Ποιοι δρόμοι της Αθήνας έχουν την περισσότερη κίνηση και γιατί;

“Μένω Γκύζη και η δουλειά μου είναι στην Καλλιθέα. Μια διαδρομή που με άδειους δρόμους, πχ. τον Αύγουστο, την κάνω σε 15 λεπτά, τις καθημερινές, ιδιαίτερα το πρωί γύρω στις 8, χρειάζομαι τουλάχιστον τον διπλάσιο χρόνο, 30-35 λεπτά. Χωρίς να υπολογίζω το πάρκινγκ, το οποίο θα μου πάρει σίγουρα 5-10 λεπτά στην καλύτερη”, περιγράφει στο NEWS 24/7 ο Πέτρος Ρ.

Η εμπειρία του Πέτρου αντικατοπτρίζει την καθημερινότητα εκατοντάδων χιλιάδων οδηγών στην Αθήνα, αφού πλέον η μετακίνηση στην πόλη έχει εξελιχθεί σε μια αδιάκοπη δοκιμασία υπομονής. 

Από την Λεωφόρο Κηφισού μέχρι το Αιγάλεω και από το Χαλάνδρι ως τον Πειραιά, οι δρόμοι της πρωτεύουσας βρίσκονται διαρκώς “στο κόκκινο”, ιδιαίτερα τις ώρες αιχμής.

Σύμφωνα με συμβούλους οδικής κυκλοφορίας, που μίλησαν στο NEWS 24/7, η κίνηση στην Αθήνα έχει φτάσει σε σημείο κορεσμού, καθώς πλέον πάνω από 2,5 εκατομμύρια οχήματα κυκλοφορούν καθημερινά στους δρόμους της πρωτεύουσας.

Ας δούμε, όμως, αναλυτικά ποιοι είναι οι δρόμοι που καταγράφουν τη μεγαλύτερη συμφόρηση, ποιες είναι οι κύριες αιτίες αυτής της κατάστασης — και ποιες θα μπορούσαν να είναι οι πιθανές λύσεις.

Οι δρόμοι με την περισσότερη κίνηση στην Αθήνα

Σύμφωνα με τον σύμβουλο διαχείρισης κυκλοφορίας και καθηγητή κυκλοφοριακής αγωγής, Κίμωνα Λογοθέτη, οι οδικές αρτηρίες με τη μεγαλύτερη κυκλοφοριακή επιβάρυνση στην Αθήνα είναι κατά σειρά οι εξής:

1. Κηφισός: Η λεωφόρος Κηφισού, όπως πολλοί ήδη γνωρίζετε, κατέχει την πρωτοκαθεδρία. Η κίνηση είναι ιδιαίτερα έντονη από τις πρώτες πρωινές ώρες μέχρι και τις ώρες αιχμής, με τις καθυστερήσεις στο καθοδικό ρεύμα να ξεκινούν από τη Νέα Κηφισιά και να φτάνουν μέχρι και το Ρέντη!

«Είναι πραγματικά μαρτυρικό το κατέβασμα του Κηφισού», αναφέρει ο κ. Λογοθέτης, περιγράφοντας την καθημερινή εμπειρία των οδηγών, που πολλές φορές βλέπουν τις διαδρομές τους να διαρκούν πάνω από μία ώρα, κυρίως κατά τις ώρες αιχμής.

“Ο Κηφισός είναι ο πρώτος δρόμος που ξεκινά η συμφόρηση πολύ νωρίς, στις 06.15 το πρωί, από την πέτρινη γέφυρα Βρυούλων της Ν. Φιλαδέλφειας στο ρεύμα προς Λαμία και φτάνουν μέχρι τη Λ. Αθηνών, και ιδιαίτερα το τελευταίο διάστημα βλέπουμε ότι επιμηκύνεται η ουρά και φτάνει μέχρι την Πέτρου Ράλλη. Και όλο αυτό αν δεν έχουμε κάποιο τροχαίο ατύχημα. 

Όταν έχουμε κάποιο συμβάν τα οχήματα μένουν ακινητοποιημένα για αρκετή ώρα και η κυκλοφορία χρειάζεται περίπου περισσότερες από περίπου δύο ώρες για να επανέλθει”, εξηγεί ο κ. Λογοθέτης.

