Φονική φωτιά στο Μάτι: Η ποινική έρευνα για την κατάρρευση του μηχανισμού

Αλαλούμ, χάος και κατάρρευση του μηχανισμού. Αποφάσεις -όπως η απαγόρευση κυκλοφορίας στη λ. Μαραθώνος- που όχι μόνο δεν απέτρεψαν αλλά επιδείνωσαν την κατάσταση. Προγράμματα -όπως το σύστημα πολιτικής προστασίας- που δεν λειτούργησαν ποτέ. Δυσλειτουργίες -όπως η παντελής έλλειψη συνεννόησης και συνεργασίας στο Πυροσβεστικό Σώμα- που υπήρξαν μοιραίες. Την 23η Ιουλίου του 2018 φάνηκε πόσο ανέτοιμες είναι οι κρατικές υπηρεσίες για την αντιμετώπιση ενός ακραίου φαινομένου. Τέτοια ήταν η κατάσταση που ακόμη και οι εισαγγελείς Πρωτοδικών, που χειρίστηκαν την προκαταρκτική έρευνα, κατέληξαν στο τραγικό συμπέρασμα ότι μία άτακτη εκκένωση ενδεχομένως θα είχε λιγότερες απώλειες συγκριτικά με τον όλεθρο που άφησε πίσω της η πύρινη λαίλαπα.

Η εισαγγελική διάταξη τους οδήγησε στις αρχές του περασμένου Μάρτη στην άσκηση ποινικών διώξεων σε βάρος συνολικά 20 ατόμων για πλημμεληματικές πράξεις. Εμπρησμός από αμέλεια, ανθρωποκτονία απο αμέλεια κατά συρροή δια παραλείψεως, σωματικές βλάβες από αμέλεια κατά συρροή δια παραλείψεως από υπόχρεους και μη, είναι οι τρεις πράξεις που κατά περίσταση έχουν αποδοθεί στους εμπλεκόμενους, ανάμεσά τους η τέως περιφερειάρχης Αττικής Ρένα Δούρου, ο πρώην γ.γ. Πολιτικής Προστασίας, Ιω. Καπάκης, οι δήμαρχοι Μαραθώνα και Ραφήνας, Ηλίας Ψινάκης και Ευάγγελος Μπουρνούς, ο κάτοικος Νταού Πεντέλης από τον οποίο ξεκίνησε η πυρκαγιά, καθώς και ανώτατοι αξιωματούχοι της ΕΛΑΣ και της Πυροσβεστικής. Πλέον η δικογραφία βρίσκεται στα χέρια του 6ου τακτικού ανακριτή, που ερευνά την υπόθεση.

Ωστόσο, τα όσα περιγράφουν στο πολυσέλιδο έγγραφό τους οι εισαγγελείς Νικ. Φιστόπουλος και Κ. Σπυρόπουλος, είναι κόλαφος για το σύνολο του κρατικού μηχανισμού. «Ακόμη και αν δεν θεωρηθεί ότι ήταν εφικτή η οργανωμένη απομάκρυνση, είναι απολύτως βέβαιο ότι η κατάληξη θα ήταν εντελώς διαφορετική στην περίπτωση που οι κάτοικοι των περιοχών είχαν ενημερωθεί από τους αρμόδιους φορείς, πράξη – ενέργεια που αποτελεί βασική υποχρέωση από το θεσμικό πλαίσιο και είχαν πραγματική γνώση των περιστατικών και των συνθηκών» αναφέρουν χαρακτηριστικα. Μάλιστα, φτάνουν στο σημείο να επισημαίνουν πως ακόμη και αν οι καιρικές συνθήκες δεν ήταν ακραίες, το αποτέλεσμα θα ήταν το ίδιο εξαιτίας της ελλιπής οργάνωσης.

Εχω μωρό 13 μηνών, δεν ξέρω κάντε κάτι

Οι διαπιστώσεις των δύο εισαγγελικών λειτουργών είναι το «κερασάκι» σε σχέση με τις συνομιλίες που περιλαμβάνονται στη δικογραφία και καταδεικνύουν με τον πλέον πιο σκληρό τρόπο το όσο ανέτοιμο και δίχως την κατάλληλα εκπαίδευση ήταν οι εργαζόμενοι σε καταλυτικές υπηρεσίες. Ο πανικός και η ένταση φαίνεται πως κατέβαλε και τους χειριστές της γραμμής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας «199», αν και όφειλαν να είναι πορετοιμασμένοι για κάθε έκτακτη περίσταση.

Την 23η Ιουλίου του 2018 στις 18:13 μμ μία οικογένεια που βρίσκεται στο σπίτι της στο Νέο Βουτζά επικοινωνεί με το 199 την ώρα που η αυλή τους φλέγεται και το αυτοκίνητό τους έχει καεί: «Γύρω γύρω τώρα καίγονται όλα, έχουν καεί όλα εμείς είμαστε μέσα, έχει πολύ καπνό… χάλασε το αυτοκίνητό μας, κάηκε, τί λετε τώρα;…» και ο χειριστής – τηλεφωνητής απάντησε: «σιγα σιγα προς την παραλία δεν μπορείτε να πάτε; Εχετε αυτοκίνητο;» Και μία γυναίκα του απάντησε: «όχι ρε παιδιά αφού έχω μωρό 13 μηνών και πόσο θα αναπνεύσει λίγο, δεν ξέρω κάντε κάτι».

Την πραγματική έκταση της φρίκης όμως, φανέρωσαν οι μαρτυρικές καταθέσεις των δεκάδων ανθρώπων που στην προσπάθειά τους να διαφύγουν από τηνπύρινη λαίλαπα είδαν τους δικούς τους ανθρώπους να χάνονται, είτε από τις φλόγες είτε από τα κύματα.

Δεν αντέχω μαμά

Συγκλονιστική είναι η περιγραφή του της Αθηνάς Μουτάφη, η οποία έχασε το γιο της και μια φίλη της, ενώ για περίπου 5 ώρες κολυμπούσαν για να σωθούν. «Μετά από δύο ώρες (στη θάλασσα), η φίλη μου είπε «…να πεις στα παιδιά μου ότι τα αγαπώ» και αφού με απομάκρυνε κατέληξε. Οι συνθήκες στη θάλασσα καθ’ όλη τη διάρκεια ήταν δυσμενείς με έντονο κυματισμό και ρεύματα. Μετά από περίπου μία ώρα από το θάνατο της φίλης μου, ο γιος μου άρχισε να παραπονιέται για έντονη δυσφορία, κράμπες και ότι δεν έβλεπε, ενώ κάποιες στιγμές μου έλεγε “δεν θα αντέξω μαμά”, ενώ λίγο αργότερα κατέληξε στα χέρια μου», περιέγραψε. Η μάρτυρας, τέλος, υποστηρίζει ότι «περίπου στις 18:15 που φύγαμε από το σπίτι, η φίλη μου επικοινώνησε με το Δήμο Ραφήνας όπου κάποιος που σήκωσε το τηλέφωνο, πιθανόν υπάλληλος, της είπε: «Δεν γνωρίζουμε κάτι, εμείς μαζεύουμε και εγκαταλείπουμε».

Είδα μπροστά στα μάτια μου να καίγεται η μητέρα μου

Τραγική και η κατάθεση της Αγγελικής Κωνσταντάκη, που ανύμπορη παρακολουθούσε τη μητέρα της να φλέγεται: «Την ώρα που προσπαθούσα να σηκώσω τη μητέρα μου, το σχίνο και το πεύκο λαμπάδιασαν σε κλάσματα του δευτερολέπτου και η φλόγα χτύπησε τη μητέρα μου που ήταν κάτω στην αριστερή της πλευρά. Με το σύζυγό μου προσπαθήσαμε και τη σύραμε τη μητέρα μας για 1-2 μέτρα για να την απομακρύνουμε, αλλά εκείνη μάλλον είχε χάσει τις αισθήσεις της και δεν ανταποκρινόταν καθόλου. Επειδή η φωτιά είχε ήδη αρχίσει να καίει και εμένα και το σύζυγό μου, αυτός με τράβηξε για να απομακρυνθούμε, γιατί υπήρχε πλέον θανάσιμος κίνδυνος και για εμάς (…) Εγώ από το γεγονός ότι μόλις είχα δει μπροστά στα μάτια μου να καίγεται η μητέρα μου και αγνοώντας πού βρίσκονται τα παιδιά μου ήμουν σε παράκρουση και δεν μπορούσα να επικοινωνήσω με το περιβάλλον».