Γ. Παναγόπουλος: Τι προτείνει η ΓΣΕΕ για τους μισθούς, τη στέγη, την Gen Z – Απεργία με Ατζέντα Αξιοπρεπούς Εργασίας

Με την αβεβαιότητα να αποτελεί τη βασική “σταθερά” της τρέχουσας συγκυρίας και βλέποντας τη διαρκή συμπίεση της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων, παρά τα όσα λέει η κυβέρνηση, η ΓΣΕΕ βγαίνει και πάλι “μπροστά” και μετά τη γενική απεργία με αιχμή τα Τέμπη και την απόδοση δικαιοσύνης και τη λειτουργία κράτους δικαίου, που στέφθηκε από απόλυτη επιτυχία, τώρα, απευθυνόμενη στους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα της οικονομίας στέλνει το μήνυμα για την αδήριτη ανάγκη για αξιοπρεπείς αμοιβές και συνθήκες εργασίας.

“Μόνο ένα 40% των εργαζομένων δηλώνει ότι ο μισθός του επαρκεί για την κάλυψη των μηνιαίων εξόδων, ενώ το 88% δηλώνει ότι έχει μειώσει τις δαπάνες του σε βασικά είδη διατροφής. Στα δεδομένα αυτά πρέπει να προσθέσουμε ότι σχεδόν 6 στους 10 εργαζόμενους που ενοικιάζουν κατοικία ξοδεύουν πάνω από το 40% του μηνιαίου εισοδήματός του σε δαπάνες ενοικίου, και θέρμανσης” αναφέρει σε συνέντευξή του news247.gr ο Γιάννης Παναγόπουλος, πρόεδρος της ΓΣΕΕ που εστιάζει και στις συλλογικές συμβάσεις.

“Στη χώρα μας, το ποσοστό κάλυψης των εργαζομένων από συλλογική σύμβαση εργασίας είναι από το χαμηλότερα στην ΕΕ-27. Τα δεδομένα αυτά συνδυαστικά δείχνουν ότι τα τελευταία χρόνια ο κόσμος της μισθωτής εργασίας βρίσκεται αντιμέτωπος με μια κρίση αξιοπρεπούς διαβίωσης ειδικά οι πιο ευάλωτες ομάδες εργαζομένων” αναφέρει σε συνέντευξή του στο news247.gr o πρόεδρος της ΓΣΕΕ Γιάννης Παναγόπουλος που προσθέτει:

“Η πάγια θέση της ΓΣΕΕ είναι η επαναφορά του πλήρους ρυθμιστικού πεδίου της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε (Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας) ώστε ο κατώτατος μισθός να καθορίζεται και πάλι κατόπιν διαπραγματεύσεων μεταξύ των κορυφαίων οργανώσεων εργαζομένων και εργοδοτών. Υποστηρίζουμε ότι αυτή είναι η πιο δημοκρατική και αποτελεσματική διαδικασία προσδιορισμού του κατώτατου μισθού. Ο διοικητικός προσδιορισμός του κατώτατου μισθού δημιουργεί ένα πλαίσιο εργαλειοποίησης του με βάση τον εκλογικό κύκλο και τις πολιτικές επιδιώξεις της εκάστοτε κυβέρνησης, μέσω είτε σημαντικών αυξήσεων που έχουν επικοινωνιακό αποτύπωμα στο δημόσιο διάλογο, είτε μηδενικής αύξησης, όπως μας δείχνει η εμπειρία προηγούμενων ετών, που ζημιώνει το βιοτικό επίπεδο των μισθωτών. Εμείς απαιτούμε να θεσμοθετηθεί και πάλι η καθολικότητα ισχύος και δεσμευτικότητα του συνόλου των όρων (μισθολογικών και μη) της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. Σε τεχνικό επίπεδο, προτείνουμε η αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού/ημερομισθίου να λαμβάνει υπόψη δείκτες κοινωνικής βιωσιμότητας, σοβαρής υλικής στέρησης και την εκτίμηση του μισθού αξιοπρεπούς διαβίωσης” προσθέτει ο κ. Παναγόπουλος.

