Έζησαν αυτοί καλά και… εσείς καλύτερα

Μια γυναίκα εξομολογείται

Η αλήθεια είναι πως έχεις διαβάσει ουκ ολίγα θέματα για την εξωσωματική γονιμοποίηση, κατ’ αρχάς γιατί είναι ένα θέμα που αφορά πολλούς και κατά δεύτερον διότι σημειώνονται διαρκώς εξελίξεις. Θα ζητήσω την υπομονή σου, ώστε να διαβάσεις ένα ακόμα. Που δεν αφορά στο εκατό της εκατό την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, αν και φιλοξενεί συνέντευξη του Κωνσταντίνου Πάντου, ιδρυτή της ιδιωτικής κλινικής “ΓΕΝΕΣΙΣ Αθηνών”. Το άρθρο εστιάζει στο πώς η επιθυμία ενός ζευγαριού να αποκτήσει παιδί, μπορεί να εξελιχθεί σε πανικό και τις συνέπειες που υπάρχουν. Μιλήσαμε με μια γυναίκα που είχε αποτυχημένη προσπάθεια και με άνδρα ζευγαριού που απέκτησε δίδυμα. Αμφότεροι συμφώνησαν σε κάτι που θα σε προβληματίσει.

Ας ξεκινήσουμε με ένα δεδομένο: ξέρεις πόσο τυχερός είσαι που έχεις ζωή; Επιστημονικά, οι πιθανότητες να έχει επιτύχει μια εγκυμοσύνη είναι 1 στις 400 τρισεκατομμύρια!

“Είναι έντεκα φορές πιο πιθανό να κερδίσεις σε λοταρία”, όπως είχε πει ο γυναικολόγος, Κωνσταντίνος Περιστέρης σε ένα από τα πιο θετικά videos που θα βρεις στο Internet.

Όλα άρχισαν, έπειτα από μια συνάντηση που είχα με γυναίκα η οποία είχε δυο αποξέσεις και μια εξωσωματική, σε διάστημα οκτώ μηνών. Δεν είχε προλάβει να πενθήσει τα χαμένα της μωρά, το τέλος της σχέσης της, δεν είχε προλάβει να διαχειριστεί ό,τι είχε συμβεί, στο σώμα και το μυαλό. Ξανασυναντηθήκαμε αφότου είχε ζητήσει βοήθεια, από ψυχολόγο.

Δεν είχε οργή για ό,τι είχε γίνει, αφού δεν είχε πια εκείνο το αναπάντητο “γιατί” που μπορεί να σε σκοτώσει. Είχε πόνο που διαχειριζόταν πια και αισθανόταν σίγουρη πως θα “βγει” τελικά, πιο δυνατή. Ήθελε και κάτι ακόμα. “Αν βοηθήσω έστω μια γυναίκα να μην αισθανθεί υπεύθυνη, ένοχη που δεν πραγματοποίησε το όνειρο κάποιου άλλου, θα είμαι ευτυχισμένη”. Αυτή είναι η ιστορία της.

“Η ωμή αλήθεια είναι πως για την κοινωνία φταίει πάντα η γυναίκα”

Σε όλον τον πλανήτη βέβαια, ενοχοποιείται κυρίως η γυναίκα “εκτός και αν υπάρχει τρανταχτή απόδειξη πως το σπέρμα του άνδρα είναι ασθενές (υπάρχει η ασθενοσπερμία και η αεροσπερμία). Αν δεν διαπιστωθεί κάτι τέτοιο, τότε παίρνει όλη την ευθύνη η γυναίκα, χωρίς απαραίτητα να της αναλογεί, αφού υπάρχουν ουκ ολίγες άλλες περιπτώσεις, για τις οποίες δεν ενημερώνουν οι ειδικοί”. 

Η Μαρία είναι 42 χρόνων. Στα 38 ένιωσε πως είχε βρει τον άνδρα με τον οποίον θα αποκτούσαν υγιή οικογένεια. Στην περιπέτεια που έζησε για διάστημα μικρότερο του ενός χρόνου, κατάλαβε πολλά άλλα, πιο ουσιαστικά.

“Δεν είμαι πολύ σίγουρη αν ότι ήθελα να κάνω παιδί ήταν δική μου επιθυμία ή επιθυμία που μου δημιούργησε η κοινωνία ή ακόμα και οι γονείς μου. Μετά τα όσα πέρασα, αυτό που έχω να πω στις γυναίκες που ενδεχομένως να βρίσκονται στη θέση μου είναι κατ’ αρχάς να επισκεφτούν μια ψυχολόγο, ώστε να καταλάβουν πραγματικά αν οι ίδιες θέλουν να κάνουν παιδί, πρώτα μόνες τους και μετά με τους συντρόφους τους”. 

Υπάρχουν βέβαια, και εκείνες που έχουν σταθεί αρκετά τυχερές ώστε να γνωρίσουν τον άνθρωπο που τους συμπληρώνει απόλυτα. “Αν έχει υπάρξει ένας τεράστιος έρωτας, αν έχεις βρει κάποιον με τον οποίον “κουμπώνεις”, τα πράγματα αλλάζουν. Και πάλι όμως, θα σου πω ότι είναι χρήσιμο να συζητούν τα ζευγάρια εκτενώς και ενδελεχώς το πόσο θέλουν ένα παιδί, ενδεχομένως και με τη βοήθεια ειδικού που θα τους βοηθήσει να καταλήξουν στο πόσο ουσιαστική είναι η σχέση τους”. 

Αν συμπορεύονται. “Αυτή δεν είναι η απόλυτη αλήθεια, γιατί και εγώ με τον σύντροφο μου συμπορευόμασταν. Είχαμε κοινό όνειρο. Και εκείνος ήθελε να κάνει παιδί και εγώ ήθελα να κάνω παιδί. Αυτό που δεν ίσχυε ήταν ότι είχαμε ονειρευτεί να αποκτήσουμε μαζί ένα παιδί. Αλλιώς θα το είχαμε αποκτήσει, με έναν τρόπο. Για παράδειγμα, την υιοθεσία”. 

“Λόγω της διαφοράς, είπαμε να μη χάσουμε χρόνο”  

Το ζευγάρι ήταν μαζί ήδη δυο χρόνια, όταν αποφάσισε να αρχίσει το ελεύθερο σεξ. Έξι μήνες αργότερα “και ενώ δεν είχε επιτευχθεί κάτι” συζήτησαν για πρώτη φορά το ενδεχόμενο της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. “Λόγω της διαφοράς που είχαμε στην ηλικία. Ήμουν 40 όταν ξεκινήσαμε τη διαδικασία και ο σύντροφος μου πέντε χρόνια νεότερος. Λόγω του ότι όλα τα media και όλοι οι γιατροί λένε πως αν η γυναίκα περάσει τα 35 αρχίζει και γερνάει, σωματικά -σου κάνουν πλύση εγκεφάλου-, είπαμε να μη χάσουμε χρόνο. Πήγαμε λοιπόν, σε ένα πολύ μεγάλο κέντρο εξωσωματικής, από τα πιο γνωστά της χώρας, με το μεγαλύτερο ποσοστό επιτυχίας”.

Αργότερα έμαθε πως η “επιτυχία” των κέντρων “είναι να προκύψουν έμβρυα, μετά την εξωσωματική ή τη σπερματέγχυση. Όχι οι επιτυχημένες εγκυμοσύνες”.

Ο γιατρός στον οποίον απευθύνθηκαν είπε πως η αναποτελεσματικότητα μπορεί να οφείλεται στο άγχος “αλλά συμπλήρωσε πως “δεδομένης της ηλικίας σου, Μαρία, αφού είστε έτοιμοι να κάνετε παιδί μπορούμε να προχωρήσουμε σε υποβοηθούμενη”. Και τότε άρχισαν τα δύσκολα, γιατί είχε μπει το πρώτο μικρόβιο με το “δεδομένης της ηλικίας σου”. Είχε προσθέσει ότι “έχουμε και ένα καλό δείγμα σπέρματος”, άρα το πήρα όλο πάνω μου”, πολλώ δε από την στιγμή που η ιατρική δεν έχει φτάσει στο σημείο να βρει τρόπο να ελεγχθεί η ποιότητα του ωαρίου.

Η εξέταση που δεν έγινε-και θα απάλλασε από ενοχές

Πολύ αργότερα, διαπίστωσε πως “δεν αρκεί ένα σπερμοδιάγραμμα και μια καλλιέργεια σπέρματος, για να δείξουν την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα, το αν είσαι γόνιμος. Χρειάζεται και άλλη εξέταση. Που δεν μας την είπαν”.

Το πρώτο πακέτο εξετάσεων ήταν μεγάλο. Αφορούσε τα πάντα. Η Μαρία φυσικά, τις έκανε όλες. Ο σύντροφος της αρκέστηκε στο σπερμοδιάγραμμα του δείγματος που έδωσε, με τον τρόπο που φαντάζεσαι. Ήταν όλα εξαιρετικά και προχώρησαν στη σπερματέγχυση. “Για να βγάλω λίγα παραπάνω ώριμα ωάρια -οι γυναίκες στις ωοθήκες έχουν εκατομμύρια ωάρια, αλλά κάθε μήνα ωριμάζει ένα- και να μπορέσει να επιτευχθεί το αποτέλεσμα, πήρα και κάτι χάπια με ορμόνες. Δεν είχαν παρενέργειες, πλην ενός μικρού πρηξίματος”.

Η καρδιά που σταμάτησε και το “φταίω εγώ;”

Ήλθε λοιπόν, εκείνη η ημέρα, έδωσε ο σύντροφος της νέο δείγμα, πέρασε από τη διαδικασία φυγοκέντρισης, ρύθμισαν τη δική της ωορρηξία, έγινε η σπερματέγχυση “και έμεινα έγκυος. Προχώρησε η εγκυμοσύνη, έως τη στιγμή που σταμάτησε η καρδιά μου μωρού. Έπρεπε να κάνουμε απόξεση”. Γιατί είχε σταματήσει η καρδιά; “Η πρώτη εξήγηση του πολύ γνωστού γιατρού ήταν πως υπάρχει πιθανότητα μια φορά, στη ζωή της κάθε γυναίκας, να προκύψει παλίνδρομη κύηση. Για αυτό και λένε πως το πρώτο τρίμηνο είναι το πιο σοβαρό”.

