Η κορυφή του ρατσιστικού παγόβουνου

Όταν σε μια από τις διαδηλώσεις για το Μακεδονικό, φωτορεπόρτερ που κάλυπτε το γεγονός, επιχείρησε να φωτογραφήσει άνδρες των ΜΑΤ, ένιωσε κάποιον να τον τραβά πίσω από το λουρί της φωτογραφικής μηχανής. Ένας άνδρας που φορούσε κράνος είχε βάλει τα δύο χέρια του στον λαιμό του και στη συνέχεια άλλα δέκα άτομα, επίσης με κράνη, στρατιωτικά παντελόνια, καδρόνια και σημαίες τον τραβούσαν και τον ρωτούσαν για ποιόν δουλεύει. Ακούγοντάς τον να μιλάει ελληνικά, άρχισαν να τον αποκαλούν «ημίαιμο», τον χτύπησαν στον γοφό με καδρόνι και του πήραν τη φωτογραφική μηχανή. Το θύμα, κατέθεσε στο Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας, πως στοχοποιήθηκε λόγω των χαρακτηριστικών του και της μεικτής του καταγωγής. Ήταν η μια από τις 6 περιπτώσεις επιθέσεων που καταγράφηκαν το 2018, με θύματα Έλληνες πολίτες, που στοχοποιήθηκαν λόγω του χρώματος ή της καταγωγής τους. «Καταφέρνουμε να δούμε όλο και περισσότερες πτυχές του ρατσισμού» εξηγεί στο News 24/7 η Τίνα Σταυρινάκη, βοηθός συντονίστρια του Δικτύου.

Στην ετήσια έκθεσή του για το 2018, το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας, έχει καταγράψει αύξηση στις επιθέσεις με τέτοια κίνητρα. Οι 46 οργανώσεις που συμμετέχουν στο δίκτυο, δέχτηκαν καταθέσεις για 117 περιστατικά ρατσιστικής βίας, με τα θύματα να είναι περισσότερα από 130. Οι 74 επιθέσεις, αφορούσαν μετανάστες και πρόσφυγες που έγιναν στόχος λόγω της καταγωγής, της θρησκείας ή του χρώματός τους, αλλά και υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Εβραϊκοί χώροι δέχθηκαν 9 επιθέσεις, ενώ σε μια περίπτωση στοχοποιήθηκε Έλληνας πολίτης λόγω της εκπαιδευτικής του δράσης κατά του αντισημιτισμού. Ακόμη, σε 27 περιπτώσεις, σημειώθηκε ρατσιστική επίθεση σε ΛΟΑΤΚΙ άτομα. Από τις επιθέσεις που καταγράφηκαν μέσω συνεντεύξεων, οι 59 είχαν ως στόχο περισσότερα από ένα θύματα, ενώ οι 63 έγιναν από ομάδες τουλάχιστον δύο ατόμων.

«Υπάρχουν ομάδες κρούσης», λέει η Τίνα Σταυρινάκη. «Αυτό πλέον το έχουμε αντιληφθεί και δεν θεωρούμε ότι μετά το τέλος της δίκης της Χρυσής Αυγής θα εκλείψει το φαινόμενο. Αντίθετα βλέπουμε ότι αναζωπυρώνονται»

Περισσότερες επιθέσεις ενστόλων

«Με έπιασαν στο λιμάνι δύο άτομα χωρίς στολές, μου έριξαν μπουνιά στη μύτη και μάτωσε. Με πήγαν στο γραφείο, μου έδεσαν τα χέρια με πλαστικές χειροπέδες και με χτύπησαν με γκλομπ. Ήμασταν δύο άτομα. Μου έλεγαν να κάτσω με σκυμμένο το κεφάλι στα πόδια. Τους έλεγα ότι είμαι άρρωστος και μου φώναζαν, μου έσκισαν κι ένα χαρτί αλληλέγγυων γιατρών που ήταν παραπεμπτικό για το νοσοκομείο. Μας άφησαν 4 ώρες αργότερα». Η αύξηση του αριθμού των ρατσιστικών επιθέσεων ωστόσο, έχει μια πιο ανησυχητική λεπτομέρεια. Η παραπάνω, είναι περιγραφή της αντιμετώπισης που είχε μετανάστης, από αστυνομικούς στο λιμάνι της Πάτρας και έχει καταγραφεί από το Δίκτυο.

