Ελευθεριάδης για Τέμπη: Αντιμετωπίσαμε οργανωμένες προσπάθειες συγκάλυψης

Στην εκδήλωση – συζήτηση του Eteron – Ινστιτούτου για την Έρευνα και την Κοινωνική Αλλαγή η οποία διοργανώθηκε σε συνεργασία με το NEWS 24/7, λίγες μέρες πριν την επέτειο των 2 χρόνων από τη σιδηροδρομική τραγωδία στα Τέμπη παρευρέθηκε ο Θοδωρής Ελευθεριάδης, γιος της 55χρονης Μαρίας Εγούτ, θύματος του δυστυχήματος.

“Σήμερα βρίσκομαι εδώ με βαριά καρδιά για να τιμήσω τη μνήμη της μητέρας μου και όλων των θυμάτων της τραγωδίας των Τεμπών, αναλογιζόμενος το βαθύ κοινωνικό τραύμα και τη ρωγμή εμπιστοσύνης στους θεσμούς που άφησε πίσω της. Πριν δύο χρόνια, στις 28 Φεβρουαρίου του 2023, η είδηση της σφοδρής μετωπικής σύγκρουσης δύο τρένων κοντά στον οικισμό Ευαγγελισμού Τεμπών Λάρισας, συγκλόνισε το πανελλήνιο. Από τι πρώτες κιόλας ημέρες, όλοι οι συγγενείς των θυμάτων ήρθαμε αντιμέτωποι με τις οργανωμένες προσπάθειες συγκάλυψης του εγκλήματος και καταλάβαμε ότι πρέπει να δώσουμε μία μάχη για να αποδοθεί δικαιοσύνη“, είπε, με δάκρυα στα μάτια, κατά τον χαιρετισμό που απηύθυνε στην εκδήλωση ο κ. Ελευθεριάδης.

“Δύο χρόνια μετά, με τη βοήθεια των πραγματογνώμων, των δικηγόρων μας αλλά και με προσωπική έρευνα, το τι έχει συμβεί και το τι δεν έχει συμβεί το ξέρουμε. Την ακολουθία των γεγονότων καθώς και το πώς μοιράζονται οι ευθύνες κι αυτό το ξέρουμε. Δεν θα αναλύσω καθόλου το κομμάτι των ευθυνών γιατί είναι ένα θέμα που το έχουν αναλάβει οι δικηγόροι μας αλλά μπορώ να σας πω με βεβαιότητα το τι συνέβη, τι δεν συνέβη και το τι θα έπρεπε να συμβεί από εδώ και πέρα για να μην επαναληφθεί ποτέ ξανά από εδώ και πέρα το έγκλημα των Τεμπών“, συνέχισε ο κ. Ελευθεριάδης.

Αναφερόμενος στο μοιραίο βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου του 2023 ο κ. Ελευθεριάδης τόνισε πως “δεν λειτουργούσε κανένα σύστημα ασφαλείας. Αυτό οφείλεται στη μη εκτέλεση της Σύμβασης 717, που υπογράφηκε το 2014. Το έργο «Ανάταξη και Αναβάθμιση του Συστήματος Σηματοδότησης και Τηλεδιοίκησης και Αντικατάστασης 70 αλλαγών τροχιάς σε εντοπισμένα τμήματα του άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας, την οποία ανέλαβε η κοινοπραξία ΤΟΜΗ Alstom. Η σύμβαση έμεινε παγωμένη τουλάχιστον τρία χρόνια καθώς προκύπταν συνεχώς εμπόδια και καθυστερήσεις. Επιγραμματικά κάποια από τα εμπόδια που ανακαλύψαμε ότι υπήρχαν ήταν: κακός σχεδιασμός και ενστάσεις από την επιτροπή δημοσιονομικού ελέγχου της Γενικής Διεύθυνσης Ελέγχων Συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων, επιχειρηματικές διαμάχες, συγκρούσεις μετοχών και κυβερνητική αναλγησία. Ενώ το αρχικό πεδίο εφαρμογής της Σύμβασης 717 περιλάμβανε την αποκατάσταση των υφισταμένων συστημάτων αποκατάστασης σηματοδότησης και τηλεπικοινωνιών ο ανάδοχος της κοινοπραξίας προσπάθησε να κατασκευάσει ένα εντελώς νέο σύστημα σηματοδότησης με νέες μονάδες τηλεμετρίας.

