστολή παραίτησης του κ. Λιβαθινού είναι ότι οι σπουδαστές αρνήθηκαν – επανειλημμένως – κατά τη συνεδρίαση να συνεργαστούν στο εξής μαζί του «έστω για 2 ώρες την βδομάδα». Μια άρνηση που θέτει ίσως ιστορικό προηγούμενο και που πριν από μερικά χρόνια θα φάνταζε αδιανόητη.

Διότι οι συνθήκες που βίωσαν οι σπουδαστές του Εθνικού δεν είναι κάτι νέο ή πρωτάκουστο. Ούτε φυσικά συναντώνται μόνο στο Εθνικό Θέατρο: Όπως ήταν κοινό μυστικό στα καμαρίνια του θεάτρου ότι υπάρχουν πρωταγωνιστές και σκηνοθέτες που καταχράζονται του στάτους τους και γίνονται βίαιοι, έτσι είναι γνωστό ότι από τις σχολές υποκριτικής ακόμη, οι υποψήφιοι σπουδαστές μπορεί να έρθουν αντιμέτωποι με απαξιωτικές συμπεριφορές κάποιων καθηγητών, ντιβιλίκια και φυσικά απειλές αποβολής. «Το θέατρο θέλει γερό στομάχι» είναι ένα από τα πρώτα μαθήματα που μαθαίνουν, αλλά κανείς δεν τους εξηγεί ότι αυτό δεν οφείλεται μόνο στις απαιτήσεις των ρόλων ή τις εργασιακές παθογένειες του επαγγέλματος αλλά και στις ανάρμοστες συμπεριφορές ορισμένων “ισχυρών” συναδέλφων τους, τις οποίες επέβαλαν ως κατεστημένο.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε άλλωστε ότι προβλήματα δεν συναντώνται μόνο στις κρατικές σχολές του Εθνικού Θεάτρου ή του ΚΘΒΕ, αλλά και σε κάποιες ιδιωτικές σχολές υποκριτικής, για τα δίδακτρα των οποίων οι σπουδαστές καταβάλλουν ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσό (σ.σ.: για το οποίο αρκετοί χρειάζεται παράλληλα να εργαστούν, ενώ τα μαθήματά τους και οι πρόβες/προετοιμασία μπορεί να φτάσουν κάποιες ημέρες το 12ωρο.)

Προβλήματα που ξεκινούν από τον αντιεπαγγελματισμό κάποιων καθηγητών (ασυνέπεια στις ώρες διδασκαλίας, κατανάλωση αλκοόλ πριν και εν ώρα μαθήματος, απουσία διδακτικής ύλης κ.ά.) και φτάνουν σε συμπεριφορές που δεν χωρούν πουθενά, πόσο μάλλον σε έναν χώρο σπουδής.

Το NEWS 24/7 μίλησε με τρεις σπουδαστές δραματικών σχολών και τους ζήτησε να περιγράψουν σε πρώτο πρόσωπο τα προβλήματα αυτά που αντιμετώπισαν από κάποιους καθηγητές τους κατά τη φοίτησή τους σε δραματικές σχολές, από bullying και εξύβριση μέχρι σεξουαλική παρενόχληση. Οι σπουδαστές και οι θύτες δεν κατονομάζονται, δεδομένου ότι δεν έχει τόσο σημασία το όνομα όσο το γεγονός ότι τα εν λόγω περιστατικά “επιτρέπονταν” στο πλαίσιο της συνθήκης αυτής που υπήρχε μέχρι τώρα στον χώρο του θεάτρου ότι αν κάποιος είναι “σπουδαίος” και “σημαντικός”, μπορεί να κάνει ό,τι θέλει. Μια συνθήκη που πλέον έχει βγει στην επιφάνεια και καλούμαστε όλοι να “σπάσουμε”.

Ν.Φ.: “Καθηγητής μού ζήτησε 2 φορές να πάω σπίτι του”

“Το 2001, στα 21 μου, όταν αποφοίτησα από το τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ, έδωσα εξετάσεις σε αρκετές δραματικές σχολές (όπως κάνουν οι περισσότεροι υποψήφιοι ηθοποιοί). Είχα δώσει και στο Εθνικό Θέατρο αλλά δεν πέρασα. Για το Εθνικό υπήρχε έντονη η φήμη ότι υπάρχουν κριτήρια και θέλουν οι υποψήφιοι να έχουν μια συγκεκριμένη εμφάνιση, να πληρούν πρότυπα σχεδόν μοντελίστικα.

Πέρασα σε μια δραματική σχολή ενός γνωστού σκηνοθέτη, όπου φοίτησα για πέντε μήνες. Ήταν μια πολύ κακή περίοδος της ζωής μου. Όταν βγήκαν στην επιφάνεια οι καταγγελίες για το #ΜεΤοο στο ελληνικό θέατρο, ένιωσα μια τεράστια ανάσα. Γιατί τότε εγώ δεν μπορούσα να περιγράψω σε κανέναν αυτό που βίωνα στη δραματική σχολή. Ένιωθα ότι κανείς δεν μπορούσε να το καταλάβει, ούτε οι γονείς μου, οι οποίοι έδωσαν έναν σκασμό λεφτά για να με βάλουν σε αυτή.

