Λύρειο Ίδρυμα: Η ιστορία έξι κοριτσιών, που έγιναν πρωτοσέλιδο και αγκάλιασαν 500 παιδιά

Tο Λύρειο Παιδικό Ίδρυμα είναι ένα από τα πιο μακρόβια ιδρύματα φροντίδας παιδιών στην Ελλάδα. Λειτουργεί από το 1967 και έχει προσφέρει φροντίδα, περίθαλψη και εκπαίδευση σε περισσότερα από 500 παιδιά, χωρίς την υποστήριξη του επίσημου κράτους ή της Εκκλησίας, χωρίς δημόσιες σχέσεις και τις παραδοσιακές οδούς της φιλανθρωπίας. Έχει επηρεαστεί από τις φωτιές της περιοχής άλλες δυο φορές. Η φονική φωτιά της Δευτέρας 23/7 δεν άφησε τίποτα όρθιο.

Τα 45 παιδιά που φιλοξενούνταν στους χώρους -όπως ενημερώνουν οι καθ’ ύλην αρμόδιοι- σώθηκαν, χάρη στη μεθοδευμένη εκκένωση που διέταξαν και επέβλεψαν οι τρεις παλαιότερες μοναχές. Η Motor Oil ανακοίνωσε την Τετάρτη 1/8 πως θα αναλάβει την αποκατάσταση.

Ένα άλλο διαφορετικό δεδομένο του συγκεκριμένου ιδρύματρος, πέραν του ότι δεν έχει την υποστήριξη του κράτους, είναι πως τα παιδιά δεν χρειάζεται να φύγουν, όταν ενηλικιωθούν. Μένουν εκεί “στην οικογένεια μας” έως ότου βρουν δουλειά. Ακόμα όμως, και αν ζήσουν αλλού, οι σχέσεις με τις μοναχές δεν διακόπτονται. Και όχι, αυτή δεν είναι μια ακόμη αγιογραφία. Είναι ό,τι συμβαίνει στη γωνιά του Νέου Βουτζά που κάηκε για τρίτη φορά.

Ήλθε η ώρα να ασχοληθούμε με την ιστορία του Λύρειου, το οποίο δημιούργησαν γυναίκες σε νεαρή ηλικία το “έσκασαν” από το σπίτι τους, έχοντας αποφασίσει να αφοσιωθούν στο Θεό και τα παιδιά που είχαν ανάγκη τη φροντίδα -ανεξάρτητα από την ηλικία ή την κατάσταση της υγείας τους. Όλα τις αποκαλούν “μάνα”. Όλα συνεχίζουν να τις επισκέπτονται, να είναι κοντά τους ακόμα και όταν αποχωρούν από το ίδρυμα.

Οι έξι συμμαθήτριες που έγιναν πρωτοσέλιδα

Έξι συμμαθήτριες, φίλες, που έμεναν στην ίδια γειτονιά του Πειραιά “βρεθήκαμε στα 18, 19, 20 να συμφωνούμε για αυτά που θέλαμε να κάνουμε στο μέλλον, στη ζωή μας. Να αφοσιωθούμε στο Θεό. Να μη βγούμε στην κοινωνία, να μην παντρευτούμε, να μην κάνουμε οικογένεια και παράλληλα να βοηθούμε τους συνανθρώπους μας. Θέλαμε λοιπόν, να πάμε σε ένα μοναστήρι, να γίνουμε μοναχές”.

Και εκεί άρχισαν τα προβλήματα. Oι γονείς τους δεν ήθελαν να ακολουθήσουν τα κορίτσια τους αυτόν το δρόμο. Οι δυο πρώτες απόπειρες να το “σκάσουν” ήταν αποτυχημένες. οι γονείς τους, με τη βοήθεια της αστυνομίας τις έβρισκε και τις έπαιρνε πίσω στο σπίτι -με τη συνέχεια να αφορά το κλείδωμα τους στα δωμάτια τους. Πέραν του ότι η ιστορία τους έγινε πρωτοσέλιδο στον Τύπο της εποχής, οι γονείς τους εξασφάλισαν από την επίσημη εκκλησία, την έκδοση επίσημης απόφασης που απαγόρευε στα κορίτσια να εισέλθουν στα μοναστήρια της Ελληνικής επικρατείας.

“Οι γονείς είχαν συνασπιστεί και επειδή είχαμε 3 ανήλικες μεταξύ μας, 19χρονες, η αστυνομία ήταν με το μέρος τους. Οι ίδιοι οι γονείς μας είχαν πάει στην αστυνομία”. Σημείωση: εκείνη την εποχή τα περισσότερα περιστατικά καταφυγής σε μοναστήρια ήταν προϊόν ανάγκης. Όχι επιθυμίας.

