Δομή Σάμου: Πρώτα κρούσματα παιδικού υποσιτισμού, έκθετη η χώρα μας

Εκατοντάδες ανήλικα κρατούνται επ’ αόριστον στην Κλειστή Ελεγχόμενη Δομή Σάμου, χωρίς πρόσβαση σε καθαρό νερό, ρούχα, φάρμακα και σχολική εκπαίδευση, ενώ παράλληλα αρρωσταίνουν από μεταδοτικές δερματικές ασθένειες. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, η παραμονή των ανηλίκων αιτούντων άσυλο στη συγκεκριμένη δομή θα πρέπει να είναι μεταβατική και να μην υπερβαίνει τις 25 ημέρες. Ένα θέμα που είχε αναδείξει και σε ρεπορτάζ του το NEWS 24/7.

Τώρα, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα όπως ανακοινώνουν επισήμως, εντόπισαν τα πρώτα κρούσματα υποσιτισμού σε παιδιά στην Κλειστή Ελεγχόμενη Δομή (ΚΕΔ) της Σάμου από την έναρξη της δράσης τους στη δομή το 2021, κάτι που αποτελεί ντροπή για τη χώρα μας. Έξι παιδιά, ηλικίας από έξι μηνών έως έξι ετών, διαγνώστηκαν με σοβαρό ή μέτριο οξύ υποσιτισμό – περιπτώσεις που απαιτούν άμεση ιατρική παρέμβαση.

Μια κρίση που μπορεί να προληφθεί: Ελλιπής παιδιατρική φροντίδα και επισιτιστική ανασφάλεια

Οι προσφυγικές οικογένειες στη Σάμο αντιμετωπίζουν ακραίες δυσκολίες, έχοντας ήδη υπομείνει επικίνδυνα ταξίδια διασχίζοντας πολλές χώρες. Η παρατεταμένη επισιτιστική ανασφάλεια, σε συνδυασμό με την ανεπαρκή πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη, θέτει τα παιδιά σε σοβαρό κίνδυνο. Παρά τη ζωτική επικινδυνότητα του υποσιτισμού, η παιδιατρική φροντίδα παραμένει ανεπαρκής, όχι μόνο εντός της ΚΕΔ αλλά και σε ολόκληρο το νησί της Σάμου.

«Τα παιδιά αποτελούν περίπου το 25%  του πληθυσμού της ΚΕΔ, ωστόσο η παιδιατρική φροντίδα παραμένει ανεπαρκής, όχι μόνο εντός του Κέντρου αλλά και σε ολόκληρο το νησί της Σάμου. Παρά τις σοβαρές ανάγκες, η προσβασιμότητα σε βασική ιατρική φροντίδα είναι περιορισμένη, και αυτό θέτει σε κίνδυνο την υγεία των παιδιών», δήλωσε η Χριστίνα Ψαρρά, Γενική Διευθύντρια των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.

Επιπλέον, η κρίση επιδεινώνεται από το γεγονός ότι οι αιτούντες άσυλο στερούνται οικονομικής βοήθειας τους τελευταίους εννέα μήνες, μετά την αναστολή της τον Ιούνιο. Οι οικογένειες έχουν μείνει χωρίς τα μέσα να προμηθευτούν τρόφιμα, γεγονός που θέτει την υγεία των παιδιών σε ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο.

Επείγουσα έκκληση για δράση

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα καλούν τις ελληνικές αρχές και τους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης να προχωρήσουν άμεσα σε ενέργειες για την προστασία των παιδιών προσφύγων:

• Να διασφαλίσουν επαρκή παιδιατρική περίθαλψη και διατροφική υποστήριξη στη Σάμο.
• Να επαναφέρουν την οικονομική ενίσχυση ώστε οι οικογένειες να μπορούν να αγοράζουν βασικά τρόφιμα για τα παιδιά τους.