Πήγα εκεί γιατί τον θαύμαζα πολύ σαν καλλιτέχνη, τον θαύμαζαν και οι γονείς και η αδελφή μου. Είχαμε πάει να δούμε πάρα πολλές παραστάσεις του. Στη σχολή ήταν τέλειες οι κτιριακές εγκαταστάσεις, φοβερή οργάνωση, καλοί καθηγητές, ένας ωραίος τόπος να σπουδάσεις την τέχνη σου. Υπήρχαν όλες οι βάσεις για να γίνει κάτι τέλειο και όμως αυτός ο ευφυής διευθυντής σχολής χρησιμοποιούσε όλο αυτό το θετικό με τελείως λάθος τρόπο.

Στο μάθημά του συγκεκριμένου σκηνοθέτη νιώθαμε αρχικά ότι ζούμε ιστορικές στιγμές, τον ακούγαμε να μιλάει και σκεφτόμασταν ότι δεν γίνεται να είναι τόσο έξυπνος, ευφυής. Αλλά το χρησιμοποιήσε όλο εις βάρος μας. Δεν μπορώ να εξηγήσω ακριβώς πώς το έκανε. Υπήρχε σίγουρα ένα καθεστώς τρομοκρατίας, υπήρχε λεκτική και ψυχολογική βία, ψυχολογικός εκφοβισμός. Ήταν ένας άνθρωπος εντελώς ακατάλληλος για τη διαπαιδαγώγηση νέων, μπορούσε να καταστρέψει την ψυχούλα σου. Δεν έβριζε γιατί αυτό θα το θεωρούσε πολύ υποδεέστερο του εαυτού του. Έκανε άλλα πράγματα, συνήθως εκφόβιζε, μείωνε προσβλητικά αλλά με φοβερές λέξεις και φοβερό χειρισμό λόγου. Σε έκανε να νιώθεις σκουπίδι κάθε λεπτό. Καλλιεργούσε ένα καθεστώς ότι η ψυχολογική πίεση και οι απότομες συμπεριφορές πάνε πακέτο με τη δυνατή πρόβα, με την εξέλιξη του ηθοποιού, κάτι που είναι ψέμα.

Πηγαίναμε με το άγχος στη σχολή αν ο καθηγητής θυμηθεί σήμερα το όνομά μας

Συνήθιζε να μας λέει “αν σε τρεις μήνες δεν έχεις καταφέρει να με κάνεις θυμηθώ το όνομά σου, θα φύγεις από τη σχολή”. Πηγαίναμε με το άγχος αν ο καθηγητής αυτός θυμηθεί σήμερα το όνομά μας. Και ακουγόταν ότι όντως είχε διώξει φοιτητές στο παρελθόν. Μπορεί να φαίνεται λίγο αστείο αυτό που θα πω αλλά δεν είναι αστείο για ένα παιδί 21 ετών.

Σαν καθηγητής δεν ήταν ποτέ συνεπής. Ερχόταν όποτε ήθελε, έφευγε όποτε ήθελε, κάτι μπορεί να του τη βάραγε στη μέση του μαθήματος και σηκωνόταν κι έφευγε με απίστευτη ευκολία και με μια δικαιολογία φοβερή που πάντα είχε να κάνει με εμάς. Στόχευε να αισθανθούμε άσχημα εμείς που φεύγει. Πληρώναμε μια σχολή για εκείνον και δεν τον βλέπαμε. Άαχετα που τελικά όσο λιγότερο τον έβλεπες, τόσο το καλύτερο για εσένα.

Θυμάμαι στο διάλειμμα έπεφτε σήμα να κάνουμε ησυχία όταν ερχόταν. Ήμασταν όλοι αγάλματα ακούνητα γιατί περνούσε δίπλα μας και δεν μπορούσαμε να απολαύσουμε τον ελεύθερό μας χρόνο ούτε στο διάλειμμα. Φοβόμασταν. Εγώ πήγαινα το πρωί στη σχολή μου με άγχος και έφευγα με κλάματα. Ένα βράδυ θυμάμαι που είχε συσσωρευτεί όλο αυτό δεν μπόρεσα να κοιμηθώ καθόλου. Δεν άντεξα το πρωί, τα είπα όλα στους γονείς μου και φύγαμε. Ήταν υποστηρικτικοί.