Εξυπακούεται ότι επρόκειτο για παράνομη τροποποίηση της αρχικής σύμβασης η οποία έχει ως αποτέλεσμα αδικαιολόγητη αύξηση της αξίας της σύμβασης η οποία δεν δικαιολογείται από απρόβλεπτες περιστάσεις. Χορηγήθηκαν συνολικά 7 παράνομες παρατάσεις της αρχικής σύμβασης σύμφωνα με τις αποφάσεις του ΔΣ της ΕΡΓΟΣΕ. Για τον λόγο αυτό, το έργο δεν είχε ακόμα ολοκληρωθεί. Πάνω από 9 έτη μετά την υπογραφή της Σύμβασης 717.  Λόγω της μη υλοποίησης της σύμβασης δεν υπήρχε ούτε η σηματοδότηση, ούτε το σύστημα ects, ούτε η τηλεδιοίκηση, ούτε το σύστημα επικοινωνίας gsmr. Αν έστω και ένα από αυτά λειτουργούσε δεν θα θρηνούσαμε 57 νεκρούς. Τώρα που μιλάμε, μεγάλα κομμάτια του σιδηροδρόμου λειτουργούν με τις ίδιες συνθήκες που έχασα τη μητέρα μου. Δεν έχει αλλάξει τίποτα. Η σύμβαση κάποια στιγμή ολοκληρώθηκε, μετά τη σύγκρουση, και μετά ήρθε η κακοκαιρία DANIEL και κατέστρεψε μεγάλα κομμάτια του σιδηροδρόμου». 

Ο κ. Ελευθεριάδης έκανε λόγο για σωρεία εγκληματικών ανθρώπινων λαθών και παραλείψεων μετά τη σύγκρουση, τα οποία “βρήκαν πρόσφορο έδαφος σε ένα περιβάλλον συνολικής περιφρόνησης κανονισμών και διαδικασιών”.

“Μιλάμε για δύο εγκλήματα: τη δολοφονία των συγγενών μας και την προσπάθεια συγκάλυψης”

Μιλώντας για τις ημέρες που ακολούθησαν της τραγωδίας, ο ίδιος αναφέρει: “Από την πρώτη μέρα του δυστυχήματος οι γερανοί ξεκίνησαν να σηκώνουν τα βαγόνια. Το πρωί της Τετάρτης 1/3 έγινε μετακίνηση του καμένου βαγονιού Β2, μετακίνηση κομματιών της ηλεκτρική μηχανής της αμαξοστοιχίας IC62 και κομματιών του Α1 ενώ τη δεύτερη μέρα σήκωσαν το βαγόνι του κυλικείου το οποίο ήταν καμένο και διαλυμένο και όλη την ημέρα πραγματοποιούσαν έρευνες προσπαθώντας να βρουν κάποιο στοιχείο. Την τρίτη μέρα, Παρασκευή 3 Μαρτίου είχαν τελειώσει όλα. Από το πρωί πραγματοποιούσαν χωματουργικές εργασίες στο επίκεντρο της φωτιάς. Μπουλντόζες άρχισαν να στρώνουν το χώμα στο σημείο 0, στο επίκεντρο της φωτιάς. Δεν υπήρχε κανένας λόγος για να γίνει αυτό. Άρα εκείνη την ημέρα ο κρατικός μηχανισμός είχε αποφασίσει πως «ό,τι ψάξαμε, ψάξαμε. Τα μαζεύουμε και φεύγουμε». Στις 4 Μαρτίου άρχισαν να απομακρύνονται τα χώματα και τα μπάζα με φορτηγά για να μεταφερθούν κάπου αλλού. Στις 5 Μαρτίου απομακρύνθηκαν τα βαγόνια 5, 6 και 7. Στις 6 Μαρτίου ολοκληρώθηκαν οι εργασίες για την αποκατάσταση της γραμμής.