Η συνέντευξη

1.Λίγες εβδομάδες μετά τις κινητοποιήσεις για τα Τέμπη, ο ”πήχης” συμμετοχής είναι ψηλά. Πόσο σας προβληματίζει σε σχέση με το ‘δείκτη” επιτυχίας της απεργίας;

Η ερώτησή σας προφανώς είναι ρητορική καθώς τα ζητήματα που θίγονται (Τέμπη-απεργία) δεν σχετίζονται. Μάλιστα η ΓΣΕΕ ενσυνείδητα όταν προκήρυξε την απεργία για τα Τέμπη -σε αντιπαράθεση μάλιστα με κάποιες κομματικές δυνάμεις που προωθούσαν «διεκδικητικό πλαίσιο»- δήλωσε ότι αυτή πραγματοποιείται για απόδοση δικαιοσύνης-λειτουργία κράτους δικαίου και μέτρα για να μη ζήσει η χώρα ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ τέτοια τραγωδία. Είπαμε μάλιστα πως «πάνω σε νεκρούς δεν προβάλλονται συντεχνιακά και επαγγελματικά αιτήματα αυξήσεων».

Η απεργία στις 9 Απρίλη δεν απευθύνεται στο σύνολο της κοινωνίας όπως αυτή που έγινε για τα Τέμπη.

Απευθύνεται στους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα της οικονομίας οι οποίοι πλήττονται από την ακρίβεια, τα απλησίαστα ενοίκια, τις γλίσχρες αμοιβές.

Ως εκ τούτου δεν υπεισερχόμεθα σε συγκρίσεις ανόμοιων κοινωνικών γεγονότων. Εργαζόμαστε για μια απεργία με υψηλή συμμετοχή και για συγκεντρώσεις σε όλη την Ελλάδα στις οποίες ασφαλώς δε χωρούν φαντασιακές συγκρίσεις με την παλλαϊκή και άλλης στόχευσης κινητοποίηση για την εθνική τραγωδία των Τεμπών.

2. Η κυβέρνηση ανακοίνωσε την αύξηση στον κατώτατο μισθό, προχώρησε σε νέες ανακοινώσεις για τους ενστόλους, υπάρχει, όπως αναφέρει μια συγκράτηση του πληθωρισμού σε τρόφιμα, η ΔΕΗ αποκλιμάκωσε τα τιμολόγια και αναφέρει ότι κάνει ό,τι μπορεί να στηρίξει το εισόδημα. Παράλληλα η στενότητα στην αγορά εργασίας είναι δεδομένη. Πώς τοποθετείται η ΓΣΕΕ, εν όψει και της απεργίας, σε αυτό το αφήγημα;

Κριτήριο για τις αγωνιστικές δράσεις και παρεμβάσεις της Συνομοσπονδίας είναι οι πραγματικές συνθήκες διαβίωσης των εργαζομένων και των οικογενειών τους, και όχι το αφήγημα της εκάστοτε κυβέρνησης. Η σωρευτική ακρίβεια σε βασικά αγαθά και στην ενέργεια, οι πολύ υψηλές τιμές των ενοικίων και η μείωση της πραγματικής αγοραστικής δύναμης των μισθών έχουν σημαντικά μειώσει το βιοτικό επίπεδο των εργαζομένων και των οικογενειών τους.

Ενδεικτικά αναφέρω ότι το 2024 ο μέσος καθαρός μισθός ήταν μόλις 1044 ευρώ. Το 72% των εργαζομένων αμειβόταν κάτω από το μέσο μισό, το 46,3% κάτω από τα 1000 ευρώ ακαθάριστα και το 65,7 % κάτω από τα 1200 ευρώ ακαθάριστα. Μπορούν αυτοί οι μισθοί να οδηγήσουν σε αξιοπρεπή διαβίωση; Τα ευρήματα μιας πρόσφατης δημοκοπικής έρευνας της Συνομοσπονδίας έδειξαν ότι σε ό,τι αφορά το μηνιαίο εισόδημα μόνο ένα 40% των εργαζομένων δηλώνει ότι ο μισθός του επαρκεί για την κάλυψη των μηνιαίων εξόδων, ενώ το 88% δηλώνει ότι έχει μειώσει τις δαπάνες του σε βασικά ήδη διατροφής. Στα δεδομένα αυτά πρέπει να προσθέσουμε ότι σχεδόν 6 στους 10 εργαζόμενους που ενοικιάζουν κατοικία ξοδεύουν πάνω από το 40% του μηνιαίου εισοδήματός του σε δαπάνες ενοικίου, και θέρμανσης.