 

2. Λ. Αθηνών – Κορίνθου: Σημαντική συμφόρηση παρατηρείται και στη Λεωφόρο Αθηνών – Κορίνθου, με την κατεύθυνση προς Κόρινθο από το Χαϊδάρι να είναι ιδιαίτερα προβληματική.

Όπως επισημαίνει ο κ. Λογοθέτης, από το Παλατάκι του Χαϊδαρίου μέχρι το Σκαραμαγκά, η συμφόρηση είναι μόνιμη, με την κίνηση να αρχίζει από το πρωί και να επιδεινώνεται από τα βαρέα οχήματα, κυρίως φορτηγά που κατευθύνονται από το λιμάνι του Πειραιά. Επηρεάζεται σημαντικά το Σχιστό, η Περιφ. Αιγάλεω και η Λ. ΝΑΤΟ την οποία διασχίζουν πάρα πολλά απορριμματοφόρα, καθώς είναι ο δρόμος που οδηγεί στη χωματερή της Φυλής.

3. Λ. Κηφισίας: Στα βόρεια το μεγαλύτερο πρόβλημα, κυρίως τις ώρες αιχμής, καταγράφει η Λ. Κηφισίας, ιδιαίτερα στην κάθοδο από το δαχτυλίδι του Αμαρουσίου μέχρι το Χαλάνδρι και στην άνοδο στο ύψος του Ψυχικού.
4. Αττική Οδός: Αυξημένη κίνηση καταγράφεται καθημερινά και στην Αττική Οδό, “παρά το γεγονός ότι πρόκειται για έναν από τους πιο σύγχρονους δρόμους με 4 λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση και ΛΕΑ”.

Όπως μας εξήγησε ο σύμβουλος οδικής κυκλοφορίας η μεγαλύτερη συμφόρηση στην Αττική Οδό παρατηρείται από τη Λ. Δημοκρατίας μέχρι το δαχτυλίδι του Αμαρουσίου στο ρεύμα προς αεροδρόμιο και στην έξοδο προς Λαμία, στη συμβολή της με τον Κηφισό. Όπως μάλιστα αναφέρει, “όταν επιβαρύνεται ο Κηφισός, επειδή οι δρόμοι είναι συγκοινωνούντα δοχεία, επιβαρύνεται σημαντικά και η Αττική Οδός”.

5. Οι “κοκκινοι” δρόμοι του κέντρου: 

• Βασ. Κων/νου: “Πρόκειται για την πιο προβληματική οδό, ιδιαίτερα μετά το κλείσιμο της Βασ. Όλγας”, σύμφωνα με τον κ. Λογοθέτη. Η μεγαλύτερη συμφόρηση παρατηρείται από το Χίλτον μέχρι την Αρδηττού και στα δύο ρεύματα (προς Καλλιθέα και προς Κηφισιά)
• Λ. Αλεξάνδρας: Η άνοδος της Λ. Αλεξάνδρας είναι επίσης “στο κόκκινο” κυρίως από το Πεδίον του Άρεως μέχρι το Εφετείο. Η κίνηση επιβαρύνεται σημαντικά και από τα φορτηγά τα οποία σταθμεύουν επί της λεωφόρου για φορτοεκφορτώσεις.
• Λ. Αλίμου Κατεχάκη: Από την πλατεία Ηλιούπολης μέχρι τον Καρέα έχει σημαντικές καθυστερήσεις
• Λ. Μεσογείων: Συχνά στον σταυρό της Αγ. Παρασκευής παρατηρείται έντονη κίνηση ενώ αρκετές φορές καταγράφονται προβλήματα από το Νομισματοκοπείο μέχρι το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας
• Πειραιώς: Το σημείο με τη μεγαλύτερη συμφόρηση είναι από την Ιερά Οδό μέχρι την Ομόνοια

Άλλα προβληματικά σημεία είναι επίσης η Βασιλίσσης Σοφίας η Λ. Συγγρού, κυρίως, όμως, το τμήμα της λεωφόρου που βρίσκεται στο κέντρο, όπου παρατηρείται κίνηση λόγω αυξημένης τουριστικής κίνησης, και η Λ. Αμαλίας.