Όσες ήταν ενήλικες (τότε αυτό ίσχυε στα 21), έφυγαν την 1η Απριλίου. “Την ημέρα που είχε γενέθλια η Φεβρωνία φύγαμε”. Στην αρχή για Καλαμάτα. Έμειναν εκεί μια μέρα. “Η Γερόντισσα είναι με αναστολή. Είχε καταδικαστεί για τρία χρόνια”. Άλλες δυο μοναχές καταδικάστηκαν για τρία χρόνια. Στη δίκη από τη μια πλευρά ήταν οι γονείς και από την άλλη οι μοναχές.

Είχαν από την αρχή συγκεκριμένη ιδέα

Η κάμερα τις ακολουθεί στην πρώτη εκκλησία στην οποία είχαν καταφύγει. Εκεί όπου πήγαν το 1962. “Δεν θυμάμαι αυτήν την πόρτα” λέει η μία. “Από το κυνηγητό” σχολιάζει η άλλη. Όλες ομολογούν πως δεν έχουν ψάξει πώς τους ήλθε να κάνουν ό,τι έκαναν. Πώς το αποφάσισαν και το προχώρησαν. Απλά το έκαναν, γιατί έτσι το ένιωθαν.

Λέγαμε πως στο μοναστήρι που θα πάμε, δεν θα είμαστε μονάχα κλεισμένες, να κάνουμε προσευχή. Όταν βλέπαμε να υπάρχει τόση δυστυχία γύρω μας -και τόση ανάγκη- και αυτές τις δυστυχίες, τις ανάγκες και τις δυσκολίες της πλήρωναν τα παιδιά -οι πρώτοι αποδέκτες των δυσκολιών- σκεφτήκαμε να τα βοηθήσουμε.

Έτσι καταλήξαμε στο να κάνουμε ένα ίδρυμα για παιδιά, φτωχά και εγκαταλελειμμένα και από χωρισμένους γονείς, που δεν είχαν τη δυνατότητα να τα διαπαιδαγωγήσουν, να τα μορφώσουν και να τα μεγαλώσουν”, ακούγεται να λέει η Γερόντισσα, στο ντοκιμαντέρ που έκανε η Βάλερι Κοντάκος, για το Λύρειο, με τίτλο “Μάνα”. Σε συνέντευξη της στο News 24/7, τον Απρίλιο του 2013, είχε πει πως “στην αρχή ήταν αρνητικές ως προς το να κινηματογραφήσω τη ζωή τους. Στη συνέχεια όμως, πριν από δύο χρόνια συγκεκριμένα, αποφάσισαν να μου ανοίξουν τις πόρτες του ιδρύματος και να μου δώσουν την ευκαιρία να φτιάξω αυτό το φιλμ“.

Αυτό που της είχε κάνει εντύπωση ήταν πως “η ικανότητα αυτών των γυναικών, να μεγαλώνουν παιδιά γεμάτα αυτοπεποίθηση, που ήξεραν ότι ανήκουν κάπου και ήταν υπερήφανα για το Λύρειο. Οι μοναχές έχουν δημιουργήσει ένα είδος διευρυμένης οικογένειας. Μία μεγάλη ελληνικού τύπου οικογένεια που διαρκεί για μια ζωή”. Αν θέλετε να παρακολουθήσετε το ντοκιμαντέρ, αναζητήστε το (με τον τίτλο “Μάνα”) στο Vimeo.com στην κατηγορία, οn demand (4.43 ευρώ).

To κατάφεραν το 1967, με τη δωρεά ενός σπιτιού, από μια γυναίκα και αυτή του αείμνηστου καπετάνιου του Εμπορικού Ναυτικού, Μάρκου Λύρα. Μετεγκαταστάθηκε όπου είναι σήμερα, στα μέσα του ’70. Η έκταση παραχωρήθηκε από την Ιερά Μονή Πεντέλης και την Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών. Πλέον στις μοναχές είναι και γυναίκες που μεγάλωσαν στο Λύρειο. Γυναίκες που γνωρίζουν από πρώτο χέρι πως οι θύμησες δυσκολιών που έχουν περάσει τα παιδιά που μεγαλώνουν πια, κοντά τους, γυρνούν να τους καταδιώξουν. Το παρελθόν τους, τους καταδιώκει, τους βαραίνει τις ψυχές. Για αυτό και έχουν μεριμνήσει και για τρόπους βοήθειας της ψυχικής υγείας.

Όσα παιδιά μεγαλώνουν στο Λύρειο, γιατί δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να τα μεγαλώσουν οι βιολογικοί τους γονείς, είναι σε επαφή με τους τελευταίους. Εννοώ πως όχι μόνο δεν απαγορεύεται αυτό, αλλά και ενισχύεται. “Και οι γονείς δικαιωματικά θέλουν το παιδί τους και το παιδί τους γονείς του. Γίνεται να τους διαγράψει; Φυσικά και δεν γίνεται”, λέει μια εκ των μοναχών. Στην οθόνη την ίδια ώρα, βλέπετε ένα από τα αγόρια του ιδρύματος να παρουσιάζεται στο στρατό, συνοδεία των μητέρων του και των αδελφών που απέκτησε στο Λύρειο.

