Κομισιόν: Ευθεία απειλή για έξοδο από τη Σένγκεν. Τρεις μήνες προθεσμία στην Ελλάδα

Ο Επίτροπος Βάλντις Ντομπρόφσκις ανακοίνωσε ότι κατά τη διάρκεια της σημερινής της συνεδρίασης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέτησε ένα σχέδιο έκθεσης για την κατάσταση στα ελληνικά συνορά, βασισμένη σε επιτόπιες επισκέψεις που πραγματοποιήθηκαν τον περασμένο Νοέμβριο.

Το βασικό συμπέρασμα της έκθεσης είναι η ύπαρξη σοβαρών προβλημάτων που σχετίζονται όπως είπε με πλημμελείς διαδικασίες καταγραφής, δακτυλοσκόπησης και ελέγχου των εγγράφων των προσφύγων και των μεταναστών καθώς και με την έλλειψη διασύνδεσης με τα δεδομένα ευρωπαϊκών υπηρεσιών, όπως η Ιντερπόλ.

Ο Επίτροπος αναγνώρισε ωστόσο ότι από τον Νοέμβριο και μετά έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος. Ανέφερε επίσης ότι αν το σχέδιο της Επιτροπής εγκριθεί, με ειδική πλειοψηφία, από τις χώρες της ζώνης Σένγκεν, η Επιτροπή θα συντάξει συστάσεις προς την Ελλάδα οι οποίες θα πρέπει να υλοποιηθούν εντός τριμήνου.

Στην αντίθετη περίπτωση θα μπορούν, όπως άφησε σαφώς να εννοηθεί, οι χώρες της ζώνης του Σένγκεν να επαναφέρουν ελέγχους στα σύνορά τους ως το μέγιστο χρονικό διάστημα των δύο ετών και όχι των έξι μηνών, όπως σήμερα ισχύει.

Το σχέδιο έκθεσης – που δεν δημοσιοποιείται – βασίζεται σε αιφνίδιες επιτόπιες επισκέψεις στα ελληνοτουρκικά χερσαία σύνορα, καθώς και στη Χίο και τη Σάμο, το διάστημα 10 – 13 Νοεμβρίου 2015. Η έκθεση εξετάζει την παρουσία προσωπικού της αστυνομίας και της ακτοφυλακής στις περιοχές που ελέγχθηκαν, την αποτελεσματικότητα της διαδικασίας ταυτοποίησης και καταγραφής, την επιτήρηση των θαλάσσιων συνόρων και τη συνεργασία με τις γειτονικές χώρες. Η έκθεση, αν και αναγνωρίζει ότι οι ελληνικές αρχές υφίστανται πιέσεις, υπογραμμίζει ότι η διαδικασία ταυτοποίησης και καταγραφής παράτυπων μεταναστών δεν είναι αποτελεσματική, ότι τα δακτυλικά αποτυπώματα δεν εισάγονται συστηματικά στο σύστημα και ότι τα ταξιδιωτικά έγγραφα δεν ελέγχονται συστηματικά για τη γνησιότητά τους ούτε αντιπαραβάλλονται με σημαντικές βάσεις δεδομένων ασφαλείας, όπως το SIS (σύστημα πληροφοριών Σένγκεν), η Ιντερπόλ και άλλες εθνικές βάσεις δεδομένων. Με βάση αυτές τις διαπιστώσεις, το σχέδιο έκθεσης καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα αμελεί σοβαρά τις υποχρεώσεις της και ότι υπάρχουν σοβαρές αδυναμίες στη διενέργεια ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα, οι οποίες πρέπει να εξαλειφθούν και να αντιμετωπιστούν από τις ελληνικές αρχές.

Μηχανισμός Αξιολόγησης Σένγκεν

Οι αξιολογήσεις Σένγκεν πραγματοποιούνται στα κράτη μέλη με βάση τόσο ένα πολυετές όσο και ένα ετήσιο πρόγραμμα αξιολόγησης. Οι επισκέψεις αυτές μπορεί να προαναγγέλλονται ή να έχουν αιφνιδιαστικό χαρακτήρα.