Τη στιγμή που της είπαν πως πρέπει να διακοπεί η κύηση “αυτόματα ένιωσα ένοχη. Η πρώτη ερώτηση που έκανα ήταν “έκανα κάτι εγώ; Φταίω; Δεν πρόσεξα κάτι;”. Μου απάντησε “όχι, θα δεις πως υπάρχει χρωμοσωμική ανωμαλία”. Στενοχωρήθηκα πάρα πολύ. Αν έχω να προτείνω κάτι σε όποια γυναίκα περνά κάτι αντίστοιχο, είναι να βάλει τον εαυτό της πάνω από όλους. Να μην ακούσει τίποτα και κανέναν και να πενθήσει.  

Στην τελική ποιος μπορεί να σου πει οτιδήποτε για κάτι που εσύ έζησες; Εσύ πόνεσες, εσύ αιμορράγησες, εσένα “άνοιξαν”. Άρα τι να σου πει ο οποιοσδήποτε για το πώς θα αισθανθείς;.

Πολλά κέντρα διαφημίζουν πως έχουν ψυχολογική υποστήριξη. “Σε αυτά επισκέφτηκα εγώ, δεν υπήρχε κάτι τέτοιο”. Θυμάται τα χαρτιά που έπρεπε να συμπληρώσει πριν την απόξεση -που είναι επέμβαση, άρα έπρεπε να πάρει αναισθησία. “Είχε την ερώτηση “για ποιο λόγο θέλετε να σταματήσετε την εγκυμοσύνη”. Ακόμα και τώρα που το βλέπω από απόσταση, αισθάνομαι την ίδια οργή. Θυμάμαι έκλαιγα με λυγμούς, μέχρι που ήλθε η αδελφή μου και συμπλήρωσε τα χαρτιά. Ζεις μια τέτοια τραγική εμπειρία και δεν σκέφτονται καν να σε απαλλάξουν από ό,τι θα σε εξοντώσει ψυχολογικά”.

Ο ειδικός πρότεινε να γίνει καρυότυπος στο έμβρυο, ώστε να γίνει γνωστή η αιτία που  δεν έζησε το έμβρυο”. Τι είναι η καρυοτυπική ανάλυση; “Από ό,τι μου είπαν, παίρνουν έναν ιστό από το έμβρυο και βγάζουν το χρωμοσωμικό του πίνακα”, την ένωση που προκύπτει από την ένωση των 23 του άνδρα και των άλλων τόσων της γυναίκας, ώστε να σχηματιστούν τα 46 της νέας ζωής. Η ανωμαλία αφορά αριθμητική και δομική αλλαγή.

Ο γιατρός μου είπε “το είχα καταλάβει πως θα προκύψει πρόβλημα”. Τον ρώτησα, με απελπισία “γιατί δεν μου το είπες;”

Η Μαρία έγινε και… γιατρός, όσο περνούσε την περιπέτεια της. Δηλαδή, έμαθε ό,τι μπορεί να αφορά μια κύηση και δη μια αποτυχημένη κύηση. “Γίνεσαι γιατρός, γίνεσαι γενετιστής. Σε “ρουφάει” το σύστημα. Όταν βγεις από αυτό, καταλαβαίνεις πόσο σε έχουν κοροϊδέψει, γιατί όσο και να ψάξεις απάντηση δεν υπάρχει. Πολλές φορές φτάνεις σε ερωτήσεις που η απάντηση των ειδικών είναι “εμείς μπορούμε να πάμε μέχρι ένα σημείο. Από εκεί και πέρα υπάρχει μια ανώτερη δύναμη που τα ορίζει τα πράγματα”. Άρα φίλε, γιατί μου τάζεις επιτυχία;”.

Ο καρυότυπος έγινε. Φάνηκε χρωμοσωμική ανωμαλία. Ο γιατρός της είπε “το είχα καταλάβει πως θα προκύψει, γιατί στον πρώτο υπέρηχο το έμβρυο -αυτό που φαινόταν- ήταν πολύ μεγάλο”. Εύλογα τον ρώτησε “και γιατί δεν μας το είπες; Γιατί με άφηνες τρεις επιπλέον εβδομάδες να παίρνω αντιπηκτικές ενέσεις -για να μην πήξει το αίμα και προκληθεί θάνατος-, προγεστερόνη -ορμόνη που διασφαλίζει την παχιά επένδυση της μήτρας και διευκολύνει την εμφύτευση του εμβρύου στα τοιχώματα της στις πρώτες ημέρες εγκυμοσύνης και ανάπτυξης; Έχεις φανταστεί πως το έμβρυο είναι ανώμαλο και δεν λες τίποτα;”. Το 22ο χρωμόσωμα, το έμβρυο δεν είχε 2, αλλά τρία. Και ήταν κοριτσάκι. Άλλη μια πληροφορία που δημιούργησε πληγές στη ψυχή της.

“Αυτό που αποκόμισα από όσα πέρασα είναι πως δεν ήμουν η Μαρία, ένας άνθρωπος, μια γυναίκα με τις αγωνίες της, αλλά ένας κωδικός. Αναφέρονταν σε εμένα με τον κωδικό μου”. Ο ειδικός πρότεινε καρυότυπο ζεύγους “για να δει αν φέρουμε εμείς κάποια ανωμαλία, γιατί μπορεί να υπάρχει μια μικρή ανωμαλία σε ένα ζεύγος χρωμοσώματος που να μην προκαλεί πρόβλημα και έτσι, να μην την έχεις καταλάβει. Μπορεί όμως, να βγει στο παιδί σου”. Την έκαναν και αυτή. Τα αποτελέσματα ήταν πάλι λαμπρά.

Δεν πένθησε, δεν πρόλαβε καν να κλάψει

Το επόμενο βήμα λογικά θα φανταζόσουν πως θα ήταν να αφήσει τον οργανισμό της να ξεκουραστεί και τη ψυχή της να ηρεμήσει -να αφιερώσει χρόνο για να πενθήσει και μετά να προχωρήσει. “Εμείς όμως, αποφασίσαμε να πάμε αμέσως για τη δεύτερη προσπάθεια, αφού μας είχαν πει πως “πιάνετε παιδί”. Ο γιατρός πρότεινε τον επόμενο μήνα. Η Μαρία προτίμησε δυο μήνες μετά. Ήθελε μια ανάσα.

Ακολούθησε νέος κύκλος εξετάσεων “που έδειξε πως είμαι μια χαρά, πήρα ξανά τις ορμόνες, επιτεύχθηκε η εγκυμοσύνη και σταμάτησε πάλι η καρδιά του εμβρύου. Μόλις μου ανακοίνωσε ο γιατρός πως πρέπει να διακόψουμε και αυτήν την εγκυμοσύνη, ενώ ήμουν ακόμα στην καρέκλα, σε κατάσταση σοκ και κλαίγοντας με λυγμούς, γυρίζει και λέει στη βοηθό του “πού να τη βάλω τώρα, τη Μαρία; Πού να τη βάλω αύριο;”. Εννοούσε ότι ήταν γεμάτο το πρόγραμμα του και δεν έβρισκε κενό, για την απόξεση. “Αν δεν ένιωθα πως κρέμομαι, θα τον είχα βρίσει και θα είχα φύγει”.

Το λάθος του γιατρού

Ο εν λόγω επιστήμονας, βρήκε τελικά χρόνο. “Όταν μας έστειλε το κέντρο τα αποτελέσματα από τον καρυότυπο -δεν μας πήρε κανείς τηλέφωνο, γιατί είπαμε: δεν είμαστε άνθρωποι, αλλά κωδικοί-, ανέφεραν πως δεν μπορούσαν να μας πουν γιατί σταμάτησε η καρδιά. Γιατί; Διότι το DNA ήταν της μητέρας. Υπήρξε μητρική επιμόλυνση. Δηλαδή, στην απόξεση πήγε πιο βαθιά και πήρε ιστό από εμένα”. Κάτι που είναι λάθος γιατρού -όπως της είπαν πολλοί εξ όσων επισκέφτηκε στην πορεία. Παρ’ όλα αυτά, η εξέταση και ο καρυότυπος πληρώθηκαν κανονικά, αν και αναποτελεσματικά.

Μόνο ένας γιατρός μου είπε “ξεκουράσου κάποιους μήνες και έλα μετά

Έκλεισε ραντεβού, για να μιλήσει με αυτόν που θεωρούσε γιατρό της. “Μου είπε “Μαρία αυτά γίνονται. Μέσα στην ατυχία σου θεωρείσαι τυχερή, γιατί ανήκεις στο 7% των γυναικών που κρατά τα ανώμαλα έμβρυα (με περισσότερα από 46 χρωμοσώματα ή άλλες ανωμαλίες). Άλλη γυναίκα δεν θα έμενε καν έγκυος”. Η εμπιστοσύνη είχε χαθεί “όταν δεν μπήκε καν στον κόπο να με πάρει τηλέφωνο, για να μου πει την εξέλιξη. Το έμαθα από email”.

Ανέφερε και μια περίπτωση, άλλου μεγάλου γιατρού που επισκέφτηκε, ο οποίος “δίκην αστείου, αλλά υπάρχουν και κάποιες περιπτώσεις που δεν σηκώνουν αστεία, αποκαλούσε τα ανώμαλα έμβρυα “βλαμμένα”.