«Κανένα παιδί δεν πρέπει να υποφέρει από υποσιτισμό εξαιτίας της συστημικής αμέλειας. Απαιτούνται άμεσα μέτρα για την αποτροπή περαιτέρω επιδείνωσης της υγείας των παιδιών  και για τη διασφάλιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους» ανέφερε η Χριστίνα Ψαρρά.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα στη Σάμο

Από το 2019, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν μόνιμη παρουσία στη Σάμο και παρέχουν πρωτοβάθμια υγειονομική περίθαλψη, συμπεριλαμβανομένων υπηρεσιών σεξουαλικής αναπαραγωγικής υγείας και φροντίδας ψυχικής υγείας στους αιτούντες άσυλο και τους πρόσφυγες που διαμένουν εντός και εκτός της Κλειστής Ελεγχόμενης Δομής (ΚΕΔ).

Μια κινητή μονάδα λειτουργεί τρεις φορές την εβδομάδα εντός της ΚΕΔ, με Γενικό Ιατρό, Μαία, Ψυχολόγο, Υπεύθυνους Προαγωγής Υγείας και Διαπολιτισμικούς Διαμεσολαβητές που παρέχουν την απαραίτητη φροντίδα στους ανθρώπους που μένουν εκεί. Η ομάδα συνεργάζεται στενά με το σύστημα υγείας, ειδικά για τις παραπομπές σε νοσοκομεία και για τα ευάλωτα περιστατικά.

Επίσης, ένα Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας στο Βαθύ παρέχει εξειδικευμένη πρωτοβάθμια περίθαλψη, υπηρεσίες ψυχικής υγείας και κοινωνικο-νομική υποστήριξη.

Υπηρεσίες προαγωγής της υγείας παρέχονται στο πλαίσιο της ΚΕΔ, ενώ μια εξειδικευμένη ομάδα προσφέρει ιατρικές/ψυχολογικές πρώτες βοήθειες και είδη πρώτης ανάγκης στους νεοαφιχθέντες αιτούντες άσυλο στο νησί. Τέλος, μια ιατρική ομάδα παρεμβαίνει σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης κατά τη διάρκεια της άφιξης των αιτούντων άσυλο στις ακτές του νησιού.

Διακοπή καταβολής οικονομικού βοηθήματος στους αιτούντες άσυλο

Να σημειώσουμε ότι το θέμα για τις άθλιες συνθήκες στο ΚΕΔ Σάμου είχε έρθει και στη Βουλή μετά από σχετικό ρεπορτάζ του NEWS 24/7. Να προσθέσουμε πως όπως προκύπτει από καταγγελίες, οι αιτούντες άσυλο δεν έχουν λάβει τα προβλεπόμενα επιδόματα από τον Μάιο 2024. Ο νόμος προβλέπει ότι το οικονομικό βοήθημα οφείλει να καταβάλλεται σε μηνιαία βάση και κυμαίνεται από 75 ευρώ τον μήνα για ένα άτομο μέχρι 210 ευρώ τον μήνα για οικογένειες 4 ή παραπάνω ατόμων. Πρόκειται για μια ελάχιστη συνεισφορά στις καθημερινές ανάγκες τους.

Η επίσημη εξήγηση από το Υπουργείο είναι πως το βοήθημα “δεν καταβάλλεται, προς το παρόν, λόγω δέσμευσης των κονδυλίων και πως θα καταβληθεί (κάποια στιγμή) αναδρομικά”.

Παράλληλα, πολλά καμπς μένουν υποστελεχωμένα και τα προβλήματα αυτά αφορούν ελλείψεις υγειονομικού προσωπικού και γιατρών για την κάλυψη βασικών ιατροφαρμακευτικών αναγκών, σοβαρές ελλείψεις διερμηνέων και σοβαρές ανεπάρκειες στις παρεχόμενες συνθήκες υποδοχής (στέγαση, σίτιση, είδη πρώτης ανάγκης).

Η RSA κατέγραψε όλα αυτά τα ζητήματα και σε αναλυτική έκθεση που δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο του 2024.