Eξυπακούεται πως δεν είναι όλα ρόδινα. Υπάρχουν και γονείς που αρνούνται τη συνεργασία, με τις κοινωνικές λειτουργούς να παρεμβαίνουν για να προστατέψουν όλα τα παιδιά.

Στο ντοκιμαντέρ “Μάνα” θα δείτε μέρος της καθημερινότητας τους, με αφοπλιστική ειλικρίνεια. Στιγμές αγάπης, δυσκολίας, τρυφερότητας. Στιγμές που περνά μέσα σε ένα 24ωρο κάθε οικογένεια. Θα διαπιστώσετε πως το ενδιαφέρον αυτών των γυναικών δεν περιορίζεται στην προσευχή και την κατήχηση, αλλά σε πιο ουσιαστικά πράγματα. Όπως για παράδειγμα, να μάθουν σε ένα μωρό τις πρώτες του λέξεις. Να διδάξουν τη σημασία της ζωής, της αγάπης, της φροντίδας, μέσα από απλές λειτουργίες -όπως το πότισμα των φυτών. Θα δείτε τις καλόγριες να συζητούν για θεατρικές παραστάσεις και βιβλία που θέλουν να προσφέρουν στα παιδιά. Τα επιλέγουν βάσει των μηνυμάτων που περνούν. Δεν επιζητούν τις αποστάσεις από την κανονικότητα, την πραγματικότητα.

Φροντίζουν να μην υπάρχει βίαιο περιτύλιγμα ή απαισιόδοξη κατάληξη. Να ‘χουν τα παιδιά τους να πάρουν κάτι θετικό, στη ψυχή τους, από την εμπειρία. Ακόμα και αν η διαδρομή στην αφήγηση της ιστορίας έχει σκαμπανεβάσματα. Για όσα δεν έχουν γνώση, αποκτούν -με ιδία επίσκεψη στην παράσταση-, ώστε να είναι σίγουρες, για το αποτέλεσμα. Για το σωστό τρόπο διαπαιδαγώγησης. Αυτόν που γεμίζει τα παιδιά αυτοπεποίθηση πως μπορούν να καταφέρουν τα πάντα, με τις δικές τους δυνάμεις, αρκεί να προσπαθήσουν -με όλες τους τις δυνάμεις.

Οι γυναίκες δίνουν αγάπη, φροντίδα και ασχολούνται με την ανατροφή, τη μόρφωση, αλλά και την προετοιμασία έως το “αντίο” των παιδιών. Χαρακτηριστική είναι μια σκηνή, με μια κοπέλα που μεγάλωσε στο Λύρειο και ετοιμάζεται να παντρευτεί.

Θα ακούσετε σχόλια -από τις πρωταγωνίστριες του ντοκιμαντέρ- για να ανέβει λίγο το άνοιγμα, διότι κάνει τη μέλλουσα νύφη να δείχνει καλύτερη και “οι κοντές θέλουν ψηλά τη μέση, διαφορετικά ο κορμός φαίνεται τεράστιος και τα πόδια τους κοντά”. Μετά η ίδια μοναχή ομολογεί, στην κάμερα ότι “το ότι θα φύγουν, θα φύγουν. Πού θα πάνε; Αν φύγουν έτοιμα και πάνε σε περιβάλλον σωστό, για να συνεχίσουν την ένταξη στην κοινωνία και να γίνουν σωστοί πολίτες είναι χαρά μας. Η Μαρία (βλ. η νύφη) είναι ευτυχισμένη. Θα κάνει οικογένεια. Αυτός ήταν ο προορισμός της. Αυτό θέλαμε και εμείς“. Και μετά ρωτά “τα άλλα τα παιδιά που ενηλιώνονται και όπως θα ήθελαν να φύγουν από το σπίτι τους, θέλουν να φύγουν από εδώ, πού θα πάνε;“. Τη συνέχεια μπορείτε να τη βρείτε στο ντοκιμαντέρ. Πιστέψτε μας. Αξίζει να το δείτε.

*Το Λύρειο Παιδικό Ίδρυμα δεν λαμβάνει επιχορηγήσεις. Τα έσοδα προέρχονται από τις μικρές ή μεγάλες δωρεές που μας προσφέρουν ιδιώτες, εταιρείες και οργανισμοί, από κληροδοτήματα και κάποια ενοίκια ακινήτων. Κάθε χρόνο διενεργείται, το τελευταίο Σάββατο του Δεκεμβρίου, εγκεκριμένη από το Υπουργείο Οικονομικών και Υγείας και Πρόνοιας, λαχειοφόρος αγορά -παρουσία και δικαστικών λειτουργών στις εγκαταστάσεις του Ιδρύματος. Το πρώτο δώρο είναι ένα αυτοκίνητο. Για τους τυχόν αμφισβητίες, στο ντοκιμαντέρ θα δείτε και έλεγχο στα οικονομικά.