Ο αγώνας δρόμου συνεχίστηκε “γιατί μεγάλωνα”, πάλι χωρίς να κάνει ένα βήμα πίσω να πάρει μια ανάσα, να θρηνήσει, να ανασυνταχθεί, να γιάνει το σώμα της. “Tότε αρχίσαμε τις επισκέψεις σε διαφόρους, γιατί είχαμε γίνει πολύ επιφυλακτικοί και πια αμφισβητούσαμε τα πάντα. Αναζητούσαμε τα πάντα στο διαδίκτυο και μοιραία πέφταμε σε τοίχους, γιατί δεν ήμασταν και γιατροί. Το άγχος μεγάλωνε, όσο περνούσε ο καιρός. Μόνο ένας γιατρός μου είπε “ξεκουράσου λίγο και κάνε την εξωσωματική τον Σεπτέμβριο”.

Ποτέ δεν τέθηκε θέμα για το σπέρμα του συντρόφου μου. Διαρκώς άκουγα “μπορεί να οφείλεται το πρόβλημα στο ωάριο”.

Λογικό, αν σκεφτείς πως από τον Νοέμβριο έως τον Μάιο είχε δυο εγκυμοσύνες και δυο αποξέσεις. Όλοι οι άλλοι επέμειναν πως έπρεπε να περάσει αμέσως στην εξωσωματική. “Επιπροσθέτως, όλον αυτόν τον καιρό δεν άκουσα κάτι κακό για το σπέρμα του συντρόφου μου. Διαρκώς έλεγαν πως “μπορεί να οφείλεται στο ωάριο σου το πρόβλημα”. Ποτέ δεν άκουσα “μπορεί να φταίει και το σπερματοζωάριο” και μοιραία είχα πνιγεί στο άγχος και την απόγνωση”. Και για αυτό αποφάσισε να μη χάσει χρόνο.

“Πολλές γυναίκες θα ακούσουν “πήγαινε στον τάδε γυναικολόγο. Πήγε μια φίλη μου και έκανε παιδί”. Δεν είναι θεοί. Ξέρεις τι κάνουν; Ρυθμίζουν τις ενέσεις που θα πάρεις, σε παρακολουθούν, σου κάνουν μια σωστή ωοληψία και μετά παίρνουν οι γενετιστές το σπέρμα και το βάζουν στο ωάριο. Δεν καθορίζουν αν το έμβρυο που θα βγει θα ζήσει και θα γεννηθεί ή όχι. Δεν είναι θεοί οι εξωσωματικοί. Τα ίδια φάρμακα χρησιμοποιούν, ανάλογα με τις ορμόνες της γυναίκας σου βάζουν 300 μονάδες, 500 μονάδες κ.ο.κ. Αυτοί που αποκαλούνται εξωσωματικοί καπηλεύονται τις ελπίδες γυναικών, χωρίς να είναι ειλικρινείς. Δεν κόβουν ποτέ την ελπίδα και τελικά, “παίζουν” με ζωές”.

Δεν συζητούσαμε με το σύντροφο μου, δεν με άφηνε να κλάψω

Η σχέση του ζευγαριού άρχισε να αποκτά θέματα. “Ο σύντροφος μου είχε κάνει focus στο να γεννηθεί ένα παιδί. Άρα “κουκούλωνε” το πρόβλημα. Κάθε φορά που έμπαινε στο σπίτι και έκλαιγα -γιατί έχω ρίξει πάρα πολύ κλάμα- μου έλεγε “σε παρακαλώ μην κλαις, δεν μπορώ να σε βλέπω έτσι”. Δεν το συζητούσαμε. Και δεν με άφηνε να κλάψω (αφού αυτό ένιωθα πως ήθελα να κάνω), δημιουργώντας μου και άλλες ενοχές”.

Η γραμματέας ενός από τους ειδικούς που επισκέφτηκε τους είπε “ο γιατρός δεν κάνει εξωσωματικές τον Νοέμβριο, για να μην έχει γέννες τον Αύγουστο” που κάνει τις διακοπές του”.

“Όλα τα εξωσωματικά κέντρα κλείνουν τον Αύγουστο, για να κάνουν συντήρηση στα μηχανήματα. Οπότε έχεις και αυτό το άγχος, να κυνηγάς και αυτήν την προθεσμία”. Ο πρώτος γιατρός της είχε πει να περάσει μια έμμηνος ρήση και μέσα στον Ιούνιο να πάει για εξωσωματική. Μαζί με τον φίλο της άρχισαν τις επισκέψεις στα καλύτερα κέντρα “την επομένη της απόξεσης! Σχεδόν ένα μήνα μετά, στις αρχές Ιουνίου έκανα την πρώτη ένεση εξωσωματικής”. Και πάλι άκουσε πως έχει πολύ καλές ορμόνες και πάλι άκουσε ότι υπήρχε ένα πολύ καλό σπέρμα. Τι έλειπε; “Αυτές τις καταστάσεις τις ονομάζουν de novo”. 

Mια στάση εδώ: επαναλαμβανόμενες αποτυχημένες εμβρυομεταφορές μπορεί να οφείλονται σε ουκ ολίγους παράγοντες. Ένας είναι οι χρωμοσωμικές ανωμαλίες των εμβρύων (κληρονομικά μεταφερόμενες ή de novo, δηλαδή αυτόματα δημιουργούμενες αμέσως μετά τη γονιμοποίηση, από φυσιολογικούς χρωμοσωμικά γονείς).

“Σου λένε “γίνονται αυτά”. Λες και εσύ τράβηξα το λάθος ζάρι, δυο φορές και αποφασίζεις την εξωσωματική”. Μελετώντας με το σύντροφο της τα εργαστήρια, μόνο ένα ζήτησε μια παραπάνω εξέταση, που λέγεται DFI και θα σου εξηγήσω αμέσως τι είναι. Πρώτα θα σου πω ότι ο γιατρός του εν λόγω κέντρου ήταν και ο μόνος που είπε στη Μαρία, μήνα Μάιο πως “θέλω να ξεκουραστείς και να έλθεις τον Σεπτέμβριο”. Ας δούμε τι είναι η DFI. 

“Όπως έμαθα, ψάχνοντας φυσικά να καταλάβω τι μου συμβαίνει είναι πως πλέον πέραν του σπερμοδιαγράμματος και της καλλιέργειας σπέρματος είναι απαραίτητη και η εξέταση DFI”. Πρόκειται για τον κατακερματισμό DNA στο σπέρμα. Όπως αναφέρουν οι επιστήμονες, η γενετική σύσταση σπερματοζωαρίων ενός άνδρα μεταβιβάζεται στην επόμενη γενεά μέσω της γονιμοποίησης και άρα είναι καθοριστική, για τη φυσιολογική ανάπτυξη ενός εμβρύου. Το υψηλό ποσοστό κατάτμησης DNA στα σπερματοζωάρια ενός άνδρα, μπορεί να αποκαλύψει μια αιτία ανδρικής υπογονιμότητας, η οποία δεν μπορεί να ανιχνευθεί με τις έως τώρα συμβατικές εξετάσεις, όπως το σπερμοδιάγραμμα. 

Πλέον αρχίζουν να εξαφανίζονται οι θεωρίες πως κυρίως φταίει η γυναίκα, κάτι που είχε να κάνει και με το γεγονός ότι δεν υπάρχει ακόμα εξέταση που να δείχνει αν το ωάριο είναι καλό ή όχι

Η κάθε γυναίκα έχει πεπερασμένο αριθμό ωαρίων. Ο άνδρας κάθε φορά που δίνει δείγμα σπέρματος, είναι μια νέα ύλη. “Όταν έχεις άγχος, όταν έχεις κάνει καταχρήσεις κλπ, πέραν της κινητικότητας και της ποσότητας -να πούμε εδώ επίσης, πως υπάρχουν και ανώμαλα σπερματοζωάρια, δηλαδή δεν είναι όλα τέλεια- επηρεάζεται και η κατάτμηση του σπέρματος: το πώς “μοιράζεται” μέσα στην ωοθήκη”.

Η Μαρία δεν περίμενε “κυρίως γιατί ο σύντροφος μου έλεγε και ξαναέλεγε “είναι πολύ μακριά ο Σεπτέμβρης”.

Μπορείς να αντιληφθείς σε τι επίπεδα είχε φτάσει το άγχος μου, οπότε δεν προέβαλα αντιστάσεις. Τώρα θα σου πω ότι λανθασμένα δεν είπα “όχι”. Όλοι οι άλλοι τους έλεγαν τα ίδια, άρα η επιλογή δεν ήταν πρόβλημα. Άρχισαν με προγεννητικό έλεγχο. “Παίρνουν ένα κύτταρο από κάθε έμβρυο, που δημιουργείται σε εργαστήριο και του κάνουν καρυότυπο, ώστε να δουν αν έχει 46 χρωμοσώματα. Υπάρχει βέβαια, και κίνδυνος να πεθάνει το έμβρυο σε αυτή τη διαδικασία”.

Σημείωσε όμως, ότι υπάρχει και μια γκρι ζώνη: το ένα κύτταρο δεν είναι ενδεικτικό. Δηλαδή, μπορεί να ‘χει αυτό θέμα και όλα τα άλλα να είναι σωστά. “Επίσης, κάποια ανώμαλα κύτταρα περιορίζονται σε συγκεκριμένους ιστούς και όχι στα κύτταρα του αίματος. Άρα χρειάζεται εξέταση τμήματος του ιστού. Επειδή όμως, είχα περάσει όσα είχα περάσει, το απαιτούσα.

Κανείς δεν βρέθηκε να μου πει ότι δεν είναι πολύ σίγουρο ή ότι δεν το χρειάζομαι”. Αν το ψάξετε, θα δείτε πως υπάρχουν διφορούμενες απόψεις ως προς το αν πρέπει να γίνεται πάντα, αυτός ο έλεγχος. “Ειδικά αν υπάρχει ζευγάρι με σωστό καρυότυπο”, λέει η Μαρία.