Η κίνηση “εξαπλώνεται” στους Δήμους

“Πέρα από τις κεντρικές οδικές αρτηρίες παρατηρούμε πλέον πως η κίνηση επεκτείνεται και σε ορισμένους Δήμους της πρωτεύουσας, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τη Γλυφάδα, το Μαρούσι και το Χαλάνδρι”, αναφέρει ο κ. Λογοθέτης.

Αυτές οι περιοχές παρουσιάζουν από τη μία αυξημένη κυκλοφορία λόγω της έντονης εμπορικής και επαγγελματικής δραστηριότητας, αλλά από την άλλη δεν διαθέτουν επαρκείς υποδομές στάθμευσης, με αποτέλεσμα να δημιουργείται κυκλοφοριακό χάος.

“Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η μετακίνηση στη Γλυφάδα και το Χαλάνδρι, εντός των ορίων του δήμου, μπορεί να διαρκέσει ακόμα και 30 λεπτά [..] Έχουμε οδούς στις εν λόγω περιοχές που έχουν σχεδόν πάντα κίνηση όπως η Ελ. Βενιζέλου στη Γλυφάδα και η Παπανικολή στο Χαλάνδρι”.

Τι φταίει για το κυκλοφοριακό χάος στην Αθήνα;

“Ένας από τους βασικότερους λόγους για την κυκλοφοριακή συμφόρηση στην Αθήνα είναι η κακή χρήση των λεωφορειολωρίδων” μας τονίζει ο κ. Κίμων Λογοθέτης.

“Συχνά, δεν υπάρχει επαρκής αστυνόμευση, με αποτέλεσμα πολλά οχήματα να εισέρχονται παράνομα στις λεωφορειολωρίδες, επιβραδύνοντας τη ροή της κυκλοφορίας. Σύμφωνα με πρόσφατα στατιστικά, μόνο το 8% από τα οχήματα που κινούνται στην λεωφορειολωρίδα είναι λεωφορεία, γεγονός που προκαλεί αργή κίνηση για τα δημόσια μέσα” προσθέτει.

Όπως, όμως, επισημαίνει “πέρα από την απουσία αστυνόμευσης κατά τη διέλευση, το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στην έλλειψη ελέγχου της στάθμευσης, με τις λεωφορειολωρίδες να έχουν μετατραπεί σε ατελείωτα πάρκινγκ, όπως έχει γίνει για παράδειγμα στην Ιπποκράτους”. Αυτή η κατάσταση αναγκάζει τα λεωφορεία να κάνουν ελιγμούς και να διακόπτουν την ομαλή ροή της κυκλοφορίας, επιβαρύνοντας περαιτέρω το κυκλοφοριακό πρόβλημα.

“Αν αστυνομευτούν σωστά οι λεωφορειολωρίδες με την εφαρμογή συστημάτων παρακολούθησης μέσω καμερών, τροχαίας αστυνόμευσης και δημοτικής αστυνομίας, η κατάσταση μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά. Επιπλέον, θα πρέπει να πυκνώσουν τα δρομολόγια των λεωφορείων και των μέσων σταθερής τροχιάς, τα οποία είναι η μόνη βιώσιμη λύση για την αποσυμφόρηση της πόλης”, εξηγεί.

Σημειώνεται πως γραμμές λεωφορείων που χρήζουν αύξησης είναι, μεταξύ άλλων:

• οι γραμμές που συνδέουν πυκνοκατοικημένες περιοχές με κεντρικά σημεία της πόλης (π.χ. Νέος Κόσμος, Περιστέρι, Γλυφάδα)
• οι γραμμές που διασχίζουν περιοχές με μεγάλη κυκλοφοριακή συμφόρηση (π.χ. Εθνική Οδός, Αιγάλεω, Πατησίων) καθώς και
• οι γραμμές που εξυπηρετούν περιοχές με ανάγκη μετακίνησης πολιτών που δεν καλύπτονται επαρκώς από το μετρό ή το τραμ (π.χ. Κηφισιά, Πεντέλη, Κορωπί, Αχαρνές, Βούλα, Ασπρόπυργος)

Ένα άλλο σοβαρό πρόβλημα είναι η έλλειψη υποδομών στάθμευσης. Πάρα πολλά οχήματα κυκλοφορούν αναζητώντας ελεύθερες θέσεις, ενώ όταν δεν τις βρίσκουν, σταθμεύουν σε σημεία που περιορίζουν τη ροή των δημόσιων συγκοινωνιών, επιδεινώνοντας την κατάσταση.

