Γιατί τα μεταδεδομένα είναι ο “διαδικτυακός χρυσός”

Στον κόσμο του διαδικτύου και της άυλης οικονομίας, οι επαγγελματίες του κλάδου, μετράμε και αξιολογούμε με διαφορετικό τρόπο και με διαφορετικά κριτήρια ορισμένα στοιχεία, σε σύγκριση με άλλους κλάδους της οικονομίας.

Στον δικό μας κόσμο, κάποια ζητήματα έχουν μια ιδιαίτερη αξία και σημασία, κάποια στοιχεία για τα οποία κάποιοι που δεν γνωρίζουν, δεν δίνουν ιδιαίτερη σημασία.

Ένα αρκετά σημαντικό ζήτημα για το οποίο όσοι δεν γνωρίζουν δεν δίνουν ιδιαίτερη σημασία είναι τα λεγόμενα μεταδεδομένα (metadata).

Τα μεταδεδομένα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ο «διαδικτυακός χρυσός».

Δεν γίνεται εύκολα λόγος για αυτά, γιατί απαιτούνται τεχνικές γνώσεις, ωστόσο όλες οι μεγάλες εταιρείες θα πλήρωναν πολύ ακριβό αντίτιμο για τα μεταδεδομένα.

Τι είναι τα μεταδεδομένα;

Τα μεταδεδομένα, είναι δεδομένα που περιγράφουν ή εξηγούν άλλα δεδομένα, κάνοντας ευκολότερη την ανάκτηση, την επεξεργασία και τη διαχείριση της πληροφορίας.

Αποθηκεύονται σε βάσεις δεδομένων και συνήθως έχουν σαν στόχο την άντληση άλλων δεδομένων πιο σημαντικών και εκμεταλλεύσιμων.

Διευκολύνουν την εξόρυξη πληροφοριών και μπορούν να βοηθήσουν ακόμα και στην οργάνωση του περιεχομένου.

Ανάμεσα στα δεδομένα και στα μεταδεδομένα δεν υπάρχουν σαφείς και διακριτές διαφορές πάντα.

Για παράδειγμα, ένα ορισμένο στοιχείο, η διεύθυνση κατοικίας ενός ατόμου είναι ένα δεδομένο την ίδια στιγμή όμως αποτελεί και μεταδεδομένο γιατί βοηθάει στην εξόρυξη συμπερασμάτων που έχουν εμπορικό και οικονομικό ενδιαφέρον.

Η φωτογραφία η οποία βρίσκεται σε μια ιστοσελίδα είναι ένα δεδομένο, ωστόσο, επίσης την ίδια στιγμή αποτελεί και μεταδεδομένο καθώς παίζει ρόλο στο SEO (θέση της ιστοσελίδας στα αποτελέσματα των μηχανών αναζήτησης).

Μπορεί να μην γνωρίζετε τι είναι όμως τα “χρησιμοποιείτε” καθημερινά. Συνοδεύουν δεδομένα πολλών καθημερινών εφαρμογών. Για παράδειγμα το όνομα του συγγραφέα. το μέγεθος και η ημερομηνία συγγραφής ενός αρχείου word αποτελούν metadata.

Τα μεταδεδομένα δημιουργούνται είτε με αυτόματο τρόπο, είτε με μη αυτόματο τρόπο (manually).

Σε αρκετές περιπτώσεις τα μεταδεδομένα δεν είναι προσβάσιμα, δεν εμφανίζονται δηλαδή στον τελικό χρήστη. Συνδέονται όμως με την ψηφιακή δραστηριότητά του.

Τι αφορούν τα μεταδεδομένα;

Τα μεταδεδομένα δεν πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν σαν μια ενιαία κατάσταση. Μόνο και μόνο ότι κάποια μεταδεδομένα ταυτόχρονα είναι και δεδομένα μας κάνει να κατανοούμε την ποικιλομορφία των μεταδεδομένων και τον τρόπο που αυτά έχουν επίδραση σε διάφορους τομείς στην εποχή του ψηφιακού μετασχηματισμού.