Σε όλα, μα σε όλα τα κέντρα άκουγα για την ηλικία της γυναίκας και ότι μπορεί να παίζει ρόλο. Ένιωθα λες και με είχαν βάλει μπροστά σε εκτελεστικό απόσπασμα. Έλεγα “εγώ είμαι το πρόβλημα, εγώ φταίω”. Από έναν δε, άκουσα “τώρα θυμήθηκες να κάνεις παιδί;

Το ζευγάρι είχε κάνει τέτοια έρευνα που πήγαινε με ερωτηματολόγιο σε κάθε κέντρο. “Είχαμε επισκεφτεί αμερικανικά sites και ψάχναμε απαντήσεις, γιατί εδώ δεν σου απαντά κανείς. Και αν κάνεις παραπάνω ερωτήσεις, σε παραπέμπουν στους γενετιστές. Κάναμε συνεντεύξεις και με αυτούς, οι οποίοι κάνουν όλη τη δουλειά και άρα έχουν περισσότερες απαντήσεις και σχόλια”. Σε όλους η Μαρία έκανε την ίδια ερώτηση: “Μου λέτε πως η ηλικία της γυναίκας παίζει ρόλο. Γιατί λοιπόν, πριν μπει μια γυναίκα σε υποβοηθούμενη αναπαραγωγή δεν κάνετε όλες τις εξετάσεις; Μου έλεγαν επειδή είναι πολύ ακριβές και δεδομένου ότι και η εξωσωματική είναι ακριβή, δεν ήθελαν να επιβαρύνουν περισσότερο. Εκτός και αν προέκυπτε κάποιο θέμα”.

Σημείωση: όλες οι απαραίτητες εξετάσεις, που δείχνουν αν υπάρχει κάποιο θέμα, κοστίζουν 600 ευρώ. Η εξωσωματική κοστίζει περί τα 4.000 ευρώ. Και η βοήθεια από το κράτος, δεν είναι αυτή που συναντάς σε άλλες χώρες -οι οποίες καλύπτουν το μεγαλύτερο κόστος έως και τριών προσπαθειών.

Η ωοληψία και η νέα αποτυχία

Η Μαρία πήρε τις ενέσεις από το γυναικολόγο της. Έπρεπε να τις κάνει κάθε μέρα, τις ίδιες ώρες. “Αυτές προκαλούν διέγερση ωοθηκών και αντί να κάνεις ένα ωάριο, κάνεις πολλά περισσότερα. Ο γυναικολόγος μου είπε πως θα κάναμε μήνα Ιούνιο τη διαδικασία, θα πηγαίναμε εμείς να ξεκουραστούμε το υπόλοιπο του καλοκαιριού και τον Σεπτέμβριο θα συνεχίζαμε “για να μη χάνετε χρόνο”. Αυτό άρεσε στο σύντροφο μου”. Εκείνη δεν είχε λόγο; “Έλεγα ας το κάνω, να τελειώνω, σίγουρη πως θα κάνω τον προγεννητικό έλεγχο και ότι δεν θα έβγαινε άλλο πρόβλημα”.

Δεν σου λένε από την αρχή πόσα κουτιά με ενέσεις θα χρειαστείς και σε ελέγχουν κάθε δυο ημέρες. “Που σημαίνει ότι είναι Δευτέρα βράδυ, έχεις δόση και δεν ξέρεις αν θα χρειαστείς άλλη. Σου λένε πως θα χρειαστείς και οργώνεις όλη την Αθήνα, να βρεις την επόμενη. Έχεις και αυτό το άγχος”. Κάθε κουτί κάνει 300 ευρώ. “Στην αρχή δεν καταλαβαίνεις τίποτα. Κάπου από την τέταρτη μέρα, τα πόδια μου είχαν διπλασιαστεί από το πρήξιμο. Όλο μου το σώμα πρήστηκε. Πονούσα παντού.

Έκλαιγα, γελούσα, στο ίδιο δεκάλεπτο, μου έπεφταν τρίχες από τα μαλλιά, πήρα 6 κιλά σε 10 μέρες, είχα εφιάλτες το βράδυ. Ναι, από τις ορμόνες. Συγκεκριμένα από την ορμόνη παραγωγής ωοθηλακίων και ωορρηξίας (όχι όπως σε φυσιολογικό κύκλο, αλλά πολλών παραπάνω) που όταν ωριμάζει το ωάριο, ανεβαίνει. Σκέψου ότι την Τρίτη ήταν 5 και την Τετάρτη είχε πάει 500. Οπότε καταλαβαίνεις τι γίνεται στον οργανισμό”.

Στο γιατρό περίμεναν καθημερινά ουκ ολίγα ζευγάρια. “Έβλεπες την ελπίδα, την απόγνωση, άλλους να κρατούν τεράστιους φακέλλους με έγγραφα, γυναίκες να κλαίνε, άνδρες να βαριούνται. Τα βλέπεις όλα. Τίποτα που να είναι ανθρώπινο”. Κάθε εξέταση φυσικά, κοστίζει κάποιες δεκάδες ευρώ.

“Οι ενέσεις κράτησαν 10 μέρες. Τις τελευταίες ημέρες έλεγα στο γιατρό πως δεν αισθάνομαι καλά. Μου έλεγε “είσαι υπερβολική, δεν κάνει αυτήν την παρενέργεια το φάρμακο”, την οποία ζούσα. Αισθανόμουν μόνη. Θα αρκούσε να σπαταλήσει τριάντα δευτερόλεπτα να μου μιλήσει, ως άνθρωπος. Να πει ένα “ξέρω ότι είναι δύσκολο. Κάνε υπομονή”. Έκανε υπομονή.

Ήλθε λοιπόν, η ημέρα της ωοληψίας. “Σου λένε πως είναι πολύ απλή διαδικασία, που κρατά 10 λεπτά. Αυτό που κάνουν είναι τρυπίτσες στην ωοθήκη και βγάζουν τα ωάρια -τρίτη φορά νάρκωση, δηλαδή σε ένα εξάμηνο. Σε παίρνουν μόνη και όταν βγάζουν τα ωάρια, καλείται ο σύντροφος να δώσει το δικό του δείγμα. Εκεί έχω ακούσει τα απίστευτα”.

Μια κοπέλα δίπλα μου, που επρόκειτο να κάνει επίσης, ωοληψία είχε άγχος για τον άνδρα γιατί… τσαντιζόταν που έπρεπε να δώσει δείγμα. Με τον απλό τρόπο που φαντάζεσαι, ενώ εκείνη θα αποκτούσε τρύπες στην ωοθήκη

Όταν τελειώνει η λήψη, ο πόνος κρατά για ώρες. “Σου λένε να πάρεις ένα απλό αναλγητικό. Σε ενημερώνω ότι δεν πιάνει, αλλά και αυτό μικρή σημασία έχει μπροστά στην ελπίδα”. Η διαδικασία έγινε στις 18/6. “Μου είπαν πως ήταν επιτυχής. Είχα 9 ώριμα ωάρια. Αναθάρρησα”. Πριν ξυπνήσει, ο σύντροφος της είχε δώσει ήδη το σπέρμα και οι γενετιστές είχαν πιάσει δουλειά. Ανέλαβαν δηλαδή, τη σωστή μείξη, στο εργαστήριο. 

“Έχεις κληθεί δε, να υπογράψεις διάφορα χαρτιά. Ένα είναι για το τι θες να γίνουν τα ωάρια που δεν θα γονιμοποιηθούν. Αν θα τα δώσεις δηλαδή, για έρευνα ή θα τα πετάξεις. Εμείς τα δώσαμε για έρευνα”. Μέχρι και σήμερα δεν έχει την παραμικρή ιδέα τι απέγιναν. “Εννοώ δεν υπάρχει κάποιος μηχανισμός που να σε ενημερώνει για το υλικό σου, το πιο προσωπικό υλικό. Δεν έχεις τον παραμικρό έλεγχο στο γενετικό σου υλικό. Αν ήθελαν να είναι συνεπείς, θα ήταν χρήσιμο να παρακολουθεί το ζευγάρι τις εξελίξεις. Βέβαια, αν τους ενδιέφερε να είναι συνεπείς, θα είχαν φτιάξει και τράπεζα. Σε κάθε περίπτωση, όταν προχωρά η εγκυμοσύνη ουδείς ασχολείται με τα υπόλοιπα και αυτό επιτρέπει πολλά”.

Μόλις γίνεται η μίτωση (βλ. η κυτταρική διαίρεση, κατά την οποία τα κύτταρα που προκύπτουν, έχουν τον ίδιο αριθμό χρωμοσωμάτων, με το αρχικό κύτταρο και τις ίδιες ακριβώς γεννετικές λειτουργίες) “εκεί έρχεται το θέμα της κατάτμισης του σπέρματος” και επέρχεται η σύλληψη. “Κάθονται πέντε ημέρες στο εργαστήριο και όποια δεν πολλαπλασιάζονται κυτταρικά, πετιούνται. Χωρίς να σε ρωτήσουν. Μας πήραν τηλέφωνο την επομένη και μας είπαν πως από τα 9 γονιμοποιήθηκαν τα 5. Δυο ημέρες μετά μας είπαν πως τα τέσσερα προχώρησαν στη μίτωση και ότι πήγαιναν πάρα πολύ καλά και την επομένη ότι είχαν μείνει τρία, που ήταν εξαιρετικά. Θέλαμε να κάνουμε προγεννητικό έλεγχο”.

Με πήραν τηλέφωνο στις 9 το πρωί να μου πουν ότι δεν υπήρχε υγιές έμβρυο. Εκεί ήθελα να πεθάνω

Ο έλεγχος κοστίζει τριακόσια ευρώ για κάθε έμβρυο και πληρώνεις, για να πάρεις τα αποτελέσματα. Έστειλαν λοιπόν, οι γενετιστές το υλικό στο ανάλογο κέντρο και τα παιδιά περίμεναν τα αποτελέσματα, σε ένα δεκαήμερο. Ετοιμάζονταν για διακοπές. Δεν πήγαν ποτέ. “Μας πήραν τηλέφωνο από το κέντρο, στις 10/7, στις 9 το πρωί και μας είπε “δυστυχώς κανένα έμβρυο δεν είναι υγιές”. Εκεί ήθελα να πεθάνω”. Εκείνη. Ο σύντροφος της το διαχειρίστηκε αλλιώς. Σίγουρα δεν το πέρασαν μαζί και σίγουρα εκείνος ασχολήθηκε μόνο με την πάρτη του. Που ξεκάθαρα ήταν επιλογή του, γιατί όλοι έχουμε ένα όριο. Από το “τέλος” όμως, έως τον εξευτελισμό του να διακόπτεις μια σχέση που ‘χει περάσει τόσα, μέσω μηνύματος στο Viber προφανώς υπάρχει και απόσταση, τεραστίων διαστάσεων.