Συνολικά 6 μέρες μετά ολοκληρώθηκε η διαμόρφωση του χώρου και πλέον δεν υπήρχε τίποτε άλλο. Αμέσως μετά το δυστύχημα και ενώ τα βαγόνια ακόμα άχνιζαν από τη φωτιά, ενώ δεν είχαν ολοκληρωθεί οι έρευνες από πραγματογνώμονες και ενώ η Εριέττα ήταν ακόμα αγνοούμενη όπως είναι ακόμα, ξεκίνησε η απομάκρυνση του χώματος από το σημείο.

Τα χώματα τα πήγαν σε σημείο που δεν γνωρίζαμε. Να τονίσω ότι στις 6 του μηνός δεν είχαν ακόμα ολοκληρωθεί όλες οι κηδείες των συγγενών μας. Και για την ακρίβεια η μητέρα μου ταυτοποιήθηκε την επόμενη μέρα. Ο ανακριτής είχε πλήρη εικόνα του μαζώματος και της αδιανόητης αλλοίωσης του τόπου όπου είχαν χαθεί πολύτιμα στοιχεία για τη διερεύνηση και την απόδοση ευθυνών. Αντί να ασκήσει αυτεπάγγελτες διώξεις περίμενε να κάνουμε εμείς τις απαραίτητες κινήσεις, μηνύσεις δηλαδή. Δεν διέταξε καμία περεταίρω έρευνα για να διαπιστώσει τα αίτια που προκάλεσαν την μεγάλη πυρόσφαιρα που αποδεδειγμένα κατέκαψε τόσους ανθρώπους ζωντανούς. Επαναπαύθηκε στην έκθεση των διορισμένων πραγματογνωμόνων που δεν είχαν τη γνωστική επάρκεια για να αποφανθούν για ένα τόσο πολύπλοκο θέμα.

Συνολικά 40 ημέρες μετά το δυστύχημα-έγκλημα ο Εφέτης Ανακριτής έδωσε εντολή καταστροφής των βιολογικών υλικών των συγγενών μας με αποτέλεσμα να μην μπορεί να γίνει καμία ιατροδικαστική πράξη που θα μπορούσε να διαπιστώσει την αιτία θανάτου και το ποιοι κάηκαν ζωντανοί ενώ γνώριζε ότι δεν είχαν γίνει εξαρχής οι προβλεπόμενες νεκροψίες και νεκροτομές.

Οι προανακριτικοί και οι ανακριτικοί υπάλληλοι αλλά και όσοι ήταν υπεύθυνοι προκάλεσαν ένα κενό στη δικαστική έρευνα. Με το ξεμπάζωμα και το μπάζωμα χάθηκαν πολύτιμα στοιχεία που θα βοηθούσαν στη διαλεύκανση του εγκλήματος. Ακόμα πιο τρομακτικό είναι ότι μαζί με τα συντρίμμια και τα χώματα πετάχτηκε βιολογικό υλικό των συγγενών μας το οποίο ήταν εκτεθειμένο σε καιρικές συνθήκες αλλά και σε αρπακτικά ζώα, πουλιά και έντομα για 14 μήνες. Μετά από δικές μας έρευνες βρέθηκε το οικόπεδο το οποίο άνηκε σε ιδιωτική εταιρεία που εκτελούσε χωματουργικές εργασίες. Παραδώσαμε στον Εφέτη Ανακριτή τα στοιχεία για τα φορτηγά που μετέφεραν 300 κυβικά χώμα, υποδείξαμε την τοποθεσία που τα πέταξαν και ζητήσαμε να γίνει δειγματολειψία. 14 μήνες ζητούσαμε να μάθουμε πού πήγαν τα χώματα που ξεμπαζώθηκαν από το σημείο, πόσο χώμα μεταφέρθηκε και με ποιανού εντολή; Και δεν παίρναμε καμία απάντηση. Τελικά το ανακαλύψαμε μόνοι μας. Είναι ντροπή να προχωρά η υπόθεση με δικές μας έρευνες. Μιλάμε λοιπόν για δύο εγκλήματα: το πρώτο είναι η δολοφονία των συγγενών μας και ένα δεύτερο είναι η προσπάθεια συγκάλυψής της“. 