Θα λέγαμε λοιπόν ότι οι πιο σημαντικές «περιοχές» (για τον κόσμο του διαδικτύου) στις οποίες υπάρχουν και έχουν χρήση τα μεταδεδομένα είναι οι Μηχανές Αναζήτησης, οι Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές και τα Social Media (Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης), οι Βάσεις Δεδομένων και οι Ψηφιακές Βιβλιοθήκες.

Αυτά είναι τα κύρια πεδία στα οποία «γεννιούνται» και αναπτύσσονται τα μεταδεδομένα.

Μεταδεδομένα Μηχανών Αναζήτησης

Υπάρχουν μετατεδομένα τα οποία σχετίζονται με τα αποτελέσματα αναζητήσεων στις μηχανές αναζήτησης.

Το SEO (Search Engine Optimization) ή αλλιώς η Βελτιστοποίηση μιας ιστοσελίδας στα αποτελέσματα των Μηχανών Αναζήτησης είναι μια υπηρεσία της οποίας η ζήτηση αυξάνεται ολοένα και περισσότερο.

Ολοένα και περισσότεροι κάτοχοι / ιδιοκτήτες ιστοσελίδων ή ηλεκτρονικών καταστημάτων ζητούν η ιστοσελίδα τους ή το ηλεκτρονικό τους κατάστημα να εμφανίζεται ψηλότερα στα αποτελέσματα των μηχανών αναζήτησης.

Σε μια περίοδο που ο ανταγωνισμός έχει γίνει πολύ σκληρός και που ο πελάτης / καταναλωτής έρχεται αντιμέτωπος με μεγάλο όγκο διαφημίσεων και πληροφοριών και που το διαδίκτυο μεγαλώνει εκθετικά, είναι αρκετές οι περιπτώσεις στις οποίες αυτό ο πελάτης / καταναλωτής βρίσκει την κατάλληλη επιχείρηση μέσα από αναζητήσεις στο διαδίκτυο.

Τα metatitles, τα metatags, τα metadescriptions αλλά και πολλά άλλα στοιχεία είναι εξαιρετικά σημαντικό να δηλωθούν σωστά για να πετύχουμε καλύτερο SEO.

Πρόκειται δηλαδή για στοιχεία, τα οποία μπορεί να μην είναι άμεσα φανερά στον χρήστη, αποτελούν ωστόσο εκείνες τις κρίσιμες πληροφορίες βάσει (και) των οποίων η Google ταξινομεί τις ιστοσελίδες στα αποτελέσματα μιας αναζήτησης.

Οι μηχανές αναζήτησης χρησιμοποιούν αυτού του τύπου τα μεταδεδομένα, προσπαθώντας να «σερβίρουν» στον χρήστη αποτελέσματα τα οποία να είναι πολύ κοντά σε αυτό που πραγματικά αναζητεί ο χρήστης.

Μεταδεδομένα Ηλεκτρονικών Υπολογιστών

Τα μεταδεδομένα στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές μας βοηθάνε στην καλύτερη οργάνωση των δεδομένων και άρα στην πιο εύκολη ανάκτηση των πληροφοριών.

Για παράδειγμα το όνομα ενός αρχείου, ο τύπος του, ο συγγραφέας του, το μέγεθός του, η ημερομηνία δημιουργίας του και η ημερομηνία τροποποίησής του, είναι κάποια από τα πιο γνωστά μεταδεδομένα. Με τη χρήση αυτών των μεταδεδομένων μπορούμε να ταξινομήσουμε τα αρχεία και μπορούμε επίσης να ανακτήσουμε πολύ γρήγορα κάποιες πληροφορίες.

Μεταδεδομένα Social Media

Αν έχετε παρατηρήσει κάποια περίεργα πράγματα στο Facebook ή σε κάποιο άλλο μέσο κοινωνικής δικτύωσης, τότε αυτό μάλλον οφείλεται στη χρήση και επεξεργασία μεταδεδομένων από αυτό το μέσο κοινωνικής δικτύωσης.