Θυμάμαι ακόμα την ημέρα που έπρεπε να πάω στη γραμματεία και έπρεπε να μιλήσω μαζί του, να του πω έναν λόγο για τον οποίο φεύγω. Δεν θυμάμαι τι του είπα, εκείνο που θυμάμαι είναι που μου χτύπησε χαϊδευτικά τον ώμο και μου λέει “βρε κουτέ, εσύ φεύγεις; Εσένα ξέρω το όνομα σου από την πρώτη ημέρα.” Ήμουν φοβισμένος παρόλο που ήταν οι γονείς μου μαζί, ήθελα απλά να φύγω από εκεί μέσα το συντομότερο.

Στην επόμενη σχολή που πήγα, αντίκρισα μια πολύ διαφορετική κατάσταση, ήταν όλα πιο γειωμένα. Υπήρχε αντίθετη νοοτροπία: πολλή δουλειά και καμία κόντρα. Κυριαρχούσε ένα κλίμα ομαδικότητας και συνεργασίας. Εκεί είχαμε πολύ περισσότερους καθηγητές και ήρθα αντιμέτωπος με διάφορα είδη σκηνοθετών.

Καθηγητής μού πρότεινε να πάω δύο φορές στο σπίτι του χωρίς καν μια αφορμή

Γνωρίζοντας διάφορους σκηνοθέτες, αντιμετώπισα και το πρώτο πέσιμο από σκηνοθέτη – καθηγητή μου. Μου είχε προτείνει μια φορά να πάω σπίτι του, χωρίς καν μια αφορμή. Φυσικά και δεν πήγα. Μου πρότεινε άλλη μία φορά να πάω και αρνήθηκα πάλι. Την επόμενη ημέρα είχα μάθημά του και είχα μια σκηνή που υπαγόρευε η παρτενέρ μου να μου δώσει ένα χαστούκι. Μου δίνει η συμφοιτήτριά μου ένα χαστούκι και εκείνος πετάχτηκε να της πει ότι δεν δίνουν έτσι τα χαστούκια στο θέατρο. Σηκώθηκε και πήρε τη θέση της για να της δείξει πώς χαστουκίζουν σωστά. Παίζουμε κανονικά τη σκηνή, έρχεται η στιγμή του χαστουκιού κι εκείνος κάνει μια παύση. Με κοιτάει και μου δίνει ένα χαστούκι τόσο δυνατό που μου έφυγε το κεφάλι. Και μου κλείνει το μάτι. Μετά γυρνάει στη συμπαίκτριά μου και της λέει “έτσι δίνονται τα χαστούκια επί σκηνής”.

Πήγα στη διευθύντρια της σχολής και ανέφερα τι έγινε αλλά δεν υπήρξαν συνέπειες. Τον φώναξε για να το συζητήσουμε και οι τρεις μαζί. Θυμάμαι προσπαθούσε να με βγάλει ψεύτη, είπε ότι μου έστελνε μηνύματα να βρεθούμε εκτός σχολής γιατί έχει καλή σχέση με τους μαθητές του.

Δεν υπήρχε στήριξη. Γενικά καταλήγω ότι στις δραματικές σχολές δεν υπάρχει στήριξη και υπεράσπιση σε αυτούς που καταθέτουν τα χρήματά τους και την ψυχούλα τους.. Εξακολουθώ να πιστεύω ότι σε όποια δραματική σχολή και να είχα πάει, δεν θα μάθαινα τίποτα. Μπορεί να “πιάσεις” κάτι αλλά όσον αφορά σπουδές και ύλη, δεν καλύπτονται ποτέ. Εγώ θέατρο έμαθα εκ των υστέρων, σε σεμινάρια που παρακολούθησα και με την τριβή μου επαγγελματικά στο σανίδι.»

Χ.Σ.: Δεν μπορεί ένας καθηγητής να αποκαλεί μια σπουδάστρια “κ@ργι@λα”

«Το 2015 έδωσα εξετάσεις στο Υπουργείο Πολιτισμού και σε τρεις δραματικές σχολές που είχα επιλέξει. Ήμουν 28 ετών τότε, δεν μπορούσα να δώσω εξετάσεις για το Εθνικό Θέατρο γιατί υπάρχει ηλικιακό όριο – το οποίο δεν καταλαβαίνω πώς ορίζεται και για ποιους λόγους (δεν μιλάμε για την Κρατική Σχολή Χορού, όπου ένα σώμα από ένα σημείο και μετά δεν μπορεί να έχει ίσως την ίδια ευπλασία και ευλυγισία). Θέλω να σημειώσω ότι το πρόβλημα ξεκινά και από τον αριθμό των δραματικών σχολών που υπάρχουν στην Ελλάδα: υπάρχουν 24 σχολές που είναι αναγνωρισμένες από το ΥΠΠΟΑ και πόσες άλλες που δεν είναι. Αυτό αναγκαστικά δημιουργεί μια συνθήκη “σούπερ μάρκετ”, ο καθένας δηλαδή μπορεί να ανοίξει μια σχολή, άσχετα εάν έχει την κατάρτιση να το κάνει.