Παράλληλα, σχεδόν 1 στους 2 εργαζομένους με ιδιόκτητη κατοικία ξοδεύει πάνω από το 20% του μηνιαίου εισοδήματός του για αποπληρωμή στεγαστικών δανείων και θέρμανση. Επίσης, στη χώρα μας, το ποσοστό κάλυψης των εργαζομένων από συλλογική σύμβαση εργασίας είναι από το χαμηλότερα στην ΕΕ-27. Τα δεδομένα αυτά συνδυαστικά δείχνουν ότι τα τελευταία χρόνια ο κόσμος της μισθωτής εργασίας βρίσκεται αντιμέτωπος με μια κρίση αξιοπρεπούς διαβίωσης ειδικά οι πιο ευάλωτες ομάδες εργαζομένων.

3. Ποιος είναι ο στόχος της απεργίας;

Η ΓΣΕΕ προκήρυξε 24ωρη Γενική Απεργία για τις 9 Απριλίου για να στείλει ένα καθαρό μήνυμα. Ο κόσμος της εργασίας απαιτεί αξιοπρεπή διαβίωση, πραγματικές αυξήσεις μισθών, εργασιακή προστασία μέσα από τη θεσμική αποκατάστασή του Συλλογικού Εργατικού Δικαίου και την άμεση κατάρτιση Εθνικού Σχεδίου για την αποκατάσταση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και των συλλογικών συμβάσεων εργασίας με έμφαση στην επέκταση και καθολική ισχύ των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων, την συρροή, την μετενέργεια κ.λ.π, την λήψη άμεσων μέτρων για την αντιμετώπιση της ολιγοπωλιακής συγκρότησης της αγοράς και των καρτέλ, αυστηρό έλεγχο και διαφάνεια του τρόπου διαμόρφωσης των τιμών και των περιθωρίων κέρδους, την πάταξη της κερδοσκοπίας σε όλη την αλυσίδα παραγωγής και εμπορίας βασικών αγαθών διατροφής, εθνικό σχέδιο για την κοινωνική κατοικία και άμεση εφαρμογή προγράμματος κατασκευής κοινωνικών κατοικιών από Φορέα του Δημοσίου με αξιοποίηση των πόρων της πρ. Εργατικής Κατοικίας.

Πιστεύουμε ότι το μείγμα αυτών των προτάσεων μπορεί να δημιουργήσει συνθήκες αξιοπρεπούς διαβίωσης για τους εργαζόμενους. Αυτά τα μέτρα ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες τους και για την εφαρμογή αυτών των μέτρων αγωνιζόμαστε και ζητάμε την συμμετοχή τους στην απεργία.

Σημειώστε ότι κανένα αίτημά μας δεν έχει δημοσιονομική επιβάρυνση πλην αυτού που και η Κυβέρνηση αναγνωρίζει ως μεγάλο πρόβλημα δηλ. της αποκατάστασης της αδικίας με την υπέρμετρη φορολογική επιβάρυνση των μισθωτών (τιμαριθμοποίηση φορολογικής κλίμακας).

4. Πώς κρίνετε το ρόλο της Επιτροπής για τον κατώτατο μισθό; Είναι η ενσωμάτωση της Οδηγίας ΕΕ 2022/2041 δικλείδα για επαρκείς κατώτατους μισθούς; Πώς μπορεί να διασφαλιστεί εργασία με αμοιβή αξιοπρέπειας; Στελέχη της κυβέρνησης αναφέρουν ότι ο “διοικητικός” προσδιορισμός του μισθού είναι “ασπίδα” για τους εργαζόμενους μια και πολλοί κοινωνικοί εταίροι προτείνουν πιο χαμηλούς μισθούς. Πώς το σχολιάζετε;

Η Οδηγία ΕΕ 2022/2041 θέτει δύο κρίσιμους στόχους : α) την επάρκεια των νόμιμων κατώτατων μισθών με στόχο την επίτευξη αξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης και β) την προώθηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων για τον καθορισμό των μισθών, όπου η κάλυψη από σσε είναι χαμηλότερη από το 80%. Το πως ενσωματώνονται θεσμικά οι δύο αυτοί στόχοι είναι πολύ σημαντικό ζήτημα. Η Συνομοσπονδία απαιτεί να θεσμοθετηθεί η ουσιαστική συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων στην επιστημονική επιτροπή για τον κατώτατο μισθό ώστε να τους αναγνωριστούν αποφασιστικές αρμοδιότητες στον προσδιορισμό και την επικαιροποίηση του, όπως αξιώνει η Οδηγία στα άρθρα 7 και 17 παρ. 3.

Σχετικά με τη θεσμική διαδικασία προσδιορισμού του κατώτατου μισθού, η πάγια θέση της ΓΣΕΕ είναι η επαναφορά του πλήρους ρυθμιστικού πεδίου της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε (Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας) ώστε ο κατώτατος μισθός να καθορίζεται και πάλι κατόπιν διαπραγματεύσεων μεταξύ των κορυφαίων οργανώσεων εργαζομένων και εργοδοτών. Υποστηρίζουμε ότι αυτή είναι η πιο δημοκρατική και αποτελεσματική διαδικασία προσδιορισμού του κατώτατου μισθού.

Ο διοικητικός προσδιορισμός του κατώτατου μισθού δημιουργεί ένα πλαίσιο εργαλειοποίησης του με βάση τον εκλογικό κύκλο και τις πολιτικές επιδιώξεις της εκάστοτε κυβέρνησης, μέσω είτε σημαντικών αυξήσεων που έχουν επικοινωνιακό αποτύπωμα στο δημόσιο διάλογο, είτε μηδενικής αύξησης, όπως μας δείχνει η εμπειρία προηγούμενων ετών, που ζημιώνει το βιοτικό επίπεδο των μισθωτών. Εμείς απαιτούμε να θεσμοθετηθεί και πάλι η καθολικότητα ισχύος και δεσμευτικότητα του συνόλου των όρων (μισθολογικών και μη) της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. Σε τεχνικό επίπεδο, προτείνουμε η αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού/ημερομισθίου να λαμβάνει υπόψη δείκτες κοινωνικής βιωσιμότητας, σοβαρής υλικής στέρησης και την εκτίμηση του μισθού αξιοπρεπούς διαβίωσης.

5. Πώς μπορεί να διασφαλιστεί εργασία με αμοιβή αξιοπρέπειας;

Η «αξιοπρέπεια στην εργασία» δεν περιορίζεται στο ύψος της αμοιβής, αλλά αφορά την πολυδιάσταση έννοια της ποιότητας των θέσεων εργασίας, που περιλαμβάνει την ποιότητα των αποδοχών, δηλαδή το εάν οι μισθοί επαρκούν για την αξιοπρεπή υλική διαβίωση των εργαζομένων και των νοικοκυριών στα οποία ζουν, β) την ασφάλεια στην αγορά εργασίας που αφορά το ρίσκο της ανεργίας και γ) την ποιότητα του εργασιακού περιβάλλοντος που έχει πολλές διαστάσεις όπως το σεβασμό των εργασιακών δικαιωμάτων, τον χρόνο εργασίας, την εντατικοποίηση της εργασίας, την ισορροπία μεταξύ του χρόνου εργασίας και του ελεύθερου χρόνου, την προστασία από κάθε μορφής διακρίσεων, παρενοχλήσεων και εκμετάλλευσης, τη διασφάλιση ότι οι εργαζόμενοι μπορούν να αναπτύσσουν τις ικανότητες και τις δεξιότητές τους για την επίτευξη των προσωπικών και επαγγελματικών στόχων τους. Η Ατζέντα Αξιοπρεπούς Εργασίας αποτελεί κεντρικό πυλώνα των προτάσεων πολιτικής και της δημόσιας παρέμβασης της ΓΣΕΕ.

Υιοθετούμε πλήρως την ανθρωποκεντρική οπτική της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας με άξονες την αξιοπρεπή εργασία, τον κοινωνικό διάλογο και την κοινωνική δικαιοσύνη. Είναι το πλαίσιο που καθορίζει όλα τα αιτήματα και τις δράσεις μας για την ενίσχυση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και συμβάσεων εργασίας, την προώθηση της ιδέας του αξιοπρεπούς και δίκαιου κατώτατου μισθού, την αντιμετώπιση των ανισοτήτων στην εργασία και στην κοινωνία.

6. Ποιες είναι οι προκλήσεις για τον κόσμο της εργασίας;

Η αγορά εργασίας στην Ελλάδα βρίσκεται μπροστά σε σημαντικές προκλήσεις και μεταβολές. Εργασιακή ανασφάλεια και επισφάλεια, ποικίλες εργασιακές ανισότητες, υψηλά επίπεδα άγχους και εξάντλησης, υψηλά ποσοστά εργασιακής φτώχειας και υλικής αποστέρησης, επικίνδυνες ή βλαβερές για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων συνθήκες εργασίας και χαμηλές αμοιβές.

Επίσης πρέπει να αναφέρω τη μεγάλη πρόκληση που δημιουργούν οι υπό διαμόρφωση συνθήκες ψηφιακής και πράσινης μετάβασης της οικονομίας και οι επιπτώσεις αυτών, όπως και της τεχνητής νοημοσύνης, στην κατάρτιση και εκπαίδευση και στις δεξιότητες των εργαζομένων. Διαμορφώνεται μια νέα εργασιακή, οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα στην οποία η ΓΣΕΕ οφείλει να παρέμβει με προτάσεις και ανάληψη δράσεων με σκοπό την προστασία των εργαζομένων. Η διασφάλιση των εργασιακών δικαιωμάτων και ο αγώνας για δίκαιες αμοιβές, κοινωνική ασφάλιση και αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας είναι οι προτεραιότητές μας. Ο κοινωνικός διάλογος είναι θεμελιώδης για την επίλυση των προβλημάτων που θα ανακύψουν από αυτές τις αλλαγές. Θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για την μετάβαση της χώρας μας σε ένα νέο, συμπεριληπτικό και δίκαιο υπόδειγμα ανάπτυξης στην εποχή της 4ης τεχνολογικής επανάστασης.

7. Μετανάστευση και εργασία. Πόσο αγκαλιάζει η ΓΣΕΕ τους ανuρώπους αυτούς που συχνά είναι στη “σκιά”;

Σε μια χώρα που η εργασία έχει σε τέτοιο βαθμό υποβαθμιστεί, η ακρίβεια κυριαρχεί και η στεγαστική κρίση είναι χωρίς πρόσφατο προηγούμενο, όλοι είμαστε «ξένοι»! Ακόμα κι όταν βρισκόμαστε στον τόπο που γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε. Από τα πρώτα θύματα εκμετάλλευσης και παραβατικότητας στον χώρο της εργασίας είναι οι μετανάστες και οι προσφυγικοί πληθυσμοί και δεν αφήσαμε ποτέ κανέναν κοινωνικό αυτοματισμό να μπει ανάμεσά μας. Είμαστε μαζί τους στους χώρους δουλειάς και παλεύουμε για την ενεργή ένταξή τους στα σωματεία παρά το ό,τι οι ενταξιακές πολιτικές στην Ευρώπη έχουν γνωρίσει μεγάλη επιβράδυνση τα τελευταία χρόνια.

8. Eυελιξία, νέες μορφές εργασίας, τάσεις της Gen Z….Στο νέο αυτό τοπίο ποιος ο ρόλος της ΓΣΕΕ και του συνδικαλισμού. Έχει ελπίδα αναγέννησης; Τι θα λέγατε;

Όταν όλοι μετά την πανδημία παρουσίαζαν την Gen Z ως μια γενιά ράθυμη, εγωκεντρική και ανίκανη να προσαρμοστεί στην εργασία, είμασταν από τους λίγους που καταλάβαμε ότι αυτό δεν ανταποκρινόταν στην αλήθεια. Η Gen Z, σύμφωνα με τις περισσότερες έρευνες, υιοθετεί απέναντι στην εργασία αξίες που εστιάζουν στην ποιότητα ζωής, στην ενδυνάμωση των κοινωνικών σχέσεων και στην προσωπική ακεραιότητα, δηλαδή, καμιά σχέση με τις κυρίαρχες αξίες που είχαν υιοθετήσει οι προηγούμενες μεταπολεμικές γενιές. Ίσως για αυτό και οι εργοδότες διεθνώς συμμετέχουν εντατικά στη διαμόρφωση ενός κλίματος κοινωνικού πανικού ενάντια στους νέους εργαζόμενους.

Εμείς, αντίθετα, πιστεύουμε ότι οι αξίες αυτής της γενιάς είναι απόλυτα συμβατές με τις διεκδικήσεις των εργαζόμενων για ποιοτική εργασία και κοινωνική δικαιοσύνη και για αυτό επιδιώκουμε την ουσιαστική επαφή με αυτήν την γενιά η οποία μπορεί να αλλάξει την εργασία φέρνοντας μαζί νέους τρόπους διεκδίκησης και συλλογικής δράσης.

Αναζητούμε σύγχρονες μεθόδους διαδραστικής σχέσης με τους νέους ανθρώπους αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες που θα μας επιτρέψουν να βρούμε τρόπους εκπροσώπησης σε δύσκολες δραστηριότητες πχ. οικονομίες πλατφόρμας, που υποκρύπτουν εξαρτημένη σχέση εργασίας χωρίς ασφάλεια, ασφάλιση και δικαιώματα.