Μεγάλες καθυστερήσεις στο άσυλο και ανήλικοι εκτός δομών

Την ετήσια έρευνα σχετικά με το άσυλο και την υποδοχή στην Ελλάδα (AIDA) παρουσίασε το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες. Η έκθεση η οποία συντάσσεται κάθε χρόνο από το 2013, χαρακτηρίζεται ως ένα χρήσιμο εργαλείο καταγραφής πληροφοριών σχετικά με τις διαδικασίες της ασύλου στη χώρα.

Για το 2017, όπως καταδεικνύουν τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από φορείς και δημόσιες υπηρεσίες, τεκμηριώνονται μεγάλες καθυστερήσεις στον πρώτο πρώτο βαθμό εξέτασης των αιτημάτων ασύλου, καθώς και σοβαρά προβλήματα και χαμηλό ποσοστό αναγνώρισης στον 2ο βαθμό.

Σχετικά με τις ροές, την περασμένη χρονιά ήταν μειωμένες συνολικά, ωστόσο παρατηρήθηκε αύξηση στους πρόσφυγες και τους μετανάστες που εισήλθαν στη χώρα από τον Έβρο. Συγκεκριμένα, 5.300 άνθρωποι πέρασαν από τον ποταμό με κατεύθυνση την Ελλάδα το 2017, ενώ το 2016 ο αριθμός αυτός περιοριζόταν στις 3.000.

Οι αιτήσεις ασύλου ανήλθαν το 2017 σε 58.661 (αυξημένες κατά 15% σε σχέση με το 2016) ενώ από αυτές οι 36.340 παραμένουν σε εκκρεμότητα. Η περισσότεροι από τους αιτούντες άσυλο στη χώρα προέρχονται από τη Συρία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν ενώ περισσότεροι από τους μισούς είναι γυναίκες και παιδιά. Πολύ σημαντική αύξηση μάλιστα παρατηρήθηκε και στα αιτήματα ασύλου από Τούρκους, καθώς το 2017 ήταν 1.800 ενώ το 2016 ήταν λιγότερες από 1.000.

Η καθυστέρηση στην διαδικασία εξέτασης των αιτημάτων ασύλου, που φτάνει και ξεπερνάει σε αρκετές περιπτώσεις τον έναν χρόνο, σε συνδυασμό με την επιβολή του γεωγραφικού περιορισμού, ουσιαστικά εγκλωβίζει πρόσφυγες και μετανάστες στα νησιά. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως για το 74,1% των αιτήσεων που εκκρεμούν, δεν έχει γίνει καν η συνέντευξη του αιτούντος.

Ακόμη, τραγικά χαμηλά είναι τα ποσοστά θετικών αποφάσεων στην εξέταση β’ βαθμού. Εκεί, το ποσοστό των απορριπτικών αποφάσεων φτάνει το 93,6% ενώ οι θετικές αποφάσεις είναι μόλις το 6,4%.

Δύο στους τρεις ανήλικους εκτός δομών φιλοξενίας

Θύματα των σοβαρών ελλείψεων και καθυστερήσεων είναι φυσικά τα παιδιά που αναζητούν καταφύγιο στην Ευρώπη. Μέχρι την τελευταία ημέρα του Ιανουαρίου 2 στα 3 παιδιά που βρίσκονταν στην Ελλάδα, ήταν εκτός δομών φιλοξενίας. Συγκεκριμένα, από τα 3.270 ασυνόδευτα παιδιά πρόσφυγες, τα 2.312 παραμένουν σε λίστα αναμονής , ενώ τα 269 βρίσκονται υπό κράτηση. Τα αιτήματα ασύλου των ασυνόδευτων παιδιών που έχουν θετικό αποτέλεσμα, ανέρχεται μόλις στο 27,5% σύμφωνα με την έκθεση.

Αναφορικά με την πορεία της οικογενειακής επανένωσης, τα αποτελέσματα από τις 245 αιτήσεις ενώπιον της Υπηρεσίας Ασύλου δεν είναι διαθέσιμα, ενώ από τις 17 αιτ΄ματα που έγιναν στην Διεύθυνση Αλλοδαπών Αττικής απορρίφθηκαν όλα.

Σχολιάζοντας την έκθεση, η Εμμανουέλα Τσαπούλη, από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, τόνισε πως “ Η Υπηρεσία Ασύλου έχει καταφέρει να ανταποκριθεί σε μια μεγάλη αύξηση των αιτημάτων και στην ανάγκη διαχειριστεί πολλές καίνούριες διαδικασίες. Επίσης έχει καταφέρει και να διατηρήσει έναν μέσο όρο επιπέδου ποιότητας. Για την υποδοχή, ένα θετικό στοιχείο είναι η αύξηση των δομών. Οι προκλήσεις όμως παραμένουν” είπε. Η κ. Τσαπούλη υπογράμμισε πως η αύξηση της καθυστέρησης που επέρχεται στην εξέταση και την διεκπαιρέωση των αιτημάτων είναι σημαντικά στοιχεία που δείχνουν και τους περιορισμούς στην πρόσβασή των προσφύγων ιδιαίτερα στην ενδοχώρα και σε ανησυχητικό επίπεδο για τους ευάλωτους αιτούντες. “Ως λύση η Ύπατη Αρμοστεία προτείνει αύξηση του δυναμικού της υπηρεσίας ασύλου με υποστήριξη από φορείς όπως το EASO και την Αρμοστεία. Θα πρέπει να αυξηθεί ο αριθμός των Ανεξάρτητων Επιτροπών Προσφυγών και να αποτελεί το αντικείμενο αυτό αποκλειστική ασχολία για τα μέλη των επιτροπών. Επίσης θεωρούμαι ότι θα έπρεπε να υπάρχει μεγαλύτερη στήριξη από την ΕΕ για το σύστημα ασύλου κάτι που θα μεταφραστεί στην θεσμοθέτηση και συνέχιση των αιτημάτων μετεγκατάστασης και άλλες διαστάσεις” Τέλος, αναφέρθηκε και στις κάκιστες συνθήκες διαβίωσης στα νησιά, εκτιμώντα πως θα πρέπει να γίνει άμεσα η μεταφορά στην ενδοχώρα των αιτούντων που δεν επιστρέφονται και δεύτερον μα αυξηθεί σταδιακά και η εμπλοκή των φορέων όπως η τοπική αυτοδιοίκηση και οι ΜΚΟ στην επίλυση των προβλημάτων”.