“Μακάρι πριν μπω σε όλην αυτήν τη διαδικασία, να είχα μια επιφοίτηση, να κάνω μαζί του μια συζήτηση. Να μάθω μέχρι πού θα ήταν διατεθειμένος να φτάσει, για το παιδί μας. Γιατί αν την κάνεις τη συζήτηση και σου βγει περίπτωση σαν τη δική μου, τότε… φινελάδα μην πάρεις ενέσεις που είναι και επικίνδυνες.

Καμία γυναίκα δεν πρέπει να μπει σε αυτήν τη διαδικασία, αν ο άλλος πει “θέλω μόνο δικό μου παιδί, θέλω μόνο το δικό μου DNA

Για τελευταία φορά εμφανίστηκαν μαζί σε γιατρό, την ημέρα που έμαθαν πως υπήρχαν ανωμαλίες στο προγεννητικό έλεγχο “σε τρία ζευγάρια χρωμοσωμάτων. Προσπάθησα να ψάξω, αλλά δεν μπόρεσα να καταλάβω από πού προέρχεται η κάθε ανωμαλία. Ο γιατρός μας, μας είπε πως θα ήθελε να κάνουμε άλλη μια προσπάθεια, γιατί ανταποκρινόμουν. Μας είπε και ότι υπήρχε και η λύση της δωρεάς ωαρίου”, χωρίς να ‘χει διαπιστωθεί πως φταίνε τα ωάρια και όχι το σπέρμα.

Το ζευγάρι είπε θα το σκεφτεί. Ο σύντροφος της Μαρίας ήθελε αποκλειστικά το DNA το δικό του και της συμβίας του. Οποιαδήποτε άλλη περίπτωση, είτε από δωρεά, είτε η υιοθεσία θα του ήταν πάντα “ξένη”. Η χαρακτηριστική ατάκα που είχε πει στη Μαρία ήταν “δεν μπορούμε να μείνουμε μαζί, εγώ και εσύ, χωρίς παιδιά”. Και κάπου εκεί επήλθε η ρήξη.

“Από τον Νοέμβριο έως και ένα χρόνο μετά, όλη μου η ζωή περιστρεφόταν γύρω από το αν και το πώς θα γίνω μάνα. Δεν υπήρχε τίποτα άλλο. Από ό,τι κατάλαβα, μέσω της δικής μου εμπειρίας, είναι πως τα περισσότερα ζευγάρια καταφέρνουν να αποκτήσουν παιδί με ξένο DNA και όχι απαραίτητα με δικό τους. Γενικά όμως, οι ειδικοί δεν σε ενημερώνουν για πολλά. Για παράδειγμα, τα αντιπατρικά ωάρια: υπάρχουν περιπτώσεις που τα ωάρια συγκεκριμένης γυναίκας “σκοτώνουν” τα σπερματοζωάρια συγκεκριμένου άνδρα. Για πολλά δεν σε ενημερώνουν. Πλασάρουν την εξωσωματική ως εύκολη διαδικασία. Δεν είναι και καμία γυναίκα δεν αξίζει να την περάσει, αν δεν το θέλει η ίδια. Αν η ίδια δεν έχει αποφασίσει πως θα φτάσει έως το τέλος για να γίνει μητέρα”. 

Η εξέταση -αξίας 1000 ευρώ- που δεν χρειαζόταν

Η Μαρία προχώρησε στη ψύξη των ωαρίων της. “Και εκεί αισθάνθηκα ότι με κοροϊδεύουν. Ο πρώτος γιατρός στον οποίον πήγα μου είπε “θα πρέπει να κάνουμε και μια υστεροσκόπηση”. Εξέταση που ελέγχει το εσωτερικό της μήτρας και κοστίζει 1000 ευρώ. Ευτυχώς που είχα γίνει επιφυλακτική και ρώτησα και άλλους γιατρούς. Μου είπαν πως η υστεροσκόπηση γίνεται όταν πας να μεταφέρεις έμβρυα. Δεν ξέρω αν κατάλαβες, αλλά είχα πάει σε έναν επιστήμονα, είχα ξεδιπλώσει και πάλι τον πόνο μου, με κλάματα -γιατί σε ρωτούν το λόγο που τους επισκέπτεσαι- και εκείνος θα με έβαζε να κάνω περιττή εξέταση, μόνο και μόνο για τα χρήματα. Ενώ του είχα πει πως είμαι μόνη, ότι έχω αυτά τα λίγα χρήματα και θέλω να διατηρήσω ζωντανό το όνειρο να γίνω μητέρα”.

Οικονομικά, όλη αυτή η περιπέτεια στοίχισε κοντά στις 10.000 ευρώ. Ούτε για τα μισά έλαβε η Μαρία αποδείξεις “γιατί όταν φτάνεις στο σημείο να υπολογίζεις και το 10ευρω, δέχεσαι τις εκπτώσεις που σου προτείνουν”. Δεν ξέρει αν θα γίνει μητέρα. “Προς το παρόν, μου αρκεί που ψυχολογικά έχω αυτό το “μαξιλαράκι”. Θέλω να ηρεμήσω, να αναρρώσω, να πενθήσω, να ζήσω όσα δεν έζησα από κεκτημένη ταχύτητα στο κυνήγι της ηλικίας και μετά θα αποφασίσω”. 

Ολοκληρώνει, λέγοντας πως “την κατάψυξη ωαρίων την είχα πει στον πρώτο μου γυναικολόγο, όταν ήμουν 33. Μου είχε πει “δεν χρειάζεται να μπεις σε αυτήν την ταλαιπωρία”. Γιατί δεν το κάνουν; “Για να πας σε όλα τα άλλα. Όταν είσαι μικρή, η κατάψυξη γίνεται πιο απλά. Δεν κάνεις ενέσεις. Πας κάθε μήνα, σε 2-3 μήνες, με το ωάριο σου, σε φυσικό κύκλο και τέλος”. Διαφορετικά, παίρνεις ορμόνες ή ζεις όσα διάβασες μέχρι εδώ.

Ο Βασίλης και η Κατερίνα ήταν πιο τυχεροί

Την ιστορία της Μαρίας, θα διαδεχθεί αυτή του Βασίλη. Ενός άνδρα που πέρασε τη διαδικασία, μαζί με τη γυναίκα του, Κατερίνα. Εννοώ ήταν εκεί, δίπλα της. Πριν επισκεφτούν κάποιο κέντρο, είχαν βέβαια, αποφασίσει πως ό,τι και αν γίνει, εκείνοι θα συνεχίσουν την κοινή τους πορεία.

“Με τη σύζυγο μου γνωριστήκαμε το 1996. Ήμασταν και οι δύο φοιτητές στο Πανεπιστήμιο. Το 2002 αρραβωνιαστήκαμε. Έως τότε δεν είχαν γνωριστεί οι γονείς μας και δεν είχαμε συζήσει. Παντρευτήκαμε το 2004. Η λογική έως τότε ήταν πως περνούσαμε καλά, στις διακοπές. Μετά, είχαμε να διαχειριστούμε τη ρουτίνα της καθημερινότητας. Ευθύς εξ αρχής αποφασίσαμε πως δεν θα κάνουμε παιδιά, πριν περάσουμε μαζί 2-3 χρόνια και να μάθει ο καθένας να μαζεύει τα εσώρουχα του, να βάζει τα παπούτσια στη θέση του, να διπλώνει τα σεντόνια κλπ. Μέχρι δηλαδή, να υπάρχει ένας κώδικας επικοινωνίας μεταξύ μας. Όταν τον επιτύχαμε, αρχίσαμε να συζητάμε για το ενδεχόμενο να γίνουμε γονείς”. 

“Όταν δεν βλέπεις αποτέλεσμα, γίνεσαι ρομπότ”

“Το 2008 λοιπόν, ξεκινήσαμε την προσπάθεια. Ήταν 32 και εγώ 33. Δεν μας “κάθισε” ένα χρόνο, δεν μας “κάθισε” το δεύτερο. Πήγαμε για εξετάσεις. Δεν υπήρχε κάποιο ουσιαστικό πρόβλημα. Εννοώ κάτι που να μην τακτοποιείται με μια απλή θεραπεία. Την κάναμε, αλλά πάλι δεν υπήρξε αποτέλεσμα. Συζητήσαμε λοιπόν, πώς θα συνεχίζαμε. Βάλαμε κάτω τις επιλογές που είχαμε. Η πρώτη ήταν να συνεχίσουμε ελεύθερα, γεγονός που σήμαινε πως θα ζούσαμε και άλλους ψυχοφθόρους μήνες, με το άγχος “τα καταφέραμε;”. Σκέψου επίσης, πως όταν δεν βλέπεις αποτέλεσμα, γίνεσαι ρομπότ. Εννοώ χάνεται το χαλαρό, το αυθόρμητο και όλα γίνονται βάσει προγράμματος. Η άλλη επιλογή ήταν της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Ψάξαμε τα κέντρα, μέσω Internet και μέσω γνωστών, το συζητήσαμε και καταλήξαμε σε αυτό που επισκεφτήκαμε το 2009. Πρώτα πήγαμε στο γυναικολόγο της Κατερίνας, ο οποίος μας είπε πως εφόσον εξαντλήσαμε το φυσιολογικό, οι επιλογές μας ήταν η σπερματέγχυση ή η εξωσωματική. Μεταξύ πολλών άλλων, ο γιατρός μας είπε πως η σπερματέγχυση έχει μικρά ποσοστά επιτυχίας. Πήγαμε σπίτι, μιλήσαμε και καταλήξαμε στην εξωσωματική.