Μετά από κάθε επίσκεψη, συντάσσεται έκθεση στην οποία εντοπίζονται τυχόν αδυναμίες και διατυπώνονται συστάσεις για διορθωτικά μέτρα, τα οποία πρέπει να υλοποιηθούν εντός καθορισμένης ημερομηνίας. Οι συστάσεις υποβάλλονται από την Επιτροπή στο Συμβούλιο για έγκριση. Στη συνέχεια, το αξιολογούμενο κράτος μέλος πρέπει να υποβάλει ένα σχέδιο δράσης το οποίο καθορίζει τον τρόπο αντιμετώπισης των αδυναμιών που εντοπίστηκαν. Προκειμένου να υλοποιήσουν τις συστάσεις, τα κράτη μέλη μπορούν να υποστηρίζονται από την Επιτροπή, τον Frontex και άλλους φορείς της ΕΕ με πρακτικά και/ή χρηματοδοτικά μέσα.

Στην  όγδοη εξαμηνιαία έκθεση για τη λειτουργία του χώρου Σένγκεν, της 15ης Δεκεμβρίου 2015, ανακοινώθηκε ήδη ότι, ανάλογα με τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων Σένγκεν στην Ελλάδα, ενδέχεται να προταθούν ειδικά μέτρα όπως προβλέπεται στα άρθρα 19α και 26 του  Κώδικα Συνόρων Σένγκεν.

Διαδικασίες για την αντιμετώπιση εξαιρετικών περιστάσεων

Εάν μια έκθεση αξιολόγησης Σένγκεν καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το αξιολογούμενο κράτος μέλος  «αμελεί σοβαρά τις υποχρεώσεις του στο πλαίσιο των κανόνων Σένγκεν» και εάν υπάρχουν  «σοβαρές ελλείψεις στη διενέργεια ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα», η Επιτροπή μπορεί να προτείνει συστάσεις, που πρέπει να εγκρίνει το Συμβούλιο, σχετικά με τη λήψη διορθωτικών μέτρων για να αντιμετωπιστούν οι ελλείψεις που διαπιστώθηκαν κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης. Προκειμένου να διασφαλίσει τη συμμόρφωση με αυτές τις συστάσεις, η Επιτροπή μπορεί, βάσει του άρθρου 19α του Κώδικα Συνόρων Σένγκεν, να υποδείξει στο αξιολογούμενο κράτος μέλος να λάβει συγκεκριμένα μέτρα, όπως η ανάπτυξη ευρωπαϊκών ομάδων συνοριοφυλάκων, ή η υποβολή στρατηγικού σχεδίου το οποίο θα καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο το εν λόγω κράτος μέλος θα διαθέσει το δικό του προσωπικό και εξοπλισμό για την αντιμετώπιση των ελλείψεων. Οι προτάσεις της Επιτροπής πρέπει να εγκριθούν από επιτροπή των κρατών μελών με ειδική πλειοψηφία. Το αξιολογούμενο κράτος μέλος έχει τότε προθεσμία τριών μηνών για να ολοκληρώσει τις διορθωτικές δράσεις.

Σε περίπτωση που, μετά την παρέλευση τριών μηνών, εξακολουθούν να υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις και τα μέτρα που έχουν ληφθεί δεν επαρκούν για την κατάλληλη αντιμετώπισή τους, η Επιτροπή δύναται να ενεργοποιήσει την εφαρμογή της διαδικασίας που προβλέπεται στο άρθρο 26 του Κώδικα Συνόρων Σένγκεν.

Σύμφωνα με το άρθρο 26 του Κώδικα Συνόρων Σένγκεν, εάν τα μέτρα που αναφέρονται στο άρθρο 19α δεν είναι αποτελεσματικά, το Συμβούλιο μπορεί, με βάση πρόταση της Επιτροπής, να συστήσει σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη να επαναφέρουν τους συνοριακούς ελέγχους στο σύνολο ή σε συγκεκριμένα τμήματα των εσωτερικών συνόρων του(ς) ως λύση εσχάτης ανάγκης, προκειμένου να προστατευθεί το κοινό συμφέρον στον χώρο Σένγκεν. Η σύσταση του Συμβουλίου πρέπει να εγκριθεί με ειδική πλειοψηφία.

Σύμφωνα με το άρθρο 26, και στις εξαιρετικές περιστάσεις που περιγράφονται ανωτέρω, οι έλεγχοι μπορούν να επαναφερθούν για διάστημα που δεν υπερβαίνει τους έξι μήνες. Το μέτρο αυτό μπορεί να παραταθεί για επιπλέον εξαμηνιαίες περιόδους μέχρι και δύο έτη.

Κλιμακώνεται η σύγκρουση των κρατών μελών της ΕΕ αναφορικά με την διαχείριση της προσφυγικής κρίσης

Όπως άλλωστε αναφέρει το site Euractiv, την ίδια ώρα, ορισμένα κράτη μέλη σκληραίνουν την στάση τους.

“Δεν μιλάμε για αναστολή της Σένγκεν ούτε για αποκλεισμό”, ξεκαθάρισε από την πλευρά του χθες (26 Ιανουαρίου) ο Επίτροπος Μετανάστευσης Δημήτρης Αβραμόπουλος. “Οι χώρες της ΕΕ που δεν εκπληρώνουν το ρόλο τους για την αντιμετώπιση της μεταναστευτικής κρίσης, θα πρέπει να ανασταλεί προσωρινά η συμμετοχής του στον χώρο Σένγκεν”, είπε πρόσφατα στη EurActiv ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), Joseph Daul.

Η στάση της ομάδας Βίσεγραντ

Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο περίπλοκη λόγω και της στάσης των κρατών της ομάδας Βίσεγραντ, δηλαδή Τσεχία, Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβακία που αποφάσισαν να πραγματοποιήσουν μίνι σύνοδο μεταξύ τους στις 15 Φεβρουαρίου.

Ο Πρωθυπουργός της Σλοβακίας, Ρόμπερτ Φίκο, που έχει μάλιστα και εκλογές τον Μάρτιο, είπε:

“Η Ελλάδα δεν μπορεί να παρέχει προστασία των συνόρων”.

Πρόσθεσε ότι πρέπει να υπάρξει ένα Σχέδιο Β, ανεξάρτητα από το αν η Ελλάδα παραμένει στη Σένγκεν και ότι ΠΓΔΜ και Βουλγαρία, μπορούν να διαδραματίσουν καίριο ρόλο στην προστασία των συνόρων του Σένγκεν, ακόμα και αν δεν είναι μέρος του Σένγκεν.

Γεροβασίλη: Επιχειρούν επικοινωνιακή απομόνωση της Ελλάδας

“Μόλις πριν δύο ημέρες, οι Υπουργοί Εσωτερικών της ΕΕ, κατέληξαν σε απόφαση, για μια ενιαία ευρωπαϊκή λύση στο ζήτημα του Μεταναστευτικού. Κοινός τόπος της απόφασης αυτής είναι ότι το κλειδί της διαχείρισης του Προσφυγικού βρίσκεται στην Τουρκία και στην τήρηση, από αυτήν την χώρα, των συμφωνηθέντων.

Η συμφωνία αυτή μέχρι στιγμής δεν προχωρά, χωρίς η ευθύνη να βαραίνει οποιονδήποτε στη χώρα μας.

Με βάση αυτό το δεδομένο, θεωρούμε  μη εποικοδομητικό να επιχειρείται η επικοινωνιακή απομόνωση της Ελλάδας, με αφορμή μια έκτακτη αξιολόγηση του Μηχανισμού Σένγκεν που πραγματοποιήθηκε στις 10 Νοεμβρίου, όταν η κατάσταση στο πεδίο ήταν πολύ διαφορετική από ότι σήμερα, 2.5 μήνες αργότερα.

Η Ελλάδα έχει ζητήσει επανειλημμένα την ενίσχυση της Frontex σε ανθρώπινο δυναμικό και υλικοτεχνική υποδομή, με μερική, ωστόσο, ανταπόκριση.

Το πρόγραμμα μετεγκατάστασης όπως συμφωνήθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 23ης Σεπτεμβρίου έχει μείνει μετέωρο: από τους 160.000 πρόσφυγες, μόνο 414 έχουν μετεγκατασταθεί.

Η επανεισδοχή παράτυπων μεταναστών στις χώρες προέλευσης και στην Τουρκία έχει μηδαμινά αποτελέσματα παρά τις διεθνείς συμφωνίες.

Το θέμα είναι πολύ σοβαρό και η τακτική της αλληλοεπίρριψης ευθυνών δεν συνιστά αποτελεσματική διαχείριση ενός ιστορικών διαστάσεων προβλήματος, για το οποίο απαιτείται η κοινή δράση των χωρών της Ευρώπης.Η Ελλάδα ξεπερνά τον εαυτό της προκειμένου να τηρήσει τις υποχρεώσεις της. Αναμένουμε από όλους να πράξουν το ίδιο”, αναφέρει σε ανακοίνωσή της η κυβερνητική εκπρόσωπος, Όλγα Γεροβασίλη.

(Με πληροφορίες από: ΑΜΠΕ, Euractiv)