Το “2ο κύμα συγκάλυψης”

Έπειτα από όλα τα παραπάνω, ο κ. Ελευθεριάδης έκανε λόγο για ένα 2ο κύμα συγκάλυψης και παρέθεσε γεγονότα “που δείχνουν μεθοδεύσεις για συγκάλυψη. Στις 23 Νοεμβρίου συγκαλείται η πρώτη συνεδρίαση της Επιτροπής και απορρίπτεται από τη ΝΔ η πρόταση για διακομματικό προεδρείο. Από την αρχή εξαφανίστηκε κάθε ελπίδα για αμεροληψία στη διαδικασία.

Στις 19 Δεκεμβρίου, την ημέρα που το γραφείο των ευρωπαίων εντεταλμένων εισαγγελέων προχωρά στη σύνταξη κατηγορητηρίου για τη σύμβαση 717 της ΕΡΓΟΣΕ σε βάρος αρχικά 23 προσώπων, στην Εξεταστική Επιτροπή το ειδικό βάρος δεν δίνεται στα συστήματα ασφαλείας αλλά στον ανθρώπινο παράγοντα.

Στις 20 Δεκεμβρίου παρότι είχε προκύψει και κατατεθεί μία λίστα μαρτύρων που αποτελούνταν συνολικά από 100 και πλέον πρόσωπα, ανάμεσά τους πολιτικά πρόσωπα και διοικητικοί, στην Επιτροπή οριστικοποιείται με ψήφους αποκλειστικά των μελών της ΝΔ ένας κατάλογος μόλις 35 προσώπων προς εξέταση.

Στις 9 Ιανουαρίου εμφανίζονται τα πρώτα δείγμα αλαζονείας και αμετροέπειας από την πλευρά του προεδρείου, με τον κ. Μαρκόπουλο να κάνει σχόλιο για γουρλίδικη επιτροπή.

Στις 10 Ιανουαρίου ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, πρώην υπουργός μεταφορών κατά την περίοδο 2013 – 2015,  επικαλείται άγνοια για την πορεία της υλοποίησης της επίμαχης σύμβασης. Άγνοια για τη μη αποκατάσταση του κέντρου τηλεδιοίκησης στη Λάρισα, άγνοια για τον συγκεκριμένο σταθμάρχη, άγνοια για την καταστροφή του ηχητικού υλικού. 11 Ιανουαρίου, στην κατάθεσή του ο ΥΠΟΙΚ Κωστής Χατζηδάκης, ο οποίος είχε διατελέσει υπουργός Μεταφορών, επικαλείται ψευδώς ότι υπήρχε τηλεδιοίκηση στη Λάρισα παρότι είχε καταστεί σαφές από το πόρισμα Γεραπετρίτη ότι στο δίτκυο υπήρχε μόνο τοπικός πίνακας χειρισμού.

Στις 16 Ιανουαρίου ενώπιον της Επιτροπής βρίσκεται η πρόεδρος της ΡΑΣ,  Ιωάννα Τσιαπαρίκου, και από πλευράς του προεδρείου κλιμακώνεται η προσπάθεια στροφής των ευθυνών στη ΡΑΣ ως αρμόδια για την εκπαίδευση των σταθμαρχών. Η πρόεδρος της ΡΑΣ καλείται να περιγράψει λεπτομερώς τη διαδικασία για την πιστοποίηση επάρκειας των σταθμαρχών. Στόχος είναι να αποδειχθεί πως ο μηχανοδηγός δεν θα έπρεπε να βρίσκεται στη συγκεκριμένη θέση. Αποκορύφωμα η αποκάλυψη προσωπικών δεδομένων του νεκρού μηχανοδηγού από τον Λάζαρο Τσαβδαρίδη, πράγμα που προκαλεί θύελλα αντιδράσεων. Την επόμενη η οικογένεια του μηχανοδηγού απαντά με εξώδικη διαμαρτυρία για παραβίαση του ιατρικού απορρήτου τη στιγμή που ο πλήρης ιατρικός φάκελος του θανόντα είχε διαβιβαστεί στην επιτροπή και αποδείκνυε ότι ήταν σε θέση να εκτελεί τα καθήκοντά του.

Στις 25 Ιανουαρίου στο επίκεντρο της Επιτροπής βρίσκεται η Hellenic Train και ο διευθύνων σύμβουλος της ιταλικής εταιρείας που φέρει την ευθύνη για τη λειτουργία των τρένων στο δίκτυο, ο Μαουρίτσιο Καποτόρτο ο οποίος δηλώνει πως το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου τηρήθηκε πλήρως ο κανονισμός λειτουργίας και οι μηχανοδηγοί λειτουργούσαν με βάση αυτόν. Απεκδυόμενος έτσι κάθε ευθύνη του ομίλου για το δυστύχημα. Η κατάθεσή του θα παραπεμφθεί αργότερα ομόφωνα για ψευδορκία στην εισαγγελία Εφετών. Σύμφωνα με στοιχεία, η Hellenic Train χρησιμοποιεί το σιδηροδρομικό δίκτυο χωρίς άδεια από το 2019 και αυτό εγείρει ερωτήματα: πρώτον πως το επιτρέπει η ΡΑΣ, πώς το ανέχεται ο ΟΣΕ, πώς το δέχεται το υπουργείο Μεταφορών και πώς ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Σιδηροδρόμων χορήγησε πιστοποιητικό ασφαλείας στην Hellenic Train;”.

Στο σημείο αυτό, ο κ. Ελευθεριάδης τόνισε πως “για τον Εφέτη Ανακριτή που έχει αναλάβει την υπόθεσή μας η Hellenic Train είναι απαγορευμένο όνομα” και συμπλήρωσε πως “μέχρι τη στιγμή της σύγκρουσης όλοι όσοι είναι κατηγορούμενοι, είναι για κακούργημα, εκτός από την Hellenic Train”.

“Έχουμε κάνει αίτημα για αναβάθμιση του κατηγορητηρίου της Hellenic Train και έχουμε λάβει αρνητική απάντηση από τον Εφέτη Ανακριτή και ελλοχεύει κίνδυνος παραγραφής μέχρι τη δίκη”, πρόσθεσε ο ίδιος.

Ο κ. Ελευθεριάδης συνέχισε την αναφορά του σε όσα εκτυλίχθηκαν στο πλαίσιο της Εξεταστικής Επιτροπής. Αναφερόμενος στην κατάθεση του Κώστα Αχ. Καραμανλή στις 13 Φεβρουαρίου ο κ. Ελευθεριάδης είπε πως “δεν θα μπω καν στη διαδικασία να σχολιάσω. Ο άνθρωπος είναι γελοίος”. 

“Η Εξεταστική Επιτροπή δεν μας έδωσε κανένα στοιχείο. Ξεκίνησε πριν ολοκληρωθεί η δικογραφία και έτσι δεν μπορούσαν να γίνουν ουσιαστικές ερωτήσεις. Στις 21 Φεβρουαρίου έφτασε η δικογραφία αλλά η Επιτροπή είχε ολοκληρωθεί με την χαρακτηριστική δήλωση των βουλευτών της ΝΔ ότι «η Επιτροπή μας έκανε το χρέος της»“, επεσήμανε ο κ. Ελευθεριάδης προσθέτοντας πως “το μόνο που με βοήθησε η Επιτροπή να καταλάβω ήταν το μέγεθος της αλητείας”.