Παράλληλα, ο τουρισμός επιβαρύνει την κυκλοφορία, ιδιαίτερα από τον Απρίλιο και μετά, όταν οι ανάγκες για τουριστικά λεωφορεία αυξάνονται και ο πληθυσμός της Αθήνας σχεδόν διπλασιάζεται. 

“Ο τουρισμός επηρεάζει ιδιαίτερα το κέντρο της πόλης, το λιμάνι και το αεροδρόμιο, ενώ οι ανάγκες της εφοδιαστικής αλυσίδας για κατανάλωση αγαθών και τροφίμων αυξάνονται, με τα ταξί και τα φορτηγά να κατακλύζουν τους δρόμους. Όλα αυτά συμβάλλουν στην αύξηση της κυκλοφοριακής πίεσης, με την κατάσταση να γίνεται ιδιαίτερα δύσκολη από το Πάσχα έως τον Οκτώβριο”, διευκρινίζει ο κ. Λογοθέτης.

Βέβαια, ο κυριότερος λόγος για το καθημερινό κυκλοφοριακό κομφούζιο στους δρόμους της πρωτεύουσας είναι η επιλογή εκατομμυρίων πολιτών να μετακινηθούν με το προσωπικό τους όχημα αντί να χρησιμοποιούν τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί πως μετά την πανδημία του COVID-19, παρατηρήθηκε αύξηση στις αγορές ΙΧ, καθώς η ανάγκη για κοινωνική αποστασιοποίηση και οι αλλαγές στις καθημερινές μετακινήσεις οδήγησαν πολλούς πολίτες στην αγορά προσωπικού οχήματος, αποφεύγοντας τη χρήση των ΜΜΜ.

• Το 2020, κατά τη διάρκεια των πρώτων περιορισμών λόγω COVID-19, υπήρξε μείωση στις νέες ταξινομήσεις οχημάτων, με μια πτώση της τάξης του 28,5% τον Ιανουάριο του 2021 σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2020.
• Το 2021, ωστόσο, υπήρξε σταδιακή ανάκαμψη στην αγορά οχημάτων, με τον Φεβρουάριο του 2022 να καταγράφεται αύξηση 37,6% στις νέες ταξινομήσεις σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2021.
• Για το 2023, οι νέες ταξινομήσεις αυξήθηκαν κατά 16,1% σε σχέση με το 2022, φτάνοντας τις 238.117 νέες κυκλοφορίες οχημάτων.
• Για το 2024, η τάση της αύξησης συνεχίζεται με 243.796 νέα οχήματα, σημειώνοντας αύξηση 2,4% σε σχέση με το 2023.

Αυτή η τάση συνέβαλε στην αύξηση του όγκου των οχημάτων στους δρόμους, με αποτέλεσμα να ενισχυθεί το ήδη υπάρχον κυκλοφοριακό πρόβλημα στην πρωτεύουσα.

Δυστυχώς, παρά τις συνεχείς εκκλήσεις για την ενίσχυση της δημόσιας συγκοινωνίας τόσο για την αποσυμφόρηση των δρόμων όσο και για την προστασία του περιβάλλοντος, οι πολίτες εξακολουθούν να μην εμπιστεύονται τα ΜΜΜ για τις μετακινήσεις τους.

Και στις περισσότερες περιπτώσεις είναι αναμενόμενο καθώς τα ΜΜΜ δεν είναι ελκυστικά για το επιβατικό κοινό, κυρίως λόγω των συχνών καθυστερήσεων, του παλιού στόλου και της υπερπληθώρας επιβατών. Πολλοί μάλιστα αμφιβάλλουν αν με το λεωφορείο ή το μετρό θα φτάσουν πιο γρήγορα στον προορισμό τους, με αποτέλεσμα να επιλέγουν το ΙΧ για την μετακίνησή τους.

Βέβαια, δεν είναι και λίγοι εκείνοι που επιλέγουν την πολυτροπική μετακίνηση, η οποία έχει κερδίσει έδαφος τα τελευταία χρόνια. Δηλαδή, η συνδυασμένη χρήση ταξί (και των εφαρμογών ride-hailing που έχουν αυξήσει τη δημοτικότητά τους), μαζί με το μετρό και τα λεωφορεία, αλλά και τα πόδια, έχει αποδειχθεί πιο ευέλικτη και αποτελεσματική για πολλές καθημερινές μετακινήσεις, ειδικά στις περιοχές με μεγάλες κυκλοφοριακές καθυστερήσεις.

Υπάρχει λύση;

Η αντιμετώπιση της κυκλοφοριακής συμφόρησης στην Αθήνα είναι σίγουρα ένας “πολύπλοκος γρίφος” καθώς απαιτεί μία σειρά από στρατηγικές λύσεις, οι οποίες επικεντρώνονται στη βελτίωση των υποδομών και στην ενίσχυση της κυκλοφοριακής διαχείρισης. 

Σύμφωνα με τον κ. Λογοθέτη, “μια από τις βασικές προτάσεις είναι η βελτίωση του Κηφισού, με ιδιαίτερη έμφαση στα σημεία που παρατηρείται στένωση και συμφόρηση, όπως στην περιοχή της Νέας Φιλαδέλφειας και της Λεωφόρου Αθηνών”.

Για τη βελτίωση της κυκλοφορίας συνολικά, “απαιτείται επικαιροποίηση των προγραμμάτων στους φωτεινούς σηματοδότες, ώστε αυτοί να προσαρμόζονται καλύτερα στις πραγματικές ανάγκες του κυκλοφοριακού ρεύματος, καθώς και η εγκατάσταση έξυπνων φαναριών που θα ρυθμίζουν δυναμικά τους χρόνους του πράσινου και κόκκινου φαναριού σε πραγματικό χρόνο. Αυτή η τεχνολογία θα μπορούσε να βελτιώσει σημαντικά τη ροή της κυκλοφορίας, μειώνοντας τις καθυστερήσεις και ενισχύοντας την αποδοτικότητα του δικτύου”.

Επιπλέον, η αναβάθμιση του συστήματος δημόσιων συγκοινωνιών αποτελεί επίσης μία κρίσιμη επιλογή. Η αυξημένη χρήση των λεωφορείων και των τρόλεϊ, με περισσότερα δρομολόγια και καλύτερη συντήρηση του στόλου, μπορεί να αποτελέσει σημαντική λύση στο κυκλοφοριακό.

Παράλληλα, συμπληρώνει πως η ενίσχυση της αστυνόμευσης, με τη χρήση τεχνικών μέσων καταγραφής παραβάσεων, θα μπορούσε να έχει θετικό αντίκτυπο στην κατάσταση, μειώνοντας τα ατυχήματα και τις παραβάσεις που επιβραδύνουν την κυκλοφορία. “Αυτές οι ενέργειες θα δημιουργούσαν ένα πιο ελεγχόμενο και οργανωμένο κυκλοφοριακό σύστημα” αναφέρει.

Αν απαγορεύαμε την είσοδο ΙΧ στο κέντρο;

“Η εφαρμογή ενός μοντέλου που εφαρμόζεται σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις, σύμφωνα με το οποίο το κέντρο της πόλης είναι κλειστό για τα οχήματα, έχει συζητηθεί ως μια πιθανή λύση και για την Αθήνα. 

Ωστόσο, για να εφαρμοστεί κάτι τέτοιο, απαιτείται μία ολοκληρωμένη πρόταση από συγκοινωνιολόγους και ειδικούς, καθώς και επικαιροποίηση του μέτρου του δακτυλίου, το οποίο με τα χρόνια έχει χάσει την αποτελεσματικότητά του και έχει ουσιαστικά καταργηθεί, αφού ελάχιστοι πολίτες τηρούν τις περιορισμένες ημέρες κυκλοφορίας. Επιπλέον, θα πρέπει να εισαχθούν περισσότερα περιβαλλοντικά κριτήρια, περιορίζοντας την πρόσβαση των ρυπογόνων οχημάτων και αυτών που δεν πληρούν τις προδιαγραφές οδικής ασφάλειας, ειδικά στο κέντρο της πόλης”, μας απαντά.