Οι επιθέσεις ενστόλων που καταγράφηκαν το 2018, ήταν 22, όταν το 2017 ήταν 10. Ανάμεσα στα 22 αυτά περιστατικά, είναι τα γεγονότα στην πλατεία Σαπφούς στη Μυτιλήνη, τον Απρίλιο του 2018, όταν πρόσφυγες καταγγέλλουν ότι δέχτηκαν απρόκλητη επίθεση από αστυνομικούς. Ακόμη, 11 περιστατικά έχουν καταγραφεί στο λιμάνι της Πάτρας, με θύματα μετανάστες που προσπαθούσαν να μπουν στον χώρο, ενώ και στο Διδυμότειχο, πρόσφυγας ανέφερε πως δέχτηκε σωματική βία από ένστολο.

Δημόσιοι υπάλληλοι και εργαζόμενοι σε ΜΜΜ

Πέραν όμως της βίας από ένστολους, το 2018 καταγράφηκαν και περιστατικά ρατσιστικών επιθέσεων από δημοσίους υπαλλήλους και εργαζόμενους σε Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Χαρακτηριστικό είναι το περιστατικό με δράστη υπάλληλο υπουργείου και θύμα επίσης υπάλληλο, ομοφυλόφιλο, που ήταν σε δοκιμαστική περίοδο . Το θύμα, στην αναφορά του δήλωσε πως αισθάνθηκε ότι η ομοφυλοφιλία συνιστά μειονέκτημα και ανασταλτικό παράγοντα στην καριέρα του μετά την λεκτική επίθεση που δέχτηκε λόγω του σεξουαλικού του προσανατολισμού.

«Βλέπουμε στον αστικό ιστό. Ο μέσος πολίτης ενδίδει και αποδέχεται τη βία. Σημαίνει πως έχει εμποτιστεί η κοινωνία. Δηλαδή ο οδηγός λεωφορείου θεωρεί ότι μπορεί να κόψει το εισιτήριο του μετανάστη ή του πρόσφυγα που έχουν πληρώσει και μετά να καλέσει και την αστυνομία για να τους κατεβάσει από το λεωφορείο, παρά το γεγονός πως έχουν πληρώσει» λέει η Τίνα Σταυρινάκη και συμπληρώνει: «Σε αυτό έχει παίξει το ρόλο του και ο τρόπος αναπαραγωγής των ειδήσεων. Οι μετανάστες για παράδειγμα αναφέρονται ως αριθμοί και στατιστικά, όχι ως άνθρωποι με υπόσταση. Με αυτόν τον τρόπο όμως, θεωρούν ότι απενοχοποιούνται όλες οι περιπτώσεις των δραστών».

Η κορυφή του παγόβουνου

Οι 117, καταγεγραμμένες για το 2018, ρατσιστικές επιθέσεις, είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Η μεθοδολογία που ακολουθεί το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας, δηλαδή αποκλειστικά αυτή των συνεντεύξεων με το θύμα, είναι αυστηρή, εξασφαλίζοντας έτσι την αξιοπιστία, προϋποθέτει όμως την προθυμία του θύματος να αναφέρει ότι δέχτηκε επίθεση.

Η ξενοφοβική ρητορική και η ρητορική μίσους που αναπαράγεται από θεσμικούς παράγοντες, όχι μόνο στη χώρα μας αλλά παγκοσμίως, έχει καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση μεταναστών, προσφύγων, ΛΟΑΤΚΙ, υπερασπιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων κ.α.

«Έχει αυξηθεί η ικανότητά μας να καταγράφουμε. Οι σοβαρές επιθέσεις δεν μας ξεφεύγουν, χάνουμε όμως άλλες που και τα θύματα διστάζουν να αναφέρουν και αποτελούν το υπόστρωμα. Η μάχη της Δημοκρατίας δίνεται στις γειτονιές» εξηγεί η κα. Σταυρινάκη.