 “Θα το λέω για πάντα «έγκλημα»”

Μιλώντας για τα βίντεο της εμπορικής αμαξοστοιχίας, ο ίδιος είπε πως “ο Εφέτης Ανακριτής δεν έκανε καμία ενέργεια κατάσχεσης αλλά ζητούσε από τους εν δυνάμει κατηγορούμενος να του παράσχουν κρίσιμα υλικά για τη δικογραφία και μάλιστα μόνο μετά από αιτήματά μας. Οι συγγενείς ζητήσαμε τα βίντεο στις 28/3/2023. Δύο μήνες μετά ο ανακριτής ζητά να έρθει το υλικό από Θεσσαλονίκη, από τον ΟΣΕ. Στις 5/6/2023 η Interstar απαντά πως δεν υπάρχει υλικό από Θεσσαλονίκη. Στις 12/6/2023 γίνεται νέο αίτημα του ανακριτή για τους δίσκους της διαδρομής. Στις 23/6/2023 απαντούν ότι δεν υπάρχει υλικό από τη διαδρομή. Κάνουμε νέο αίτημα τον Ιούλιο του 2023 και στις 29 του μήνα έρχεται ένας δίσκος από τη Θεσσαλονίκη ο οποίος επανεγγραφόταν όλο αυτό τον καιρό και τον Αύγουστο έρχονται ακόμα δύο δίσκοι, που κι αυτοί επανεγγράφονταν όλους αυτούς τους μήνες. Οι δίσκοι στέλνονται στη διεύθυνση εγκληματολογικών ερευνών για να αποφανθεί για τη γνησιότητά τους και για το αν μπορούσαν να ανακτηθούν στοιχεία. Η απάντηση βέβαια ήταν αρνητική. Μάλιστα ο ένας δίσκος ήταν κατεστραμμένος. Ακόμα κι έτσι, βρήκαμε πού μπορούμε να στείλουμε τους δίσκους, στον κατασκευαστή τους στο εξωτερικό, ώστε αν υπάρχει έστω και ένα ενδεχόμενο να βρεθεί κάτι να το βρούμε. Έπρεπε να επιμένουμε και να ζητάμε στοιχεία. Κάποια στιγμή μας είπαν ότι δεν υπάρχουν κάμερες”. 

“Σε όλο τον αγώνα που δίνουμε με αξιοπρέπεια για να αποδοθεί δικαιοσύνη για τον άδικο χαμό των ανθρώπων μας βρίσκουμε εμπόδια και τεχνικές καθυστερήσεις από την πλευρά της δικαιοσύνης”, συμπλήρωσε ο κ. Ελευθεριάδης.

“Η τραγωδία αυτή δεν ήταν μόνο ένα σιδηροδρομικό δυστύχημα αλλά ένα σύμβολο των παθογενειών του πολιτικού συστήματος. Για αυτό και θα το λέω για πάντα «Έγκλημα». Έφερε στην επιφάνεια χρόνια προβλήματα και παραλείψεις αγγίζοντας την ψυχή της ελληνικής κοινωνίας. Η οργή, η απογοήτευση για την απώλεια τόσων αθώων ψυχών σε συνδυασμό με την ατιμωρησία και τη συγκάλυψη που ήρθαμε αντιμέτωποι οδήγησαν σε ένα πρωτοφανές κύμα αμφισβήτησης των θεσμών και των μηχανισμών που υποτίθεται ότι μας προστατεύουν. Η έλλειψη διαφάνειας, οι καθυστερήσεις την απόδοση ευθυνών, τα χαμένα ή κατεστραμμένα στοιχεία και οι προσπάθειες συγκάλυψης συνέβαλαν στη δημιουργία μία ρωγμής εμπιστοσύνης που διαπερνά την εξουσία και το πολιτικό σύστημα“, είπε, μεταξύ άλλων, ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο κ. Ελευθεριάδης.