Κορονοϊός: “Αντίο” περιστασιακοί φίλοι – Ένας χαιρετισμός σε αυτούς που δεν βλέπουμε

“Είναι μία συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων που έχω στο μυαλό μου και που έχω χάσει εντελώς από τη στιγμή που η πανδημία έκανε την εμφάνισή της στη χώρα μας”, περιγράφει στο News247.gr κάτοικος της Αθήνας, “είναι αυτό το καλησπέρα που θα έλεγες στον εργαζόμενο της ταβέρνας που βρίσκεται κοντά στο σπίτι σου, είναι ο συνάδελφος στη δουλειά που θα τρώγατε μαζί την ώρα του μεσημεριανού, είναι ο τύπος που θα συναντούσες στην καφετέρια που σύχναζες και θα ανταλλάζατε μία κουβέντα, είναι οι άγνωστοι με τους οποίους θα παρακολουθούσατε το ματς και θα σας διακατείχε ένα κοινό πάθος, είναι τόσοι φίλοι-γνωστοί που θα πετύχαινες τις Παρασκευές και τα Σάββατα στα παρτάκια που θα έπαιζαν. Είναι όλοι εκείνοι οι άνθρωποι που δεν είναι ακριβώς φίλοι σου, αλλά θα τους πετύχαινες τυχαία και θα ένιωθες χαρά, θα σου έφτιαχναν το κέφι”.

Πρόσφατα συνειδητοποίησα πόσους ανθρώπους έχασα κατά τη διάρκεια της πανδημίας χωρίς καν να προλάβω να το καταλάβω. Είναι αυτή η κατηγορία ανθρώπων που αισθάνεσαι χαρά όταν τους συναντάς, όταν ανταλλάζεις μία κουβέντα, αλλά και που δεν έχουν μία σταθερή θέση στη ζωή σου, οπότε, όπως ήρθαν τα πράγματα, χαθήκατε. Και κανένα Zoom ή FaceTime δεν μπορεί να αντικαταστήσει αυτού του είδους τις σχέσεις.

Σιγά σιγά συνειδητοποιώ πόσο μου έλειψαν εκείνοι οι άνθρωποι που γνωρίζω ελάχιστα.

Είναι αλήθεια ότι η έλευση του κορονοϊού μας ανάγκασε να γίνουμε πιο επιλεκτικοί στις επαφές που διατηρούμε. Συναναστρεφόμαστε πλέον αποκλειστικά με τους λίγους ανθρώπους που έχουμε επιλέξει, τους πιο κοντινούς και αγαπημένους μας, ενώ οι σχέσεις με τους άλλους μπαίνουν στο “pause”. Η πανδημία έχει “εξατμίσει” ολόκληρες κατηγορίες σχέσεων και μαζί της έχει πάρει αυτές τις μικρές χαρές της πραγματικής ζωής, που μας κάνουν να αισθανόμαστε πιο υγιείς, ζωντανοί, ανθρώπινοι. Αυτές τις τυχαίες συναντήσεις με γνωστούς, τις κουβέντες με κάποιον που πέτυχες τυχαία… Αυτές οι μικρές, φαινομενικά ασήμαντες επαφές που όμως ήταν αρκετές για να μας φτιάξουν το κέφι.

“Αδύναμοι δεσμοί” και όμως είναι σημαντικοί

Δεν υπάρχουν πολλές λέξεις για να περιγράψουμε τα διαφορετικά επίπεδα ή είδη φιλίας, αλλά για τον σκοπό μας θα καταφύγουμε στην κοινωνιολογία η οποία μας παρέχει έναν χρήσιμο όρο: τους αδύναμους δεσμούς.

Ο όρος επινοήθηκε το 1973 από τον κοινωνιολόγο του πανεπιστημίου Στάνφορντ, Mark Granovetter και περιλαμβάνει όλους τους γνωστούς, τα άτομα που συναντάμε σπάνια αλλά με τους οποίους υπάρχει κάποια οικειότητα, που αναγνωριζόμαστε. Μιλάμε για τους ανθρώπους που υπάρχουν “περιφερειακά” στη ζωή μας: ο τύπος που πάντα θα βρεις στο γυμναστήριο, ο εργαζόμενος στην καφετέρια που θυμάται πώς πίνεις τον καφέ σου, ο συνάδελφος από το άλλο τμήμα που θα πετύχεις στο ασανσέρ και θα πιάσετε την κουβέντα. Είναι επίσης τα άτομα με τα οποία μπορεί να μην έχετε ανταλλάξει ποτέ κουβέντα, αλλά έχετε κάτι κοινό, πηγαίνετε στις ίδιες συναυλίες, μένετε στην ίδια γειτονιά.

Κάτι που μας προσέφερε η πανδημία είναι η δυνατότητα να κατανοήσουμε πόσο σημαντικές είναι και αυτές ο συναναστροφές. Το να διατηρούμε στενές σχέσεις με ανθρώπους που αγαπάμε (δυνατοί δεσμοί) είναι γνωστό ότι αποτελεί ένα απο τα βασικά συστατικά της κοινωνικής ευημερίας των ανθρώπων, ωστόσο πλέον ήρθαμε αντιμέτωποι με μία νέα αλήθεια: οι περιστασιακοί φίλοι και οι γνωστοί (αδύναμοι δεσμοί) είναι εξίσου σημαντικοί στη ζωή μας.