Πριν αρχίσουμε τη διαδικασία, ενημερωθήκαμε για πως υπάρχει συγκεκριμένο πρωτόκολλο με τρεις προσπάθειες, είχαμε αποφασίσει ότι αν αποτύχουν, δεν θα μπούμε σε άλλο κύκλο. Η μελέτη που είχαμε κάνει κατέληγε στο ότι οι τρεις συνεδρίες εμφύτευσης δεν έχουν τραγικές συνέπειες. Όταν βάζεις τον οργανισμό σου σε μια παρέμβαση -αυτό είναι η εξωσωματική, παρέμβαση στη φύση- υπάρχουν κάποια όρια. Και παίζουν ρόλο πάρα πολλές παράμετροι. Η τύχη, το σώμα, τα πάντα. Πόσες εγκύους έχετε δει και είναι ναρκομανείς ή αλκοολικές; Οι παράγοντες είναι πάρα πολλοί. Γενικά, είχαμε συνειδητοποιήσει πως οι ενέσεις που θα έκανε η γυναίκα μου, δεν ήταν ζαχαρόνερο. Είχαμε διαβάσει κάποια πράγματα και είχαμε μπει στη λογική του να ενημερωθούμε για τις αντενδείξεις. “Όχι, δεν φοβηθήκαμε. Όποιος φοβάται, κάθεται σπίτι του και κοιμάται”.

“Συμφωνήσαμε πως δεν θα γίνουμε πειραματόζωα”

“Δηλαδή, δεν θα γινόταν η γυναίκα μου πειραματόζωο. Αυτό καταστάλαξε περισσότερο μέσα μας, όταν αρχίσαμε την προσπάθεια και βλέπαμε γυναίκες 50-55 χρόνων να παλεύουν. Όταν ακούγαμε για περιστατικά δεκάδων εξωσωματικών και μάθαμε για τις συνέπειες περιστατικών που είχαν κάνει 20 προσπάθειες και ήταν και οι 20 αποτυχημένες. Τους είχε γίνει αυτοσκοπός. Δεν τους ενδιέφεραν οι όποιες συνέπειες στην υγεία τους. Μόνο να γίνουν μητέρες. Είδα πολλούς ανθρώπους, στο κέντρο υποβοηθούμενης αναπαραγωγή, άνω των 50 χρόνων. Σκεφτόμουν διαρκώς πως “και να μη διαιωνίσω το είδος, δεν θα καταστραφεί η ανθρωπότητα.

Επειδή είμαστε και οι δύο αποφασιστικοί, το πήραμε απόφαση τη μια μέρα και την επομένη καταλήξαμε και στο κέντρο που θα πηγαίναμε. Είπαμε το όνομα στο γυναικολόγο της Κατερίνας, μας είπε πως είναι το Νο1 ως όνομα και δεδομένου ότι ήμασταν απλή περίπτωση -όχι σύνθετη, δηλαδή άνω των 40-50 χρόνων, με σοβαρά προβλήματα και βαρύ ιστορικό- θα έκανε καλή δουλειά.

Στην πρώτη επίσκεψη μας έδωσε ένα κατεβατό με εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου. Κάποιες έπρεπε να γίνουν μόνο από έναν (π.χ. εγώ έκανα μόνο για πνευμονική κυστική ίωση και στίγμα, καθώς η γυναίκα μου έχει). Δεν θέλαμε να “παίξουμε” με το παραμικρό. Βγήκαν τα αποτελέσματα, μας είπαν πως είναι όλα καλά και ξεκινήσαμε.

Μας ανέλυσε το πλάνο και αφού υπογράψαμε κάποια χαρτιά, ο ειδικός ανέλυσε και τη διαδικασία. Πως οι θεραπείες είχαν τη λογική της διέγερσης του συστήματος και της εξτρά παραγωγής ωαρίων. Για ένα με ενάμιση μήνα, η Κατερίνα θα έκανε υποδόριες ενέσεις στην κοιλιά. Ήταν μια περίεργη περίοδος τότε. Ξεκινούσαμε ένα μαγαζί στην Ήπειρο και είχαμε πάει εκεί να το στήσουμε. Σταματούσαμε λοιπόν, από χωριό σε χωριό για να βρούμε φαρμακείο και να μας κάνει κάποιος την ένεση.

“Ένα λεπτό μετά την εμφύτευση, με πήραν από το λογιστήριο”

Η διάθεση της γυναίκας μου ήταν καλή. Θέλω να πω ότι δεν είχε πρηστεί ιδιαίτερα. Δεν αντιμετώπισε προβλήματα, που έχω ακούσει γενικά πως προκύπτουν. Έκανε κατά γράμμα ό,τι τις είπαν οι γιατροί, οι διαιτολόγοι και όσοι την παρακολουθούσαν. Στο μεσοδιάστημα των ενέσεων έκανε αιματολογικές εξετάσεις και οι γιατροί έβλεπαν τους δείκτες. Θέλω να σου πω ότι ακολουθούσαμε το πρωτόκολλο. Μου είχε κάνει εντύπωση πως σε κάθε επίσκεψη μας στο κέντρο έβλεπα κόσμο από όλες τις γωνιές της γης. 

Ήλθε η μέρα για την εμφύτευση, κάναμε την προετοιμασία, μπήκαμε σε ένα δωμάτιο, ήλθε ο γιατρός με μια τεράστια σύριγγα, έκανε ένα… κλικ και τέλος! Μας είπαν ότι θα ολοκληρωθεί ο κύκλος και αν δεν έχει έλθει περίοδος, θα κάνουμε μια συγκεκριμένη εξέταση που λέγεται Β-χοριακή (η ορμόνη που ανιχνεύεται στα τεστ εγκυμοσύνης). Μετά θα τους ενημερώναμε.

Ένα λεπτό μετά την εμφύτευση, χτύπησε το τηλέφωνο μου. Ήταν από το κέντρο. Με ενημέρωναν πως θα έπρεπε να περάσω από το λογιστήριο, να πληρώσω το κόστος. Ήταν τα πιο γλυκά 3000 ευρώ που έχω δώσει στη ζωή μου. Σου λέω ωστόσο, αυτό το γεγονός ως ενδεικτικό του πόσο επιχείρηση είναι η όλη ιστορία. Δεν υπάρχει ανθρώπινη επαφή. Είναι καθαρά μηχανική διαδικασία. Και ούτε που σε νοιάζει, αν το αποτέλεσμα είναι επιτυχημένο. Ξεκινάς με την επιθυμία και την πρόθεση να πάνε όλα κατ’ ευχήν. Αν όμως, δεν πάνε, ένα ακόμα αγκάθι μπαίνει στην ψυχή. Κατ’ εμέ, στο συγκεκριμένο σημείο τίθεται θέμα ευθύνης γιατρού. Δηλαδή, από ένα σημείο και έπειτα οφείλει να λέει σε μια γυναίκα “έως εδώ”.

Όντως υπήρξε μια καθυστέρηση, προχωρήσαμε στην εξέταση, η τιμή ήταν πολύ υψηλή, τηλεφωνήσαμε στο γυναικολόγο και μας είπε “το πιάσαμε”. Στο κέντρο πήραμε μετά. Ο γυναικολόγος μας είπε και ότι “μάλλον είναι δίδυμα, αν κρίνω από το μέγεθος της χοριακής και με βάση την καθυστέρηση”. Κάθε εβδομάδα έκανε Β-χοριακή και επιβεβαιώθηκε η κύηση με υπερηχογραφικό έλεγχο. Εκεί τελείωσε η επαφή με το κέντρο, που δεν αναλαμβάνει να κουράρει τις γυναίκες που κάνουν εξωσωματικές. Μόνο να… βάλει μπροστά το μηχάνημα. Εκτός και αν είναι κάποια δύσκολη περίπτωση.

Η γυναίκα μου έπαιρνε φάρμακα, για τις αιμορραγίες και για άλλα συμπτώματα της εξωσωματικής έως τον 6ο μήνα. Τα παιδιά μου γεννήθηκαν στον 8ο.

Κατ’ εμέ, το Νο1 που επηρεάζει είναι το ψυχολογικό και το πνευματικό. Η ανάγκη του να κάνεις ένα παιδί. Εμείς θέλαμε παιδιά, συνειδητοποιημένα. Δηλαδή, γνωρίζαμε πως αυτό έχει ως συνέπεια κάποιες υποχρεώσεις και ευθύνες. Είχαμε συμβιβαστεί με το ενδεχόμενο να αφήσουμε πίσω τα δικά μας πράγματα, εφόσον γινόμασταν γονείς. Να τοποθετήσουμε ως απόλυτη προτεραιότητα το παιδί μας. Βέβαια, είχαμε πει και ότι αν δεν τα καταφέρουμε, δεν τρέχει τίποτα. Θα συνεχίσουμε μαζί. Αυτό ήταν κάτι που δεν θα άλλαζε.

Είχαμε μια ψυχολογική φόρτιση να αποκτήσουμε παιδιά. Όχι το κοινωνικό “πρέπει” ή το “αφού έκαναν οι άλλοι, θα κάνουμε και εμείς”. Επειδή αγαπούσαμε και τους εαυτούς μας, είχαμε πει πως αν δεν τύχει, δεν θα πεθάνουμε κι όλας. Ξαναλέω ότι δεν ήθελα να γίνει πειραματόζωο η γυναίκα μου. Αυτοί που βάζουν τις γυναίκες τους σε τέτοιες διαδικασίες, δεν νοιάζονται για τις συντρόφους τους. Δεν τους ενδιαφέρει αν υποφέρουν ψυχολογικά ή σωματικά.

Το σώμα της γυναίκας είναι δικό της. Όχι τσιφλίκι μου. Δεν μπορείς λοιπόν, να επιβάλεις σε κάποιον να διαλύσει τη ψυχολογία και το σώμα του και να ρισκάρει την υγεία του

“Δεν μπορείς να επιβάλεις τη μητρότητα”

“Περίμενα πως θα με ρωτήσεις γιατί δεν ήταν στις επιλογές μας η υιοθεσία.Αν πρέπει να είσαι μια φορά υπεύθυνος στην εξωσωματική, στην υιοθεσία οφείλεις να είσαι 100 φορές υπεύθυνος. Δεν ξέρεις το ιστορικό του παιδιού, εκείνο δεν ξέρει εσένα και χρειάζεται πολύ μεγάλη προσπάθεια και αφοσίωση. Πρέπει να είσαι έτοιμος για να υιοθετήσεις. Ίσως θα έπρεπε να υπάρχει και γονικός έλεγχος, γενικά. Δηλαδή, πριν τη σύλληψη ενός παιδιού να περνάμε από εξετάσεις. Βλέπω ανθρώπους στις κούνιες, στο δρόμο, στο σχολείο και μιλάνε στα παιδιά τους με τρόπο που ντρέπομαι εγώ. 

Θα έπρεπε να είναι απαραίτητη η συνάντηση με ψυχολόγο, να έρχεται το ζευγάρι αντιμέτωπο με τα πιο ουσιαστικά ερωτήματα. Για παράδειγμα, αν αγαπά ο ένας τον άλλον. Αν είναι καλά ο ένας με τον άλλον

Δεν μπορείς να επιβάλεις σε κάποιον να γίνει γονιός. Βλέπεις τι γίνεται τελευταία. Μια το πέταξε στο φωταγωγό, η άλλη το έπνιξε, σε νησί ήξεραν πως οι γονείς βιάζουν τα παιδιά τους και δεν μιλούσαν. Το να γίνεις γονιός δεν σημαίνει πως αρκεί να είσαι καλός πατέρας. Πρέπει πρώτα να είσαι καλός σύζυγος. Αυτό θεωρώ ότι είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα, στα ζευγάρια. Αν μπορείς να είσαι δίπλα στον άλλον, έως το τέλος της ζωής σας, τότε ναι, μπες στη διαδικασία. Στο λέω και συγκινούμαι, γιατί έχουμε περάσει δύσκολα -ακόμα περνάμε-, αλλά στηρίζουμε ο ένας τον άλλον.

Κανείς δεν είναι άγιος. Αυτό είναι δεδομένο. Από εκεί και πέρα, το πώς συμπεριφέρεσαι στον άνθρωπο σου είναι ο βασικός παράγοντας για το αν κάποιος είναι κατάλληλος να γίνει γονιός. Μολονότι τα κέντρα διαθέτουν τμήματα ψυχολογικής υποστήριξης, δεν ενημερωθήκαμε για κάποιο ραντεβού.

Και όμως, θα έπρεπε να είναι απαραίτητο: να ρωτούν το ζευγάρι, πριν την εξωσωματική “την αγαπάς τη γυναίκα σου/τον αγαπάς τον άνδρα σου; Είστε καλά;”. Αν δεν υπάρχει αγάπη και βλέπεις το παιδί, ως επιβεβαίωση, πώς θα γίνεις πατέρας; Αν αρκεστείς στο να λες “έχω παιδί” έχεις κάνει μια τρύπα στο νερό”.

“Σε αυτό το παιχνίδι είχαμε αφήσει εκτός τις οικογένειες μας”

Τους είχαμε ενημερώσει και έως εκεί. Οι επιλογές ήταν δικές μας. Δεν δεχθήκαμε ούτε μισή παρέμβαση. Ούτε μισή κουβέντα. Η μεγαλύτερη φθορά είναι οι γονείς. Στο μυαλό μου, η καταστροφή είναι οι μπαμπάδες και οι μαμάδες, με όλες τις αντιλήψεις που έχουν. Είναι παλαιά, μόνιμη επωδός ότι “αυτή η γυναίκα είναι στείρα”, ασχέτως αν είναι ο άνδρας αυτός που δεν έχει καλό σπέρμα. Παλαιά είχαν ως δεδομένο πως το χωράφι έχει το πρόβλημα. Όχι ο σπόρος. Ακόμα αυτή η αντίληψη κυριαρχεί.

Θα σου πω κάτι που ακόμα και σήμερα μου κάνει εντύπωση: στο πρώτο διάστημα που πηγαίναμε με τα παιδιά (ναι, κάναμε δίδυμα) στις κούνιες, οι γιαγιάδες που ήταν στο χώρο μας ρωτούσαν, χωρίς ίχνος διακριτικότητας “δίδυμα είναι;”. Λέγαμε “ναι”. Ακολουθούσε το “έχετε κληρονομικότητα στο σόι;”. Απαντούσαμε ευγενικά πάντα, “όχι” και ερχόταν το “αααα, κάνατε εξωσωματική;”. Αυτή ήταν η κλασική ατάκα που ακούγαμε.

Για αυτό που κάναμε, είμαστε υπερήφανοι. Το ίδιο θα ίσχυε και αν δεν αποκτούσαμε παιδιά. Το πόσο συνειδητοποιημένοι είμαστε ως ζευγάρι, φαίνεται από το πόσο χαρούμενα είναι τα παιδιά μας. Παρά το όποιο πρόβλημα -επαγγελματικό ή οικονομικό, καθώς όλοι έχουμε ζοριστεί στην κρίση-, περνούν καλά και μας το δείχνουν. Και αυτό συμβαίνει γιατί τους παρέχουμε αυτό για το οποίο τα αποκτήσαμε: πολλή αγάπη και φροντίδα. Θα σου πω και ένα παράδειγμα: ο γιος μου σηκώθηκε χθες το πρωί, ήλθε, με αγκάλιασε, με φίλησε και έφυγε για το σχολείο. Ό,τι δώσεις θα πάρεις”.

Η Ελλάδα είναι η πρώτη επιλογή για υποβοηθούμενη αναπαραγωγή

Η ιστορία με την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή είναι ένα προβληματικό κεφάλαιο. Παγκοσμίως. Δηλαδή, δεν έχει προσδιοριστεί ένα όριο στις προσπάθειες. Αυτό της ηλικίας άλλαξε πρόσφατα (στο εξωτερικό είναι στα 55 χρόνια και μέχρι νεοτέρας στην Ελλάδα παραμένει στα 50) και γενικά, επικρατεί ένα χάος ανάλογα με το τι ισχύει σε κάθε χώρα.

Φαίνεται να ισχύει πως όλα επιτρέπονται, μέχρι να αποφασίσει η γυναίκα πως έφτασε στα όρια της. Ακόμα και αν οργανικά τα ‘χει ξεπεράσει προ πολλού. Στην Ελλάδα υπάρχει Εθνική Αρχή Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, που έλαβε εντολή επαναλειτουργίας τον Μάιο του 2014. Τα χρόνια που προηγήθηκαν δεν υπήρχε κάποιος να ελέγχει τις μονάδες εξωσωματικής γονιμοποίησης, που είχαν ξεπεράσει τις 60. Πλέον είναι 48 και οι έλεγχοι είναι τακτικοί. Όπως και οι αλλαγές στο νομικό πλαίσιο, ώστε τα πράγματα να είναι πια τόσο ξεκάθαρα που να επιτρέπουν την προσέλευση επισκεπτών για ιατρικά θέματα, από το εξωτερικό -που την απαιτούν τη νομιμότητα.

Για να διευκρινίσουμε τα υπάρχοντα δεδομένα, επισκεφτήκαμε τον Κωνσταντίνο Πάντο,  απόφοιτο του Βασιλικού Νοσοκομείου Μελβούρνης, με ειδίκευση στον τομέα της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, ιδρυτή της κλινικής “ΓΕΝΕΣΙΣ ΑΘΗΝΩΝ” και αντιπρόεδρο του International Health Tourism Center, μιας πρωτοβουλίας που έχει ως στόχο να εκμεταλλευτεί στο έπακρο όσα έχει να προσφέρει η ελληνική ιατρική.

Συναντηθήκαμε ημέρα Κυριακή Ήταν η μόνη που μπορούσε να μας διαθέσει χρόνο, στην κλινική του, λόγω διαδοχικών ταξιδιών για την ενημέρωση σε Αγγλία και Αμερική, επί των παροχών της Ελλάδας στον ιατρικό τομέα. Ήταν και η μέρα που στο χώρο βρίσκονταν τρεις γυναίκες από την Αυστραλία, άλλες τόσες από τη Ρουμανία, μια από την Αφρική και μια από τη Μεγάλη Βρετανία. 

Ο Elvis της γονιμοποίησης

Γενικά, τον επισκέπτονται από όλον τον κόσμο. Μια Αυστραλή, η συγγραφέας Mary Coustas, τον χαρακτήρισε στο βιβλίο της “All I Know” ως “ο Elvis της γονιμοποίησης”, στο κεφάλαιο που αφιέρωσε στην Ελλάδα. “Είχε κάνει 22 προσπάθειες πριν έλθει εδώ και αποκτήσει το παιδάκι της”, λέει. Κοιτά τις φωτογραφίες με μωρά που “γεμίζουν” τους τοίχους του ισογείου της κλινικής, τις εικόνες που ‘χει στο γραφείο του. Λέει “αυτή -μια της Παναγιάς- μου την έφερε γυναίκα από τη Θεσσαλονίκη. Όταν ήλθε εδώ τις είπα να κάνει κάποιες πολύ συγκεκριμένες εξετάσεις. Μια έδειξε την ύπαρξη προβλήματος. Της έδωσα θεραπεία, την έκανε και έμεινε έγκυος με φυσιολογικό τρόπο”. Εξηγεί πως “για εμάς δεν είναι προτεραιότητα η εξωσωματική, αλλά η τελευταία λύση”, αν και κατά καιρούς έχουν προκύψει πολλές μαρτυρίες για ουκ ολίγους γυναικολόγους που λειτουργούν με το ακριβώς αντίθετο σκεπτικό.

Τον ρωτάμε τι σημαίνει επί της ουσίας πως “η Ελλάδα έχει πιο ευέλικτο νομικό πλαίσιο” στο ζήτημα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Λέει “επιτρέπονται διαδικασίες που σε κάποιες χώρες του εξωτερικού απαγορεύονται. Για παράδειγμα, η Καθολική Εκκλησία δεν επιτρέπει την εξωσωματική, στη Γερμανία απαγορεύεται η δωρεά ωαρίων και η παρένθετη μητρότητα”. 

Δεν ξέρω αν ξέρεις, αλλά στην Ελλάδα υπάρχουν τράπεζες ωαρίων, σπερματοζωαρίων και εμβρύων. Αν είσαι ελεύθερη (δεν είσαι παντρεμένη), δεν έχεις τύχη. “Εμείς εδώ έχουμε και ωαρίων και εμβρύων” ενημερώνει. Πώς δημιουργούνται; Τι χρειάζεται; “Ο νόμος λέει πως κρατάμε τα έμβρυα έως 10 χρόνια -αρχικά είναι μια πενταετία που μπορεί να ανανεωθεί για άλλα πέντε χρόνια. Από εκεί και πέρα, αν κάποιο ζευγάρι θέλει μπορεί να τα δωρίσει. Διαφορετικά, καταστρέφονται. Βάσει νόμου”. Σημείωση: ο νόμος απαγορεύει να πληρωθεί η δότρια ωαρίων για την παροχή του υλικού, αλλά επιβάλλεται να λάβει αποζημίωση -το μισθό από την εργασία της, για τον καιρό που θα απέχει.

Πού αρχίζει και πού τελειώνει ο έλεγχος στο γενετικό υλικό;

Δίνει ο άνδρας το σπέρμα, η γυναίκα το ωάριο, πιάνει δουλειά ο γενετιστής και υπάρχει ή δεν υπάρχει αποτέλεσμα. Και στις δυο περιπτώσεις υπάρχει δυνατότητα live ενημέρωσης; Δηλαδή, να μπορεί να βλέπει το ζευγάρι που ‘χει τους λόγους του να είναι καχύποπτο, τι συμβαίνει με το γενετικό υλικό του; “Καταγράφονται τα πάντα. Ναι, σε χαρτιά. Πάντα υπογράφουμε όλοι οι εμπλεκόμενοι, σε κάθε βήμα. Μετά τα δίνουμε στην Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, που δημιουργεί database και θα ακολουθήσει διασύνδεση των μονάδων. Η καχυποψία ενδεχομένως να υπήρχε πριν την Εθνική Αρχή, που λειτουργεί εδώ και τρία χρόνια. Πλέον είμαστε υπόλογοι, αν μας λείπει ένα έγγραφο ή αν δεν ακολουθήσουμε κατά γράμμα το νόμο”. 

Εξυπακούεται πως όλα τα κέντρα οφείλουν να προστατεύουν τα προσωπικά δεδομένα των ζευγαριών και των γιατρών. Ομοίως και η Αρχή. Επέμεινα πως δεν υπάρχει εικόνα. Μου είπε ότι “υπάρχουν φωτογραφίες και πλήρης ενημέρωση για τα πόσα έμβρυα υπάρχουν. Δεν υπάρχει τρόπος να ξεφύγει κάποιος, γιατί αν σε τυχόν έλεγχο -αν το ζευγάρι χρειάζεται το ιστορικό του παιδιού σε περίπτωση ασθενείας- δεν υπάρχουν τα πάντα, διώκεσαι. Άρα κανείς δεν παίρνει το ρίσκο”. Επέμεινε πως όλα καταγράφονται και όλα δηλώνονται. Ντοκουμέντο της καταστροφής υπάρχει; “Βεβαίως. Καταστρέφουμε μπροστά στους ενδιαφερόμενους τα έμβρυα”. Ναι, οι καχύποπτοι μπορούν να πουν “πού ξέρουμε πως είναι τα δικά μας;”. Γενικά, αν έχεις περάσει δύσκολα, δύσκολα και θα πεισθείς ότι όλα γίνονται όπως θα έπρεπε.

Έως το 2014 υπήρχε ένα… κενό. Τώρα υπάρχει διαρκής έλεγχος

Στην Ελλάδα υπάρχουν 48 εγγεγραμμένες μονάδες εξωσωματικής γονιμοποίησης. Υπήρχαν 60, πριν αρχίσει τη δουλειά της πιστοποίησης η Εθνική Αρχή. Κάποιες αρνούνταν να παρέχουν στοιχεία που να τεκμηριώνουν το ποσοστό επιτυχίας που διαφήμιζαν πως έχουν. Η Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής δεν έχει μόνο συμβουλευτικό ρόλο, αλλά και εκτελεστικό. Άρα μπορεί να επιβάλει κυρώσεις, αν διαπιστωθεί κάτι το μεμπτό στους ελέγχους που κάνει, εκτάκτως αυτεπαγγέλτως ή κατόπιν καταγγελίας. Επί της διαδικασίας και του αποτελέσματος,με το νόμο να είναι ξεκάθαρος σε πολλά πράγματα.

Ισχύει πως στα ποσοστά επιτυχίας που διαφημίζει το κάθε κέντρο, αναφέρεται ο αριθμός των γυναικών που έμειναν έγκυες και όχι εκείνες που είχαν μια επιτυχημένη εγκυμοσύνη; “Υπάρχει ένα ποσοστό αποτυχίας. Πάντα ψάχνουμε το ζευγάρι για να βρούμε την αιτία που το οδήγησε στην εξωσωματική. Για εμάς, αυτή είναι η έσχατη λύση. Μας ενδιαφέρει να ψάχνουμε το ζευγάρι, να βρίσκουμε την αιτία που δεν κάνουν παιδιά, να την αντιμετωπίζουμε και αν δεν τα καταφέρουμε, τότε να παρέμβουμε”.

Μετά τα 37-38 μια γυναίκα θεωρείται μεγάλη. Πολλά ζευγάρια χωρίζουν αφότου αποκτήσουν παιδί

Για το σπερματοζωάριο υπάρχουν ουκ ολίγες εξετάσεις, ώστε να διαπιστωθεί η ποιότητα και η αποτελεσματικότητα. Για το ωάριο δεν υπάρχει έστω μια σχετική εξέταση, γεγονός που οδηγεί στο να φταίει πάντα η γυναίκα -στο μυαλό της κοινωνίας. Για αρχή, έπειτα από ποια ηλικία υπάρχει θέμα; “Μετά τα 37-38 μια γυναίκα θεωρείται μεγάλη. Μετά τα 35 αρχίζει να “πέφτει” η ποιότητα του ωαρίου και μετά τα 40 δυσκολεύεται. Πλέον είναι πολύ έντονη η τάση των γυναικών να αφοσιώνονται στις καριέρες τους και να αποφασίζουν να γίνουν μητέρες, μετά τα 40. Σε αυτήν την περίπτωση, το πιθανότερο είναι να ‘χει χαθεί το τρένο και καταλήγουν σε ξένα ωάρια”. Που είναι μια λύση. Θέλω να πω, αν ο στόχος είναι να μεγαλώσεις με τον άνθρωπο σου ένα παιδί, λύσεις υπάρχουν. Αν θες αποκλειστικά το DNA σου (ανεξάρτητα από το ποιον έχεις δίπλα κλπ), υπάρχει θέμα. Γενικότερο.

“Είναι πολλές οι περιπτώσεις που ξέρω, με ζευγάρια τα οποία χωρίζουν αφότου κάνουν παιδί. Γιατί; Δεν έχουν κοινά στοιχεία μεταξύ τους. Τους ενώνει ο κοινός στόχος που είναι να αποκτήσουν ένα παιδί. Μόλις συμβεί αυτό, βλέπουν πως δεν τους συνδέει κάτι άλλο. Και χωρίζουν. Ναι, είναι παράδοξο, αλλά είναι και αυτό που ισχύει. Και για αυτό έχουμε ψυχολόγο στην κλινική, στον οποίον μπορούν να αποταθούν όλα τα ζευγάρια. Είναι απαραίτητη η συζήτηση με το ψυχολόγο, πριν μπει ένα ζευγάρι στη διαδικασία της εξωσωματικής”. Μου έδωσε τα φυλλάδια της κλινικής, προσθέτοντας πως “επειδή γίνεται μεγάλη συζήτηση για το πόσο επικίνδυνα είναι τα φάρμακα της εξωσωματικής, πάρε και αυτό”. Διαβάζω τα εξής.

Καταλήγει στο “δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος. Δεν πρέπει να φοβούνται”. Θέτω το ζήτημα των διαδοχικών και αμέτρητων προσπαθειών. Εκεί δεν υπάρχει κίνδυνος; “Πάντα συστήνουμε, μετά μια εξωσωματική να αφήνει η κάθε γυναίκα τον οργανισμό της να ξεκουραστεί για έναν με δυο μήνες, πριν ξαναδοκιμάσει”. Να πούμε και ότι το ηλικιακό όριο για να υποβληθεί μια γυναίκα στη διαδικασία της εξωσωματικής, είναι τα 50 στην Ελλάδα “ενώ στο εξωτερικό αυξήθηκε στα 55. Το πιθανότερο είναι πως αυτό θα συμβεί και στην Ελλάδα, αλλά θα αποφασίσει η Εθνική Αρχή”.

Για να ολοκληρώσουμε, το όποιο βάρος “χρεώνεται” η γυναίκα, όταν δεν υπάρχει επιτυχημένη εγκυμοσύνη, είναι περιττό (και ανούσιο), αν σκεφτούμε πως αν θέλει κάποιο ζευγάρι να αποκτήσει παιδί, τρόποι υπάρχουν (δωρεά ωαρίων, παρένθετη κλπ); “Ναι, θα βρεθεί τρόπος. Όλα τα προβλήματα λύνονται. Υπάρχει ποικιλία μεθόδων. Υπάρχει αναβάθμιση ποιοτική και ποσοτική. Ναι, υπάρχει τρόπος για όλα τα ζευγάρια. Δεν χρειάζεται να φταίει κάποιος. Δεν φταίει κάποιος. Προσπαθούμε να βρούμε τη λύση και τη βρίσκουμε”.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις