“Λαμπρή και διφορούμενη προσωπικότητα”

Τα εμπιστευτικά αρχεία του Φόρεϊν Οφις για την περίοδο του έτους 1978 αποδεσμεύτηκαν σήμερα, όπως συνηθίζεται με την συμπλήρωση τριάντα χρόνων.

Μέσα σε αυτά υπάρχουν πολλοί φάκελοι που αφορούν την Ελλάδα και κυρίως τις πολιτικές της εξελίξεις οι οποίες δημιούργησαν νέες πραγματικότητες με το ΠΑΣΟΚ για πρώτη φορά στην θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Οι Βρετανοί διπλωμάτες στην Αθήνα με συχνές αναφορές τους προς το Φόρεϊν Οφις το ενημερώνουν για τις πολιτικές θέσεις του ΠΑΣΟΚ και για την προσωπικότητα του Ανδρέα Παπανδρέου.

Ο τότε Βρετανός πρέσβης στην Αθήνα Σερ Μπρούκς Ρίτσαρντς,επιδιώκει και κλείνει συνάντηση με τον Ανδρέα Παπανδρέου στο Κάστρι,όπου συνομιλούν για μια ώρα. Ακολούθως, σε εμπιστευτική του αναφορά, γράφει για τον Ανδρέα Παπανδρέου:

“Σε αυτή τη φάση, το κόμμα εξακολουθεί να είναι ο Ανδρέας Παπανδρέου, και ο Ανδρέας Παπανδρέου είναι η πλέον ευφυής, λαμπρή αλλά και η πλέον διφορούμενη προσωπικότητα στην πολιτική σκηνή της σύγχρονης Ελλάδας. Παρά το γεγονός ότι έχει ζήσει την μισή ζωή του μέχρι σήμερα στην Αμερική παραμένει Έλληνας μέχρι τα άκρα των δαχτύλων του. Δεν νομίζω ότι μπορεί να θεωρείται σοσιαλιστής. Ο Ανδρέας Παπανδρέου είναι όπως ο Θεμιστοκλής, ο οποίος αφού έσωσε την πόλη – κράτος της Αθήνας από τους Πέρσες, αυτομόλησε στον εχθρό ή όπως ο Καραϊσκάκης ο οποίος στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου έλεγε “Όποτε θέλω είμαι άγγελος και όποτε θέλω είμαι διάβολος”.

Στις αντικοινοτικές θέσεις που έχει ο Ανδρέας Παπανδρέου υπάρχουν περιθώρια για να κάνει διορθώσεις, αλλά η εχθρότητα που έχει εναντίον της Αμερικής και του ΝΑΤΟ είναι θεμελιώδης. Το όραμά του είναι για μια Ελλάδα αδέσμευτη, ουδέτερη που θα μπορεί να ζει με τις δικές της δυνατότητες και με τα πετροδολάρια του Καντάφι”.

Ο Βρετανός πρέσβης αναφέρει επίσης στην αναφορά του ότι στην ερώτησή του προς τον Ανδρέα Παπανδρέου πως βλέπει την μελλοντική διάρθρωση του πολιτικού τοπίου στην Ελλάδα, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ απάντησε ότι δεν βλέπει να έχουν μέλλον τα κόμματα της ΕΔΗΚ και του ΚΚΕ εσωτερικού, τα περιφερειακά σοσιαλιστικά κόμματα και για το ΚΚΕ εξωτερικού πρόβλεψε ότι δεν θα μπορέσει ποτέ να ξεπεράσει το ποσοστό του 12%.

Ένα εμπιστευτικό έγγραφο της βρετανικής πρεσβείας στην Ουάσιγκτον αποκαλύπτει ότι στις αρχές του 1978 τους επισκέφθηκε ο ελληνικής καταγωγής πράκτορας της CIA Τζορτζ Φιδάς και τους ενημέρωσε για τις πληροφορίες που είχε και για τις εκτιμήσεις του σχετικά με τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα. Ο Τζορτζ Φιδάς είπε στους Βρετανούς επισήμους ότι δύο παράγοντες ανέβασαν τα ποσοστά του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του Νοεμβρίου του 1977: Η απήχηση του Ανδρέα Παπανδρέου στους αγρότες οι οποίοι ήταν φοβισμένοι με την Ευρωπαϊκή Κοινότητα γιατί είχαν δυσκολίες να πουλούν τα προϊόντα τους και η σχετικά μεγάλη αποχή η οποία ευνόησε τα αριστερά κόμματα.

Τον Ιανουάριο του 1978 ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής, πραγματοποίησε επίσκεψη στο Λονδίνο στο πλαίσιο ευρωπαϊκής περιοδείας του για να προωθήσει την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα.

Όπως αναφέρεται σε εμπιστευτικό έγγραφο της “Ντάουνιγκ Στριτ” ο Έλληνας πρωθυπουργός ζήτησε από την βρετανική κυβέρνηση να βοηθήσει στην επίσπευση της ελληνικής ένταξης και να την αποσυνδέσει από τις αιτήσεις της Πορτογαλίας και της Ισπανίας.

Σύμφωνα με το εμπιστευτικό έγγραφο η βρετανική πλευρά συμφώνησε στα αιτήματα του Έλληνα πρωθυπουργού. 

Στις ελληνοβρετανικές συνομιλίες του Λονδίνου συζητήθηκε και το Κυπριακό. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, αναφέρεται στο εμπιστευτικό έγγραφο της “Ντάουνιγκ Στριτ”, επεσήμανε ότι ούτε η ελληνική κυβέρνηση ούτε η κυβέρνηση της Κύπρου θα δεχθούν συμφωνία που θα δίνει στους Τουρκοκύπριους εδαφικό ποσοστό πάνω από 25%. Για τις σχέσεις δε της Ελλάδας με το ΝΑΤΟ ο Κωνσταντίνος Καραμανλής διευκρίνισε στον Βρετανό πρωθυπουργό Τζέιμς Κάλαχαν ότι η Ελλάδα δεν θα επιστρέψει στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ εάν δεν διευθετηθεί πρώτα το θέμα της Κύπρου.