Κορονοϊός: Όταν οι πανδημίες διαμορφώνουν τις πόλεις που ζούμε
Από την Αθήνα του Θουκυδίδη, στο ράμφος του plague doctor κι από το Ted του 2015 στον διεθνή διαγωνισμό αρχιτεκτονικών ιδεών Pandemic Architecture, ο συνδετικός κρίκος είναι οι πανδημίες.
- 31 Μαρτίου 2020 06:23
Σε πολλές αρχαίες κοινωνίες, οι άνθρωποι πίστευαν ότι οι θεοί έστελναν μια πανδημία, όπως αυτή του κορονοϊού και τη συνακόλουθη καταστροφή σε όσους άξιζαν την οργή τους. Παράλληλα η ιατρική επιστήμη προσπαθούσε να εξορθολογίσει τις δοξασίες.
Ο περίφημος plague doctor της Αναγέννησης ήταν μεταξύ άλλων γιατρός, εξομολογητής, «συμβολαιογράφος», παρηγορητής, νεκροθάφτης, ένα σώμα χαμένο πίσω από ύφασμα, δέρμα και μία μάσκα πουλιού. Αφ’ ενός γιατί η δοξασία έλεγε πως η πανώλη μεταφέρεται από τα πουλιά, αφετέρου γιατί το «ράμφος» του, γεμάτο από άνθη και ροδοπέταλα πιστευόταν πως τον προστάτευε από τα μικρόβια μακριά.
Όμως ο χρόνος κυλά, η ιατρική εξελίσσεται, η ιστορία μας περιγελά. «Το μόνο σίγουρο είναι», μοιάζει να λέει η ιστορία «ότι χωρίς τις πανδημίες, ο κόσμος σας δεν θα είχε καμία σχέση με αυτόν που γνωρίζετε σήμερα». Τι θα γινόταν αν δεν είχε πεθάνει ο Περικλής από την πανώλη;
Κι αν ο Ιουστινιανός είχε επανενώσει τα δυτικά και ανατολικά «υπολείμματα» της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, απαλλαγμένος από τη ρετσινιά πως είναι τάχα ο διάβολος λόγω της πανώλης; Ποιος ξέρει, αν οι Ίνκας και οι Αζτέκοι είχαν πράγματι ηττηθεί από τους Ισπανούς Κονκισταδόρες, αν πρώτα δεν τους είχε κάμψει η ευλογιά; Τι θα συνέβαινε άραγε αν η Ισπανική γρίπη δεν σταματούσε τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο;
Μία εικόνα από την έρημη πόλη του 2020
Κι όμως η ανθρωπότητα είχε πλήρη επίγνωση, αν όχι για τις συνέπειες των πανδημιών, τουλάχιστον όμως για τη σημασία τους. Έτσι στο παρελθόν, τότε που μία πανδημία χρειαζόταν χρόνια ίσως και δεκαετία για να επεκταθεί, οι πόλεις χτίζονταν με βάση τις υγιειονομικές γνώσεις που είχαν οι κάτοικοί τους. Σήμερα, που οι πανδημίες μετρούν λίγες μέρες για να ταξιδέψουν από την Κίνα στην Ευρώπη, οι ήδη αρκετά παλιές, σύγχρονες πόλεις μας μοιάζουν απλά… να μη λειτουργούν. Μένουν έρημες, με τον άδειο, απέραντο δημόσιο χώρο να χάνει τη λειτουργία του.
Οι χώροι γραφείων μένουν άδειοι, ενώ τα σπίτια μας – το άλλοτε καταφύγιο, ησυχαστήριο, λιμάνι μας – μετατρέπονται σε χώρους εγκλεισμού, με το μανδύα του cocooning διαρκείας. Κάποιοι δουλέυουν 24 ώρες το 24ωρο on line. Κάποιοι βγαίνουν στο μπαλκόνι κατόπιν καλεσμάτων. Οι φωνές μας ακούγονται ψηφιακά. Εν τω μεταξύ ο ΕΟΔΥ επικοινωνεί την Γραμμή Ψυχολογικής Υποστήριξης. Και τα νοσοκομεία χτίζονται σε 10 μέρες ή … οι εκθεσιακοί χώροι και τα νοσοκομεία μετατρέπονται σε νοσοκομεία.
Τα στιγμή που όλοι επαναλαμβάνουμε παραζαλισμένοι, είναι αλήθεια οι σημερινοί άνθρωποι δεν περιμέναμε ποτέ να μας συμβεί κάτι τέτοιο; Ήδη στο TED του 2015, ο Μπιλ Γκέιτς είχε πει πως, αφού αποτράπηκε με αρκετή τύχη και δουλειά η πανδημία του έμπολα στο 2014, η ανθρωπότητα συνεχίζει να μένει απροετοίμαστη…
“Βγαίνοντας” από τους 4 τοίχους
Όταν αλλάζουν οι ανάγκες των πολιτών, αλλάζουν και οι πόλεις και οι κατοικίες τους. Η σύνδεση της υγείας με την αρχιτεκτονική είναι ισχυρή. Γι’ αυτό η Design Ambassador και το ARCHISEARCH.gr προκηρύσσουν το διεθνή Διαγωνισμό Ιδεών με τίτλο Pandemic Architectur.
Καθώς ο κόσμος αντιμετωπίζει νέες παγκοσμιοποιημένες απειλές για την υγεία, υπάρχει ανάγκη να σχεδιαστεί το σπίτι / η πόλη του αύριο, ζώντας σε καιρούς, ενώ οι πανδημίες και οι ιοί θα αποτελέσουν μέρος της καθημερινότητάς μας.
Σχεδιάζοντας για τις ανάγκες μίας πραγματικότητας που μαστίζεται από μία πανδημία οι αρχιτέκτονες λειτουργούν ως εγγυητές και προστάτες της δημόσιας υγείας μίας κοινότητας.
Σε κάθε περίπτωση διαχείρισης υγειονομικής κρίσης, ο σχεδιασμός μίας πόλης θα πρέπει να έχει δύο γενικούς σκοπούς:
– την αντιμετώπιση του ξαφνικού μεγάλου αριθμού ασθενών
– τη διατήρηση της κανονικότητας της ζωής στο μέτρο του εφικτού για όλους τους υπόλοιπους
Πρώτον, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης λόγω επιδημίας ή πανδημίας, μια πόλη αντιμετωπίζει μεγάλες ανάγκες σε προμήθειες, ιατρικούς χώρους και νεκροταφεία.
Δεύτερον, ο σχεδιασμός χώρων διαβίωσης στο μέλλον δεν πρέπει μόνο να λαμβάνει υπόψη λειτουργικούς χώρους για μεμονωμένες και συλλογικές ανάγκες, αλλά και να προστατεύει την υγεία, καθώς οι άνθρωποι ξοδεύουν ολοένα και περισσότερο τον χρόνο τους απομονωμένοι σε χτισμένους χώρους.
Ο Διεθνής διαγωνισμός αρχιτεκτονικών ιδεών Pandemic Architecture προσκαλεί αρχιτέκτονες, σχεδιαστές, φοιτητές, καλλιτέχνες, performers και συγγραφείς να υποβάλουν τις ιδέες τους.
- Όταν εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται σε απομόνωση και εργάζονται από το σπίτι, ποια χαρακτηριστικά θα πρέπει να έχει ένα σπίτι;
- Όταν οι άνθρωποι δεν μπορούν να ταξιδέψουν, ποιος είναι ο ρόλος των ξενοδοχείων; Όταν τα πλήθη δεν επιτρέπονται σε δημόσιους χώρους, πώς αλλάζουν οι πόλεις και οι δημόσιοι χώροι; Σε ό,τι αφορά τα κέντρα υγείας και το design εσωτερικών χώρων, ποιες είναι οι αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες υγιεινής της πανδημικής πραγματικότητας;
Σκοπός του διαγωνισμού είναι να ανοίξει έναν διάλογο και να δημιουργήσει μία δεξαμενή σκέψης, αναζητώντας ιδέες για το μέλλον της διαβίωσης, των εργασιακών χώρων, του δημόσιου χώρου και της βιομηχανίας του τουρισμού.
Οι ενδιαφερόμενοι που θα συμμετέχουν θα πρέπει να στείλουν τα στοιχεία τους και ένα 8ψήφιο κωδικό που θα επιλέξουν στο [email protected] μέχρι τις 20 Μαϊου και μέχρι τις 31 Μαϊου να στείλουν στην ίδια διεύθυνση τα παραδοτέα ανώνυμα με την αναγραφή του κωδικού μόνο στα αρχεία. Μαζί με τα παραδοτέα θα πρέπει να στείλουν και ένα ασπρόμαυρο βίντεο, όπου σε διάρκεια 2 και 30 δευτερολέπτων maximum θα εξηγούν το project που προτείνουν στα πλαίσια του διαγωνισμού. Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι στην έννοια των πόλεων και των κατοικιών συμπεριλαμβάνουμε και τις ξενοδοχειακές μονάδες όλων των μεγεθών όπως και τους οποιουσδήποτε χώρους εργασίας.
Η κριτική επιτροπή αποτελείται από την αρχιτέκτονα και μηχανικό Λυδία Καλλιπολίτη, τον designer Ora Ito, τον αρχιτέκτονα και designer Roberto Palomba και την αρχιτέκτονα και ερευνήτρια Σοφία Βυζοβίτη. Στην επιτροπή θα συμμετέχει, επίσης, το γραφείο UN Studio με τη Μαριάνθη Τατάρη, καθώς και ο Tom Lindblom, studio director του λονδρέζικου γραφείου, Gensler.
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΡΟΝΟΪΟ |
|