Στην πρώτη σχολή που έδωσα, αισθάνθηκα αυτό ακριβώς: Στις εισαγωγικές δεν πρόλαβα ούτε ένα λεπτό να τραγουδήσω και να πω το ποίημα που είχα επιλέξει γιατί μου είπαν κατευθείαν “είσαι καταπληκτικός, περνάς!” Αυτό κάτι δείχνει. Μάλιστα οι άνθρωποι που είχα απέναντί μου ήταν πολύ γνωστοί, τους θαύμαζα. Ένας ήρθε και μου είπε πολύ καλά λόγια αλλά έμαθα ότι παρότι ήταν στην επιτροπή, δεν διδάσκει στη σχολή. Αυτό είναι μια εξαπάτηση; Σε πολλές σχολές άλλα ονόματα υπάρχουν στην επιτροπή, άλλα στην “αφίσα” και άλλα διδάσκουν. Εναλλάσσονται ανά εξάμηνο, πεντάμηνο, ανά χρόνο. Δεν υπάρχει φερεγγυότητα όμως έτσι, δεν υπάρχει πήχης σπουδής αφού κάθε χρόνο είναι διαφορετικοί οι καθηγητές. Θα πρέπει να εξεταστεί ποιοι απαρτίζουν μια σχολή, με ποια προσόντα και παιδαγωγική μέθοδο και φυσικά να καταρτιστεί από το ΥΠΠΟΑ ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα και μια συγκεκριμένη διαδικασία. Όταν δεν υπάρχει οργάνωση και πειθαρχία μέσω μιας παιδαγωγικής μεθόδου, συμβαίνουν τα έκτροπα. Όταν δηλαδή ο επιχειρηματίας αυτοπροσδιορίζεται και ως διευθυντής δραματικής σχολής ή και ως καθηγητής και κάνει ό,τι μου καπνίσει, αυτό θα το δει ο φοιτητής του και θα το ερμηνεύσει όπως θέλει. Εγώ αυτό το συνάντησα και στις τρεις δραματικές σχολές που πήγα.

Στην πρώτη σχολή με δέχτηκαν χωρίς να ολοκληρώσω τον μονόλογό μου και κατάλαβα ότι εκεί τα πράγματα είναι πολύ εύκολα. Οπότε έφυγα. Στη δεύτερη σχολή που πήγα, η διαδικασία των εισαγωγικών εξετάσεων κράτησε μία εβδομάδα, ήταν πιο απαιτητική. Υπήρχε μεγαλύτερη προσέλευση υποψηφίων και με επέλεξαν πριν ακόμα βγουν τα αποτελέσματα του Υπουργείου. Ως αποτέλεσμα, βρέθηκα σε ένα τμήμα γύρω στα 25-27 άτομα με δύο κατηγορίες σπουδαστών: αυτούς που έδωσαν για το Υπουργείο και αυτούς που δεν έδωσαν. Αναρωτήθηκα εύλογα τι διαφορά θα έχει το πτυχίο που θα πάρει ένα παιδί χωρίς να έχει περάσει στο Υπουργείο με το πτυχίο που θα πάρω εγώ.

Υπήρχε μεγάλη ασυνέπεια από την “ελίτ” των καθηγητών της σχολής

Από την πρώτη εβδομάδα μαθημάτων κιόλας, άρχισα να καταλαβαίνω πώς λειτουργεί η σχολή αυτή. Ενώ πληρώνεις ένα καθόλου ευκαταφρόνητα ποσό για να διδαχθείς από πολύ καλούς καθηγητές που είναι “μέσα στα πράγματα”, διαπίστωσα ότι οι άνθρωποι αυτοί είτε δεν ερχόντουσαν στα μαθήματα, είτε δεν είχαν διάθεση να κάνουν όπως πρέπει ένα μάθημα. Πολλές φορές μάλιστα δεν ήταν προετοιμασμένοι για το τι θα κάνουν στο μάθημά τους: Όταν σε 4 ώρες διδασκαλίας το μόνο που κάνουμε είναι μια ανάγνωση κειμένου και αυτό βαφτίζεται ως “μέθοδος” καταλαβαίνεις πολύ καλά τι συμβαίνει. Η ανάγνωση και η κατανόηση κειμένου είναι μια διαδικασία που μαθαίνουμε στο δημοτικό, όχι σε μια δραματική σχολή. Είναι πολύ εύκολο ξέρετε στο καλλιτεχνικό πλαίσιο να ξεγελάσουμε τον άλλο.

Είχαμε πάρα πολλά κενά και πολλές φορές που δεν γινόταν το μάθημα. Οι αναπληρώσεις γίνονταν αρκετά συχνά, διότι οι άνθρωποι αυτοί ήταν ενεργοί στον χώρο, οπότε λόγω χρόνου δεν μπορούσαν να έρθουν στα μαθήματά τους ως όφειλαν. Από την άλλη οι σπουδαστές πληρώνουμε για να κάνουμε μάθημα και πολλοί από εμάς δουλεύουν και εκείνοι για να ανταπεξέλθουν. Να σημειώσω ότι η ασυνέπεια δεν υπήρχε από την πλειοψηφία των καθηγητών της σχολής, υπήρχε όμως από την “ελίτ” τους.

Όταν βγήκαν τα αποτελέσματα του Υπουργείου και είδα ότι είχα περάσει, συμμετείχα στη διαδικασία των εισαγωγικών εξετάσεων μιας τρίτης δραματικής σχολής (η οποία είχε ως προαπαιτούμενο να έχεις περάσει στο υπουργείο). Όταν έμαθαν ότι έδωσα εξετάσεις, με κάλεσε στο γραφείο της (δεύτερης σχολής που φοιτούσα) η διευθύντρια και με αποκάλεσε “ανήθικο”. Με ρώτησε πώς τολμάω να πάω σε άλλη σχολή τη στιγμή που έχω επιλέξει τη δική τους και μου τόνισε ότι δεν θα βρω δουλειά ποτέ και ότι ο χώρος αυτός είναι πολύ σκληρός. Στο γραφείο βρίσκονταν και οι άλλοι καθηγητές, οι οποίοι ούτε συμφώνησαν ούτε διαφώνησαν. Δεν ίδρωσε το αυτί μου, της απάντησα ότι αυτή είναι η δική της οπτική στα πράγματα και τους υπενθύμισα τόσο ποια είναι η θέση τους και οι υποχρεώσεις τους απέναντί μου όσο και οι δικές μου υποχρεώσεις και δικαιώματα απέναντί τους. Να σημειωθεί ότι πριν από εμένα στο γραφείο είχαν κληθεί για τον ίδιο λόγο και άλλοι συμφοιτητές μου, κάποιοι εκ των οποίων αποχώρησαν με κλάματα.

Την πρώτη ημέρα μας είπαν ‘εδώ είστε λίγο κατά τύχη. Δεν σημαίνει ότι σας αξίζει να είστε αλλά μάλλον είναι το καλό timing και στους τυφλούς βασιλεύει ο μονόφθαλμος’

Έτσι έφυγα και πήγα στην τρίτη σχολή, για την οποία υπήρχαν φήμες ότι είναι περίεργοι οι άνθρωποι που τη στελεχώνουν με περίεργες απαιτήσεις. Στη σχολή διαπίστωσα ότι υπήρχε ένα κλίμα εκφοβισμού. Ήταν γνωστό ότι η σχολή έδιωχνε κόσμο και είχε καταστεί σαφές ότι εάν δεν ακολουθήσει τις αισθητικές γραμμές και τον τρόπο που ακολουθεί η σχολή, έχεις φύγει. Την πρώτη κιόλας ημέρα που πήγαμε, το πρώτο πράγμα που ακούσαμε είναι ότι “εδώ είστε λίγο κατά τύχη. Δεν σημαίνει ότι σας αξίζει να είστε αλλά μάλλον είναι το καλό timing και στους τυφλούς βασιλεύει ο μονόφθαλμος”. Οπότε έπρεπε να αποδεικνύουμε κάθε μέρα ότι αξίζουμε που βρισκόμασταν εκεί Ουσιαστικά από τη στιγμή που μπήκαμε στην αίθουσα δεν βρεθήκαμε δίπλα με τη σχολή: βρεθήκαμε απέναντι. Οπότε, εφόσον η διεύθυνση και οι καθηγητές είναι απέναντί μου και όχι μαζί μου, δεν χωρά καμία αμφιβολία ότι θα πρέπει να ακολουθώ σαν στρατιωτάκι αυτα τα οποία μου λένε αλλιώς έχω φύγει.

Και εκεί φυσικά δεν υπήρχε κανένα πρόγραμμα και όλοι λειτουργούν με υποκειμενικά κριτήρια. Πάλι τα κενά που υπήρχαν ανάμεσα στα μαθήματα ήταν τεράστια, οι ώρες πήγαιναν χαμένες για πλάκα. Αρκετοί καθηγητές ήταν ασυνεπείς ως προς το υποτιθέμενο πρόγραμμα σπουδών. Άλλοι έρχονταν αδιάβαστοι, πολλοί έφευγαν νωρίτερα γιατί μετά είχαν άλλες υποχρεώσεις και άλλοι δεν ερχόντουσαν καθόλου. Έναν καθηγητή που είχαμε μαζί του ένα εξάμηνο μάθημα, τον είδαμε όλες και όλες δύο φορές. Μια άλλη καθηγήτρια που είχαμε, μας έκανε 30 λεπτά ζέσταμα, μετά ένα διάλειμμα μισής ώρας, μετά έναν αυτοσχεδιασμό και μετά έπρεπε να φύγει γιατί είχε άλλες υποχρεώσεις. Το μάθημά της να σημειωθεί ήταν 4ωρο.

