Forensic Architecture: Εξιχνιάζοντας εγκλήματα στο αστικό τοπίο – Από τη δολοφονία Φύσσα μέχρι τη Συρία

Τον Απρίλιο του 2017 η οικογένεια του Παύλου Φύσσα προσέγγισε το ερευνητικό κέντρο Forensic Architecture, προκειμένου να διερευνήσει τεχνικά το βιντεοληπτικό και ηχητικό υλικό που περιλαμβάνεται στην δικογραφία για την δολοφονία του αντιφασίστα μουσικού.

Το Forensic Architecture ξεκίνησε την έρευνα τον Σεπτέμβριο του 2017 και, έναν χρόνο αργότερα, στις 10 και 11 Σεπτεμβρίου, στην δίκη της Χρυσής Αυγής, παρουσίασε ένα βίντεο 43 λεπτών και μία συνοδευτική έκθεση, στα οποία παρουσιάζεται το ακριβές χρονοδιάγραμμα των γεγονότων της 18 Σεπτεμβρίου 20013 που οδήγησαν στην δολοφονία του Φύσσα και η ακριβής θέση όλων των εμπλεκόμενων προσώπων: του θύματος, των δραστών και της αστυνομίας.

Από την έρευνα του FA, προέκυψαν σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την στάση των αστυνομικών της ομάδας ΔΙΑΣ που βρέθηκαν στο σημείο της δολοφονίας αλλά και λεπτομέρειες για τις κινήσεις των χρυσαυγιτών που κατέφτασαν στο Κερατσίνι, θέτοντας νέα δεδομένα στην πολύκροτη δίκη.

Ποιό είναι, όμως, το Forensic Architecture και ποια η αποστολή του;

Το ερευνητικό κέντρο Forensic Architecture έχει την έδρα του στο Πανεπιστήμιο Goldsmiths του Λονδίνου.

“Στην ομάδα συμμετέχουν κατά κύριο λόγο αρχιτέκτονες αλλά και άλλοι επιστήμονες όπως δικηγόροι, προγραμματιστές, και άλλοι ειδικοί”, εξηγεί στο News 24/7 ο κ. Στέφανος Λεβίδης που μαζί με την Χριστίνα Βαρβία, την Σιμόν Ρόουατ και τον διευθυντή και ιδρυτή του κέντρου, Άιαλ Γουάιζμαν ανέλαβαν την έρευνα για την δολοφονία του Παύλου Φύσσα.

“Το Forensic Architecture αναλαμβάνει χωρική και πολυμεσική έρευνα για υποθέσεις καταπάτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή περιβαλλοντικών καταστροφών εκ μέρους διεθνών εισαγγελέων, ανθρωπιστικών οργανώσεων, καθώς και πολιτικών ή περιβαλλοντολογικών μη κυβερνητικών οργανώσεων ενώ έρευνές του έχουν παρουσιαστεί σε εξεταστικές επιτροπές ανθρωπίνων δικαιωμάτων και σε δικαστήρια Διεθνούς Δικαίου”, αναφέρεται στην ιστοσελίδα του κέντρου και ο κ. Λεβίδης μας εξηγεί:

“Πλέον ο πόλεμος λαμβάνει χώρα όλο και περισσότερο σε αστικό περιβάλλον”. “Αυτό μας επιτρέπει να χρησιμοποιούμε δεδομένα και πολυμέσα, όπως βίντεο από κάμερες της περιοχής και από άλλες πηγές, όπως social media και κινητά τηλέφωνα, τα οποία είναι όλο και περισσότερο διαθέσιμα“.

Έτσι, χρησιμοποιούνται φωτογραφίες, βίντεο, μαρτυρίες, τηλεφωνικές συνομιλίες και όποιο άλλο μέσο υπάρχει διαθέσιμο, τα οποία σε συνδυασμό με την χρήση εργαλείων χωρικού σχεδιασμού ανασυνθέτουν μία πλήρη, τρισδιάστατη εικόνα των υπό διερεύνηση περιστατικών.

Το FA έχει, μεταξύ άλλων, ερευνήσει περιβαλλοντικά εγκλήματα στην Ινδονησία, την υπόθεση της επίθεσης με χημικά στην Ντούμα της Συρίας, την πυρκαγιά στον πύργο Γκρένφελ του Λονδίνου, υποθέσεις παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Μεσόγειο, το Καμερούν και αλλού, όπως και μία σειρά περιστατικών στη Λωρίδα της Γάζας.

Η έρευνα για την δολοφονία του Φύσσα

Η διαδικασία που περιγράφεται παραπάνω εφαρμόστηκε και στην έρευνα για την δολοφονία του Παύλου Φύσσα, η οποία αποτέλεσε και την πρώτη ελληνική για το Forensic Architecture. To βίντεο που προέκυψε από, παρουσιάστηκε στην δίκη της Χρυσής Αυγής στις 10 και 11 Σεπτεμβρίου, αναδεικνύοντας τον κομβικό ρόλο που διαδραμάτισαν οι ενέργειες των αστυνομικών που βρέθηκαν στο σημείο.

Όπως αναφέρει ο κ. Λεβίδης, η έρευνα για την δολοφονία του Παύλου Φύσσα αποδείχτηκε ιδιαίτερα δύσκολη. Σε αυτό συνετέλεσαν ο μεγάλος όγκος της δικογραφίας, η πληθώρα των σχετικών βίντεο που αυτή περιελάμβανε αλλά και των διαβιβάσεων μεταξύ των αστυνομικών και του κέντρου της ΕΛΑΣ καθώς και των συνεργείων του ΕΚΑΒ.

Επιπλέον, οι χρόνοι που ανέφεραν τα βίντεο απέκλιναν από τους πραγματικούς, ενώ και οι εκτιμήσεις της αντιτρομοκρατικής για τις αποκλίσεις αυτές δεν ανταποκρινόταν στην πραγματικότητα, με αποτέλεσμα οι ερευνητές του Forensic Agency, να μην μπορούν να εμπιστευτούν την ανάλυση της Υπηρεσίας.

“Εξαιρετικά δύσκολο συναισθηματικά project” χαρακτήρισε ο Στέφανος Λεβίδης την συγκεκριμένη έρευνα, υπογραμμίζοντας ότι η δυσκολία αυτή δεν αφορούσε μόνο στους έλληνες ερευνητές και αποδίδονταςτον χαρακτηρισμό αυτό σε δύο λόγους.

Αφ’ενός, οι ερευνητές έπρεπε να ανατρέξουν ξανά και ξανά στις συγκλονιστικές μαρτυρίες από την νύχτα της 18ης Σεπτεμβρίου του 2013. Ο δεύτερος λόγος αφορά το ίδιο το αντικείμενο: η έρευνα για την δράση μιας νεοναζιστικής οργάνωσης δεν είναι ποτέ κάτι εύκολο, ακόμη και στην περίπτωση που -όπως και εν προκειμένω- δεν υπάρχουν απειλές κατά των ερευνητών.

Το βίντεο που παρουσιάζεται σήμερα Παρασκευή, για πρώτη φορά δημόσια στο μπαρ Κρεμλίνο στον Πειραιά στις 19:30, μαζί με εισηγήσεις από τους ερευνητές του Forensic Architecture, δικηγόρους της οικογένειας Φύσσα κ.α., δεν αποτελεί αποτέλεσμα της έρευνας, υπογραμμίζει ο κ. Λεβίδης, αλλά ένα εργαλείο που θα συμβάλλει στην επιτυχή ολοκλήρωσή της.

“Οι τεχνικές που χρησιμοποιούμε δεν είναι αποκλειστικές, υπό την έννοια ότι μέρος της αποστολής μας είναι να δημιουργήσουμε και να δημοσιοποιήσουμε τα εργαλεία προκειμένου να υπάρξουν και άλλες αντίστοιχες”, τονίζει ο ερευνητής προσθέτοντας ότι οι τεχνικές του Forensic Analytics μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σε άλλες υποθέσεις όπως αυτή του θανάτου του Ζακ Κωστόπουλου.