Σε πρόσφατη έρευνα, ο Andrew Guydish, Διδάκτωρ Ψυχολογίας στο UC Santa Cruz, επικεντρώθηκε στα αποτελέσματα αυτού που αποκαλούμε “αμοιβαίος διάλογος”, το να διεξάγεται δηλαδή μία κουβέντα κατά τη διάρκεια της οποίας ο κάθε συμμετέχων μιλάει ίση ώρα με τον άλλο και ο ένας κατευθύνει τον άλλον στην ολοκλήρωση. Κατέληξε λοιπόν στο συμπέρασμα ότι σε αυτές τις καταστάσεις που τα ζευγάρια ανθρώπων συζητούν χωρίς να υπάρχει κάποιος περιορισμός χρόνου, που μιλούν δηλαδή ελεύθερα και άνετα και που υπάρχει μία ισορροπία στην αλληλεπίδραση, τότε και οι δύο μετέχοντες αισθάνονταν ικανοποίηση. Η ιστορροπία αυτή πλέον εχει χαθεί σε έναν μεγάλο βαθμό. “Οι κλήσεις μέσω Zoom συνήθως έχουν προκαθορισμένο χρόνο και σκοπό και συνεπώς ο χρόνος που μιλάει ο καθένας και το τι θα πει είναι συγεκριμένα. Αυτού του είδους οι συνομιλίες δημιουργούν κάτα κάποιον τρόπο μία αίσθηση απομόνωσης”, τονίζει ο Andrew Guydish.

Η απώλεια αμοιβαιότητας στις συνομιλίες έχει επεκταθεί και στην εκτός ψηφιακών μέσων ζωή. Για παράδειγμα, οι φιλικές κουβεντούλες μεταξύ πελατών και ντελιβεράδων πλέον έχει αντικατασταθεί με την “άνευ επαφής παράδοση”.

Οι ψυχολογικές επιπτώσεις του να χάνεις όλους τους δεσμούς πέραν των πιο κοντινών, είναι βαθιές. Οι αδύναμοι δεσμοί μας συνδέουν με τον έξω κόσμο. Χωρίς αυτούς ζούμε “βυθισμένοι” σε έναν πλασματικό κόσμο, στο περιβάλλον που έχουμε επιλέξει εμείς, αγνοώντας τι συμβαίνει “έξω από τη φούσκα μας”.

“Η τακτική αλληλεπίδραση με άτομα εκτός του κύκλου μας μας κάνει να αισθανόμαστε καλά, σαν να συνδεόμαστε με τους άλλους, να νιώθουμε πως ανήκουμε κάπου”, υποστηρίζει η Gillian Sandstrom, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Έσεξ που έχει μελετήσει την επίδραση των αδύναμων δεσμών και που συμμετείχε στη συγγραφή μιας μελέτης του 2014, με τίτλο «Κοινωνικές επαφές και ευτυχία: η εκπληκτική δύναμη των αδύναμων δεσμών», που τόνιζε τη σημασία αυτών των υποτιμημένων σχέσεων.

“Οι αδύναμοι δεσμοί μας κάνουν να νιώθουμε μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στον κόσμο και μεγαλύτερη αίσθηση της κοινότητας. Η απώλεια τέτοιου είδους σχέσεων μας ωθεί στο να απομονωνόμαστε και να ζούμε μέσα στη “φούσκα” μας, αφού σε αυτή την περίπτωση συναναστρεφόμαστε αποκλειστικά με τα άτομα που εμείς επιλέγουμε, τα οποία συνήθως έχουν τις ίδιες ιδέες και απόψεις με μας. Αυτό πιο μακροπρόθεσμα μπορεί να έχει και άλλα αρνητικά, όπως να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να πιστεύουν σε θεωρίες συνωμοσίας ή να φανατίζονται, αφού δεν υπάρχει κάποιος αντίλογος. Πολλές έρευνες αποδεικνύουν ότι η συναναστροφή αποκλειστικά με άτομα με τις ίδιες απόψεις με μας, συμβάλλει στην εδραίωση και στον κατά κάποιον τρόπο φανατισμό των ιδεών μας”, εξηγεί η ψυχολόγος Gillian Sandstrom.

“Δεν γίνεται να είμαστε συνέχεια με τους δυνατούς δεσμούς μας”, γράφει η Sandstrom και συνεχίζει “μπορεί να καταλήξει καταστροφικό το να στηριζόμαστε υπερβολικά σε εκείνους για να είμαστε καλά, καθώς ελλοχεύει ο κίνδυνος να γίνουμε εξαρτημένοι και να βασιζόμαστε υπερβολικά σε έναν ή δύο ανθρώπους για την ευτυχία μας”.

Ας ελπίζουμε ότι αυτή η μεγάλη παύση στις κοινωνικές μας συναναστροφές θα μας βοηθήσει να εκτιμήσουμε τη σημασία των “αδύναμων δεσμών”. Το τέλος της απομόνωσης θα μπορούσε να σηματοδοτήσει την αρχή ορισμένων όμορφων και ουσιαστικών επαφών.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε τις Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο, με την αξιοπιστία και την εγκυρότητα του News247.gr