Δεν μπορεί ένας καθηγητής να αποκαλεί μια σπουδάστρια “κ@ργι@λα, επειδή δεν έκανε ένα ποστάρισμα στα social media

Και μετά πάμε στις συμπεριφορές των καθηγητών. Νιώθω ότι στη δραματική είναι “κανόνας” ο ένας να απευθύνεται στον άλλο όπως του καπνίσει (ενώ δεν θα έπρεπε). Δεν μπορεί ένας καθηγητής να βρίζει χυδαία μια σπουδάστρια και να την αποκαλεί “κ@ργι@λα, επειδή δεν διεκπεραίωσε ένα αίτημά για ένα ποστάρισμα στα social media. Ο συγκεκριμένος μάλιστα είχαμε την εντύπωση ότι ενίοτε καταναλώνει αλκοόλ πριν τη διδακτική ώρα. Δεν μπορεί μια άλλη καθηγήτρια, όταν μας βάζει μία άσκηση, να χαρακτηρίζει ως “πίπα” την προσπάθεια ενός παιδιού.

Υπήρχαν κατά καιρούς διάφοροι υπαινιγμοί, διάφορα σχόλια. Καμιά φορά δεν χρειάζεται να μιλήσει ο άλλος, το βλέπεις ότι υπάρχει το σχόλιο. Για παράδειγμα όταν μία καθηγήτρια απευθύνεται σε έναν σπουδαστή και του λέει “μωρή σουρλουλού, εσύ τι μιλάς” πώς πρέπει να το εκλάβω. Ήταν μεν μια ατάκα μεταξύ αστείου και σοβαρού, ωστόσο είναι καθηγήτρια και πρέπει να ορίζει τα όρια, όχι να ξεφεύγει από αυτά. Η πλάκα έχει όρια και δεν θα πρέπει στο πλαίσιο αυτό να αναρωτιόμαστε αν κάτι γίνεται για χαβαλέ ή όχι.

Υπήρχε ακόμη ένας άλλος καθηγητής, ο οποίος μας δίδασκε ένα πολυ συγκεκριμένο θεωρητικό μάθημα, αλλά στην ώρα του δεν κάναμε τίποτα. Η συζήτηση γυρνούσε πάντα γύρω από τις σεξουαλικές προτιμήσεις, τη σεξουαλικότητα, το ανδρικό μόριο, το σώμα της γυναίκας. Ένιωθα ότι υπάρχει μια χυδαιότητα στην κουβέντα και μια πονηριά. Όταν φτάνεις στο σημείο σε ένα θεωρητικό μάθημα να συζητάμε για τα golden showers που γίνονταν στο Βερολίνο, τι να πεις;

Κάτι ακόμα πολύ σημαντικό: Η σχολή πραγματοποιούσε κάποια ταξίδια στο εξωτερικό για την εκπαιδευτική μας εξέλιξη. Έγιναν δύο ταξίδια, τα οποία πληρώσαμε έξτρα οι σπουδαστές και όταν ειπώθηκε από έναν συμφοιτητή μου, (ο οποίος δούλευε τότε σερβιτόρος για να πληρώνει τα δίδακτρα και τα έξοδά του) ότι αδυνατεί να έρθει σε αυτό το ταξίδι γιατί είναι πολύ μεγάλο και κοστοβόρο) ένας καθηγητής τού απάντησε “λυπάμαι αλλά αν δεν το ακολουθήσεις, σε θεωρώ εκτός σχολής”. Σήμερα έχω πληροφορηθεί ότι αυτό δεν γίνεται, από την άλλη ωστόσο οι νοοτροπίες παραμένουν. Το “δεν είσαι αρκετά καλός” παραμένει, το “εγώ είμαι η καλύτερη σχολή και μπορώ να σε διώξω” παραμένει.

Τα δύο χρόνια που φοίτησα εκεί σκέφτηκα ότι εάν είναι έτσι η εκπαίδευση στις δραματικές σχολές, για εμένα δεν λειτουργεί γιατί υπάρχει εξευτελισμός, εκμετάλλευση και χειραγώγηση. Ετεροχρονισμένα αντέδρασα στα ζητήματα αυτά. Είχα κάνει δύο φορές συζητήσεις και με τη γραμματεία της σχολής και με τη διεύθυνση. Η απάντηση που έλαβα ήταν “τα ξέρουμε όλα αυτά και θα κάνουμε κάτι με τον καιρό.” Αλλά δεν έγινε τίποτα όσο ήμουν εκεί.

Όταν απευθύνθηκα προσωπικά στο υπουργείο και στο ΣΕΗ τότε και τους εξήγησα τι συμβαίνει, μου είπαν ότι αυτά είναι ζητήματα που πρέπει να λύσει η ίδια η σχολή.»

Π.Τ.: “Καθηγήτρια μάς χώριζε σε ‘λαγουδάκια’ και ‘γουρουνάκια’ ανάλογα με το ποιους συμπαθούσε”

«Σπούδασα σε μια δραματική σχολή από το 2005 μέχρι το 2008. Είχα δώσει και είχα περάσει και σε κάποιες άλλες σχολές αλλά προτίμησα αυτή λόγω καθηγητών και κάποιων μαθημάτων που προσέφερε, τα οποία δεν παρείχαν άλλες σχολές. Οι εισαγωγικές εξετάσεις που έδωσα ήταν απαιτητικές, ανάλογες με αυτές του υπουργείου, και γινόταν επιλογή των σπουδαστών, υπήρχε αξιολόγηση. Κατά τη σπουδή μου μπορώ να πω ότι ήμουν ικανοποιημένος, ήταν πολύ καλά τα πράγματα, αν εξαιρέσουμε όμως δύο καθηγητές, οι οποίοι δημιουργούσαν προβλήματα με τις συμπεριφορές τους.

Συγκεκριμένα, μια καθηγήτρια και ηθοποιός που είχαμε είχε δημιουργήσει θέματα από το πρώτο κιόλας έτος λειτουργίας της σχολής. Μάθαμε ότι αρκετοί δευτεροετείς (παιδιά ενός διδακτικού έτους μεγαλύτερου από εμάς) μάθαμε ότι αναγκάστηκαν να πάνε στη γραμματεία της σχολής και να ζητήσουν να αλλάξουν τη συγκεκριμένη καθηγήτρια γιατί η συμπεριφορά της ήταν προσβλητική και υποτιμητική. Η σχολή έτσι δημιούργησε ένα δεύτερο τμήμα μέ άλλη καθηγήτρια για εκείνους.

Τη συμπεριφορά της γνωρίσαμε και τα παιδιά του έτους μου. Ήταν τελείως αντιεκπαδευτικός ο τρόπος που δίδασκε. Είχαμε αρκετούς καθηγητές και μπορούσαμε να καταλάβουμε τις διαφορές μεταξύ τους στην αντιμετώπισή μας. Η εν λόγω καθηγήτρια μάς μείωνε, φερόταν με απαξίωση και δημιουργούσε έριδες μεταξύ μας. Από τις πρώτες κιόλας ημέρες μάς έλεγε να αλλάξουμε τον τρόπο που ντυνόμαστε και να αφαιρέσουμε τα piercings και τα σκουλαρίκια – ειδικά αν πρόκειται να παίξουμε αρχαίο δράμα.

Σε όσους είχαν ξανθό μαλλί, η καθηγήτριά μας έλεγε ότι “δεν πρόκειται να κάνουν ποτέ καριέρα με το μαλλί που έχετε – Δεν θα σας πάρει κανείς σοβαρά”

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της συμπεριφοράς της είναι ότι έκανε διακρίσεις σε όλους όσους είχαν ξανθά μαλλιά, αγόρια και κορίτσια. Τους έλεγε ότι “δεν πρόκειται να κάνουν ποτέ καριέρα με το μαλλί που έχετε γιατί δεν θα σας πάρει κανείς σοβαρά με το ξανθό μαλλί”. Μάλιστα δεν είχε σταθεί μόνο στις υποδείξεις αυτές: Στις εξετάσεις που δώσαμε στο τέλος του πρώτου έτους, όπου παρουσιάσαμε μια τραγωδία, έβαλε όλους όσους ήταν ξανθοί να φορέσουν μάλλινα σκουφιά για να μην φαίνονται τα μαλλιά τους. Όσοι φυσικά είχαν σκούρα μαλλιά δεν φόρεσαν τα σκουφιά. Μάλιστα υποχρέωσε έναν σπουδαστή (τον οποίο έδειχνε να ευνοεί) να ξυρίσει το κεφάλι του κατά τις εξετάσεις – γιατί ήθελε όπως είχε πει να σοκάρει το κοινό. Εκείνος αρχικά δεν ήθελε να το κάνει αλλά αναγκάστηκε για να της “αποδείξει” ότι αξίζει να έχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο που του είχε δώσει. Έτσι όντως ξύρισε λίγο ένα μέρος του κεφαλιού του και στη συνέχεια φυσικά αναγκάστηκε να ξυρίσει τελείως το κεφάλι του για να ξαναφυτρώσει ομοιόμορφα το μαλλί του.

Μας χώριζε επίσης σε ομάδες, τα αγαπημένα της παιδιά και όλους τους άλλους. Οι πρώτοι ήταν τα “λαγουδάκια” της και οι άλλοι τα “γουρουνάκια”. Όταν ήθελε να προκαλέσει έριδες, τα χρησιμοποίησε πολύ αυτά τα παρατσούκλια. Δεν μας έλεγε με τα ονόματά μας. Έλεγε πχ “δεν ξέρω αν πρέπει να είσαι πλέον λαγουδάκι μου ή αν πρέπει να γίνεις γουρουνάκι μου”. Μας είχε αποκαλύψει μάλιστα ότι είχε στείλει δυο “λαγουδάκια” της σε έναν γνωστό της για να τους δώσει δουλειά και μας έλεγε ότι “αν γίνετε και εσείς σαν αυτούς, ίσως να σκεφτώ να σας στείλω και εσάς κάπου”.

Στο τρίτο έτος της σχολής όπου την ξαναείχαμε καθηγήτρια, πήγα στη γραμματεία και ζήτησα να απαλλαχθώ από το μάθημά της εξηγώντας τους λόγους, κάτι που έγινε δεκτό. Καθοριστικό σημείο για την απόφασή μου αυτή ήταν ένα περιστατικό στο μάθημά της: Ήθελε να μας γνωρίσει και μας ζήτησε να διεκδικήσουμε τον ρόλο που θα μας έδινε για τις εξετάσεις της χρονιάς. Μας χώρισε σε δύο ομάδες και μας έβαλε να τσακωθούμε μεταξύ μας, ενώ αυτή καθόταν στην καρέκλα και παρακολουθούσε. Το ζητούμενό της ήταν να δει μέχρι πού μπορούμε να φτάσουμε για να αποδείξουμε ότι είμαστε αρκετά καλοί. Ζήτησε να πέσουν όλοι πάνω σε ένα παιδί, υπήρξαν σπρωξιές ακόμα και μαλλιοτραβήγματα. Δεν υπήρχε λόγος να γίνει αυτό, ούτε υπήρχε στο έργο που θα παίζαμε κάποια ανάλογη σκηνή. Ούτε είχε δείξει ποτέ πώς να προστατευτούμε κινησιολογικά για να μην τραυματιστούμε.

Καθηγητής-σκηνοθέτης διατηρούσε ένα καθεστώς “θα κάνεις ό,τι λέω” στο μάθημά του. Μας έβλεπε σαν στρατιώτες που πήγαιναν στον στίβο μάχης

Επίσης θα ήθελα να αναφέρω και την περίπτωση ενός άλλου καθηγητή, γνωστού σκηνοθέτη, ο οποίος διατηρούσε ένα καθεστώς “θα κάνεις ό,τι λέω” στο μάθημά του, μας έβλεπε σαν στρατιώτες που πήγαιναν στον στίβο μάχης. Ήταν αυταρχικός πολύ. Είχα ένα ατύχημα που προκάλεσε σοβαρότατο τραυματισμό στο μάτι μου, με τους γιατρούς να συνιστούν για ένα διάστημα να μην κουράζομαι σωματικά. Το μετέφερα και στη γραμματεία, προσκομίζοντας και τα χαρτιά των γιατρών και στον ίδιο προσωπικά, ζητώντας του να μη συμμετέχω στις σωματικές ασκήσεις που έβαζε κατά το μάθημά του. Ήταν σαν να μην το άκουσε, μου ζητούσε να κάνω κανονικά όποια σωματική άσκηση ζητούσε και από τους συμφοιτητές μου, επέμενε. Δεν υπήρχε διάλογος μαζί του.

Το θετικό σε αυτή τη δραματική σχολή είναι ότι τα παράπονά μας ακούγονταν στη γραμματεία και στη διευθύντρια της σχολής, η οποία ήταν πολύ συνεργάσιμη. Όποια θέματα είχαμε, μπορούσαμε να απευθυνθούμε εκεί.»

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:

Οι προαναφερθείσες συμπεριφορές αφορούν συγκεκριμένες περιπτώσεις σε συγκεκριμένες σχολές. Δεν αντικατοπτρίζουν την πλειοψηφία ούτε αναιρούν ότι οι περισσότεροι καθηγητές σε σχολές υποκριτικής είναι συνεπείς και καλοί στη δουλειά τους καθώς και ότι ο διδακτικό προσωπικό πολλών δραματικών σχολών δεν έχει παρουσιάσει τέτοια δείγματα (ενώ σε μερικές που παρουσιάστηκαν, η διεύθυνση απομάκρυνε τους καθηγητές αυτούς). Είναι ωστόσο ενδεικτικές της άποψης που έχουν κάποιοι εκπρόσωποι του θεάτρου για το επάγγελμα του ηθοποιού και την ανοχή που μέχρι τώρα προϋπέθετε.

Τα παραπάνω κοινοποιήθηκαν από το NEWS 24/7 στο Υπουργείο Πολιτισμού, με την ελπίδα η εξυγίανση που φαίνεται να έχει ξεκινήσει στο Εθνικό Θέατρο να συνεχιστεί και εκτός κρατικών σχολών και να εφαρμοστεί όπου χρειάζεται.

*Τα στοχεία των καταγγελόμενων είναι στη διάθεση του NEWS 24/7 για αξιοπιστία και στην περίπτωση έρευνας, εάν χρειαστούν μαρτυρίες.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις