Δίκτυο Δράσης Κοινωνικών Λειτουργών: "Μετά το ESTIA τι;"

Ανακοίνωση του Δικτύου Δράσης Κοινωνικών Λειτουργών για τη λήξη του προγράμματος ESTIA και τους κινδύνους που εγκυμονεί για τους αιτούντες άσυλο.

NEWSROOM
20 Μαρτίου 2023 23:24

Το Δίκτυο Δράσης Κοινωνικών Λειτουργών με ανακοίνωσή του ζητά, μεταξύ άλλων, να δοθεί άμεσα λύση στο στεγαστικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν δεκάδες χιλιάδες εξυπηρετούμενοι από το πρόγραμμα ESTIA, οι οποίοι μετά τον τερματισμό του προγράμματος, βρέθηκαν να αναζητούν σπίτι σε ιδιαίτερα επισφαλείς συνθήκες.

Αναλυτικά η ανακοίνωση του Δικτύου Δράσης Κοινωνικών Λειτουργών:

“Το πρόγραμμα στέγασης ESTIA Ι (Από το 2015) & έπειτα ESTIA ΙΙ (Από το 2020) πρόκειται για ένα στεγαστικό πρόγραμμα, όπου διαθέτει 27.000 θέσεις φιλοξενίας για αιτούντες/αιτούσες άσυλο. Το στεγαστικό πρόγραμμα ήδη είχε αρκετά προβληματικά σημεία, όπως:

Α) Ήταν υποστελεχωμένο, οι παροχές προς τους ανθρώπους ήταν ελάχιστες πέρα από την στέγαση,

Β) Τα διαμερίσματα πολλές φορές φορές βρίσκονται σε κακή κατάσταση, τόσο λόγω της παλαιότητας και της κακής διατήρησης, όσο και λόγω του ότι, βάση του προγράμματος, αναλογούν περίπου 10 τ.μ. ανά άτομο, με αποτέλεσμα να στοιβάζονται 8-10 άτομα σε σε διαμερίσματα 80-100 τ.μ.,

Γ) Έπειτα από την αναγνώριση των ανθρώπων με προσφυγικό καθεστώς ή έπειτα από την απορριπτική απόφαση που λάμβαναν, έπρεπε να αποχωρήσουν από το διαμέρισμα μέσα σε 1 μήνα.

Δ) Υπάρχει ελάχιστος χρόνος για να μπορέσουν οι ίδιοι/ες οι πρόσφυγες/προσφύγισσες να προσαρμοστούν και να μπορέσουν να εργαστούν, εφόσον η υποστήριξη που λαμβάνουν αφορά την περίοδο όπου αιτούνται άσυλο και όχι το διάστημα όπου επιτέλους λαμβάνουν προσφυγικό καθεστώς και μπορούν να αποκτήσουν βασικά δικαιώματα.

Ε) Το πρόγραμμα έχει προϋποθέσεις, οι οποίες αποκλείουν μέρη προσφυγικού πληθυσμού, όπως “το να είναι αυτοεξυπηρετούμενοι ή να έχουν φροντιστή ή να διαθέτουν κατάλληλο υποστηρικτικό περιβάλλον ή φροντιστή”.

Ως απόρροια, υπάρχει ένα μεγάλο κενό στην παροχή στέγασης από τον κρατικό μηχανισμό σε άτομα με μακροχρόνιες σωματικές, νοητικές, πνευματικές, αισθητηριακές βλάβες, με προβλήματα ψυχικής υγείας, με ιστορικό χρήσης ουσιών, κ.λ.π που αιτούνται άσυλο, και δεν προβλέπεται εμπράκτως η υποστήριξη τους. Συγκεκριμένα για τα ανάπηρα άτομα, και προκειμένου να λάβουν το απαραίτητο επίδομα αναπηρίας, απαιτείται να έχουν λάβει άδεια διαμονής και να έχουν ολοκληρώσει όλες τις διαδικασίες.

Ωστόσο, παρ’ όλες τις φανερές ελλείψεις, το πρόγραμμα αυτό αποτελούσε μία βασική και απαραίτητη λειτουργία για μια πλευρά της κοινωνικής προστασίας των προσφύγων, όπως το δικαίωμα στη στέγαση εντός του αστικού ιστού. Η στέγαση εντός των πόλεων, και όχι σε απομακρυσμένα και αποκομμένα από τον αστικό ιστό camps -ανοιχτά ή κλειστά, είναι απαραίτητη συνθήκη για τον κάθε άνθρωπο, προκειμένου να μπορέσει να ξαναχτίσει την ζωή και την καθημερινότητά του με αξιοπρέπεια.

Ήδη από την εκλογή της ΝΔ πάρθηκε η απόφαση που επικυρώνει, ανάμεσα σε άλλες, την Τουρκία ως ασφαλή χώρα. Έχουν απορριφθεί χιλιάδες αιτήματα ασύλου, γι’ αυτό αναφέρονται συνεχώς στην επιτυχία που είχε η “αυστηρή, αλλά δίκαια μεταναστευτική πολιτική” τους, που είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση εισροών. Με ποιόν τρόπο μειώθηκαν οι εισροές;

Σύμφωνα με τους New York Times, οι ελληνικές αρχές πραγματοποιούν παράνομες επαναπροωθήσεις (push backs), συμπεριφέρονται με εξευτελιστικό τρόπο στους αιτούντες άσυλο, οι οποίοι επιδέχονται συστηματική παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στη συνέχεια, από τις 22 Φεβρουαρίου 2022, το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου ανακοίνωσε ότι σταδιακά θα μειώνονται οι θέσεις φιλοξενίας (από 27.000 σε 10.000 από τον Απρίλιο και στο τέλος του 2022 θα κλείσει το πρόγραμμα). Η αιτία ολοκλήρωσης του προγράμματος ήταν η “επιτυχημένη διαχείριση του προσφυγικού”.

Το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου αναφέρει ότι ο τερματισμος του προγράμματος ESTIA αποσκοπεί στην περαιτέρω αποσυμφόρηση του αστικού ιστού. Σε συνέχεια του σκεπτικού του τερματισμού προγράμματος ESTIA ο γενικός γραμματέας υποδοχής αιτούντων άσυλο αναφέρει ότι είναι άδικο να υπάρχουν αιτούντες άσυλο 2 ταχυτήτων, δηλαδή κάποιοι να διαμένουν στα camps και άλλοι σε διαμερίσματα μέσα στην πόλη. Στην πραγματικότητα, η ίδια η Κομισιόν διέψευσε το υπ. Μετανάστευσης και Ασύλου περί έλλειψης χρηματοδότησης από την Ε.Ε ως κώλυμα για την παράταση του προγράμματος ESTIA.

Επομένως, δεν προβλέπεται η παροχή υποστήριξης και ένταξης των εξυπηρετούμενων σε νέα προγράμματα, αλλά η έξωση τους από τα διαμερίσματα. Ταυτόχρονα με το κλείσιμο του προγράμματος ESTIA, ήδη συνάδελφοι/ισες κοινωνικοί/ες λειτουργοί που εργάζονται με το προσφυγικό αντιμετωπίζουν επισφαλείς συνθήκες εργασίας, μέχρι και ανεργία.

Ως Δίκτυο Δράσης Κοινωνικών Λειτουργών εκφράζουμε την αλληλεγγύη μας στους πρόσφυγες και τις προσφύγισες. Δηλώνουμε ρητά πως είμαστε ενάντια στις αντι-μεταναστευτικές πολιτικές, τόσο σε εθνικό, όσο και ευρωπαϊκό επίπεδο. Προωθούμε και υιοθετούμε την Ριζοσπαστική αλλά και την Αντιρατσιστική Κοινωνική Εργασία σε κάθε χώρο.

Οι Κοινωνικοί/ες Λειτουργοί στις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, στις Δομές, στις κοινωνικές υπηρεσίες του Δήμου και του υπουργείου τόσο στην Αθήνα όσο και σε όλη τη χώρα χρειάζεται να συντονιστούν και να εκφράσουν την αντίθεσή τους στα σχέδια της κυβέρνησης.

Όπως έχουμε ξαναναφέρει, “Η αντιρατσιστική κοινωνική εργασία αποτελεί προσανατολισμό της κοινωνικής εργασίας που αποκαλύπτει τη φύση, το χαρακτήρα και τα αποτελέσματα της ρατσιστικής βίας και των διακρίσεων. Παράλληλα αξιοποιεί και ενσωματώνει πρακτικές που εστιάζουν στην εξάλειψη των αιτιών της ανάπτυξης του ρατσισμού. Η αντιρατσιστική κοινωνική εργασία δεν αναγνωρίζει την κίβδηλη έννοια της πολιτικής ουδετερότητας, ειδικά τη στιγμή που εξυπηρετούμενοι αλλά και ολόκληρες κοινωνικές ομάδες δέχονται συλλογικά τη βίαιη επίθεση του κράτους και του παρακράτους. Αντιθέτως στα πλαίσια της αντιρατσιστικής κοινωνικής εργασίας οι κοινωνικοί/ες λειτουργοί καλούνται να πάρουν θέση υπέρ των θυμάτων της βίας και της καταπίεσης”.

Δε δύναται ο ρόλος του/της κοινωνικού/ής λειτουργού να αφορά την κατηγοριοποίηση ανθρώπων με βάση την “ευαλωτότητα” τους και να καταφεύγει σε τεχνικές προτεραιοποίησης για το ποιο άτομο είναι σε χείριστη θέση. Παρομοίως δεν είναι δυνατό ο κλάδος που δρα στο όνομα της κοινωνικής δικαιοσύνης και των κοινωνικών δικαιωμάτων να λαμβάνει δραστήρια μέρος στον εκτοπισμό χιλιάδων ανθρώπων με αυτό το βίαιο τρόπο. Κανένας συνάδελφος και καμία συναδέλφισσα δεν είναι μόνος/μόνη!

Συγκεκριμένα:

Διεκδικούμε αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης για τους αιτούντες άσυλο, πρόσφυγες, προσφύγισσες και προσφυγόπουλα.
Να κλείσουν τα camps, ανοιχτά και κλειστά, καθώς επιτυγχάνεται μόνο ο αποκλεισμός, η περιθωριοποίηση, ακόμα και ο κίνδυνος της ανθρώπινης ζωής.
Διεκδικούμε να παραμείνουν τα προσφυγόπουλα στα σχολεία.
Να δοθεί εδώ και τώρα άμεση λύση για τη στέγαση των προσφύγων και αιτούντων άσυλο. Δικαίωμα στη στέγη χωρίς κριτήρια.
Να εξομαλυνθεί η διαδικασία ασύλου και να στελεχωθούν επαρκώς τα περιφερειακά γραφεία ασύλου- Χαρτιά και άσυλο στους αιτούντες άσυλο.
Κοινωνική και ψυχολογική υποστήριξη των ανθρώπων που έχουν βιώσει τόσα χρόνια αμέτρητες επιβλαβείς εμπειρίες.
Κάλυψη και υποστήριξη των εργαζόμενων κοινωνικών λειτουργών στο ζήτημα των εξώσεων.

Τα παραπάνω χρήζουν αντιμετώπισης σε συνδυασμό με την εκπαιδευτική κοινότητα που διεκδικεί επίσης να επιστρέψουν τα προσφυγόπουλα στο σχολείο και να σταματήσουν οι βίαιες μετακινήσεις. Παράλληλα, με τους/ις εργαζόμενους/ες στις δομές που είναι σε άμεση επαφή με τον προσφυγικό πληθυσμό, αλλά και με τον ντόπιο πληθυσμό που οι σύγχρονες οικονομικές, στεγαστικές και ενεργειακές συνθήκες τον σπρώχνουν στο όριο της φτώχειας και της αστεγίας.

Επιπλέον, άμεση σύνδεση με το αντιρατσιστικό κίνημα που παλεύει “από τα κάτω” ενάντια στις ρατσιστικές επιθέσεις και διαδήλωσε στις 18 Μάρτη, διεθνής κινητοποίηση ενάντια στο ρατσισμό, και στην Ελλάδα. Και φυσικά με τους ίδιους τους πρόσφυγες/ισες μέσα και έξω από τις δομές. Τέλος, χρειάζεται να συνδεθούν οι επαγγελματίες του κλάδου με το κίνημα ενάντια στις εξώσεις και τους πλειστηριασμούς, καθώς το δικαίωμα στη στέγη είναι ανθρώπινο κοινωνικό δικαίωμα για όλους και όλες.

Υπογράφουν:

Αυτοοργανωμένη Πρωτοβουλία της Κοινωνικής Εργασίας
Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών
Κίνηση Απελάστε το Ρατσισμό
Κίνηση Ενωμένοι Ενάντια στο Ρατσισμό και τη Φασιστική Απειλή (ΚΕΕΡΦΑ)
Κίνηση Υπεράσπισης Δικαιωμάτων Προσφύγων και Μεταναστών/τριών Πάτρας
Κίνηση Χειραφέτησης Αναπήρων: “Μηδενική Ανοχή”
Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών
Lighthouse Relief
Παμπεραϊκή Πρωτοβουλία Υποστήριξης Προσφύγων & Μεταναστών (Pampiraiki Support Initiative for Refugees & Migrants)
Στέκι Μεταναστών Αθήνα
Συλλογική Κουζίνα El Chef
Το Μυρμήγκι- Στέκι Αλληλεγγύης Κυψέλης”