Ο Τομεάρχης Μεταναστευτικής Πολιτικής και βουλευτής Κορινθίας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Γιώργος Ψυχογιός κατέθεσε άλλωστε Επίκαιρη Ερώτηση προς τον υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου με θέμα τη διακοπή καταβολής οικονομικού βοηθήματος στους αιτούντες άσυλο. Σημειώνει πως το πρόγραμμα του οικονομικού βοηθήματος χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης της ΕΕ (AMIF) και αποτελεί θεμελιώδη πτυχή για τις αξιοπρεπείς υλικές συνθήκες υποδοχής που η χώρα έχει υποχρέωση να παρέχει στους αιτούντες άσυλο με βάση το διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό δίκαιο, ενώ τονίζει πως υπάρχει έλλειψη διαφάνειας σχετικά με τους λόγους διακοπής της χρηματοδότησης και η μη δημοσίευση σχετικών πληροφοριών από το αρμόδιο Υπουργείο.

Για το θέμα είχε τοποθετηθεί και η Τομεάρχης Ισότητας και Δικαιωμάτων του ΣΥΡΙΖΑ, Έλενα Ακρίτα. Σε ερώτηση που προσυπογράφει με άλλους βουλευτές του κόμματος προς τον κ. Βορίδη, ερωτούν: 

“Επειδή, η έλλειψη χρηματικής βοήθειας επηρεάζει κάθε πτυχή της ζωής όσων διαμένουν σε δομές,

Επειδή, η προέλευση των κονδυλίων είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (AMIF) και αφορά ποσά εκατομμυρίων ευρώ.

Ερωτάται ο κ. Υπουργός:

1) α) Πότε προτίθεται να αποκαταστήσει την παροχή του οικονομικού βοηθήματος που υποχρεούται να καταβάλλει η χώρα μας; β) Θα γίνουν αναδρομικές πληρωμές;

2) Ποιοι οι λόγοι της πολύμηνης καθυστέρησης;

3) Για ποιους λόγους τα βασικά είδη διαβίωσης και υγιεινής δεν διανέμονται συστηματικά στους διαμένοντες σε δομές φιλοξενίας;”.

Στα παραπάνω να συμπληρώσουμε πως εδώ και πολλούς μήνες έχουν αυξηθεί τα κενά στις παροχές της Υπηρεσίας Ασύλου και των δομών υποδοχής μεταναστών, οι δικηγόροι που προσφέρουν υπηρεσίες στο μητρώο νομικής υποστήριξης αιτούντων άσυλο, οι ξενώνες ασυνόδευτων ανηλίκων αλλά και οι επιχειρήσεις που υλοποιούν τα έργα σίτισης και διαχείρισης εγκαταστάσεων του υπουργείου Μετανάστευσης. Είναι χαρακτηριστικό πως αντιστοιχεί ένας διερμηνέας για 267 άτομα και πως πολλοί εξ αυτών πληρώνονταν με καθυστέρηση. Οι υπηρεσίες διερμηνείας χρηματοδοτούνται από ευρωπαϊκά κονδύλια, από το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (ΤΑΜΕ) για την περίοδο 2021-2027.

Το καλοκαίρι ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Παύλος Χρηστίδης, είχε καταθέσει ερώτηση για τα χρέη του υπουργείου Μετανάστευσης τονίζοντας πως αυτά φτάνουν τα 65.811.698,71 ευρώ (εκ των οποίων τα 59 εκατ. αντιστοιχούσαν σε χρηματοδοτούμενες από την ΕΕ δράσεις και υπηρεσίες). Ενώ οι ληξιπρόθεσμες οφειλές είχαν φτάσει ήδη τα 38.178.882,53 ευρώ. Προφανώς και όλα τα παραπάνω εκθέτουν τη χώρα συλλήβδην ως προς τις κυβερνητικές της αποφάσεις, δεδομένου πως τα χρήματα για το προσφυγικό είναι ευρωπαϊκής προέλευσης.

Ο κ. Βορίδης παρά τις κορώνες του για “νόμιμη μετανάστευση” δεν έχει ακόμη τοποθετηθεί για τα χρέη του Υπουργείου.