Αν ανταλλάξατε ένα e-mail με κάποιον πελάτη ή συνεργάτη και μετά από λίγες ώρες τον βλέπετε στο Facebook σαν friend suggestion είναι γιατί το Facebook κάνει χρήση του e-mail του δικού σας και του πελάτη / συνεργάτη σας.

Αν αναζητήσατε κάποιον στην μπάρα αναζήτησης στο Facebook επίσης είναι πολύ πιθανό να δείτε μετά από κάποιο χρονικό διάστημα αυτόν τον άνθρωπο σαν friend suggestion.

Αν μπήκατε σε ένα e-shop με είδη κουζίνας και είδατε μια γάστρα, τότε είναι πολύ πιθανό άμεσα να δείτε διαφήμιση στο Facebook για όλες τις γάστρες της εταιρείας της οποίας πριν από λίγο περιηγηθήκατε στο e-shop. Αυτό οφείλεται στα metadata που συλλέγει και επεξεργάζεται το Facebook.

Αν προσθέσατε σε ένα καλάθι αγορών ένα προϊόν αλλά δεν προχωρήσατε σε αγορά, επίσης είναι πιθανό να δείτε μια διαφήμιση στο Facebook που να σας ζητάει να ολοκληρώσετε την αγορά ή να λάβετε ακόμα και κάποιο υπενθυμιστικό e-mail για προϊόντα που έχετε αφήσει στο καλάθι σας.

Αν κάνατε checkin στο μαιευτήριο που γεννήθηκε το μωρό σας, τότε μην παραξενευτείτε αν τις αμέσως επόμενες ημέρες δείτε στο προφίλ σας στο Instagram διαφημίσεις για βρεφικά προϊόντα.

Και αν στο Linkedin έχετε δηλώσει ότι είστε sales manager σε κάποια εταιρεία μάλλον είναι αναμενόμενο ότι θα δείτε μπροστά σας αρκετές φορές διαφημίσεις που απευθύνονται σε sales managers, δηλαδή και σε εσάς.

Τι αξία έχουν τα μεταδεδομένα;

Ας αναρωτηθούμε κάτι διαφορετικό:

Γιατί το Facebook μας ρωτάει ποια είναι η οικογενειακή μας κατάσταση;

Γιατί το Linkedin θέλει να ξέρει ποιο Πανεπιστήμιο ή ποιο σχολείο τελειώσαμε;

Γιατί το Twitter ζητάει την τοποθεσία μας;

Γιατί η Google μας υποχρεώνει να δηλώνουμε κινητό τηλέφωνο;

Πάνω σε αθώες φαινομενικά πληροφορίες ή γύρω από μια δραστηριότητά μας στον ηλεκτρονικό μας υπολογιστή ή στα Social Media ή στον e-mail λογαριασμό μας ή γύρω από μια αναζήτηση στο διαδίκτυο, χτίζονται μεταδεδομένα τα οποία παίζουν – χωρίς να το ξέρουμε, τεράστιο ρόλο στην ανάπτυξη μιας επιχείρησης και στην αύξηση πελατών και πωλήσεων.

Ποιοι κερδίζουν από τα μεταδεδομένα;

Από τα μεταδεδομένα κερδίζουν δύο πλευρές.

Πρώτον, οι εταιρείες / πλατφόρμες που αντλούν δεδομένα, τα επεξεργάζονται και χρησιμοποιούν μεταδεδομένα τα οποία:

Α. Τα χρησιμοποιούν οι ίδιες για ίδιον όφελος με στόχο το εμπορικό και οικονομικό κέρδος αλλά και για καλυτέρευση της ποιότητας των υπηρεσιών που παρέχουν.

Β. Τα παρέχουν, είτε άμεσα, είτε έμμεσα, σε εταιρείες οι οποίες χρησιμοποιούν υπηρεσίες αυτών των πλατφορμών.

Δεύτερον, εταιρείες οι οποίες χρησιμοποιούν λογισμικά και πλατφόρμες με στόχο την προσέλκυση νέων πελατών και την αύξηση των πωλήσεών τους.

Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν εταιρείες κολοσσοί όπως για παράδειγμα η Google, το Facebook, η Microsoft, το Linkedin, η Cisco, η Apple, η Nokia, η Siemens, το Twitter, κλπ.

Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν εκατομμύρια εταιρείες σε ολόκληρο τον κόσμο οι οποίες με στοχευμένες δράσεις προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τα μεταδεδομένα τα οποία είναι πολύ πιθανό να έχουν αγοράσει με έναν ορισμένο τρόπο από τις παραπάνω πλατφόρμες / λογισμικά, στα πλαίσια αγοράς συγκεκριμένων υπηρεσιών.

Πώς κερδίζουν από τα μεταδεδομένα;

Όπως γράφτηκε αρχικά, τα μεταδεδομένα αποτελούν τον «διαδικτυακό χρυσό» της εποχής του ψηφιακού μετασχηματισμού. Αν μπορούσαμε να ορίσουμε μια διαδικασία με την οποία οι εταιρείες / πλατφόρμες κερδίζουν από τα μεταδεδομένα, θα λέγαμε ότι γίνεται μέσω των παρακάτω βημάτων:

ΒΗΜΑ 1: Η πλατφόρμα – λογισμικό ζητάει διάφορα στοιχεία κατά την εγγραφή.

ΒΗΜΑ 2: Η πλατφόρμα – λογισμικό παρακολουθεί τη δραστηριότητα του χρήστη, δηλαδή εκατομμυρίων χρηστών.

ΒΗΜΑ 3: Η πλατφόρμα – λογισμικό βγάζει συμπεράσματα βάσει των οποίων βελτιστοποιεί τις παρεχόμενες υπηρεσίες.

ΒΗΜΑ 4: Η πλατφόρμα – λογισμικό παρέχει τα μεταδεδομένα που θέλει στις εταιρείες.

Θα σταθούμε στο σημείο αυτό κυρίως στο ζήτημα των Social Media και στην περίπτωση του Facebook.

Εϊναι δεδομένο ότι αν κάποιος δημιουργήσει έναν λογαριασμό στο Facebook, θα πρέπει να αποδεχτεί κάποιους όρους χρήσης. Είναι αυτό που λέμε τα «ψιλά γράμματα» τα οποία όμως είναι μεν αρκετά σημαντικά, απαραίτητα όμως να υπογράψουμε τους όρους τους προκειμένου να χρησιμοποιήσουμε την υπηρεσία.

Για παράδειγμα όσοι έχουμε λογαριασμό στο Facebook έχουμε υπογράψει αυτό:

«Όπως περιγράφεται παρακάτω, συλλέγουμε πληροφορίες από και σχετικά με τους υπολογιστές, τα κινητά, τις συνδεδεμένες τηλεοράσεις και άλλες συσκευές με δυνατότητα σύνδεσης στο διαδίκτυο που χρησιμοποιείτε και συνδέονται με τα Προϊόντα μας, και συνδυάζουμε τις πληροφορίες αυτές στις διάφορες συσκευές που χρησιμοποιείτε. Για παράδειγμα, χρησιμοποιούμε πληροφορίες που συλλέγουμε σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιείτε τα Προϊόντα μας από το κινητό σας για να εξατομικεύσουμε καλύτερα το περιεχόμενο (συμπεριλαμβανομένων των διαφημίσεων) ή τις λειτουργίες που βλέπετε κατά τη χρήση των Προϊόντων μας σε άλλες συσκευές, όπως φορητούς υπολογιστές ή tablet, ή για να μετρήσουμε αν κάνατε κάποια ενέργεια σε μια άλλη συσκευή ανταποκρινόμενοι σε μια διαφήμιση την οποία σας δείξαμε στο κινητό σας».

ή κάτι αντίστοιχο, αν είχαμε δημιουργήσει σε παλιότερη περίοδο το λογαριασμό μας στο Facebook.

Η «μαγική» λέξη στους πιο πάνω όρους χρήσης που έχουμε υπογράψει είναι η λέξη «εξατομίκευση». Να γιατί βλέπουμε συνεχώς μπροστά μας προϊόντα ή υπηρεσίες που δυνητικά μας ενδιαφέρουν ή αναρτήσεις από άτομα οι οποίες επίσης δυνητικά μας ενδιαφέρουν.

Ας μην αναλωθούμε στο σημείο αυτό στο παλιό κλασικό ερώτημα, αν ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό, αλλά ας δούμε με συγκεκριμένα παραδείγματα πώς το Facebook κερδίζει από τα μεταδεδομένα.

Κατά τη διάρκεια δημιουργίας ενός διαφημιστικού κοινού, γίνεται φανερό ότι το Facebook εκμεταλλεύεται πολλές φορές σε εξοργιστικό βαθμό ακόμα και σημαντικές προσωπικές στιγμές και πληροφορίες των χρηστών του.

Checkins σε περιοχές και σε καταστήματα, συμμετοχές σε Facebook Groups, likes σε posts φίλων ή σελίδων, αγορές προϊόντων μέσω Facebook, καταγράφονται αναλυτικά, επεξεργάζονται και «στοκάρονται» προς χρήση, είτε από το ίδιο το Facebook είτε έμμεσα, από εταιρείες που χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες το Facebook.

Ποιο είναι το κέρδος του Facebook;

Το κέρδος είναι διπλό.

Πρώτον, η χρήση και η επεξεργασία αυτών των μεταδεδομένων έχει σαν αποτέλεσμα την βελτίωση των υπηρεσιών που παρέχει αυτή η πλατφόρμα.

Αν έχετε παρατηρήσει συνεχείς αλλαγές στο πώς βλέπετε το Facebook, είτε από το pc σας, είτε από το κινητό σας, στις σελίδες σας ή στα Groups που συμμετέχετε, είναι διότι αυτή η επεξεργασία των μεταδεδομένων οδηγεί σε συνεχείς δοκιμές για το τι αρέσει σε ένα κοινό και για το πως θα γίνεται ολοένα πιο αναγκαία αλλά και πιο εύκολη η χρήση του Facebook.

Δεύτερον, αυτή η συλλογή των μεταδεδομένων χτίζει μια «άυλη» περιουσία, άμεσα εκμεταλλεύσιμη και από το Facebook αλλά και από τις επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες του Facebook.

Πόσο κοστίζουν τα προσωπικά μας δεδομένα στο Facebook;

Δεν μπορούμε να μιλήσουμε με ακρίβεια για αυτό, καθώς δεν παρέχονται τέτοιες πληροφορίες από την πλατφόρμα.

Ωστόσο μπορούμε να κάνουμε την παρακάτω ασφαλή υπόθεση.

Στην Ελλάδα υπάρχουν τριών ειδών επιχειρήσεις οι οποίες πληρώνουν για διαφημίσεις στο Facebook.

1. Μικρές επιχειρήσεις, συνήθως ατομικές επιχειρήσεις, οι οποίες ανά τακτά χρονικά διαστήματα πληρώνουν περίπου 30-80€ σαν μηνιαίο διαφημιστικό budget. Δεν έχουν πάντα την οικονομική δυνατότητα να ξοδεύουν χρήματα στο marketing.

2. Μεσαίες ή μεγάλες επιχειρήσεις οι οποίες έχουν καλύτερη σχέση με λογικές marketing και οι οποίες πληρώνουν σε μια πιο σταθερή βάση 150-200€ σαν μηνιαίο διαφημιστικό budget (εδώ ανήκει η πλειοψηφία μιας μέσης επιχείρησης στην Ελλάδα).

3. Μεσαίες ή μεγάλες επιχειρήσεις οι οποίες έχουν πολύ υψηλά στη λογική τους το digital marketing και έχοντας και την οικονομική δυνατότητα μπορούν να πληρώνουν σε ακόμα πιο σταθερή βάση από 500€ μέχρι 3.000€ (ή και περισσότερο) σαν διαφημιστικό budget.

Στην τρίτη κατηγορία ανήκουν λιγότερες επιχειρήσεις αριθμητικά, σίγουρα όμως ανήκουν σε αυτή την κατηγορία όλες οι μεγάλες επιχειρήσεις όλων των κλάδων.

Υπάρχουν επιχειρήσεις (ας μην πούμε ονόματα) των οποίων το διαφημιστικό budget στο Facebook είναι 100.000€ το έτος και αυτές οι επιχειρήσεις είναι αρκετές στην Ελλάδα.

Η πλειοψηφία ωστόσο των επιχειρήσεων ανήκει στη δεύτερη κατηγορία.

Μιλάμε για επιχειρήσεις οι οποίες μπορεί να ξοδεύουν μέχρι και 3.000€ ανά έτος σαν διαφημιστικό budget. (Προσωπική μου εκτίμηση, τέτοια ποσά ξοδεύουν ετησίως πάνω από 10.000 επιχειρήσεις πανελλαδικά).

Θα ήταν ασφαλές να λέγαμε ότι τα κέρδη της πλατφόρμας μόνο και μόνο στην Ελλάδα ανέρχονται ετησίως σε δεκάδες / ίσως εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ.

Θα ήταν επίσης ασφαλές αν λέγαμε ότι περίπου ένας στους δύο Έλληνες διαθέτουν λογαριασμό στο Facebook, σίγουρα ένας στους τρεις Έλληνες χρησιμοποιούν την πλατφόρμα αρκετά συχνά με αποτέλεσμα να λαμβάνουν μέρος άθελά τους στη χρήση και επεξεργασία των metadata.

Όταν μια επιχείρηση φτάνει στο σημείο να ξοδεύει εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ ετησίως στο Facebook, καταλαβαίνουμε πόσο μεγάλη αξία έχουν τα μεταδεδομένα και τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών.

Στην πιο κάτω διεύθυνση μπορείτε να δείτε πόσες ενεργές διαφημίσεις «τρέχει» αυτή την περίοδο μια επιχείρηση στην Ελλάδα.

https://www.facebook.com/ads/library/

Θα σοκαριστούμε αν δούμε τον όγκο των διαφημίσεων, ακόμα και από επιχειρήσεις που δεν το περιμέναμε.

Και προφανώς θα μείνουμε έκπληκτοι αν σκεφτούμε ότι εκτός από το Facebook, υπάρχουν δεκάδες άλλες πλατφόρμες και προγράμματα τα οποία εκμεταλλεύονται τα προσωπικά μας δεδομένα για εμπορική χρήση.

Να γιατί τα προσωπικά δεδομένα που χαρίστηκαν στη Cisco, είχαν πολλαπλάσια αξία σε σύγκριση με το κόστος (2 εκατομμύρια ευρώ) της πλατφόρμας.

Θα κλείσουμε με το διάσημο quote, για να απαντήσουμε και στο ερώτημα πολλών φίλων «μα γιατί το Facebook είναι δωρεάν;»

If the service is free, you are the product!

Μπορείτε να δείτε αναλυτικές πληροφορίες για τους Όρους Χρήσης του Facebook στον πιο κάτω σύνδεσμο

https://www.facebook.com/terms.php

(Στο κάτω μέρος της σελίδας επιλέξτε ελληνικά ή αγγλικά, ανάλογα με τη γλώσσα που επιθυμείτε να δείτε τους Όρους Χρήσης).

Ο Στάθης Κατσούλας είναι Web Developer και Digital Marketing Specialist στην Web Progress

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις